| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
3. තතියවග්‌ගො
3. Tatiyavaggo
1. පුග්‌ගලසුත්‌තවණ්‌ණනා
1. Puggalasuttavaṇṇanā
132. තතියවග්‌ගස්‌ස පඨමෙ ‘‘නීචෙ කුලෙ පච්‌චාජාතො’’තිආදිකෙන තමෙන යුත්‌තොති තමො. කායදුච්‌චරිතාදීහි පුන නිරයතමූපගමනතො තමපරායණො. ඉති උභයෙනපි ඛන්‌ධතමොව කථිතො හොති. ‘‘උච්‌චෙ කුලෙ පච්‌චාජාතො’’තිආදිකෙන ජොතිනා යුත්‌තතො ජොති, ආලොකීභූතොති වුත්‌තං හොති. කායසුචරිතාදීහි පුන සග්‌ගූපපත්‌තිජොතිභාවූපගමනතො ජොතිපරායණො. ඉමිනා නයෙන ඉතරෙපි ද්‌වෙ වෙදිතබ්‌බා.
132. Tatiyavaggassa paṭhame ‘‘nīce kule paccājāto’’tiādikena tamena yuttoti tamo. Kāyaduccaritādīhi puna nirayatamūpagamanato tamaparāyaṇo. Iti ubhayenapi khandhatamova kathito hoti. ‘‘Ucce kule paccājāto’’tiādikena jotinā yuttato joti, ālokībhūtoti vuttaṃ hoti. Kāyasucaritādīhi puna saggūpapattijotibhāvūpagamanato jotiparāyaṇo. Iminā nayena itarepi dve veditabbā.
වෙනකුලෙති විලීවකාරකුලෙ. නෙසාදකුලෙති මිගලුද්‌දකාදීනං කුලෙ. රථකාරකුලෙති චම්‌මකාරකුලෙ. පුක්‌කුසකුලෙති පුප්‌ඵඡඩ්‌ඩකකුලෙ. කසිරවුත්‌තිකෙති දුක්‌ඛවුත්‌තිකෙ. දුබ්‌බණ්‌ණොති පංසුපිසාචකො විය ඣාමඛාණුවණ්‌ණො. දුද්‌දසිකොති විජාතමාතුයාපි අමනාපදස්‌සනො . ඔකොටිමකොති ලකුණ්‌ඩකො. කාණොති එකක්‌ඛිකාණො වා උභයක්‌ඛිකාණො වා. කුණීති එකහත්‌ථකුණී වා උභයහත්‌ථකුණී වා. ඛඤ්‌ජොති එකපාදඛඤ්‌ජො වා උභයපාදඛඤ්‌ජො වා. පක්‌ඛහතොති හතපක්‌ඛො පීඨසප්‌පී. පදීපෙය්‍යස්‌සාති තෙලකපල්‌ලකාදිනො පදීපඋපකරණස්‌ස. එවං ඛො, මහාරාජාති එත්‌ථ එකො පුග්‌ගලො බහිද්‌ධා ආලොකං අදිස්‌වා මාතුකුච්‌ඡිස්‌මිංයෙව කාලං කත්‌වා අපායෙසු නිබ්‌බත්‌තන්‌තො සකලං කප්‌පම්‌පි සංසරති, සොපි තමොතමපරායණොව. සො පන කුහකපුග්‌ගලො භවෙය්‍ය. කුහකස්‌ස හි එවරූපා නිබ්‌බත්‌ති හොතීති වුත්‌තං.
Venakuleti vilīvakārakule. Nesādakuleti migaluddakādīnaṃ kule. Rathakārakuleti cammakārakule. Pukkusakuleti pupphachaḍḍakakule. Kasiravuttiketi dukkhavuttike. Dubbaṇṇoti paṃsupisācako viya jhāmakhāṇuvaṇṇo. Duddasikoti vijātamātuyāpi amanāpadassano . Okoṭimakoti lakuṇḍako. Kāṇoti ekakkhikāṇo vā ubhayakkhikāṇo vā. Kuṇīti ekahatthakuṇī vā ubhayahatthakuṇī vā. Khañjoti ekapādakhañjo vā ubhayapādakhañjo vā. Pakkhahatoti hatapakkho pīṭhasappī. Padīpeyyassāti telakapallakādino padīpaupakaraṇassa. Evaṃ kho, mahārājāti ettha eko puggalo bahiddhā ālokaṃ adisvā mātukucchismiṃyeva kālaṃ katvā apāyesu nibbattanto sakalaṃ kappampi saṃsarati, sopi tamotamaparāyaṇova. So pana kuhakapuggalo bhaveyya. Kuhakassa hi evarūpā nibbatti hotīti vuttaṃ.
එත්‌ථ ච ‘‘නීචෙ කුලෙ පච්‌චාජාතො හොති චණ්‌ඩාලකුලෙ වා’’තිආදීහි ආගමනවිපත්‌ති චෙව පුබ්‌බුප්‌පන්‌නපච්‌චයවිපත්‌ති ච දස්‌සිතා. දලිද්‌දෙතිආදීහි පවත්‌තපච්‌චයවිපත්‌ති. කසිරවුත්‌තිකෙතිආදීහි ආජීවුපායවිපත්‌ති. දුබ්‌බණ්‌ණොතිආදීහි අත්‌තභාවවිපත්‌ති. බව්‌හාබාධොතිආදීහි දුක්‌ඛකාරණසමායොගො. න ලාභීතිආදීහි සුඛකාරණවිපත්‌ති චෙව උපභොගවිපත්‌ති ච. කායෙන දුච්‌චරිතන්‌තිආදීහි තමපරායණභාවස්‌ස කාරණසමායොගො. කායස්‌ස භෙදාතිආදීහි සම්‌පරායිකතමූපගමො. සුක්‌කපක්‌ඛො වුත්‌තපටිපක්‌ඛනයෙන වෙදිතබ්‌බො.
Ettha ca ‘‘nīce kule paccājāto hoti caṇḍālakule vā’’tiādīhi āgamanavipatti ceva pubbuppannapaccayavipatti ca dassitā. Daliddetiādīhi pavattapaccayavipatti. Kasiravuttiketiādīhi ājīvupāyavipatti. Dubbaṇṇotiādīhi attabhāvavipatti. Bavhābādhotiādīhi dukkhakāraṇasamāyogo. Na lābhītiādīhi sukhakāraṇavipatti ceva upabhogavipatti ca. Kāyena duccaritantiādīhi tamaparāyaṇabhāvassa kāraṇasamāyogo. Kāyassa bhedātiādīhi samparāyikatamūpagamo. Sukkapakkho vuttapaṭipakkhanayena veditabbo.
අක්‌කොසතීති දසහි අක්‌කොසවත්‌ථූහි අක්‌කොසති. පරිභාසතීති, ‘‘කස්‌මා තිට්‌ඨථ? කිං තුම්‌හෙහි අම්‌හාකං කසිකම්‌මාදීනි කතානී’’තිආදීහි? පරිභවවචනෙහි පරිභාසති. රොසකොති ඝට්‌ටකො. අබ්‍යග්‌ගමනසොති එකග්‌ගචිත්‌තො. පඨමං.
Akkosatīti dasahi akkosavatthūhi akkosati. Paribhāsatīti, ‘‘kasmā tiṭṭhatha? Kiṃ tumhehi amhākaṃ kasikammādīni katānī’’tiādīhi? Paribhavavacanehi paribhāsati. Rosakoti ghaṭṭako. Abyaggamanasoti ekaggacitto. Paṭhamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 1. පුග්‌ගලසුත්‌තං • 1. Puggalasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 1. පුග්‌ගලසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Puggalasuttavaṇṇanā
