Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
ပုစ္ဆာဂဏနဂာထာယော
Pucchāgaṇanagāthāyo
ကုသလာဒိ ဧကကတ္တယ-မထာဒိ အန္တေန မဇ္ဈိမန္တေန။
Kusalādi ekakattaya-mathādi antena majjhimantena;
အာဒိ စ မဇ္ဈေန ဒုကာ၊ တယော တိကေကော စ ဝိညေယ္ယော။
Ādi ca majjhena dukā, tayo tikeko ca viññeyyo.
တေသ္ဝေကေကံ မူလံ ကတ္ဝာ၊ တံ သတ္တသတ္တကာ ပုစ္ဆာ။
Tesvekekaṃ mūlaṃ katvā, taṃ sattasattakā pucchā;
ဧကေကပစ္စယေ ယထာ၊ ဘဝန္တိ ဧကူနပညာသ။
Ekekapaccaye yathā, bhavanti ekūnapaññāsa.
ဆသတ္တတာဓိကသတံ၊ သဟသ္သမေကဉ္စ သုဒ္ဓိကေ ပုစ္ဆာ။
Chasattatādhikasataṃ, sahassamekañca suddhike pucchā;
ဧသ စ နယောနုလောမေ၊ ပစ္စနီယေ စာတိ နာညတ္ထ။
Esa ca nayonulome, paccanīye cāti nāññattha.
ရာသိဂုဏိတသ္သ ရာသိသ္သဍ္ဎံ၊ သဟ ရာသိကသ္သ ပိဏ္ဍော သော။
Rāsiguṇitassa rāsissaḍḍhaṃ, saha rāsikassa piṇḍo so;
ရာသိသ္သ ဝာ သဟေကသ္သဍ္ဎံ၊ ပုန ရာသိနာ ဂုဏိတံ။
Rāsissa vā sahekassaḍḍhaṃ, puna rāsinā guṇitaṃ.
ဣတိ ဟေတုမူလကာဒုက-တိကာဒယော ဆစ္စ သတ္တတိသတာ ဒ္ဝေ။
Iti hetumūlakāduka-tikādayo chacca sattatisatā dve;
စတုဝီသတေတ္ထ ပုစ္ဆာ၊ အဍ္ဎုဍ္ဎသဟသ္သနဟုတဉ္စ။
Catuvīsatettha pucchā, aḍḍhuḍḍhasahassanahutañca.
တာသံ ယသ္မာ သုဒ္ဓိက-နယော န ပစ္စေကပစ္စယေ တသ္မာ။
Tāsaṃ yasmā suddhika-nayo na paccekapaccaye tasmā;
စတုဝီသတိဂုဏိတာနံ၊ သသုဒ္ဓိကာနံ အယံ ဂဏနာ။
Catuvīsatiguṇitānaṃ, sasuddhikānaṃ ayaṃ gaṇanā.
လက္ခတ္တယံ ဒ္ဝိနဟုတံ၊ ပဉ္စ သဟသ္သာနိ သတ္တ စ သတာနိ။
Lakkhattayaṃ dvinahutaṃ, pañca sahassāni satta ca satāni;
ဒ္ဝာပညာသာ ဧတာ၊ အနုလောမေ ပိဏ္ဍိတာ ပုစ္ဆာ။
Dvāpaññāsā etā, anulome piṇḍitā pucchā.
အနုလောမသဒိသဂဏနာ၊ ဘဝန္တိ ပုစ္ဆာနယေ စ ပစ္စနီယေ။
Anulomasadisagaṇanā, bhavanti pucchānaye ca paccanīye;
ဟာပေတ္ဝာ ပန သေသေ၊ နယဒ္ဝယေ သုဒ္ဓိကေ လဒ္ဓာ။
Hāpetvā pana sese, nayadvaye suddhike laddhā.
ဆပ္ပညာသ ဘဝန္တိ ပုစ္ဆာ၊ ဆသတသဟိတဉ္စ လက္ခတေရသကံ။
Chappaññāsa bhavanti pucchā, chasatasahitañca lakkhaterasakaṃ;
ပုစ္ဆာနယေသု ဂဏိတာ၊ ပဋိစ္စဝာရေ စတူသ္ဝပိ။
Pucchānayesu gaṇitā, paṭiccavāre catūsvapi.
သတ္တဟိ ဂုဏိတာ ကုသလတ္တိကေ ဒ္ဝယံ၊ နဝုတိဉ္စေဝ ပဉ္စသတာ။
Sattahi guṇitā kusalattike dvayaṃ, navutiñceva pañcasatā;
စတ္တာရိ သဟသ္သာနိ စ၊ တထေကနဝုတေ စ လက္ခကာ။
Cattāri sahassāni ca, tathekanavute ca lakkhakā.
နာဒ္ဝာဝီသတိ ဂုဏိတာ၊ တိကေသု သဗ္ဗေသု ဝီသတိ စ ကောဋိ။
Nādvāvīsati guṇitā, tikesu sabbesu vīsati ca koṭi;
လက္ခတ္တယံ သဟသ္သံ၊ စတုဝီသတိ စာပိ ဝိညေယ္ယာ။
Lakkhattayaṃ sahassaṃ, catuvīsati cāpi viññeyyā.
တိကပဋ္ဌာနံ။
Tikapaṭṭhānaṃ.
ဧကကပစ္စယေ ပန၊ နဝ နဝ ကတ္ဝာ သသောဠသဒ္ဝိသတံ။
Ekakapaccaye pana, nava nava katvā sasoḷasadvisataṃ;
ဟေတုဒုကပဌမဝာရေ၊ ပဌမနယေ သုဒ္ဓိကေ ပုစ္ဆာ။
Hetudukapaṭhamavāre, paṭhamanaye suddhike pucchā.
ဟေတာဒိမူလကနယေ-သ္ဝေကေကသ္မိံ ဒုကာဒိဘေဒယုတေ။
Hetādimūlakanaye-svekekasmiṃ dukādibhedayute;
စတုရာသီတိစတုသတ-သဟိတံ သဟသ္သဒ္ဝယံ ပုစ္ဆာ။
Caturāsīticatusata-sahitaṃ sahassadvayaṃ pucchā.
တာ စတုဝီသတိဂုဏိတာ၊ သသုဒ္ဓိကာ ဧတ္ထ ဟောန္တိ အနုလောမေ။
Tā catuvīsatiguṇitā, sasuddhikā ettha honti anulome;
ဒ္ဝတ္တိံသဋ္ဌသတာဓိက-သဟသ္သနဝကဍ္ဎလက္ခကာ။
Dvattiṃsaṭṭhasatādhika-sahassanavakaḍḍhalakkhakā.
ဧဝံ ပစ္စနီယေ ဒ္ဝေ၊ သုဒ္ဓိကရဟိတာ စတူသ္ဝတော ဟောန္တိ။
Evaṃ paccanīye dve, suddhikarahitā catūsvato honti;
ဆန္နဝုတဋ္ဌသတဋ္ဌ-တိံသသဟသ္သဒ္ဝိလက္ခကာနိ။
Channavutaṭṭhasataṭṭha-tiṃsasahassadvilakkhakāni.
တာ ပန သတ္တဂုဏာ ဒ္ဝေ၊ သတ္တတိသတဒ္ဝယံ သဟသ္သာနိ။
Tā pana sattaguṇā dve, sattatisatadvayaṃ sahassāni;
ဒ္ဝာသတ္တတိ ဟောန္တိ တတော၊ သောဠသ လက္ခာနိ ဟေတုဒုကေ။
Dvāsattati honti tato, soḷasa lakkhāni hetuduke.
တာ သတဂုဏာ ဒုကသတေ၊ သတဒ္ဝယံ သတ္တဝီသတိ သဟသ္သာ။
Tā sataguṇā dukasate, satadvayaṃ sattavīsati sahassā;
ဒ္ဝာသတ္တတိလက္ခာနိ စ၊ သောဠသကောဋိ တတော ပုစ္ဆာ။
Dvāsattatilakkhāni ca, soḷasakoṭi tato pucchā.
ဒုကပဋ္ဌာနံ။
Dukapaṭṭhānaṃ.
ဒုကတိကပဋ္ဌာနေ တိက-ပက္ခေပော ဟောတိ ဧကမေကဒုကေ။
Dukatikapaṭṭhāne tika-pakkhepo hoti ekamekaduke;
တသ္သ ဆသဋ္ဌိဂုဏေန တေ၊ ဆသဋ္ဌိသတံ ဒုကာ ဟောန္တိ။
Tassa chasaṭṭhiguṇena te, chasaṭṭhisataṃ dukā honti.
ဟေတုဒုကလဒ္ဓပုစ္ဆာ၊ ဂုဏိတာ တေဟိ စ ဟောန္တိ တိကပဒမေဝ။
Hetudukaladdhapucchā, guṇitā tehi ca honti tikapadameva;
ဒုကပဋ္ဌာနေ ပုစ္ဆာ၊ တာသံ ဂဏနာ အယံ ဉေယ္ယာ။
Dukapaṭṭhāne pucchā, tāsaṃ gaṇanā ayaṃ ñeyyā.
ဒ္ဝာပညာသ သတာနိ စ၊ နဝေဝ နဟုတာနိ နဝ စ သဋ္ဌိဉ္စ။
Dvāpaññāsa satāni ca, naveva nahutāni nava ca saṭṭhiñca;
လက္ခာနိ တီဟိ သဟိတံ၊ သတံ သဟသ္သဉ္စ ကောဋိနံ။
Lakkhāni tīhi sahitaṃ, sataṃ sahassañca koṭinaṃ.
ဒုကတိကပဋ္ဌာနံ။
Dukatikapaṭṭhānaṃ.
တိကဒုကပဋ္ဌာနေ တိက-မေကေကံ ဒ္ဝိသတဘေဒနံ ကတ္ဝာ။
Tikadukapaṭṭhāne tika-mekekaṃ dvisatabhedanaṃ katvā;
ဒ္ဝာဝီသဒ္ဝိသတဂုဏာ၊ ဉေယ္ယာ ကုသလတ္တိကေ လဒ္ဓာ။
Dvāvīsadvisataguṇā, ñeyyā kusalattike laddhā.
ပုစ္ဆာ အဋ္ဌသတာဓိက-စတုသဟသ္သဒ္ဝိလက္ခယုတ္တာနံ။
Pucchā aṭṭhasatādhika-catusahassadvilakkhayuttānaṃ;
ကောဋီနံ ဆက္ကမထော၊ ကောဋိသဟသ္သာနိ စတ္တာရိ။
Koṭīnaṃ chakkamatho, koṭisahassāni cattāri.
တိကဒုကပဋ္ဌာနံ။
Tikadukapaṭṭhānaṃ.
တိကတိကပဋ္ဌာနေ ၊ တေသဋ္ဌိဝိဓေကေကဘေဒနာ တု တိကာ။
Tikatikapaṭṭhāne , tesaṭṭhividhekekabhedanā tu tikā;
တေဟိ စ ဂုဏိတာ ကုသလ-တ္တိကပုစ္ဆာပိ ဟောန္တိ ပုစ္ဆာ တာ။
Tehi ca guṇitā kusala-ttikapucchāpi honti pucchā tā.
ဒ္ဝာဒသ ပဉ္စသတာ စတု-သဋ္ဌိသဟသ္သာနိ နဝုတိ စေကူနာ။
Dvādasa pañcasatā catu-saṭṭhisahassāni navuti cekūnā;
လက္ခာနမေကသဋ္ဌိ၊ ဒ္ဝာဒသသတကောဋိယော စေဝ။
Lakkhānamekasaṭṭhi, dvādasasatakoṭiyo ceva.
တိကတိကပဋ္ဌာနံ။
Tikatikapaṭṭhānaṃ.
ဒ္ဝယဟီနဒ္ဝယသတဂုဏော၊ ဧကေကော ဒုကဒုကေ တေဟိ။
Dvayahīnadvayasataguṇo, ekeko dukaduke tehi;
ဟေတုဒုကေ လဒ္ဓာ သင္ခ္ယ-ဘေဒေဟိ စ ဝဍ္ဎိတာ ပုစ္ဆာ။
Hetuduke laddhā saṅkhya-bhedehi ca vaḍḍhitā pucchā.
ဆသတယုတာနိ ပဉ္စာ-သီတိသဟသ္သာနိ လက္ခနဝကဉ္စ။
Chasatayutāni pañcā-sītisahassāni lakkhanavakañca;
ဧကာဒသာပိ ကောဋိ၊ ပုန ကောဋိသတာနိ တေတ္တိံသ။
Ekādasāpi koṭi, puna koṭisatāni tettiṃsa.
ဒုကဒုကပဋ္ဌာနံ။
Dukadukapaṭṭhānaṃ.
သမ္ပိဏ္ဍိတာ တု ပုစ္ဆာ၊ အနုလောမေ ဆဗ္ဗိဓေပိ ပဋ္ဌာနေ။
Sampiṇḍitā tu pucchā, anulome chabbidhepi paṭṭhāne;
ဆတ္တိံသတိသတသဟသ္သ-ဋ္ဌကယုတသတ္တနဟုတာနိ။
Chattiṃsatisatasahassa-ṭṭhakayutasattanahutāni.
လက္ခာနိ ဆစ္စ စတ္တာ-လီသေဝ နဝာထ ကောဋိယော ဒသ စ။
Lakkhāni chacca cattā-līseva navātha koṭiyo dasa ca;
သတ္တကောဋိသတေဟိ စ၊ ကောဋိသဟသ္သာနိ နဝ ဟောန္တိ။
Sattakoṭisatehi ca, koṭisahassāni nava honti.
တာ စတုဂုဏိတာ ပုစ္ဆာ၊ စတုပ္ပဘေဒေ သမန္တပဋ္ဌာနေ။
Tā catuguṇitā pucchā, catuppabhede samantapaṭṭhāne;
စတုစတ္တာလီသသတတ္တယံ၊ သဟသ္သာနိ တေရသ စ။
Catucattālīsasatattayaṃ, sahassāni terasa ca.
သတ္တာသီတိ စ လက္ခာနံ၊ ကောဋီနဉ္စ သတ္တသတ္တတိယော။
Sattāsīti ca lakkhānaṃ, koṭīnañca sattasattatiyo;
ဟောန္တိဋ္ဌသတာနိဋ္ဌ-တိံသသတသဟသ္သာနိ ဣတိ ဂဏနာ။
Hontiṭṭhasatāniṭṭha-tiṃsasatasahassāni iti gaṇanā.
ပဋ္ဌာနသ္သ ပုစ္ဆာဂဏနဂာထာ။
Paṭṭhānassa pucchāgaṇanagāthā.
ပဋ္ဌာနပကရဏ-မူလဋီကာ သမတ္တာ။
Paṭṭhānapakaraṇa-mūlaṭīkā samattā.
ဣတိ ဘဒန္တအာနန္ဒာစရိယကေန ကတာ လီနတ္ထပဒဝဏ္ဏနာ
Iti bhadantaānandācariyakena katā līnatthapadavaṇṇanā
အဘိဓမ္မသ္သ မူလဋီကာ သမတ္တာ။
Abhidhammassa mūlaṭīkā samattā.