| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
ඛන්‌ධකපුච්‌ඡාවාරො
Khandhakapucchāvāro
පුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනාවණ්‌ණනා
Pucchāvissajjanāvaṇṇanā
320. උපසම්‌පදක්‌ඛන්‌ධකන්‌ති මහාඛන්‌ධකං. ‘‘නිදානෙන ච නිද්‌දෙසෙන ච සද්‌ධි’’න්‌ති ඉමිනා සහ නිදානෙනාති සනිදානං, සහ නිද්‌දෙසෙනාති සනිද්‌දෙසන්‌ති වචනත්‌ථං දස්‌සෙති. එත්‌ථ නිදානෙනාති සික්‌ඛාපදපඤ්‌ඤත්‌තිදෙසසඞ්‌ඛාතෙන නිදානෙන. නිද්‌දෙසෙනාති පුග්‌ගලාදිනිද්‌දෙසෙන. තත්‌ථාති උපසම්‌පදක්‌ඛන්‌ධකෙ. සමුක්‌කට්‌ඨපදානන්‌ති එත්‌ථ සමුක්‌කට්‌ඨසද්‌දො උත්‌තමපරියායොති ආහ ‘‘උත්‌තමානී’’ති. පදානීති ‘‘න භික්‌ඛවෙ ඌනවීසතිවස්‌සො පුග්‌ගලො උපසම්‌පාදෙතබ්‌බො’’ති (පාචි. 402-403; මහාව. 124) ආදිනා නයෙන වුත්‌තානි පදානි. ඉමෙහි පදෙහි ‘‘සමුක්‌කට්‌ඨානි පදානි සමුක්‌කට්‌ඨපදානී’’ති වචනත්‌ථං දස්‌සෙති. ඉතීති අයමත්‌ථො. කස්‌මා පනෙත්‌ථ ‘‘සමුක්‌කට්‌ඨපදානං කති ආපත්‌තියො’’ති පදානමෙව සාමිවසෙන නිද්‌දෙසො කතො, නනු ආපත්‌තියො නාම පුග්‌ගලානඤ්‌ඤෙව හොන්‌තීති ආහ ‘‘යෙන යෙන හී’’තිආදි. හීති යස්‌මා. යෙන යෙන පදෙන පඤ්‌ඤත්‌තාති සම්‌බන්‌ධො. සා සාති ආපත්‌ති. ද්‌වෙ ආපත්‌තියොති එත්‌ථ ද්‌වින්‌නං ආපත්‌තීනං සරූපං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘පාචිත්‌තියං, දුක්‌කට’’න්‌ති.
320.Upasampadakkhandhakanti mahākhandhakaṃ. ‘‘Nidānena ca niddesena ca saddhi’’nti iminā saha nidānenāti sanidānaṃ, saha niddesenāti saniddesanti vacanatthaṃ dasseti. Ettha nidānenāti sikkhāpadapaññattidesasaṅkhātena nidānena. Niddesenāti puggalādiniddesena. Tatthāti upasampadakkhandhake. Samukkaṭṭhapadānanti ettha samukkaṭṭhasaddo uttamapariyāyoti āha ‘‘uttamānī’’ti. Padānīti ‘‘na bhikkhave ūnavīsativasso puggalo upasampādetabbo’’ti (pāci. 402-403; mahāva. 124) ādinā nayena vuttāni padāni. Imehi padehi ‘‘samukkaṭṭhāni padāni samukkaṭṭhapadānī’’ti vacanatthaṃ dasseti. Itīti ayamattho. Kasmā panettha ‘‘samukkaṭṭhapadānaṃ kati āpattiyo’’ti padānameva sāmivasena niddeso kato, nanu āpattiyo nāma puggalānaññeva hontīti āha ‘‘yena yena hī’’tiādi. Hīti yasmā. Yena yena padena paññattāti sambandho. Sā sāti āpatti. Dve āpattiyoti ettha dvinnaṃ āpattīnaṃ sarūpaṃ dassento āha ‘‘pācittiyaṃ, dukkaṭa’’nti.
නස්‌සන්‌තෙතෙති නස්‌සන්‌තු එතෙ. විනස්‌සන්‌තෙතෙති විනස්‌සන්‌තු එතෙ භික්‌ඛූති අත්‌ථො. තෙහීති භික්‌ඛූහි. වදතොති වදන්‌තානං. සෙසෙසු උපොසථකරණෙසූති සම්‌බන්‌ධො. ‘‘දුක්‌කටාපත්‌තියෙවා’’ති ඉමිනා එකා ආපත්‌තීති එත්‌ථ අත්‌ථපකරණාදිවසෙන දුක්‌කටාපත්‌තියෙවාති දස්‌සෙති.
Nassanteteti nassantu ete. Vinassanteteti vinassantu ete bhikkhūti attho. Tehīti bhikkhūhi. Vadatoti vadantānaṃ. Sesesu uposathakaraṇesūti sambandho. ‘‘Dukkaṭāpattiyevā’’ti iminā ekā āpattīti ettha atthapakaraṇādivasena dukkaṭāpattiyevāti dasseti.
පවාරණක්‌ඛන්‌ධකෙපීති පිසද්‌දො උපොසථක්‌ඛන්‌ධකං අපෙක්‌ඛති.
Pavāraṇakkhandhakepīti pisaddo uposathakkhandhakaṃ apekkhati.
චම්‌මසංයුත්‌තෙපීති චම්‌මෙන සංයුත්‌තං කත්‌වා දෙසිතෙ ඛන්‌ධකෙපි, චම්‌මක්‌ඛන්‌ධකෙපීති අත්‌ථො. පිසද්‌දො පවාරණක්‌ඛන්‌ධකං අපෙක්‌ඛති. භෙසජ්‌ජක්‌ඛන්‌ධකෙපීති පිසද්‌දො චම්‌මක්‌ඛන්‌ධකං අපෙක්‌ඛති. සමන්‌තාති අඞ්‌ගජාතස්‌ස සමන්‌තතො.
Cammasaṃyuttepīti cammena saṃyuttaṃ katvā desite khandhakepi, cammakkhandhakepīti attho. Pisaddo pavāraṇakkhandhakaṃ apekkhati. Bhesajjakkhandhakepīti pisaddo cammakkhandhakaṃ apekkhati. Samantāti aṅgajātassa samantato.
තත්‌ථාති කථිනක්‌ඛන්‌ධකෙ. චීවරසංයුත්‌තෙති චීවරක්‌ඛන්‌ධකෙ.
Tatthāti kathinakkhandhake. Cīvarasaṃyutteti cīvarakkhandhake.
චම්‌පෙය්‍යකෙති චම්‌පෙය්‍යක්‌ඛන්‌ධකෙ. සමුච්‌චයක්‌ඛන්‌ධකෙසුපීති පිසද්‌දො චම්‌පෙය්‍යක්‌ඛන්‌ධකං අපෙක්‌ඛති.
Campeyyaketi campeyyakkhandhake. Samuccayakkhandhakesupīti pisaddo campeyyakkhandhakaṃ apekkhati.
සමථක්‌ඛන්‌ධකෙ ඉමා ද්‌වෙ ආපත්‌තියො හොන්‌තීති යොජනා. එසෙව නයො සෙසෙසුපි. ඛුද්‌දකවත්‌ථුකෙති ඛුද්‌දකවත්‌ථුක්‌ඛන්‌ධකෙ. ගරුභණ්‌ඩවිස්‌සජ්‌ජනෙති ගරුභණ්‌ඩස්‌ස විස්‌සජ්‌ජනෙ.
Samathakkhandhake imā dve āpattiyo hontīti yojanā. Eseva nayo sesesupi. Khuddakavatthuketi khuddakavatthukkhandhake. Garubhaṇḍavissajjaneti garubhaṇḍassa vissajjane.
සඞ්‌ඝභෙදෙති සඞ්‌ඝභෙදක්‌ඛන්‌ධකෙ. ‘‘සමාචාරං පුච්‌ඡිස්‌සන්‌ති වුත්‌තෙ වත්‌තක්‌ඛන්‌ධකෙ’’ති ඉමිනා සමාචාරසද්‌දෙන වත්‌තක්‌ඛන්‌ධකං ගහෙතබ්‌බන්‌ති දස්‌සෙති. සාති දුක්‌කටාපත්‌ති. ‘‘තථා’’ති පදෙන ‘‘එකා දුක්‌කටාපත්‌තියෙවා’’ති පදං අතිදිසති. ‘‘පාතිමොක්‌ඛට්‌ඨපනෙ’’ති ඉමිනා පාළියං ඨපනං පුච්‌ඡිස්‌සන්‌ති එත්‌ථ ‘‘පාතිමොක්‌ඛ’’න්‌තිආදිපදස්‌ස ලොපං දස්‌සෙති. පඤ්‌චසතිකසත්‌තසතිකෙසූති පඤ්‌චසතිකක්‌ඛන්‌ධකසත්‌තසතිකක්‌ඛන්‌ධකෙසු. ආරොපිතොති එත්‌ථ රුපධාතුයා ද්‌විකම්‌මිකත්‌තා, න්‍යාදිගණත්‌තා ච ‘‘ධම්‌මො’’ති පධානකම්‌මමෙව වුත්‌තං, න ‘‘සඞ්‌ගහ’’න්‌ති අපධානකම්‌මං. තෙන වුත්‌තං ‘‘ධම්‌මො සඞ්‌ගහ’’න්‌ති. තත්‌ථාති පඤ්‌චසතිකසත්‌තසතිකෙසු.
Saṅghabhedeti saṅghabhedakkhandhake. ‘‘Samācāraṃ pucchissanti vutte vattakkhandhake’’ti iminā samācārasaddena vattakkhandhakaṃ gahetabbanti dasseti. Sāti dukkaṭāpatti. ‘‘Tathā’’ti padena ‘‘ekā dukkaṭāpattiyevā’’ti padaṃ atidisati. ‘‘Pātimokkhaṭṭhapane’’ti iminā pāḷiyaṃ ṭhapanaṃ pucchissanti ettha ‘‘pātimokkha’’ntiādipadassa lopaṃ dasseti. Pañcasatikasattasatikesūti pañcasatikakkhandhakasattasatikakkhandhakesu. Āropitoti ettha rupadhātuyā dvikammikattā, nyādigaṇattā ca ‘‘dhammo’’ti padhānakammameva vuttaṃ, na ‘‘saṅgaha’’nti apadhānakammaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘dhammo saṅgaha’’nti. Tatthāti pañcasatikasattasatikesu.
ඉති ඛන්‌ධකපුච්‌ඡාවණ්‌ණනාය යොජනා සමත්‌තා.
Iti khandhakapucchāvaṇṇanāya yojanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi / ඛන්‌ධකපුච්‌ඡාවාරො • Khandhakapucchāvāro
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්‌ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / පුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනාවණ්‌ණනා • Pucchāvissajjanāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / පුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනාවණ්‌ණනා • Pucchāvissajjanāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / පුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනාවණ්‌ණනා • Pucchāvissajjanāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / පුච්‌ඡාවිස්‌සජ්‌ජනාවණ්‌ණනා • Pucchāvissajjanāvaṇṇanā
