| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೨. ದುತಿಯಪಣ್ಣಾಸಕಂ
2. Dutiyapaṇṇāsakaṃ
(೬) ೧. ಪುಗ್ಗಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ
(6) 1. Puggalavaggavaṇṇanā
೫೩. ದುತಿಯಪಣ್ಣಾಸಕಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಚಕ್ಕವತ್ತಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಗಹಿತತ್ತಾ ‘‘ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯಾ’’ತಿ ನ ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿನೋ ಉಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಲಭನ್ತಿ, ಬುದ್ಧಾನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ತಿಸ್ಸೋಪಿ।
53. Dutiyapaṇṇāsakassa paṭhame cakkavattinā saddhiṃ gahitattā ‘‘lokānukampāyā’’ti na vuttaṃ. Ettha ca cakkavattino uppattiyā dve sampattiyo labhanti, buddhānaṃ uppattiyā tissopi.
೫೪. ದುತಿಯೇ ಅಚ್ಛರಿಯಮನುಸ್ಸಾತಿ ಆಚಿಣ್ಣಮನುಸ್ಸಾ ಅಬ್ಭುತಮನುಸ್ಸಾ।
54. Dutiye acchariyamanussāti āciṇṇamanussā abbhutamanussā.
೫೫. ತತಿಯೇ ಬಹುನೋ ಜನಸ್ಸ ಅನುತಪ್ಪಾ ಹೋತೀತಿ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅನುತಾಪಕಾರೀ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಚಕ್ಕವತ್ತಿನೋ ಕಾಲಕಿರಿಯಾ ಏಕಚಕ್ಕವಾಳೇ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅನುತಾಪಂ ಕರೋತಿ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಕಾಲಕಿರಿಯಾ ದಸಸು ಚಕ್ಕವಾಳಸಹಸ್ಸೇಸು।
55. Tatiye bahuno janassa anutappā hotīti mahājanassa anutāpakārī hoti. Tattha cakkavattino kālakiriyā ekacakkavāḷe devamanussānaṃ anutāpaṃ karoti, tathāgatassa kālakiriyā dasasu cakkavāḷasahassesu.
೫೬. ಚತುತ್ಥೇ ಥೂಪಾರಹಾತಿ ಥೂಪಸ್ಸ ಯುತ್ತಾ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾ। ಚಕ್ಕವತ್ತಿನೋ ಹಿ ಚೇತಿಯಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಲಭನ್ತಿ, ಬುದ್ಧಾನಂ ಚೇತಿಯಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ತಿಸ್ಸೋಪಿ।
56. Catutthe thūpārahāti thūpassa yuttā anucchavikā. Cakkavattino hi cetiyaṃ paṭijaggitvā dve sampattiyo labhanti, buddhānaṃ cetiyaṃ paṭijaggitvā tissopi.
೫೭. ಪಞ್ಚಮೇ ಬುದ್ಧಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ಬುದ್ಧಾ।
57. Pañcame buddhāti attano ānubhāvena cattāri saccāni buddhā.
೫೮. ಛಟ್ಠೇ ಫಲನ್ತಿಯಾತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತಿಯಾ। ನ ಸನ್ತಸನ್ತೀತಿ ನ ಭಾಯನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಖೀಣಾಸವೋ ಅತ್ತನೋ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಯಾ ಪಹೀನತ್ತಾ ನ ಭಾಯತಿ, ಹತ್ಥಾಜಾನೀಯೋ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಯಾ ಬಲವತ್ತಾತಿ। ಸತ್ತಮಟ್ಠಮೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
58. Chaṭṭhe phalantiyāti saddaṃ karontiyā. Na santasantīti na bhāyanti. Tattha khīṇāsavo attano sakkāyadiṭṭhiyā pahīnattā na bhāyati, hatthājānīyo sakkāyadiṭṭhiyā balavattāti. Sattamaṭṭhamesupi eseva nayo.
೬೧. ನವಮೇ ಕಿಂಪುರಿಸಾತಿ ಕಿನ್ನರಾ। ಮಾನುಸಿಂ ವಾಚಂ ನ ಭಾಸನ್ತೀತಿ ಮನುಸ್ಸಕಥಂ ನ ಕಥೇನ್ತಿ। ಧಮ್ಮಾಸೋಕಸ್ಸ ಕಿರ ಏಕಂ ಕಿನ್ನರಂ ಆನೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸುಂ। ಸೋ ‘‘ಕಥಾಪೇಥ ನ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಕಿನ್ನರೋ ಕಥೇತುಂ ನ ಇಚ್ಛತಿ। ಏಕೋ ಪುರಿಸೋ ‘‘ಅಹಮೇತಂ ಕಥಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ಖಾಣುಕೇ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಲಿಂ ಆರೋಪೇಸಿ। ಸಾ ಉಭತೋಪಸ್ಸೇಹಿ ಪತತಿ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಕಿನ್ನರೋ ‘‘ಕಿಂ ಅಞ್ಞಂ ಏಕಂ ಖಾಣುಕಂ ಕೋಟ್ಟೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ಆಹ। ಪುನ ಅಪರಭಾಗೇ ದ್ವೇ ಕಿನ್ನರೇ ಆನೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸುಂ। ರಾಜಾ ‘‘ಕಥಾಪೇಥ ನೇ’’ತಿ ಆಹ। ತೇ ಕಥೇತುಂ ನ ಇಚ್ಛಿಂಸು। ಏಕೋ ಪುರಿಸೋ ‘‘ಅಹಮೇತೇ ಕಥಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನ್ತರಾಪಣಂ ಅಗಮಾಸಿ। ತತ್ಥೇಕೋ ಅಮ್ಬಪಕ್ಕಞ್ಚ ಮಚ್ಛೇ ಚ ಅದ್ದಸ, ಏಕೋ ಕಬಿಟ್ಠಫಲಞ್ಚ ಅಮ್ಬಿಲಿಕಾಫಲಞ್ಚ। ತತ್ಥ ಪುರಿಮೋ ‘‘ಮಹಾವಿಸಂ ಮನುಸ್ಸಾ ಖಾದನ್ತಿ, ಕಥಂ ತೇ ಕಿಲಾಸಿನೋ ನ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಇತರೋ ‘‘ಕಥಂ ಇಮೇ ಏತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕುಟ್ಠಿನೋ ನ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಏವಂ ಮಾನುಸಿಂ ವಾಚಂ ಕಥೇತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಾಪಿ ದ್ವೇ ಅತ್ಥೇ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ನ ಕಥೇನ್ತೀತಿ।
61. Navame kiṃpurisāti kinnarā. Mānusiṃ vācaṃ na bhāsantīti manussakathaṃ na kathenti. Dhammāsokassa kira ekaṃ kinnaraṃ ānetvā dassesuṃ. So ‘‘kathāpetha na’’nti āha. Kinnaro kathetuṃ na icchati. Eko puriso ‘‘ahametaṃ kathāpessāmī’’ti heṭṭhāpāsādaṃ otāretvā dve khāṇuke koṭṭetvā ukkhaliṃ āropesi. Sā ubhatopassehi patati. Taṃ disvā kinnaro ‘‘kiṃ aññaṃ ekaṃ khāṇukaṃ koṭṭetuṃ na vaṭṭatī’’ti ettakameva āha. Puna aparabhāge dve kinnare ānetvā dassesuṃ. Rājā ‘‘kathāpetha ne’’ti āha. Te kathetuṃ na icchiṃsu. Eko puriso ‘‘ahamete kathāpessāmī’’ti te gahetvā antarāpaṇaṃ agamāsi. Tattheko ambapakkañca macche ca addasa, eko kabiṭṭhaphalañca ambilikāphalañca. Tattha purimo ‘‘mahāvisaṃ manussā khādanti, kathaṃ te kilāsino na hontī’’ti āha. Itaro ‘‘kathaṃ ime etaṃ nissāya kuṭṭhino na hontī’’ti āha. Evaṃ mānusiṃ vācaṃ kathetuṃ sakkontāpi dve atthe sampassamānā na kathentīti.
೬೨. ದಸಮೇ ಅಪ್ಪಟಿವಾನೋತಿ ಅನುಕಣ್ಠಿತೋ ಅಪಚ್ಚೋಸಕ್ಕಿತೋ।
62. Dasame appaṭivānoti anukaṇṭhito apaccosakkito.
೬೩. ಏಕಾದಸಮೇ ಅಸನ್ತಸನ್ನಿವಾಸನ್ತಿ ಅಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಸನ್ನಿವಾಸಂ। ನ ವದೇಯ್ಯಾತಿ ಓವಾದೇನ ವಾ ಅನುಸಾಸನಿಯಾ ವಾ ನ ವದೇಯ್ಯ, ಮಾ ವದತೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ಥೇರಮ್ಪಾಹಂ ನ ವದೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅಹಮ್ಪಿ ಥೇರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಓವಾದಾನುಸಾಸನಿವಸೇನ ನ ವದೇಯ್ಯಂ। ಅಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀತಿ ಅಹಿತಂ ಇಚ್ಛಮಾನೋ। ನೋ ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀತಿ ಹಿತಂ ಅನಿಚ್ಛಮಾನೋ। ನೋತಿ ನಂ ವದೇಯ್ಯನ್ತಿ ‘‘ಅಹಂ ತವ ವಚನಂ ನ ಕರಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ನಂ ವದೇಯ್ಯಂ। ವಿಹೇಠೇಯ್ಯನ್ತಿ ವಚನಸ್ಸ ಅಕರಣೇನ ವಿಹೇಠೇಯ್ಯಂ। ಪಸ್ಸಮ್ಪಿಸ್ಸ ನಪ್ಪಟಿಕರೇಯ್ಯನ್ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋಪಿ ಜಾನನ್ತೋಪಿ ಅಹಂ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ನ ಕರೇಯ್ಯಂ। ಇಮಿನಾ ಉಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೇ ಪನ ಸಾಧೂತಿ ನಂ ವದೇಯ್ಯನ್ತಿ ‘‘ಸಾಧು ಭದ್ದಕಂ ಸುಕಥಿತಂ ತಯಾ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ಅಭಿನನ್ದನ್ತೋ ನಂ ವದೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
63. Ekādasame asantasannivāsanti asappurisānaṃ sannivāsaṃ. Na vadeyyāti ovādena vā anusāsaniyā vā na vadeyya, mā vadatūti attho. Therampāhaṃ na vadeyyanti ahampi theraṃ bhikkhuṃ ovādānusāsanivasena na vadeyyaṃ. Ahitānukampīti ahitaṃ icchamāno. No hitānukampīti hitaṃ anicchamāno. Noti naṃ vadeyyanti ‘‘ahaṃ tava vacanaṃ na karissa’’nti naṃ vadeyyaṃ. Viheṭheyyanti vacanassa akaraṇena viheṭheyyaṃ. Passampissanappaṭikareyyanti passantopi jānantopi ahaṃ tassa vacanaṃ na kareyyaṃ. Iminā upāyena sabbattha attho veditabbo. Sukkapakkhe pana sādhūti naṃ vadeyyanti ‘‘sādhu bhaddakaṃ sukathitaṃ tayā’’ti tassa kathaṃ abhinandanto naṃ vadeyyanti attho.
೬೪. ದ್ವಾದಸಮೇ ಉಭತೋ ವಚೀಸಂಸಾರೋತಿ ದ್ವೀಸುಪಿ ಪಕ್ಖೇಸು ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅಕ್ಕೋಸನಪಚ್ಚಕ್ಕೋಸನವಸೇನ ಸಂಸರಮಾನಾ ವಾಚಾ ವಚೀಸಂಸಾರೋ। ದಿಟ್ಠಿಪಳಾಸೋತಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕೋ ಯುಗಗ್ಗಾಹಲಕ್ಖಣೋ ಪಳಾಸೋ ದಿಟ್ಠಿಪಳಾಸೋ ನಾಮ। ಚೇತಸೋ ಆಘಾತೋತಿ ಕೋಪೋ। ಸೋ ಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಆಘಾತೇನ್ತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಅತುಟ್ಠಾಕಾರೋ, ದೋಮನಸ್ಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನಭಿರದ್ಧೀತಿ ಕೋಪೋಯೇವ। ಸೋ ಹಿ ಅನಭಿರಾಧನವಸೇನ ಅನಭಿರದ್ಧೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅವೂಪಸನ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪೇತಂ ನಿಯಕಜ್ಝತ್ತಸಙ್ಖಾತೇ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತೇ ಚ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಅನ್ತೇವಾಸಿಕಸಙ್ಖಾತಾಯ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಸಾಯ ಚ ಅವೂಪಸನ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮೇತನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಏತಂ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬನ್ತಿ।
64. Dvādasame ubhato vacīsaṃsāroti dvīsupi pakkhesu aññamaññaṃ akkosanapaccakkosanavasena saṃsaramānā vācā vacīsaṃsāro. Diṭṭhipaḷāsoti diṭṭhiṃ nissāya uppajjanako yugaggāhalakkhaṇo paḷāso diṭṭhipaḷāso nāma. Cetaso āghātoti kopo. So hi cittaṃ āghātento uppajjati. Appaccayoti atuṭṭhākāro, domanassanti attho. Anabhiraddhīti kopoyeva. So hi anabhirādhanavasena anabhiraddhīti vuccati. Ajjhattaṃ avūpasantaṃ hotīti sabbampetaṃ niyakajjhattasaṅkhāte attano citte ca saddhivihārikaantevāsikasaṅkhātāya attano parisāya ca avūpasantaṃ hoti. Tasmetanti tasmiṃ etaṃ. Sesaṃ vuttanayeneva veditabbanti.
ಪುಗ್ಗಲವಗ್ಗೋ ಪಠಮೋ।
Puggalavaggo paṭhamo.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / (೬) ೧. ಪುಗ್ಗಲವಗ್ಗೋ • (6) 1. Puggalavaggo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / (೬) ೧. ಪುಗ್ಗಲವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ • (6) 1. Puggalavaggavaṇṇanā
