| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೩. ತತಿಯವಗ್ಗೋ
3. Tatiyavaggo
೧. ಪುಗ್ಗಲಸುತ್ತಂ
1. Puggalasuttaṃ
೧೩೨. ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ । ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ರಾಜಾನಂ ಪಸೇನದಿಂ ಕೋಸಲಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಚತ್ತಾರೋಮೇ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ। ಕತಮೇ ಚತ್ತಾರೋ? ತಮೋತಮಪರಾಯನೋ, ತಮೋಜೋತಿಪರಾಯನೋ, ಜೋತಿತಮಪರಾಯನೋ, ಜೋತಿಜೋತಿಪರಾಯನೋ’’।
132. Sāvatthinidānaṃ . Atha kho rājā pasenadi kosalo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘cattārome, mahārāja, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Tamotamaparāyano, tamojotiparāyano, jotitamaparāyano, jotijotiparāyano’’.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಮಹಾರಾಜ ಪುಗ್ಗಲೋ ತಮೋತಮಪರಾಯನೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಮಹಾರಾಜ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ನೀಚೇ ಕುಲೇ ಪಚ್ಚಾಜಾತೋ ಹೋತಿ, ಚಣ್ಡಾಲಕುಲೇ ವಾ ವೇನಕುಲೇ 1 ವಾ ನೇಸಾದಕುಲೇ ವಾ ರಥಕಾರಕುಲೇ ವಾ ಪುಕ್ಕುಸಕುಲೇ ವಾ ದಲಿದ್ದೇ ಅಪ್ಪನ್ನಪಾನಭೋಜನೇ ಕಸಿರವುತ್ತಿಕೇ , ಯತ್ಥ ಕಸಿರೇನ ಘಾಸಚ್ಛಾದೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಸೋ ಚ ಹೋತಿ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ದುದ್ದಸಿಕೋ ಓಕೋಟಿಮಕೋ ಬವ್ಹಾಬಾಧೋ 2 ಕಾಣೋ ವಾ ಕುಣೀ ವಾ ಖಞ್ಜೋ ವಾ ಪಕ್ಖಹತೋ ವಾ, ನ ಲಾಭೀ ಅನ್ನಸ್ಸ ಪಾನಸ್ಸ ವತ್ಥಸ್ಸ ಯಾನಸ್ಸ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಸ್ಸ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರತಿ, ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರತಿ, ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರತಿ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ।
‘‘Kathañca, mahārāja puggalo tamotamaparāyano hoti? Idha, mahārāja, ekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti, caṇḍālakule vā venakule 3 vā nesādakule vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde appannapānabhojane kasiravuttike , yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bavhābādho 4 kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಹಾರಾಜ , ಪುರಿಸೋ ಅನ್ಧಕಾರಾ ವಾ ಅನ್ಧಕಾರಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಮಾ ವಾ ತಮಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಲೋಹಿತಮಲಾ ವಾ ಲೋಹಿತಮಲಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ತಥೂಪಮಾಹಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಮಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ವದಾಮಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುಗ್ಗಲೋ ತಮೋತಮಪರಾಯನೋ ಹೋತಿ।
‘‘Seyyathāpi, mahārāja , puriso andhakārā vā andhakāraṃ gaccheyya, tamā vā tamaṃ gaccheyya, lohitamalā vā lohitamalaṃ gaccheyya. Tathūpamāhaṃ, mahārāja, imaṃ puggalaṃ vadāmi. Evaṃ kho, mahārāja, puggalo tamotamaparāyano hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುಗ್ಗಲೋ ತಮೋಜೋತಿಪರಾಯನೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಮಹಾರಾಜ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ನೀಚೇ ಕುಲೇ ಪಚ್ಚಾಜಾತೋ ಹೋತಿ, ಚಣ್ಡಾಲಕುಲೇ ವಾ ವೇನಕುಲೇ ವಾ ನೇಸಾದಕುಲೇ ವಾ ರಥಕಾರಕುಲೇ ವಾ ಪುಕ್ಕುಸಕುಲೇ ವಾ ದಲಿದ್ದೇ ಅಪ್ಪನ್ನಪಾನಭೋಜನೇ ಕಸಿರವುತ್ತಿಕೇ, ಯತ್ಥ ಕಸಿರೇನ ಘಾಸಚ್ಛಾದೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಸೋ ಚ ಖೋ ಹೋತಿ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ದುದ್ದಸಿಕೋ ಓಕೋಟಿಮಕೋ ಬವ್ಹಾಬಾಧೋ, ಕಾಣೋ ವಾ ಕುಣೀ ವಾ ಖಞ್ಜೋ ವಾ ಪಕ್ಖಹತೋ ವಾ, ನ ಲಾಭೀ ಅನ್ನಸ್ಸ ಪಾನಸ್ಸ ವತ್ಥಸ್ಸ ಯಾನಸ್ಸ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಸ್ಸ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಂ ಚರತಿ, ವಾಚಾಯ ಸುಚರಿತಂ ಚರತಿ, ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಂ ಚರತಿ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ।
‘‘Kathañca, mahārāja, puggalo tamojotiparāyano hoti? Idha, mahārāja, ekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti, caṇḍālakule vā venakule vā nesādakule vā rathakārakule vā pukkusakule vā dalidde appannapānabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghāsacchādo labbhati. So ca kho hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bavhābādho, kāṇo vā kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā, na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati, manasā sucaritaṃ carati. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುರಿಸೋ ಪಥವಿಯಾ ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆರೋಹೇಯ್ಯ, ಪಲ್ಲಙ್ಕಾ ವಾ ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿಂ ಆರೋಹೇಯ್ಯ, ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿಯಾ ವಾ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಆರೋಹೇಯ್ಯ, ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಾ ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಆರೋಹೇಯ್ಯ। ತಥೂಪಮಾಹಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಮಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ವದಾಮಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುಗ್ಗಲೋ ತಮೋಜೋತಿಪರಾಯನೋ ಹೋತಿ।
‘‘Seyyathāpi, mahārāja, puriso pathaviyā vā pallaṅkaṃ āroheyya, pallaṅkā vā assapiṭṭhiṃ āroheyya, assapiṭṭhiyā vā hatthikkhandhaṃ āroheyya, hatthikkhandhā vā pāsādaṃ āroheyya. Tathūpamāhaṃ, mahārāja, imaṃ puggalaṃ vadāmi. Evaṃ kho, mahārāja, puggalo tamojotiparāyano hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಜೋತಿತಮಪರಾಯನೋ ಹೋತಿ? ಇಧ , ಮಹಾರಾಜ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಚ್ಚೇ ಕುಲೇ ಪಚ್ಚಾಜಾತೋ ಹೋತಿ, ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ವಾ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ವಾ, ಅಡ್ಢೇ ಮಹದ್ಧನೇ ಮಹಾಭೋಗೇ ಪಹೂತಜಾತರೂಪರಜತೇ ಪಹೂತವಿತ್ತೂಪಕರಣೇ ಪಹೂತಧನಧಞ್ಞೇ। ಸೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಭಿರೂಪೋ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ, ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಲಾಭೀ ಅನ್ನಸ್ಸ ಪಾನಸ್ಸ ವತ್ಥಸ್ಸ ಯಾನಸ್ಸ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಸ್ಸ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರತಿ, ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರತಿ, ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರತಿ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ।
‘‘Kathañca, mahārāja, puggalo jotitamaparāyano hoti? Idha , mahārāja, ekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti, khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā, aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe. So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko, paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā vācāya duccaritaṃ caritvā manasā duccaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುರಿಸೋ ಪಾಸಾದಾ ವಾ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಓರೋಹೇಯ್ಯ, ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಾ ವಾ ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿಂ ಓರೋಹೇಯ್ಯ, ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿಯಾ ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಓರೋಹೇಯ್ಯ, ಪಲ್ಲಙ್ಕಾ ವಾ ಪಥವಿಂ ಓರೋಹೇಯ್ಯ, ಪಥವಿಯಾ ವಾ ಅನ್ಧಕಾರಂ ಪವಿಸೇಯ್ಯ। ತಥೂಪಮಾಹಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಮಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ವದಾಮಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಜೋತಿತಮಪರಾಯನೋ ಹೋತಿ।
‘‘Seyyathāpi, mahārāja, puriso pāsādā vā hatthikkhandhaṃ oroheyya, hatthikkhandhā vā assapiṭṭhiṃ oroheyya, assapiṭṭhiyā vā pallaṅkaṃ oroheyya, pallaṅkā vā pathaviṃ oroheyya, pathaviyā vā andhakāraṃ paviseyya. Tathūpamāhaṃ, mahārāja, imaṃ puggalaṃ vadāmi. Evaṃ kho, mahārāja, puggalo jotitamaparāyano hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಜೋತಿಜೋತಿಪರಾಯನೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಮಹಾರಾಜ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಚ್ಚೇ ಕುಲೇ ಪಚ್ಚಾಜಾತೋ ಹೋತಿ, ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ವಾ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ವಾ, ಅಡ್ಢೇ ಮಹದ್ಧನೇ ಮಹಾಭೋಗೇ ಪಹೂತಜಾತರೂಪರಜತೇ ಪಹೂತವಿತ್ತೂಪಕರಣೇ ಪಹೂತಧನಧಞ್ಞೇ। ಸೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಭಿರೂಪೋ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ, ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ , ಲಾಭೀ ಅನ್ನಸ್ಸ ಪಾನಸ್ಸ ವತ್ಥಸ್ಸ ಯಾನಸ್ಸ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಸ್ಸ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಂ ಚರತಿ, ವಾಚಾಯ ಸುಚರಿತಂ ಚರತಿ, ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಂ ಚರತಿ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ।
‘‘Kathañca, mahārāja, puggalo jotijotiparāyano hoti? Idha, mahārāja, ekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti, khattiyamahāsālakule vā brāhmaṇamahāsālakule vā gahapatimahāsālakule vā, aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūparajate pahūtavittūpakaraṇe pahūtadhanadhaññe. So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko, paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato , lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa. So kāyena sucaritaṃ carati, vācāya sucaritaṃ carati, manasā sucaritaṃ carati. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುರಿಸೋ ಪಲ್ಲಙ್ಕಾ ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿಯಾ ವಾ ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿಂ ಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಾ ವಾ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಪಾಸಾದಾ ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯ। ತಥೂಪಮಾಹಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಮಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ವದಾಮಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಜೋತಿಜೋತಿಪರಾಯನೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಚತ್ತಾರೋ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ। ಇದಮವೋಚ…ಪೇ॰…
‘‘Seyyathāpi, mahārāja, puriso pallaṅkā vā pallaṅkaṃ saṅkameyya, assapiṭṭhiyā vā assapiṭṭhiṃ saṅkameyya, hatthikkhandhā vā hatthikkhandhaṃ saṅkameyya, pāsādā vā pāsādaṃ saṅkameyya. Tathūpamāhaṃ, mahārāja, imaṃ puggalaṃ vadāmi. Evaṃ kho, mahārāja, puggalo jotijotiparāyano hoti. Ime kho, mahārāja, cattāro puggalā santo saṃvijjamānā lokasmi’’nti. Idamavoca…pe…
‘‘ದಲಿದ್ದೋ ಪುರಿಸೋ ರಾಜ, ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ ಮಚ್ಛರೀ।
‘‘Daliddo puriso rāja, assaddho hoti maccharī;
ಕದರಿಯೋ ಪಾಪಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಅನಾದರೋ॥
Kadariyo pāpasaṅkappo, micchādiṭṭhi anādaro.
‘‘ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ವಾಪಿ, ಅಞ್ಞೇ ವಾಪಿ ವನಿಬ್ಬಕೇ।
‘‘Samaṇe brāhmaṇe vāpi, aññe vāpi vanibbake;
ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಪರಿಭಾಸತಿ, ನತ್ಥಿಕೋ ಹೋತಿ ರೋಸಕೋ॥
Akkosati paribhāsati, natthiko hoti rosako.
‘‘ದದಮಾನಂ ನಿವಾರೇತಿ, ಯಾಚಮಾನಾನ ಭೋಜನಂ।
‘‘Dadamānaṃ nivāreti, yācamānāna bhojanaṃ;
ತಾದಿಸೋ ಪುರಿಸೋ ರಾಜ, ಮೀಯಮಾನೋ ಜನಾಧಿಪ।
Tādiso puriso rāja, mīyamāno janādhipa;
ಉಪೇತಿ ನಿರಯಂ ಘೋರಂ, ತಮೋತಮಪರಾಯನೋ॥
Upeti nirayaṃ ghoraṃ, tamotamaparāyano.
‘‘ದಲಿದ್ದೋ ಪುರಿಸೋ ರಾಜ, ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ ಅಮಚ್ಛರೀ।
‘‘Daliddo puriso rāja, saddho hoti amaccharī;
ದದಾತಿ ಸೇಟ್ಠಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಅಬ್ಯಗ್ಗಮನಸೋ ನರೋ॥
Dadāti seṭṭhasaṅkappo, abyaggamanaso naro.
‘‘ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ವಾಪಿ, ಅಞ್ಞೇ ವಾಪಿ ವನಿಬ್ಬಕೇ।
‘‘Samaṇe brāhmaṇe vāpi, aññe vāpi vanibbake;
ಉಟ್ಠಾಯ ಅಭಿವಾದೇತಿ, ಸಮಚರಿಯಾಯ ಸಿಕ್ಖತಿ॥
Uṭṭhāya abhivādeti, samacariyāya sikkhati.
ತಾದಿಸೋ ಪುರಿಸೋ ರಾಜ, ಮೀಯಮಾನೋ ಜನಾಧಿಪ।
Tādiso puriso rāja, mīyamāno janādhipa;
ಉಪೇತಿ ತಿದಿವಂ ಠಾನಂ, ತಮೋಜೋತಿಪರಾಯನೋ॥
Upeti tidivaṃ ṭhānaṃ, tamojotiparāyano.
ಕದರಿಯೋ ಪಾಪಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಅನಾದರೋ॥
Kadariyo pāpasaṅkappo, micchādiṭṭhi anādaro.
‘‘ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ವಾಪಿ, ಅಞ್ಞೇ ವಾಪಿ ವನಿಬ್ಬಕೇ।
‘‘Samaṇe brāhmaṇe vāpi, aññe vāpi vanibbake;
ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಪರಿಭಾಸತಿ, ನತ್ಥಿಕೋ ಹೋತಿ ರೋಸಕೋ॥
Akkosati paribhāsati, natthiko hoti rosako.
‘‘ದದಮಾನಂ ನಿವಾರೇತಿ, ಯಾಚಮಾನಾನ ಭೋಜನಂ।
‘‘Dadamānaṃ nivāreti, yācamānāna bhojanaṃ;
ತಾದಿಸೋ ಪುರಿಸೋ ರಾಜ, ಮೀಯಮಾನೋ ಜನಾಧಿಪ।
Tādiso puriso rāja, mīyamāno janādhipa;
ಉಪೇತಿ ನಿರಯಂ ಘೋರಂ, ಜೋತಿತಮಪರಾಯನೋ॥
Upeti nirayaṃ ghoraṃ, jotitamaparāyano.
‘‘ಅಡ್ಢೋ ಚೇ ಪುರಿಸೋ ರಾಜ, ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ ಅಮಚ್ಛರೀ।
‘‘Aḍḍho ce puriso rāja, saddho hoti amaccharī;
ದದಾತಿ ಸೇಟ್ಠಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಅಬ್ಯಗ್ಗಮನಸೋ ನರೋ॥
Dadāti seṭṭhasaṅkappo, abyaggamanaso naro.
‘‘ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ವಾಪಿ, ಅಞ್ಞೇ ವಾಪಿ ವನಿಬ್ಬಕೇ।
‘‘Samaṇe brāhmaṇe vāpi, aññe vāpi vanibbake;
ಉಟ್ಠಾಯ ಅಭಿವಾದೇತಿ, ಸಮಚರಿಯಾಯ ಸಿಕ್ಖತಿ॥
Uṭṭhāya abhivādeti, samacariyāya sikkhati.
‘‘ದದಮಾನಂ ನ ವಾರೇತಿ, ಯಾಚಮಾನಾನ ಭೋಜನಂ।
‘‘Dadamānaṃ na vāreti, yācamānāna bhojanaṃ;
ತಾದಿಸೋ ಪುರಿಸೋ ರಾಜ, ಮೀಯಮಾನೋ ಜನಾಧಿಪ।
Tādiso puriso rāja, mīyamāno janādhipa;
ಉಪೇತಿ ತಿದಿವಂ ಠಾನಂ, ಜೋತಿಜೋತಿಪರಾಯನೋ’’ತಿ॥
Upeti tidivaṃ ṭhānaṃ, jotijotiparāyano’’ti.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಪುಗ್ಗಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Puggalasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೧. ಪುಗ್ಗಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Puggalasuttavaṇṇanā
