Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
౭. పునబ్బసుసుత్తవణ్ణనా
7. Punabbasusuttavaṇṇanā
౨౪౧. సత్తమే తేన ఖో పన సమయేనాతి కతరసమయేన? సూరియస్స అత్థఙ్గమనసమయేన. తదా కిర భగవా పచ్ఛాభత్తే మహాజనస్స ధమ్మం దేసేత్వా మహాజనం ఉయ్యోజేత్వా న్హానకోట్ఠకే న్హత్వా గన్ధకుటిపరివేణే పఞ్ఞత్తవరబుద్ధాసనే పురత్థిమలోకధాతుం ఓలోకయమానో నిసీది. అథేకచారికద్విచారికాదయో పంసుకూలికపిణ్డపాతికభిక్ఖూ అత్తనో అత్తనో వసనట్ఠానేహి నిక్ఖమిత్వా ఆగమ్మ దసబలం వన్దిత్వా రత్తసాణియా పరిక్ఖిపమానా వియ నిసీదింసు. అథ నేసం అజ్ఝాసయం విదిత్వా సత్థా నిబ్బానపటిసంయుత్తం ధమ్మకథం కథేసి.
241. Sattame tena kho pana samayenāti katarasamayena? Sūriyassa atthaṅgamanasamayena. Tadā kira bhagavā pacchābhatte mahājanassa dhammaṃ desetvā mahājanaṃ uyyojetvā nhānakoṭṭhake nhatvā gandhakuṭipariveṇe paññattavarabuddhāsane puratthimalokadhātuṃ olokayamāno nisīdi. Athekacārikadvicārikādayo paṃsukūlikapiṇḍapātikabhikkhū attano attano vasanaṭṭhānehi nikkhamitvā āgamma dasabalaṃ vanditvā rattasāṇiyā parikkhipamānā viya nisīdiṃsu. Atha nesaṃ ajjhāsayaṃ viditvā satthā nibbānapaṭisaṃyuttaṃ dhammakathaṃ kathesi.
ఏవం తోసేసీతి సా కిర ధీతరం అఙ్కేనాదాయ పుత్తం అఙ్గులియా గహేత్వా జేతవనపిట్ఠియం పాకారపరిక్ఖేపసమీపే ఉచ్చారపస్సావఖేళసిఙ్ఘాణికం పరియేసమానా అనుపుబ్బేన జేతవనద్వారకోట్ఠకం సమ్పత్తా. భగవతో చ, ‘‘ఆనన్ద, పత్తం ఆహర, చీవరం ఆహర, విఘాసాదానం దానం దేహీ’’తి కథేన్తస్స సద్దో సమన్తా ద్వాదసహత్థమత్తమేవ గణ్హాతి. ధమ్మం దేసేన్తస్స సచేపి చక్కవాళపరియన్తం కత్వా పరిసా నిసీదతి, యథా పరిసం గచ్ఛతి, బహిపరిసాయ ఏకఙ్గులిమత్తమ్పి న నిగ్గచ్ఛతి, ‘‘మా అకారణా మధురసద్దో నస్సీ’’తి. తత్రాయం యక్ఖినీ బహిపరిసాయ ఠితా సద్దం న సుణాతి, ద్వారకోట్ఠకే ఠితాయ పనస్సా మహతియా బుద్ధవీథియా అభిముఖే ఠితా గన్ధకుటి పఞ్ఞాయి. సా నివాతే దీపసిఖా వియ బుద్ధగారవేన హత్థకుక్కుచ్చాదిరహితం నిచ్చలం పరిసం దిస్వా – ‘‘నూన మేత్థ కిఞ్చి భాజనీయభణ్డం భవిస్సతి, యతో అహం సప్పితేలమధుఫాణితాదీసు కిఞ్చిదేవ పత్తతో వా హత్థతో వా పగ్ఘరన్తం భూమియం వా పన పతితం లభిస్సామీ’’తి అన్తోవిహారం పావిసి. ద్వారకోట్ఠకే అవరుద్ధకానం నివారణత్థాయ ఠితా ఆరక్ఖదేవతా యక్ఖినియా ఉపనిస్సయం దిస్వా న నివారేసి. తస్సా సహ పరిసాయ ఏకీభావగమనేన మధురస్సరో ఛవిఆదీని ఛిన్దిత్వా అట్ఠిమిఞ్జం ఆహచ్చ అట్ఠాసి. తం ధమ్మస్సవనత్థాయ నిచ్చలం ఠితం పురిమనయేనేవ పుత్తకా చోదయింసు. సా ‘‘ధమ్మస్సవనస్స మే అన్తరాయం కరోన్తీ’’తి పుత్తకే తుణ్హీ ఉత్తరికే హోహీతి ఏవం తోసేసి.
Evaṃ tosesīti sā kira dhītaraṃ aṅkenādāya puttaṃ aṅguliyā gahetvā jetavanapiṭṭhiyaṃ pākāraparikkhepasamīpe uccārapassāvakheḷasiṅghāṇikaṃ pariyesamānā anupubbena jetavanadvārakoṭṭhakaṃ sampattā. Bhagavato ca, ‘‘ānanda, pattaṃ āhara, cīvaraṃ āhara, vighāsādānaṃ dānaṃ dehī’’ti kathentassa saddo samantā dvādasahatthamattameva gaṇhāti. Dhammaṃ desentassa sacepi cakkavāḷapariyantaṃ katvā parisā nisīdati, yathā parisaṃ gacchati, bahiparisāya ekaṅgulimattampi na niggacchati, ‘‘mā akāraṇā madhurasaddo nassī’’ti. Tatrāyaṃ yakkhinī bahiparisāya ṭhitā saddaṃ na suṇāti, dvārakoṭṭhake ṭhitāya panassā mahatiyā buddhavīthiyā abhimukhe ṭhitā gandhakuṭi paññāyi. Sā nivāte dīpasikhā viya buddhagāravena hatthakukkuccādirahitaṃ niccalaṃ parisaṃ disvā – ‘‘nūna mettha kiñci bhājanīyabhaṇḍaṃ bhavissati, yato ahaṃ sappitelamadhuphāṇitādīsu kiñcideva pattato vā hatthato vā paggharantaṃ bhūmiyaṃ vā pana patitaṃ labhissāmī’’ti antovihāraṃ pāvisi. Dvārakoṭṭhake avaruddhakānaṃ nivāraṇatthāya ṭhitā ārakkhadevatā yakkhiniyā upanissayaṃ disvā na nivāresi. Tassā saha parisāya ekībhāvagamanena madhurassaro chaviādīni chinditvā aṭṭhimiñjaṃ āhacca aṭṭhāsi. Taṃ dhammassavanatthāya niccalaṃ ṭhitaṃ purimanayeneva puttakā codayiṃsu. Sā ‘‘dhammassavanassa me antarāyaṃ karontī’’ti puttake tuṇhī uttarike hohīti evaṃ tosesi.
తత్థ యావాతి యావ ధమ్మం సుణామి, తావ తుణ్హీ హోహీతి అత్థో. సబ్బగన్థప్పమోచనన్తి నిబ్బానం ఆగమ్మ సబ్బే గన్థా పముచ్చన్తి, తస్మా తం సబ్బగన్థప్పమోచనన్తి వుచ్చతి. అతివేలాతి వేలాతిక్కన్తా పమాణాతిక్కన్తా. పియాయనాతి మగ్గనా పత్థనా. తతో పియతరన్తి యా అయం అస్స ధమ్మస్స మగ్గనా పత్థనా, ఇదం మయ్హం తతో పియతరన్తి అత్థో. పియతరాతి వా పాఠో. పాణినన్తి యథా పాణీనం దుక్ఖా మోచేతి. కే మోచేతీతి? పాణినేతి ఆహరిత్వా వత్తబ్బం. యం ధమ్మం అభిసమ్బుద్ధన్తి, యం ధమ్మం భగవా అభిసమ్బుద్ధో. తుణ్హీభూతాయముత్తరాతి న కేవలం అహమేవ, అయం మే భగినీ ఉత్తరాపి తుణ్హీభూతాతి వదతి. సద్ధమ్మస్స అనఞ్ఞాయాతి, అమ్మ, మయం పుబ్బేపి ఇమం సద్ధమ్మమేవ అజానిత్వా ఇదాని ఇదం ఖుప్పిపాసాదిదుక్ఖం అనుభవన్తా దుక్ఖం చరామ విహరామ.
Tattha yāvāti yāva dhammaṃ suṇāmi, tāva tuṇhī hohīti attho. Sabbaganthappamocananti nibbānaṃ āgamma sabbe ganthā pamuccanti, tasmā taṃ sabbaganthappamocananti vuccati. Ativelāti velātikkantā pamāṇātikkantā. Piyāyanāti magganā patthanā. Tato piyataranti yā ayaṃ assa dhammassa magganā patthanā, idaṃ mayhaṃ tato piyataranti attho. Piyatarāti vā pāṭho. Pāṇinanti yathā pāṇīnaṃ dukkhā moceti. Ke mocetīti? Pāṇineti āharitvā vattabbaṃ. Yaṃ dhammaṃ abhisambuddhanti, yaṃ dhammaṃ bhagavā abhisambuddho. Tuṇhībhūtāyamuttarāti na kevalaṃ ahameva, ayaṃ me bhaginī uttarāpi tuṇhībhūtāti vadati. Saddhammassa anaññāyāti, amma, mayaṃ pubbepi imaṃ saddhammameva ajānitvā idāni idaṃ khuppipāsādidukkhaṃ anubhavantā dukkhaṃ carāma viharāma.
చక్ఖుమాతి పఞ్చహి చక్ఖూహి చక్ఖుమా. ధమ్మం దేసేన్తోయేవ భగవా పరిసం సల్లక్ఖయమానో తస్సా యక్ఖినియా చేవ యక్ఖదారకస్స చ సోతాపత్తిఫలస్స ఉపనిస్సయం దిస్వా దేసనం వినివట్టేత్వా చతుసచ్చకథం దీపేతి, తం సుత్వా తస్మింయేవ దేసే ఠితా యక్ఖినీ సద్ధిం పుత్తేన సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠితా. ధీతుయాపి పనస్సా ఉపనిస్సయో అత్థి, అతిదహరత్తా పన దేసనం సమ్పటిచ్ఛితుం నాసక్ఖి.
Cakkhumāti pañcahi cakkhūhi cakkhumā. Dhammaṃ desentoyeva bhagavā parisaṃ sallakkhayamāno tassā yakkhiniyā ceva yakkhadārakassa ca sotāpattiphalassa upanissayaṃ disvā desanaṃ vinivaṭṭetvā catusaccakathaṃ dīpeti, taṃ sutvā tasmiṃyeva dese ṭhitā yakkhinī saddhiṃ puttena sotāpattiphale patiṭṭhitā. Dhītuyāpi panassā upanissayo atthi, atidaharattā pana desanaṃ sampaṭicchituṃ nāsakkhi.
ఇదాని సా యక్ఖినీ పుత్తస్స అనుమోదనం కరోన్తీ సాధు ఖో పణ్డితో నామాతిఆదిమాహ. అజ్జాహమ్హి సముగ్గతాతి అహమ్హి అజ్జ వట్టతో ఉగ్గతా సముగ్గతా సాసనే వా ఉగ్గతా సముగ్గతా, త్వమ్పి సుఖీ హోహీతి. దిట్ఠానీతి మయా చ తయా చ దిట్ఠాని. ఉత్తరాపి సుణాతు మేతి, ‘‘అమ్హాకం చతుసచ్చపటివేధభావం, ధీతా మే ఉత్తరాపి, సుణాతూ’’తి వదతి. సహ సచ్చపటివేధేనేవ సాపి సూచిలోమో వియ సబ్బం సేతకణ్డుకచ్ఛుఆదిభావం పహాయ దిబ్బసమ్పత్తిం పటిలభతి సద్ధిం పుత్తేన. ధీతా పనస్సా యథా నామ లోకే మాతాపితూహి ఇస్సరియే లద్ధే పుత్తానమ్పి తం హోతి, ఏవం మాతు-ఆనుభావేనేవ సమ్పత్తిం లభి. తతో పట్ఠాయ చ సా సద్ధిం పుత్తకేహి గన్ధకుటిసమీపరుక్ఖేయేవ నివాసరుక్ఖం లభిత్వా సాయం పాతం బుద్ధదస్సనం లభమానా ధమ్మం సుణమానా దీఘరత్తం తత్థేవ వసి. సత్తమం.
Idāni sā yakkhinī puttassa anumodanaṃ karontī sādhu kho paṇḍito nāmātiādimāha. Ajjāhamhi samuggatāti ahamhi ajja vaṭṭato uggatā samuggatā sāsane vā uggatā samuggatā, tvampi sukhī hohīti. Diṭṭhānīti mayā ca tayā ca diṭṭhāni. Uttarāpi suṇātu meti, ‘‘amhākaṃ catusaccapaṭivedhabhāvaṃ, dhītā me uttarāpi, suṇātū’’ti vadati. Saha saccapaṭivedheneva sāpi sūcilomo viya sabbaṃ setakaṇḍukacchuādibhāvaṃ pahāya dibbasampattiṃ paṭilabhati saddhiṃ puttena. Dhītā panassā yathā nāma loke mātāpitūhi issariye laddhe puttānampi taṃ hoti, evaṃ mātu-ānubhāveneva sampattiṃ labhi. Tato paṭṭhāya ca sā saddhiṃ puttakehi gandhakuṭisamīparukkheyeva nivāsarukkhaṃ labhitvā sāyaṃ pātaṃ buddhadassanaṃ labhamānā dhammaṃ suṇamānā dīgharattaṃ tattheva vasi. Sattamaṃ.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya / ౭. పునబ్బసుసుత్తం • 7. Punabbasusuttaṃ
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౭. పునబ్బసుసుత్తవణ్ణనా • 7. Punabbasusuttavaṇṇanā