| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๒. ทุติยปณฺณาสกํ
2. Dutiyapaṇṇāsakaṃ
(๖) ๑. ปุคฺคลวคฺควณฺณนา
(6) 1. Puggalavaggavaṇṇanā
๕๓. ทุติยปณฺณาสกสฺส ปฐเม หิตคฺคหเณน เมตฺตา วุตฺตา โหติ, น กรุณา, อนุกมฺปาคหเณน ปน กรุณาติ จกฺกวตฺตินา สทฺธิํ คหิตตฺตา ‘‘โลกานุกมฺปายา’’ติ น วุตฺตํฯ นิปฺปริยายโต โลกานุกมฺปา นาม สมฺมาสมฺพุทฺธาธีนาติฯ เทฺวติ มนุสฺสเทวสมฺปตฺติวเสน เทฺว สมฺปตฺติโยฯ ตา เทฺว, นิพฺพานสมฺปตฺติ จาติ ติโสฺสฯ
53. Dutiyapaṇṇāsakassa paṭhame hitaggahaṇena mettā vuttā hoti, na karuṇā, anukampāgahaṇena pana karuṇāti cakkavattinā saddhiṃ gahitattā ‘‘lokānukampāyā’’ti na vuttaṃ. Nippariyāyato lokānukampā nāma sammāsambuddhādhīnāti. Dveti manussadevasampattivasena dve sampattiyo. Tā dve, nibbānasampatti cāti tisso.
๕๔. ทุติเย พหุโส โลเก น จิณฺณา น ปวตฺตา มนุสฺสาติ อาจิณฺณมนุสฺสาฯ กทาจิเทว หิ เนสํ โลเก นิพฺพตฺติ อภูตปุพฺพา ภูตาติ อพฺภุตมนุสฺสาฯ
54. Dutiye bahuso loke na ciṇṇā na pavattā manussāti āciṇṇamanussā. Kadācideva hi nesaṃ loke nibbatti abhūtapubbā bhūtāti abbhutamanussā.
๕๕. ตติเย ทสสุ จกฺกวาฬสหเสฺสสุ อนุตาปํ กโรติ ตสฺส เอกพุทฺธเขตฺตภาวโตฯ
55. Tatiye dasasu cakkavāḷasahassesu anutāpaṃ karoti tassa ekabuddhakhettabhāvato.
๕๖. จตุเตฺถ ถูปสฺส ยุตฺตาติ ธาตุโย ปกฺขิปิตฺวา ถูปกรณสฺส ยุตฺตาฯ
56. Catutthe thūpassa yuttāti dhātuyo pakkhipitvā thūpakaraṇassa yuttā.
๕๗. ปญฺจเม อตฺตโน อานุภาเวนาติ สยมฺภุญาเณนฯ พุทฺธาติ พุทฺธวโนฺตฯ
57. Pañcame attano ānubhāvenāti sayambhuñāṇena. Buddhāti buddhavanto.
๕๘. ฉเฎฺฐ ปหีนตฺตา น ภายตีติ อตฺตสิเนหาภาวโต น ภายติฯ สกฺกายทิฎฺฐิคฺคหณเญฺจตฺถ นิทสฺสนมตฺตํ, อตฺตสิเนหสฺส ปฎิฆสฺส ตเทกฎฺฐสโมฺมหสฺส จ วเสน ภายนํ โหตีติ เตสมฺปิ ปหีนตฺตา น ภายติ, อญฺญถา โสตาปนฺนาทีนํ อภเยน ภวิตพฺพํ สิยาฯ สกฺกายทิฎฺฐิยา พลวตฺตาติ เอตฺถ อหํการสโมฺมหนตาทีนมฺปิ พลวตฺตาติ วตฺตพฺพํฯ
58. Chaṭṭhe pahīnattā na bhāyatīti attasinehābhāvato na bhāyati. Sakkāyadiṭṭhiggahaṇañcettha nidassanamattaṃ, attasinehassa paṭighassa tadekaṭṭhasammohassa ca vasena bhāyanaṃ hotīti tesampi pahīnattā na bhāyati, aññathā sotāpannādīnaṃ abhayena bhavitabbaṃ siyā. Sakkāyadiṭṭhiyā balavattāti ettha ahaṃkārasammohanatādīnampi balavattāti vattabbaṃ.
๕๙. สตฺตเม อสฺสาชานีโยติ ลิขนฺติ, อุสภาชานีโยติ ปน ปาโฐติฯ
59. Sattame assājānīyoti likhanti, usabhājānīyoti pana pāṭhoti.
๖๑. นวเม ตตฺถาติ อนฺตราปเณฯ เอโกติ ทฺวีสุ กินฺนเรสุ เอโกฯ อมฺพิลิกาผลญฺจ อทฺทสาติ อาเนตฺวา สมฺพโนฺธฯ อมฺพิลิกาผลนฺติ ตินฺติณีผลนฺติ วทนฺติ, จตุรมฺพิลนฺติ อปเรฯ เทฺว อเตฺถติ ปาฬิยํ วุเตฺต เทฺว อเตฺถฯ
61. Navame tatthāti antarāpaṇe. Ekoti dvīsu kinnaresu eko. Ambilikāphalañca addasāti ānetvā sambandho. Ambilikāphalanti tintiṇīphalanti vadanti, caturambilanti apare. Dve attheti pāḷiyaṃ vutte dve atthe.
๖๒. ทสเม ยถาอารเทฺธ กิเจฺจ วตฺตมาเน อนฺตรา เอว ปฎิคมนํ ปฎิวานํ, นตฺถิ เอตสฺส ปฎิวานนฺติ อปฺปฎิวาโนฯ ตตฺถ อสํโกจปฺปโตฺตฯ เตนาห ‘‘อนุกฺกณฺฐิโต’’ติอาทิฯ
62. Dasame yathāāraddhe kicce vattamāne antarā eva paṭigamanaṃ paṭivānaṃ, natthi etassa paṭivānanti appaṭivāno. Tattha asaṃkocappatto. Tenāha ‘‘anukkaṇṭhito’’tiādi.
๖๓. เอกาทสเม สนฺนิวาสนฺติ สหวาสํฯ ยถา อสปฺปุริสา สห วสนฺตา อญฺญมญฺญํ อคารเวน อนาทริยํ กโรนฺติ, ตปฺปฎิเกฺขเปน สปฺปุริสานํ สคารวปฺปฎิปตฺติทสฺสนปรมิทํ สุตฺตํ ทฎฺฐพฺพํฯ
63. Ekādasame sannivāsanti sahavāsaṃ. Yathā asappurisā saha vasantā aññamaññaṃ agāravena anādariyaṃ karonti, tappaṭikkhepena sappurisānaṃ sagāravappaṭipattidassanaparamidaṃ suttaṃ daṭṭhabbaṃ.
๖๔. ทฺวาทสเม ทฺวีสุปิ ปเกฺขสูติ วิวาทาปนฺนานํ ภิกฺขูนํ ทฺวีสุปิ ปเกฺขสุฯ สํสรมานาติ ปวตฺตมานาฯ ทิฎฺฐิปฬาโสติ ทิฎฺฐิสนฺนิสฺสโย ปฬาโส ยุคคฺคาโหฯ อาฆาเตโนฺตติ อาหนโนฺต พาเธโนฺตฯ อนภิราธนวเสนาติ ยสฺส อุปฺปชฺชติ, ตสฺส ตทเญฺญสญฺจ อตฺถสฺส อนภิราธนวเสนฯ สพฺพเมฺปตนฺติ วจีสํสาโรติ สพฺพเมฺปตํฯ อตฺตโน จิเตฺต ปริสาย จ จิเตฺตติ อาเนตฺวา สมฺพโนฺธฯ
64. Dvādasame dvīsupi pakkhesūti vivādāpannānaṃ bhikkhūnaṃ dvīsupi pakkhesu. Saṃsaramānāti pavattamānā. Diṭṭhipaḷāsoti diṭṭhisannissayo paḷāso yugaggāho. Āghātentoti āhananto bādhento. Anabhirādhanavasenāti yassa uppajjati, tassa tadaññesañca atthassa anabhirādhanavasena. Sabbampetanti vacīsaṃsāroti sabbampetaṃ. Attano citte parisāya ca citteti ānetvā sambandho.
ปุคฺคลวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Puggalavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / (๖) ๑. ปุคฺคลวโคฺค • (6) 1. Puggalavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / (๖) ๑. ปุคฺคลวคฺควณฺณนา • (6) 1. Puggalavaggavaṇṇanā
