| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
๒. ปุคฺคลวิเสสนิเทฺทสวณฺณนา
2. Puggalavisesaniddesavaṇṇanā
๘. เทฺว ปุคฺคลาติอาทีหิ ปฎิสมฺภิทปฺปตฺตปุคฺคลวิเสสปฎิปาฎิํ ทเสฺสติฯ ตตฺถ ปุพฺพโยโคติ อตีตชาตีสุ ปฎิสมฺภิทปฺปตฺติเหตุภูโต ปุญฺญปโยโคฯ เตนาติ เตน ปุพฺพโยคการเณนฯ เอวํ เสเสสุปิฯ อติเรโก โหตีติ อติริโตฺต โหติ, อติเรกโยคโต วา ‘‘อติเรโก’’ติ วุโตฺตฯ อธิโก โหตีติ อโคฺค โหติฯ วิเสโส โหตีติ วิสิโฎฺฐ โหติ, วิเสสโยคโต วา วิเสโสฯ ญาณํ ปภิชฺชตีติ ปฎิสมฺภิทาญาณปฺปเภทํ ปาปุณาติฯ
8.Dvepuggalātiādīhi paṭisambhidappattapuggalavisesapaṭipāṭiṃ dasseti. Tattha pubbayogoti atītajātīsu paṭisambhidappattihetubhūto puññapayogo. Tenāti tena pubbayogakāraṇena. Evaṃ sesesupi. Atireko hotīti atiritto hoti, atirekayogato vā ‘‘atireko’’ti vutto. Adhiko hotīti aggo hoti. Viseso hotīti visiṭṭho hoti, visesayogato vā viseso. Ñāṇaṃ pabhijjatīti paṭisambhidāñāṇappabhedaṃ pāpuṇāti.
พหุสฺสุโตติ พุทฺธวจนวเสนฯ เทสนาพหุโลติ ธมฺมเทสนาวเสนฯ ครูปนิสฺสิโตติ ปญฺญาย อธิกํ ครุํ อุปนิสฺสิโตฯ วิหารพหุโลติ วิปสฺสนาวิหารพหุโล, ผลสมาปตฺติวิหารพหุโล วาฯ ปจฺจเวกฺขณาพหุโลติ วิปสฺสนาวิหาเร สติ วิปสฺสนาปจฺจเวกฺขณาพหุโล, ผลสมาปตฺติวิหาเร สติ ผลสมาปตฺติปจฺจเวกฺขณาพหุโลฯ เสขปฎิสมฺภิทปฺปโตฺตติ เสโข หุตฺวา ปฎิสมฺภิทปฺปโตฺตฯ เอวํ อเสขปฎิสมฺภิทปฺปโตฺตฯ สาวกปารมิปฺปโตฺตติ เอตฺถ มหาปญฺญานํ อคฺคสฺส มหาสาวกสฺส สตฺตสฎฺฐิยา สาวกญาณานํ ปารคมนํ ปารมี, สาวกสฺส ปารมี สาวกปารมี, ตํ สาวกปารมิํ ปโตฺตติ สาวกปารมิปฺปโตฺตฯ สาวกปารมิตาปฺปโตฺตติ วา ปาโฐฯ สตฺตสฎฺฐิยา สาวกญาณานํ ปาลโก ปูรโก จ โส มหาสาวโก ปรโม, ตสฺส ปรมสฺส อยํ สตฺตสฎฺฐิเภทา ญาณกิริยา ปรมสฺส ภาโว, กมฺมํ วาติ ปารมี, ตสฺส สาวกสฺส ปารมี สาวกปารมี , ตํ ปโตฺตติ สาวกปารมิปฺปโตฺตฯ สาวกปารมิปฺปโตฺตติ มหาโมคฺคลฺลานเตฺถราทิโก โย โกจิ สาวโกฯ สาวกปารมิปฺปตฺตสาวกโต อติเรกสฺส อญฺญสฺส สาวกสฺส อภาวา เอโก ปเจฺจกสมฺพุโทฺธติ อาหฯ ปุน ปญฺญาปเภทกุสโลติอาทีหิ วุตฺตตฺถเมว นิคเมตฺวา ทเสฺสสีติฯ ญาณกถาย เยภุเยฺยน อเนกานิ ญาณานิ นิทฺทิฎฺฐานิฯ ปญฺญากถาย เยภุเยฺยน เอกาปิ ปญฺญา นานาการวเสน นานากตฺวา วุตฺตาติ อยํ วิเสโสฯ
Bahussutoti buddhavacanavasena. Desanābahuloti dhammadesanāvasena. Garūpanissitoti paññāya adhikaṃ garuṃ upanissito. Vihārabahuloti vipassanāvihārabahulo, phalasamāpattivihārabahulo vā. Paccavekkhaṇābahuloti vipassanāvihāre sati vipassanāpaccavekkhaṇābahulo, phalasamāpattivihāre sati phalasamāpattipaccavekkhaṇābahulo. Sekhapaṭisambhidappattoti sekho hutvā paṭisambhidappatto. Evaṃ asekhapaṭisambhidappatto. Sāvakapāramippattoti ettha mahāpaññānaṃ aggassa mahāsāvakassa sattasaṭṭhiyā sāvakañāṇānaṃ pāragamanaṃ pāramī, sāvakassa pāramī sāvakapāramī, taṃ sāvakapāramiṃ pattoti sāvakapāramippatto. Sāvakapāramitāppattoti vā pāṭho. Sattasaṭṭhiyā sāvakañāṇānaṃ pālako pūrako ca so mahāsāvako paramo, tassa paramassa ayaṃ sattasaṭṭhibhedā ñāṇakiriyā paramassa bhāvo, kammaṃ vāti pāramī, tassa sāvakassa pāramī sāvakapāramī , taṃ pattoti sāvakapāramippatto. Sāvakapāramippattoti mahāmoggallānattherādiko yo koci sāvako. Sāvakapāramippattasāvakato atirekassa aññassa sāvakassa abhāvā eko paccekasambuddhoti āha. Puna paññāpabhedakusalotiādīhi vuttatthameva nigametvā dassesīti. Ñāṇakathāya yebhuyyena anekāni ñāṇāni niddiṭṭhāni. Paññākathāya yebhuyyena ekāpi paññā nānākāravasena nānākatvā vuttāti ayaṃ viseso.
มหาปญฺญากถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Mahāpaññākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ๒. ปุคฺคลวิเสสนิเทฺทโส • 2. Puggalavisesaniddeso
