| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Cūḷaniddesapāḷi |
೩. ಪುಣ್ಣಕಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸೋ
3. Puṇṇakamāṇavapucchāniddeso
೧೨.
12.
ಅನೇಜಂ ಮೂಲದಸ್ಸಾವಿಂ, [ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣಕೋ]
Anejaṃmūladassāviṃ, [iccāyasmā puṇṇako]
ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮಂ।
Atthi pañhena āgamaṃ;
ಕಿಂನಿಸ್ಸಿತಾ ಇಸಯೋ ಮನುಜಾ, ಖತ್ತಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವತಾನಂ।
Kiṃnissitā isayo manujā, khattiyā brāhmaṇā devatānaṃ;
ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು ಪುಥೂಧ ಲೋಕೇ, ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತಂ॥
Yaññamakappayiṃsu puthūdha loke, pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.
ಅನೇಜಂ ಮೂಲದಸ್ಸಾವಿನ್ತಿ ಏಜಾ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ। ಯೋ ರಾಗೋ ಸಾರಾಗೋ…ಪೇ॰… ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ ಸಾ ಏಜಾ ತಣ್ಹಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ತಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧೋ ಅನೇಜೋ। ಏಜಾಯ ಪಹೀನತ್ತಾ ಅನೇಜೋ। ಭಗವಾ ಲಾಭೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ಅಲಾಭೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ಯಸೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ಅಯಸೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ಪಸಂಸಾಯಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ನಿನ್ದಾಯಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ಸುಖೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ, ದುಕ್ಖೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತಿ ನ ಚಲತಿ ನ ವೇಧತಿ ನಪ್ಪವೇಧತೀತಿ – ಅನೇಜಂ। ಮೂಲದಸ್ಸಾವಿನ್ತಿ ಭಗವಾ ಮೂಲದಸ್ಸಾವೀ ಹೇತುದಸ್ಸಾವೀ ನಿದಾನದಸ್ಸಾವೀ ಸಮ್ಭವದಸ್ಸಾವೀ ಪಭವದಸ್ಸಾವೀ ಸಮುಟ್ಠಾನದಸ್ಸಾವೀ ಆಹಾರದಸ್ಸಾವೀ ಆರಮ್ಮಣದಸ್ಸಾವೀ ಪಚ್ಚಯದಸ್ಸಾವೀ ಸಮುದಯದಸ್ಸಾವೀ।
Anejaṃ mūladassāvinti ejā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ sā ejā taṇhā buddhassa bhagavato pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Tasmā buddho anejo. Ejāya pahīnattā anejo. Bhagavā lābhepi na iñjati, alābhepi na iñjati, yasepi na iñjati, ayasepi na iñjati, pasaṃsāyapi na iñjati, nindāyapi na iñjati, sukhepi na iñjati, dukkhepi na iñjati na calati na vedhati nappavedhatīti – anejaṃ. Mūladassāvinti bhagavā mūladassāvī hetudassāvī nidānadassāvī sambhavadassāvī pabhavadassāvī samuṭṭhānadassāvī āhāradassāvī ārammaṇadassāvī paccayadassāvī samudayadassāvī.
ತೀಣಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ – ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ, ದೋಸೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ, ಮೋಹೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ।
Tīṇi akusalamūlāni – lobho akusalamūlaṃ, doso akusalamūlaṃ, moho akusalamūlaṃ.
ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – 1 ‘‘ತೀಣಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿದಾನಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಂ ಸಮುದಯಾಯ। ಕತಮಾನಿ ತೀಣಿ? ಲೋಭೋ ನಿದಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಸಮುದಯಾಯ, ದೋಸೋ ನಿದಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಸಮುದಯಾಯ, ಮೋಹೋ ನಿದಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಸಮುದಯಾಯ। ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲೋಭಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದೋಸಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಮೋಹಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದೇವಾ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಯಾ ವಾ ಪನಞ್ಞಾಪಿ ಕಾಚಿ ಸುಗತಿಯೋ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲೋಭಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದೋಸಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಮೋಹಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ನಿರಯೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಯಾ ವಾ ಪನಞ್ಞಾಪಿ ಕಾಚಿ ದುಗ್ಗತಿಯೋ ನಿರಯೇ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇ ಅತ್ತಭಾವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾ’’। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನೀತಿ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ಮೂಲದಸ್ಸಾವೀ…ಪೇ॰… ಸಮುದಯದಸ್ಸಾವೀ। ತೀಣಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ – ಅಲೋಭೋ ಕುಸಲಮೂಲಂ, ಅದೋಸೋ ಕುಸಲಮೂಲಂ, ಅಮೋಹೋ ಕುಸಲಮೂಲಂ।
Vuttañhetaṃ bhagavatā – 2 ‘‘tīṇimāni, bhikkhave, nidānāni kammānaṃ samudayāya. Katamāni tīṇi? Lobho nidānaṃ kammānaṃ samudayāya, doso nidānaṃ kammānaṃ samudayāya, moho nidānaṃ kammānaṃ samudayāya. Na, bhikkhave, lobhajena kammena dosajena kammena mohajena kammena devā paññāyanti, manussā paññāyanti, yā vā panaññāpi kāci sugatiyo. Atha kho, bhikkhave, lobhajena kammena dosajena kammena mohajena kammena nirayo paññāyati, tiracchānayoni paññāyati, pettivisayo paññāyati, yā vā panaññāpi kāci duggatiyo niraye tiracchānayoniyā pettivisaye attabhāvābhinibbattiyā’’. Imāni tīṇi akusalamūlānīti bhagavā jānāti passati. Evampi bhagavā mūladassāvī…pe… samudayadassāvī. Tīṇi kusalamūlāni – alobho kusalamūlaṃ, adoso kusalamūlaṃ, amoho kusalamūlaṃ.
ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ತೀಣಿಮಾನಿ…ಪೇ॰… ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಲೋಭಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಅದೋಸಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಅಮೋಹಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ನಿರಯೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಯಾ ವಾ ಪನಞ್ಞಾಪಿ ಕಾಚಿ ದುಗ್ಗತಿಯೋ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಲೋಭಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಅದೋಸಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಅಮೋಹಜೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದೇವಾ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಯಾ ವಾ ಪನಞ್ಞಾಪಿ ಕಾಚಿ ಸುಗತಿಯೋ ದೇವೇ ಚ ಮನುಸ್ಸೇ ಚ ಅತ್ತಭಾವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾ’’। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನೀತಿ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ಮೂಲದಸ್ಸಾವೀ…ಪೇ॰… ಸಮುದಯದಸ್ಸಾವೀ।
Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘tīṇimāni…pe… na, bhikkhave, alobhajena kammena adosajena kammena amohajena kammena nirayo paññāyati, tiracchānayoni paññāyati, pettivisayo paññāyati, yā vā panaññāpi kāci duggatiyo. Atha kho, bhikkhave, alobhajena kammena adosajena kammena amohajena kammena devā paññāyanti, manussā paññāyanti, yā vā panaññāpi kāci sugatiyo deve ca manusse ca attabhāvābhinibbattiyā’’. Imāni tīṇi kusalamūlānīti bhagavā jānāti passati. Evampi bhagavā mūladassāvī…pe… samudayadassāvī.
ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಯೇ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾ ಅಕುಸಲಾ ಅಕುಸಲಭಾಗಿಯಾ ಅಕುಸಲಪಕ್ಖಿಕಾ ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಅವಿಜ್ಜಾಮೂಲಕಾ ಅವಿಜ್ಜಾಸಮೋಸರಣಾ ಅವಿಜ್ಜಾಸಮುಗ್ಘಾತಾ’’। ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಸಮುಗ್ಘಾತಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ಮೂಲದಸ್ಸಾವೀ…ಪೇ॰… ಸಮುದಯದಸ್ಸಾವೀ।
Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘ye keci, bhikkhave, dhammā akusalā akusalabhāgiyā akusalapakkhikā sabbe te avijjāmūlakā avijjāsamosaraṇā avijjāsamugghātā’’. Sabbe te samugghātaṃ gacchantīti bhagavā jānāti passati. Evampi bhagavā mūladassāvī…pe… samudayadassāvī.
ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಯೇ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾ ಕುಸಲಭಾಗಿಯಾ ಕುಸಲಪಕ್ಖಿಕಾ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಅಪ್ಪಮಾದಮೂಲಕಾ ಅಪ್ಪಮಾದಸಮೋಸರಣಾ। ಅಪ್ಪಮಾದೋ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತೀ’’ತಿ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ಮೂಲದಸ್ಸಾವೀ…ಪೇ॰… ಸಮುದಯದಸ್ಸಾವೀ।
Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘ye keci, bhikkhave, dhammā kusalā kusalabhāgiyā kusalapakkhikā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā. Appamādo tesaṃ dhammānaṃ aggamakkhāyatī’’ti bhagavā jānāti passati. Evampi bhagavā mūladassāvī…pe… samudayadassāvī.
ಅಥ ವಾ, ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ। ‘‘ಅವಿಜ್ಜಾ ಮೂಲಂ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಮೂಲಂ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ , ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಮೂಲಂ ನಾಮರೂಪಸ್ಸ, ನಾಮರೂಪಂ ಮೂಲಂ ಸಳಾಯತನಸ್ಸ, ಸಳಾಯತನಂ ಮೂಲಂ ಫಸ್ಸಸ್ಸ, ಫಸ್ಸೋ ಮೂಲಂ ವೇದನಾಯ, ವೇದನಾ ಮೂಲಂ ತಣ್ಹಾಯ, ತಣ್ಹಾ ಮೂಲಂ ಉಪಾದಾನಸ್ಸ, ಉಪಾದಾನಂ ಮೂಲಂ ಭವಸ್ಸ, ಭವೋ ಮೂಲಂ ಜಾತಿಯಾ, ಜಾತಿ ಮೂಲಂ ಜರಾಮರಣಸ್ಸಾ’’ತಿ – ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ಮೂಲದಸ್ಸಾವೀ…ಪೇ॰… ಸಮುದಯದಸ್ಸಾವೀ।
Atha vā, bhagavā jānāti passati. ‘‘Avijjā mūlaṃ saṅkhārānaṃ, saṅkhārā mūlaṃ viññāṇassa , viññāṇaṃ mūlaṃ nāmarūpassa, nāmarūpaṃ mūlaṃ saḷāyatanassa, saḷāyatanaṃ mūlaṃ phassassa, phasso mūlaṃ vedanāya, vedanā mūlaṃ taṇhāya, taṇhā mūlaṃ upādānassa, upādānaṃ mūlaṃ bhavassa, bhavo mūlaṃ jātiyā, jāti mūlaṃ jarāmaraṇassā’’ti – bhagavā jānāti passati. Evampi bhagavā mūladassāvī…pe… samudayadassāvī.
ಅಥ ವಾ, ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ। ‘‘ಚಕ್ಖು ಮೂಲಂ ಚಕ್ಖುರೋಗಾನಂ, ಸೋತಂ ಮೂಲಂ ಸೋತರೋಗಾನಂ, ಘಾನಂ ಮೂಲಂ ಘಾನರೋಗಾನಂ, ಜಿವ್ಹಾ ಮೂಲಂ ಜಿವ್ಹಾರೋಗಾನಂ, ಕಾಯೋ ಮೂಲಂ ಕಾಯರೋಗಾನಂ, ಮನೋ ಮೂಲಂ ಚೇತಸಿಕಾನಂ ದುಕ್ಖಾನ’’ನ್ತಿ – ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ಮೂಲದಸ್ಸಾವೀ ಹೇತುದಸ್ಸಾವೀ ನಿದಾನದಸ್ಸಾವೀ ಸಮ್ಭವದಸ್ಸಾವೀ ಪಭವದಸ್ಸಾವೀ ಸಮುಟ್ಠಾನದಸ್ಸಾವೀ ಆಹಾರದಸ್ಸಾವೀ ಆರಮ್ಮಣದಸ್ಸಾವೀ ಪಚ್ಚಯದಸ್ಸಾವೀ ಸಮುದಯದಸ್ಸಾವೀತಿ – ಅನೇಜಂ ಮೂಲದಸ್ಸಾವೀ।
Atha vā, bhagavā jānāti passati. ‘‘Cakkhu mūlaṃ cakkhurogānaṃ, sotaṃ mūlaṃ sotarogānaṃ, ghānaṃ mūlaṃ ghānarogānaṃ, jivhā mūlaṃ jivhārogānaṃ, kāyo mūlaṃ kāyarogānaṃ, mano mūlaṃ cetasikānaṃ dukkhāna’’nti – bhagavā jānāti passati. Evampi bhagavā mūladassāvī hetudassāvī nidānadassāvī sambhavadassāvī pabhavadassāvī samuṭṭhānadassāvī āhāradassāvī ārammaṇadassāvī paccayadassāvī samudayadassāvīti – anejaṃ mūladassāvī.
ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣಕೋತಿ ಇಚ್ಚಾತಿ ಪದಸನ್ಧಿ…ಪೇ॰… ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ।
Iccāyasmā puṇṇakoti iccāti padasandhi…pe… āyasmā puṇṇako .
ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮನ್ತಿ ಪಞ್ಹೇನ ಅತ್ಥಿಕೋ ಆಗತೋಮ್ಹಿ, 3 ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಕಾಮೋ ಆಗತೋಮ್ಹಿ, ಪಞ್ಹಂ ಸೋತುಕಾಮೋ ಆಗತೋಮ್ಹೀತಿ – ಏವಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮಂ। ಅಥ ವಾ, ಪಞ್ಹತ್ಥಿಕಾನಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಕಾಮಾನಂ ಪಞ್ಹಂ ಸೋತುಕಾಮಾನಂ ಆಗಮನಂ ಅಭಿಕ್ಕಮನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನಂ ಪಯಿರುಪಾಸನಂ ಅತ್ಥೀತಿ – ಏವಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮಂ। ಅಥ ವಾ, ಪಞ್ಹಾಗಮೋ ತುಯ್ಹಂ ಅತ್ಥಿ, ತ್ವಮ್ಪಿ ಪಹು ತ್ವಮಸಿ ಅಲಮತ್ತೋ। ಮಯಾ ಪುಚ್ಛಿತಂ ಕಥೇತುಂ ವಿಸಜ್ಜೇತುಂ ವಹಸ್ಸೇತಂ ಭಾರನ್ತಿ 4 – ಏವಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮಂ।
Atthi pañhena āgamanti pañhena atthiko āgatomhi, 5 pañhaṃ pucchitukāmo āgatomhi, pañhaṃ sotukāmo āgatomhīti – evampi atthi pañhena āgamaṃ. Atha vā, pañhatthikānaṃ pañhaṃ pucchitukāmānaṃ pañhaṃ sotukāmānaṃ āgamanaṃ abhikkamanaṃ upasaṅkamanaṃ payirupāsanaṃ atthīti – evampi atthi pañhena āgamaṃ. Atha vā, pañhāgamo tuyhaṃ atthi, tvampi pahu tvamasi alamatto. Mayā pucchitaṃ kathetuṃ visajjetuṃ vahassetaṃ bhāranti 6 – evampi atthi pañhena āgamaṃ.
ಕಿಂ ನಿಸ್ಸಿತಾ ಇಸಯೋ ಮನುಜಾತಿ ಕಿಂ ನಿಸ್ಸಿತಾ ಆಸಿತಾ ಅಲ್ಲೀನಾ ಉಪಗತಾ ಅಜ್ಝೋಸಿತಾ ಅಧಿಮುತ್ತಾ। ಇಸಯೋತಿ ಇಸಿನಾಮಕಾ ಯೇ ಕೇಚಿ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಆಜೀವಕಾ ನಿಗಣ್ಠಾ ಜಟಿಲಾ ತಾಪಸಾ। ಮನುಜಾತಿ ಮನುಸ್ಸಾ ವುಚ್ಚನ್ತೀತಿ – ಕಿಂ ನಿಸ್ಸಿತಾ ಇಸಯೋ ಮನುಜಾ।
Kiṃnissitā isayo manujāti kiṃ nissitā āsitā allīnā upagatā ajjhositā adhimuttā. Isayoti isināmakā ye keci isipabbajjaṃ pabbajitā ājīvakā nigaṇṭhā jaṭilā tāpasā. Manujāti manussā vuccantīti – kiṃ nissitā isayo manujā.
ಖತ್ತಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವತಾನನ್ತಿ। ಖತ್ತಿಯಾತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಖತ್ತಿಯಜಾತಿಕಾ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಭೋವಾದಿಕಾ। ದೇವತಾನನ್ತಿ ಆಜೀವಕಸಾವಕಾನಂ ಆಜೀವಕಾ ದೇವತಾ, ನಿಗಣ್ಠಸಾವಕಾನಂ ನಿಗಣ್ಠಾ ದೇವತಾ, ಜಟಿಲಸಾವಕಾನಂ ಜಟಿಲಾ ದೇವತಾ, ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸಾವಕಾನಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ದೇವತಾ, ಅವಿರುದ್ಧಕಸಾವಕಾನಂ ಅವಿರುದ್ಧಕಾ 7 ದೇವತಾ, ಹತ್ಥಿವತಿಕಾನಂ ಹತ್ಥೀ ದೇವತಾ, ಅಸ್ಸವತಿಕಾನಂ ಅಸ್ಸಾ ದೇವತಾ, ಗೋವತಿಕಾನಂ ಗಾವೋ ದೇವತಾ, ಕುಕ್ಕುರವತಿಕಾನಂ ಕುಕ್ಕುರಾ ದೇವತಾ, ಕಾಕವತಿಕಾನಂ ಕಾಕಾ ದೇವತಾ, ವಾಸುದೇವವತಿಕಾನಂ ವಾಸುದೇವೋ ದೇವತಾ, ಬಲದೇವವತಿಕಾನಂ ಬಲದೇವೋ ದೇವತಾ, ಪುಣ್ಣಭದ್ದವತಿಕಾನಂ ಪುಣ್ಣಭದ್ದೋ ದೇವತಾ, ಮಣಿಭದ್ದವತಿಕಾನಂ ಮಣಿಭದ್ದೋ ದೇವತಾ, ಅಗ್ಗಿವತಿಕಾನಂ ಅಗ್ಗಿ ದೇವತಾ, ನಾಗವತಿಕಾನಂ ನಾಗಾ ದೇವತಾ, ಸುಪಣ್ಣವತಿಕಾನಂ ಸುಪಣ್ಣಾ ದೇವತಾ, ಯಕ್ಖವತಿಕಾನಂ ಯಕ್ಖಾ ದೇವತಾ, ಅಸುರವತಿಕಾನಂ ಅಸುರಾ ದೇವತಾ, ಗನ್ಧಬ್ಬವತಿಕಾನಂ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ ದೇವತಾ, ಮಹಾರಾಜವತಿಕಾನಂ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ದೇವತಾ, ಚನ್ದವತಿಕಾನಂ ಚನ್ದೋ ದೇವತಾ, ಸೂರಿಯವತಿಕಾನಂ ಸೂರಿಯೋ ದೇವತಾ, ಇನ್ದವತಿಕಾನಂ ಇನ್ದೋ ದೇವತಾ, ಬ್ರಹ್ಮವತಿಕಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮಾ ದೇವತಾ, ದೇವವತಿಕಾನಂ ದೇವೋ ದೇವತಾ, ದಿಸಾವತಿಕಾನಂ ದಿಸಾ ದೇವತಾ, ಯೇ ಯೇಸಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ತೇ ತೇಸಂ ದೇವತಾತಿ – ಖತ್ತಿಯಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವತಾನಂ।
Khattiyā brāhmaṇā devatānanti. Khattiyāti ye keci khattiyajātikā. Brāhmaṇāti ye keci bhovādikā. Devatānanti ājīvakasāvakānaṃ ājīvakā devatā, nigaṇṭhasāvakānaṃ nigaṇṭhā devatā, jaṭilasāvakānaṃ jaṭilā devatā, paribbājakasāvakānaṃ paribbājakā devatā, aviruddhakasāvakānaṃ aviruddhakā 8 devatā, hatthivatikānaṃ hatthī devatā, assavatikānaṃ assā devatā, govatikānaṃ gāvo devatā, kukkuravatikānaṃ kukkurā devatā, kākavatikānaṃ kākā devatā, vāsudevavatikānaṃ vāsudevo devatā, baladevavatikānaṃ baladevo devatā, puṇṇabhaddavatikānaṃ puṇṇabhaddo devatā, maṇibhaddavatikānaṃ maṇibhaddo devatā, aggivatikānaṃ aggi devatā, nāgavatikānaṃ nāgā devatā, supaṇṇavatikānaṃ supaṇṇā devatā, yakkhavatikānaṃ yakkhā devatā, asuravatikānaṃ asurā devatā, gandhabbavatikānaṃ gandhabbā devatā, mahārājavatikānaṃ mahārājāno devatā, candavatikānaṃ cando devatā, sūriyavatikānaṃ sūriyo devatā, indavatikānaṃ indo devatā, brahmavatikānaṃ brahmā devatā, devavatikānaṃ devo devatā, disāvatikānaṃ disā devatā, ye yesaṃ dakkhiṇeyyā te tesaṃ devatāti – khattiyabrāhmaṇā devatānaṃ.
ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು ಪುಥೂಧ ಲೋಕೇತಿ ಯಞ್ಞಂ ವುಚ್ಚತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ವತ್ಥಂ ಯಾನಂ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಂ 9 ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಂ। ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸೂತಿ ಯೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ಏಸನ್ತಿ ಗವೇಸನ್ತಿ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ವತ್ಥಂ ಯಾನಂ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಂ ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಂ, ತೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತಿ। ಯೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ…ಪೇ॰… ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಂ, ತೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತಿ। ಯೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ದೇನ್ತಿ ಯಜನ್ತಿ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ…ಪೇ॰… ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಂ , ತೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತಿ। ಪುಥೂತಿ ಯಞ್ಞಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ, ಯಞ್ಞಯಾಜಕಾ 10 ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ, ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ। ಕಥಂ ಯಞ್ಞಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ? ಬಹುಕಾನಂ ಏತೇ ಯಞ್ಞಾ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಾ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ವತ್ಥಂ ಯಾನಂ ಮಾಲಂ ಗನ್ಧಂ ವಿಲೇಪನಂ ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಂ – ಏವಂ ಯಞ್ಞಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ।
Yaññamakappayiṃsu puthūdha loketi yaññaṃ vuccati deyyadhammo cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ 11 seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Yaññamakappayiṃsūti yepi yaññaṃ esanti gavesanti pariyesanti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ, tepi yaññaṃ kappenti. Yepi yaññaṃ abhisaṅkharonti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ annaṃ pānaṃ…pe… seyyāvasathapadīpeyyaṃ, tepi yaññaṃ kappenti. Yepi yaññaṃ denti yajanti pariccajanti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ annaṃ pānaṃ…pe… seyyāvasathapadīpeyyaṃ , tepi yaññaṃ kappenti. Puthūti yaññā vā ete puthū, yaññayājakā 12 vā ete puthū, dakkhiṇeyyā vā ete puthū. Kathaṃ yaññā vā ete puthū? Bahukānaṃ ete yaññā cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārā annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālaṃ gandhaṃ vilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ – evaṃ yaññā vā ete puthū.
ಕಥಂ ಯಞ್ಞಯಾಜಕಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ? ಬಹುಕಾ ಏತೇ ಯಞ್ಞಯಾಜಕಾ ಖತ್ತಿಯಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ ವೇಸ್ಸಾ ಚ ಸುದ್ದಾ ಚ ಗಹಟ್ಠಾ ಚ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಚ ದೇವಾ ಚ ಮನುಸ್ಸಾ ಚ – ಏವಂ ಯಞ್ಞಯಾಜಕಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ।
Kathaṃ yaññayājakā vā ete puthū? Bahukā ete yaññayājakā khattiyā ca brāhmaṇā ca vessā ca suddā ca gahaṭṭhā ca pabbajitā ca devā ca manussā ca – evaṃ yaññayājakā vā ete puthū.
ಕಥಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ? ಬಹುಕಾ ಏತೇ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ಪುಥೂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕಪಣದ್ಧಿಕವನಿಬ್ಬಕಯಾಚಕಾ 13 – ಏವಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ। ಇಧ ಲೋಕೇತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇತಿ ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು – ಪುಥೂಧ ಲೋಕೇ।
Kathaṃ dakkhiṇeyyā vā ete puthū? Bahukā ete dakkhiṇeyyā puthū samaṇabrāhmaṇā kapaṇaddhikavanibbakayācakā 14 – evaṃ dakkhiṇeyyā vā ete puthū. Idha loketi manussaloketi yaññamakappayiṃsu – puthūdha loke.
ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತನ್ತಿ। ಪುಚ್ಛಾತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಅದಿಟ್ಠಜೋತನಾ ಪುಚ್ಛಾ, ದಿಟ್ಠಸಂಸನ್ದನಾ ಪುಚ್ಛಾ, ವಿಮತಿಚ್ಛೇದನಾ ಪುಚ್ಛಾ। ಕತಮಾ ಅದಿಟ್ಠಜೋತನಾ ಪುಚ್ಛಾ? ಪಕತಿಯಾ ಲಕ್ಖಣಂ ಅಞ್ಞಾತಂ ಹೋತಿ ಅದಿಟ್ಠಂ ಅತುಲಿತಂ ಅತೀರಿತಂ ಅವಿಭೂತಂ ಅವಿಭಾವಿತಂ, ತಸ್ಸ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ತುಲನಾಯ ತೀರಣಾಯ ವಿಭೂತತ್ಥಾಯ ವಿಭಾವನತ್ಥಾಯ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ – ಅಯಂ ಅದಿಟ್ಠಜೋತನಾ ಪುಚ್ಛಾ।
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metanti. Pucchāti tisso pucchā – adiṭṭhajotanā pucchā, diṭṭhasaṃsandanā pucchā, vimaticchedanā pucchā. Katamā adiṭṭhajotanā pucchā? Pakatiyā lakkhaṇaṃ aññātaṃ hoti adiṭṭhaṃ atulitaṃ atīritaṃ avibhūtaṃ avibhāvitaṃ, tassa ñāṇāya dassanāya tulanāya tīraṇāya vibhūtatthāya vibhāvanatthāya pañhaṃ pucchati – ayaṃ adiṭṭhajotanā pucchā.
ಕತಮಾ ದಿಟ್ಠಸಂಸನ್ದನಾ ಪುಚ್ಛಾ? ಪಕತಿಯಾ ಲಕ್ಖಣಂ ಞಾತಂ ಹೋತಿ ದಿಟ್ಠಂ ತುಲಿತಂ ತೀರಿತಂ ವಿಭೂತಂ ವಿಭಾವಿತಂ। ಅಞ್ಞೇಹಿ ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸನ್ದನತ್ಥಾಯ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ – ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಸಂಸನ್ದನಾ ಪುಚ್ಛಾ।
Katamā diṭṭhasaṃsandanā pucchā? Pakatiyā lakkhaṇaṃ ñātaṃ hoti diṭṭhaṃ tulitaṃ tīritaṃ vibhūtaṃ vibhāvitaṃ. Aññehi paṇḍitehi saddhiṃ saṃsandanatthāya pañhaṃ pucchati – ayaṃ diṭṭhasaṃsandanā pucchā.
ಕತಮಾ ವಿಮತಿಚ್ಛೇದನಾ ಪುಚ್ಛಾ? ಪಕತಿಯಾ ಸಂಸಯಪಕ್ಖನ್ದೋ 15 ಹೋತಿ ವಿಮತಿಪಕ್ಖನ್ದೋ ದ್ವೇಳ್ಹಕಜಾತೋ – ‘‘ಏವಂ ನು ಖೋ, ನ ನು ಖೋ, ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಕಥಂ ನು ಖೋ’’ತಿ! ಸೋ ವಿಮತಿಚ್ಛೇದನತ್ಥಾಯ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ – ಅಯಂ ವಿಮತಿಚ್ಛೇದನಾ ಪುಚ್ಛಾ। ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ।
Katamā vimaticchedanā pucchā? Pakatiyā saṃsayapakkhando 16 hoti vimatipakkhando dveḷhakajāto – ‘‘evaṃ nu kho, na nu kho, kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’’ti! So vimaticchedanatthāya pañhaṃ pucchati – ayaṃ vimaticchedanā pucchā. Imā tisso pucchā.
ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ, ಅಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ, ನಿಮ್ಮಿತಪುಚ್ಛಾ। ಕತಮಾ ಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ? ಮನುಸ್ಸಾ ಬುದ್ಧಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಉಪಾಸಕಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ರಾಜಾನೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಖತ್ತಿಯಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ವೇಸ್ಸಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಸುದ್ದಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಗಹಟ್ಠಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ – ಅಯಂ ಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ।
Aparāpi tisso pucchā – manussapucchā, amanussapucchā, nimmitapucchā. Katamā manussapucchā? Manussā buddhaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchanti, bhikkhū pucchanti, bhikkhuniyo pucchanti, upāsakā pucchanti, upāsikāyo pucchanti, rājāno pucchanti, khattiyā pucchanti, brāhmaṇā pucchanti, vessā pucchanti, suddā pucchanti, gahaṭṭhā pucchanti, pabbajitā pucchanti – ayaṃ manussapucchā.
ಕತಮಾ ಅಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ? ಅಮನುಸ್ಸಾ ಬುದ್ಧಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ನಾಗಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಸುಪಣ್ಣಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಯಕ್ಖಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಸುರಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಗನ್ಧಬ್ಬಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಇನ್ದಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ದೇವತಾಯೋ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ – ಅಯಂ ಅಮನುಸ್ಸಪುಚ್ಛಾ।
Katamā amanussapucchā? Amanussā buddhaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchanti, nāgā pucchanti, supaṇṇā pucchanti, yakkhā pucchanti, asurā pucchanti, gandhabbā pucchanti, mahārājāno pucchanti, indā pucchanti, brahmāno pucchanti, devatāyo pucchanti – ayaṃ amanussapucchā.
ಕತಮಾ ನಿಮ್ಮಿತಪುಚ್ಛಾ? ಯಂ ಭಗವಾ ರೂಪಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನಾತಿ ಮನೋಮಯಂ ಸಬ್ಬಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಂ ಅಹೀನಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಸೋ ನಿಮ್ಮಿತೋ ಬುದ್ಧಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ; ಭಗವಾ ವಿಸಜ್ಜೇತಿ 17 – ಅಯಂ ನಿಮ್ಮಿತಪುಚ್ಛಾ। ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ।
Katamā nimmitapucchā? Yaṃ bhagavā rūpaṃ abhinimmināti manomayaṃ sabbaṅgapaccaṅgaṃ ahīnindriyaṃ, so nimmito buddhaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pañhaṃ pucchati; bhagavā visajjeti 18 – ayaṃ nimmitapucchā. Imā tisso pucchā.
ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಅತ್ತತ್ಥಪುಚ್ಛಾ, ಪರತ್ಥಪುಚ್ಛಾ, ಉಭಯತ್ಥಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕತ್ಥಪುಚ್ಛಾ, ಸಮ್ಪರಾಯಿಕತ್ಥಪುಚ್ಛಾ, ಪರಮತ್ಥಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಅನವಜ್ಜತ್ಥಪುಚ್ಛಾ, ನಿಕ್ಕಿಲೇಸತ್ಥಪುಚ್ಛಾ, ವೋದಾನತ್ಥಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಅತೀತಪುಚ್ಛಾ, ಅನಾಗತಪುಚ್ಛಾ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಅಜ್ಝತ್ತಪುಚ್ಛಾ, ಬಹಿದ್ಧಾಪುಚ್ಛಾ , ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಕುಸಲಪುಚ್ಛಾ, ಅಕುಸಲಪುಚ್ಛಾ, ಅಬ್ಯಾಕತಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಖನ್ಧಪುಚ್ಛಾ, ಧಾತುಪುಚ್ಛಾ, ಆಯತನಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಸತಿಪಟ್ಠಾನಪುಚ್ಛಾ, ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಪುಚ್ಛಾ, ಇದ್ಧಿಪಾದಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಇನ್ದ್ರಿಯಪುಚ್ಛಾ, ಬಲಪುಚ್ಛಾ, ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಪುಚ್ಛಾ। ಅಪರಾಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಪುಚ್ಛಾ – ಮಗ್ಗಪುಚ್ಛಾ, ಫಲಪುಚ್ಛಾ, ನಿಬ್ಬಾನಪುಚ್ಛಾ।
Aparāpi tisso pucchā – attatthapucchā, paratthapucchā, ubhayatthapucchā. Aparāpi tisso pucchā – diṭṭhadhammikatthapucchā, samparāyikatthapucchā, paramatthapucchā. Aparāpi tisso pucchā – anavajjatthapucchā, nikkilesatthapucchā, vodānatthapucchā. Aparāpi tisso pucchā – atītapucchā, anāgatapucchā, paccuppannapucchā. Aparāpi tisso pucchā – ajjhattapucchā, bahiddhāpucchā , ajjhattabahiddhāpucchā. Aparāpi tisso pucchā – kusalapucchā, akusalapucchā, abyākatapucchā. Aparāpi tisso pucchā – khandhapucchā, dhātupucchā, āyatanapucchā. Aparāpi tisso pucchā – satipaṭṭhānapucchā, sammappadhānapucchā, iddhipādapucchā. Aparāpi tisso pucchā – indriyapucchā, balapucchā, bojjhaṅgapucchā. Aparāpi tisso pucchā – maggapucchā, phalapucchā, nibbānapucchā.
ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಯಾಚಾಮಿ ತಂ ಅಜ್ಝೇಸಾಮಿ ತಂ ಪಸಾದೇಮಿ ತಂ ‘‘ಕಥಯಸ್ಸು ಮೇ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ। ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಮೇತಂ… ಸಚ್ಛಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ – ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ। ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತನ್ತಿ ಬ್ರೂಹಿ ಆಚಿಕ್ಖಾಹಿ ದೇಸೇಹಿ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ ಪಟ್ಠಪೇಹಿ ವಿವರಾಹಿ ವಿಭಜಾಹಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋಹಿ ಪಕಾಸೇಹೀತಿ – ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತಂ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ –
Pucchāmitanti pucchāmi taṃ yācāmi taṃ ajjhesāmi taṃ pasādemi taṃ ‘‘kathayassu me’’ti pucchāmi taṃ. Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ… sacchikā paññatti – yadidaṃ bhagavāti. Brūhi metanti brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehīti – pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ಅನೇಜಂ ಮೂಲದಸ್ಸಾವಿಂ, [ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣಕೋ]
‘‘Anejaṃ mūladassāviṃ, [iccāyasmā puṇṇako]
ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಹೇನ ಆಗಮಂ।
Atthi pañhena āgamaṃ;
ಕಿಂ ನಿಸ್ಸಿತಾ ಇಸಯೋ ಮನುಜಾ, ಖತ್ತಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವತಾನಂ।
Kiṃ nissitā isayo manujā, khattiyā brāhmaṇā devatānaṃ;
ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು ಪುಥೂಧ ಲೋಕೇ, ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತ’’ನ್ತಿ॥
Yaññamakappayiṃsu puthūdha loke, pucchāmi taṃ bhagavā brūhi meta’’nti.
೧೩.
13.
ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಇಸಯೋ ಮನುಜಾ, [ಪುಣ್ಣಕಾತಿ ಭಗವಾ]
Yekecime isayo manujā, [puṇṇakāti bhagavā]
ಖತ್ತಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವತಾನಂ।
Khattiyā brāhmaṇā devatānaṃ;
ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು ಪುಥೂಧ ಲೋಕೇ, ಆಸೀಸಮಾನಾ ಪುಣ್ಣಕ ಇತ್ಥತ್ತಂ 19 ।
Yaññamakappayiṃsu puthūdha loke, āsīsamānā puṇṇaka itthattaṃ20;
ಜರಂ ಸಿತಾ ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು॥
Jaraṃ sitā yaññamakappayiṃsu.
ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಇಸಯೋ ಮನುಜಾತಿ। ಯೇ ಕೇಚೀತಿ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಸಬ್ಬಥಾ ಸಬ್ಬಂ ಅಸೇಸಂ ನಿಸ್ಸೇಸಂ ಪರಿಯಾದಿಯನವಚನಮೇತಂ – ಯೇ ಕೇಚೀತಿ। ಇಸಯೋತಿ ಇಸಿನಾಮಕಾ ಯೇ ಕೇಚಿ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಆಜೀವಕಾ ನಿಗಣ್ಠಾ ಜಟಿಲಾ ತಾಪಸಾ। ಮನುಜಾತಿ ಮನುಸ್ಸಾ ವುಚ್ಚನ್ತೀತಿ – ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಇಸಯೋ ಮನುಜಾ ಪುಣ್ಣಕಾತಿ ಭಗವಾ।
Ye kecime isayo manujāti. Ye kecīti sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ pariyādiyanavacanametaṃ – ye kecīti. Isayoti isināmakā ye keci isipabbajjaṃ pabbajitā ājīvakā nigaṇṭhā jaṭilā tāpasā. Manujāti manussā vuccantīti – ye kecime isayo manujā puṇṇakāti bhagavā.
ಖತ್ತಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವತಾನನ್ತಿ। ಖತ್ತಿಯಾತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಖತ್ತಿಯಜಾತಿಕಾ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಭೋವಾದಿಕಾ। ದೇವತಾನನ್ತಿ ಆಜೀವಕಸಾವಕಾನಂ ಆಜೀವಕಾ ದೇವತಾ…ಪೇ॰… ದಿಸಾವತಿಕಾನಂ ದಿಸಾ ದೇವತಾ। ಯೇ ಯೇಸಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ, ತೇ ತೇಸಂ ದೇವತಾತಿ – ಖತ್ತಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವತಾನಂ।
Khattiyā brāhmaṇā devatānanti. Khattiyāti ye keci khattiyajātikā. Brāhmaṇāti ye keci bhovādikā. Devatānanti ājīvakasāvakānaṃ ājīvakā devatā…pe… disāvatikānaṃ disā devatā. Ye yesaṃ dakkhiṇeyyā, te tesaṃ devatāti – khattiyā brāhmaṇā devatānaṃ.
ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು ಪುಥೂಧ ಲೋಕೇತಿ। ಯಞ್ಞಂ ವುಚ್ಚತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ…ಪೇ॰… ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಂ। ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸೂತಿ ಯೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ಏಸನ್ತಿ ಗವೇಸನ್ತಿ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಂ, ತೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತಿ। ಪುಥೂತಿ ಯಞ್ಞಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ, ಯಞ್ಞಯಾಜಕಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ, ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ…ಪೇ॰… ಏವಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ। ಇಧ ಲೋಕೇತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇತಿ ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು – ಪುಥೂಧ ಲೋಕೇ।
Yaññamakappayiṃsuputhūdha loketi. Yaññaṃ vuccati deyyadhammo cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ annaṃ pānaṃ…pe… seyyāvasathapadīpeyyaṃ. Yaññamakappayiṃsūti yepi yaññaṃ esanti gavesanti pariyesanti…pe… seyyāvasathapadīpeyyaṃ, tepi yaññaṃ kappenti. Puthūti yaññā vā ete puthū, yaññayājakā vā ete puthū, dakkhiṇeyyā vā ete puthū…pe… evaṃ dakkhiṇeyyā vā ete puthū. Idha loketi manussaloketi yaññamakappayiṃsu – puthūdha loke.
ಆಸೀಸಮಾನಾ ಪುಣ್ಣಕ ಇತ್ಥತ್ತನ್ತಿ। ಆಸೀಸಮಾನಾತಿ ರೂಪಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ಸದ್ದಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ಗನ್ಧಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ರಸಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ಪುತ್ತಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ದಾರಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ಧನಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ಯಸಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ಇಸ್ಸರಿಯಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕೇಸು 21 ದೇವೇಸು ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ, ತಾವತಿಂಸೇಸು ದೇವೇಸು ಯಾಮೇಸು ದೇವೇಸು ತುಸಿತೇಸು ದೇವೇಸು ನಿಮ್ಮಾನರತೀಸು ದೇವೇಸು ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀಸು ದೇವೇಸು ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕೇಸು ದೇವೇಸು ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ ಇಚ್ಛಮಾನಾ ಸಾದಿಯಮಾನಾ ಪತ್ಥಯಮಾನಾ ಪಿಹಯಮಾನಾ ಅಭಿಜಪ್ಪಮಾನಾತಿ ಆಸೀಸಮಾನಾ।
Āsīsamānā puṇṇaka itthattanti. Āsīsamānāti rūpapaṭilābhaṃ āsīsamānā, saddapaṭilābhaṃ āsīsamānā, gandhapaṭilābhaṃ āsīsamānā, rasapaṭilābhaṃ āsīsamānā, phoṭṭhabbapaṭilābhaṃ āsīsamānā, puttapaṭilābhaṃ āsīsamānā, dārapaṭilābhaṃ āsīsamānā, dhanapaṭilābhaṃ āsīsamānā, yasapaṭilābhaṃ āsīsamānā, issariyapaṭilābhaṃ āsīsamānā, khattiyamahāsālakule attabhāvapaṭilābhaṃ āsīsamānā, brāhmaṇamahāsālakule attabhāvapaṭilābhaṃ āsīsamānā, gahapatimahāsālakule attabhāvapaṭilābhaṃ āsīsamānā, cātumahārājikesu 22 devesu attabhāvapaṭilābhaṃ āsīsamānā, tāvatiṃsesu devesu yāmesu devesu tusitesu devesu nimmānaratīsu devesu paranimmitavasavattīsu devesu brahmakāyikesu devesu attabhāvapaṭilābhaṃ āsīsamānā icchamānā sādiyamānā patthayamānā pihayamānā abhijappamānāti āsīsamānā.
ಪುಣ್ಣಕ ಇತ್ಥತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅತ್ತಭಾವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ ಏತ್ಥ ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ಅತ್ತಭಾವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ…ಪೇ॰… ಏತ್ಥ ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕೇಸು ದೇವೇಸು ಅತ್ತಭಾವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಂ ಆಸೀಸಮಾನಾ ಇಚ್ಛಮಾನಾ ಸಾದಿಯಮಾನಾ ಪತ್ಥಯಮಾನಾ ಪಿಹಯಮಾನಾ ಅಭಿಜಪ್ಪಮಾನಾತಿ ಆಸೀಸಮಾನಾ – ಪುಣ್ಣಕ ಇತ್ಥತ್ತಂ।
Puṇṇaka itthattanti ettha attabhāvābhinibbattiṃ āsīsamānā ettha khattiyamahāsālakule attabhāvābhinibbattiṃ āsīsamānā…pe… ettha brahmakāyikesu devesu attabhāvābhinibbattiṃ āsīsamānā icchamānā sādiyamānā patthayamānā pihayamānā abhijappamānāti āsīsamānā – puṇṇaka itthattaṃ.
ಜರಂ ಸಿತಾ ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸೂತಿ ಜರಾನಿಸ್ಸಿತಾ ಬ್ಯಾಧಿನಿಸ್ಸಿತಾ ಮರಣನಿಸ್ಸಿತಾ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸನಿಸ್ಸಿತಾ। ಯದೇವ ತೇ ಜಾತಿನಿಸ್ಸಿತಾ ತದೇವ ತೇ ಜರಾನಿಸ್ಸಿತಾ। ಯದೇವ ತೇ ಜರಾನಿಸ್ಸಿತಾ ತದೇವ ತೇ ಬ್ಯಾಧಿನಿಸ್ಸಿತಾ। ಯದೇವ ತೇ ಬ್ಯಾಧಿನಿಸ್ಸಿತಾ ತದೇವ ತೇ ಮರಣನಿಸ್ಸಿತಾ। ಯದೇವ ತೇ ಮರಣನಿಸ್ಸಿತಾ ತದೇವ ತೇ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸನಿಸ್ಸಿತಾ। ಯದೇವ ತೇ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸನಿಸ್ಸಿತಾ ತದೇವ ತೇ ಗತಿನಿಸ್ಸಿತಾ। ಯದೇವ ತೇ ಗತಿನಿಸ್ಸಿತಾ ತದೇವ ತೇ ಉಪಪತ್ತಿನಿಸ್ಸಿತಾ। ಯದೇವ ತೇ ಉಪಪತ್ತಿನಿಸ್ಸಿತಾ ತದೇವ ತೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿನಿಸ್ಸಿತಾ। ಯದೇವ ತೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿನಿಸ್ಸಿತಾ ತದೇವ ತೇ ಭವನಿಸ್ಸಿತಾ। ಯದೇವ ತೇ ಭವನಿಸ್ಸಿತಾ ತದೇವ ತೇ ಸಂಸಾರನಿಸ್ಸಿತಾ। ಯದೇವ ತೇ ಸಂಸಾರನಿಸ್ಸಿತಾ ತದೇವ ತೇ ವಟ್ಟನಿಸ್ಸಿತಾ ಅಲ್ಲೀನಾ ಉಪಗತಾ ಅಜ್ಝೋಸಿತಾ ಅಧಿಮುತ್ತಾತಿ – ಜರಂ ಸಿತಾ ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Jaraṃ sitā yaññamakappayiṃsūti jarānissitā byādhinissitā maraṇanissitā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsanissitā. Yadeva te jātinissitā tadeva te jarānissitā. Yadeva te jarānissitā tadeva te byādhinissitā. Yadeva te byādhinissitā tadeva te maraṇanissitā. Yadeva te maraṇanissitā tadeva te sokaparidevadukkhadomanassupāyāsanissitā. Yadeva te sokaparidevadukkhadomanassupāyāsanissitā tadeva te gatinissitā. Yadeva te gatinissitā tadeva te upapattinissitā. Yadeva te upapattinissitā tadeva te paṭisandhinissitā. Yadeva te paṭisandhinissitā tadeva te bhavanissitā. Yadeva te bhavanissitā tadeva te saṃsāranissitā. Yadeva te saṃsāranissitā tadeva te vaṭṭanissitā allīnā upagatā ajjhositā adhimuttāti – jaraṃ sitā yaññamakappayiṃsu. Tenāha bhagavā –
‘‘ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಇಸಯೋ ಮನುಜಾ, [ಪುಣ್ಣಕಾತಿ ಭಗವಾ]
‘‘Ye kecime isayo manujā, [puṇṇakāti bhagavā]
ಖತ್ತಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವತಾನಂ।
Khattiyā brāhmaṇā devatānaṃ;
ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು ಪುಥೂಧ ಲೋಕೇ, ಆಸೀಸಮಾನಾ ಪುಣ್ಣಕ ಇತ್ಥತ್ತಂ।
Yaññamakappayiṃsu puthūdha loke, āsīsamānā puṇṇaka itthattaṃ;
ಜರಂ ಸಿತಾ ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸೂ’’ತಿ॥
Jaraṃ sitā yaññamakappayiṃsū’’ti.
೧೪.
14.
ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಇಸಯೋ ಮನುಜಾ, [ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣಕೋ]
Yekecime isayo manujā, [iccāyasmā puṇṇako]
ಖತ್ತಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವತಾನಂ।
Khattiyābrāhmaṇā devatānaṃ;
ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು ಪುಥೂಧ ಲೋಕೇ, ಕಚ್ಚಿಸು ತೇ ಭಗವಾ ಯಞ್ಞಪಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ।
Yaññamakappayiṃsu puthūdha loke, kaccisu te bhagavā yaññapathe appamattā;
ಅತಾರುಂ 23 ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸ, ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತಂ॥
Atāruṃ24jātiñca jarañca mārisa, pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.
ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಇಸಯೋ ಮನುಜಾತಿ। ಯೇ ಕೇಚೀತಿ…ಪೇ॰…।
Ye kecime isayo manujāti. Ye kecīti…pe….
ಕಚ್ಚಿಸು ತೇ ಭಗವಾ ಯಞ್ಞಪಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾತಿ। ಕಚ್ಚಿಸೂತಿ ಸಂಸಯಪುಚ್ಛಾ ವಿಮತಿಪುಚ್ಛಾ ದ್ವೇಳ್ಹಕಪುಚ್ಛಾ ಅನೇಕಂಸಪುಚ್ಛಾ – ‘‘ಏವಂ ನು ಖೋ, ನ ನು ಖೋ, ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಕಥಂ ನು ಖೋ’’ತಿ – ಕಚ್ಚಿಸು। ತೇತಿ ಯಞ್ಞಯಾಜಕಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಂ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ – ಕಚ್ಚಿಸು ತೇ ಭಗವಾ। ಯಞ್ಞಪಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾತಿ ಯಞ್ಞೋಯೇವ ವುಚ್ಚತಿ ಯಞ್ಞಪಥೋ। ಯಥಾ ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ಅರಿಯಪಥೋ ದೇವಮಗ್ಗೋ ದೇವಪಥೋ ಬ್ರಹ್ಮಮಗ್ಗೋ ಬ್ರಹ್ಮಪಥೋ, ಏವಮೇವ ಯಞ್ಞೋಯೇವ ವುಚ್ಚತಿ ಯಞ್ಞಪಥೋ। ಅಪ್ಪಮತ್ತಾತಿ ಯಞ್ಞಪಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಸಕ್ಕಚ್ಚಕಾರಿನೋ ಸಾತಚ್ಚಕಾರಿನೋ ಅಟ್ಠಿತಕಾರಿನೋ ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿನೋ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಚ್ಛನ್ದಾ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಧುರಾ ತಚ್ಚರಿತಾ ತಬ್ಬಹುಲಾ ತಗ್ಗರುಕಾ ತನ್ನಿನ್ನಾ ತಪ್ಪೋಣಾ ತಪ್ಪಬ್ಭಾರಾ ತದಧಿಮುತ್ತಾ ತದಧಿಪತೇಯ್ಯಾತಿ – ತೇಪಿ ಯಞ್ಞಪಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ। ಯೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ಏಸನ್ತಿ ಗವೇಸನ್ತಿ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ…ಪೇ॰… ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಕಾರಿನೋ…ಪೇ॰… ತದಧಿಪತೇಯ್ಯಾ, ತೇಪಿ ಯಞ್ಞಪಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ। ಯೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ…ಪೇ॰… ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಕಾರಿನೋ…ಪೇ॰… ತದಧಿಪತೇಯ್ಯಾ, ತೇಪಿ ಯಞ್ಞಪಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ। ಯೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ದೇನ್ತಿ ಯಜನ್ತಿ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ…ಪೇ॰… ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಕಾರಿನೋ …ಪೇ॰… ತದಧಿಪತೇಯ್ಯಾ, ತೇಪಿ ಯಞ್ಞಪಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾತಿ – ಕಚ್ಚಿಸು ತೇ ಭಗವಾ ಯಞ್ಞಪಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ।
Kaccisu te bhagavā yaññapathe appamattāti. Kaccisūti saṃsayapucchā vimatipucchā dveḷhakapucchā anekaṃsapucchā – ‘‘evaṃ nu kho, na nu kho, kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’’ti – kaccisu. Teti yaññayājakā vuccanti. Bhagavāti gāravādhivacanaṃ…pe… sacchikā paññatti, yadidaṃ bhagavāti – kaccisu te bhagavā. Yaññapathe appamattāti yaññoyeva vuccati yaññapatho. Yathā ariyamaggo ariyapatho devamaggo devapatho brahmamaggo brahmapatho, evameva yaññoyeva vuccati yaññapatho. Appamattāti yaññapathe appamattā sakkaccakārino sātaccakārino aṭṭhitakārino anolīnavuttino anikkhittacchandā anikkhittadhurā taccaritā tabbahulā taggarukā tanninnā tappoṇā tappabbhārā tadadhimuttā tadadhipateyyāti – tepi yaññapathe appamattā. Yepi yaññaṃ esanti gavesanti pariyesanti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ annaṃ pānaṃ…pe… seyyāvasathapadīpeyyaṃ sakkaccakārino…pe… tadadhipateyyā, tepi yaññapathe appamattā. Yepi yaññaṃ abhisaṅkharonti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ annaṃ pānaṃ…pe… seyyāvasathapadīpeyyaṃ sakkaccakārino…pe… tadadhipateyyā, tepi yaññapathe appamattā. Yepi yaññaṃ denti yajanti pariccajanti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ annaṃ pānaṃ…pe… seyyāvasathapadīpeyyaṃ sakkaccakārino …pe… tadadhipateyyā, tepi yaññapathe appamattāti – kaccisu te bhagavā yaññapathe appamattā.
ಅತಾರುಂ ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸಾತಿ ಜರಾಮರಣಂ ಅತರಿಂಸು ಉತ್ತರಿಂಸು ಪತರಿಂಸು ಸಮತಿಕ್ಕಮಿಂಸು ವೀತಿವತ್ತಿಂಸು। ಮಾರಿಸಾತಿ ಪಿಯವಚನಂ ಗರುವಚನಂ ಸಗಾರವಸಪ್ಪತಿಸ್ಸಾಧಿವಚನಮೇತಂ ಮಾರಿಸಾತಿ – ಅತಾರು ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸ।
Atāruṃ jātiñca jarañca mārisāti jarāmaraṇaṃ atariṃsu uttariṃsu patariṃsu samatikkamiṃsu vītivattiṃsu. Mārisāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ mārisāti – atāru jātiñca jarañca mārisa.
ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತನ್ತಿ। ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಯಾಚಾಮಿ ತಂ ಅಜ್ಝೇಸಾಮಿ ತಂ ಪಸಾದೇಮಿ ತಂ ಕಥಯಸ್ಸು ಮೇತಿ – ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ। ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಂ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ – ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ। ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತನ್ತಿ ಬ್ರೂಹಿ ಆಚಿಕ್ಖಾಹಿ ದೇಸೇಹಿ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ ಪಟ್ಠಪೇಹಿ ವಿವರಾಹಿ ವಿಭಜಾಹಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋಹಿ ಪಕಾಸೇಹೀತಿ – ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತಂ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ –
Pucchāmitaṃ bhagavā brūhi metanti. Pucchāmi tanti pucchāmi taṃ yācāmi taṃ ajjhesāmi taṃ pasādemi taṃ kathayassu meti – pucchāmi taṃ. Bhagavāti gāravādhivacanaṃ…pe… sacchikā paññatti – yadidaṃ bhagavāti. Brūhi metanti brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehīti – pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಇಸಯೋ ಮನುಜಾ, [ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣಕೋ]
‘‘Ye kecime isayo manujā, [iccāyasmā puṇṇako]
ಖತ್ತಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವತಾನಂ।
Khattiyā brāhmaṇā devatānaṃ;
ಯಞ್ಞಮಕಪ್ಪಯಿಂಸು ಪುಥೂಧ ಲೋಕೇ, ಕಚ್ಚಿಸು ತೇ ಭಗವಾ ಯಞ್ಞಪಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ।
Yaññamakappayiṃsu puthūdha loke, kaccisu te bhagavā yaññapathe appamattā;
ಅತಾರು ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸ, ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತ’’ನ್ತಿ॥
Atāru jātiñca jarañca mārisa, pucchāmi taṃ bhagavā brūhi meta’’nti.
೧೫.
15.
ಆಸೀಸನ್ತಿ 25 ಥೋಮಯನ್ತಿ, ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಜುಹನ್ತಿ। [ಪುಣ್ಣಕಾತಿ ಭಗವಾ]
Āsīsanti26thomayanti, abhijappanti juhanti; [Puṇṇakāti bhagavā]
ಕಾಮಾಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಲಾಭಂ, ತೇ ಯಾಜಯೋಗಾ ಭವರಾಗರತ್ತಾ।
Kāmābhijappanti paṭicca lābhaṃ, te yājayogā bhavarāgarattā;
ನಾತರಿಂಸು ಜಾತಿಜರನ್ತಿ ಬ್ರೂಮಿ॥
Nātariṃsu jātijaranti brūmi.
ಆಸೀಸನ್ತಿ ಥೋಮಯನ್ತಿ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಜುಹನ್ತೀತಿ। ಆಸೀಸನ್ತೀತಿ ರೂಪಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ಸದ್ದಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ಗನ್ಧಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ರಸಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ಪುತ್ತಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ದಾರಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ಧನಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ಯಸಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ಇಸ್ಸರಿಯಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ…ಪೇ॰… ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕೇಸು ದೇವೇಸು…ಪೇ॰… ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕೇಸು ದೇವೇಸು ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ ಇಚ್ಛನ್ತಿ ಸಾದಿಯನ್ತಿ ಪತ್ಥಯನ್ತಿ ಪಿಹಯನ್ತೀತಿ – ಆಸೀಸನ್ತಿ।
Āsīsanti thomayanti abhijappanti juhantīti. Āsīsantīti rūpapaṭilābhaṃ āsīsanti, saddapaṭilābhaṃ āsīsanti, gandhapaṭilābhaṃ āsīsanti, rasapaṭilābhaṃ āsīsanti, phoṭṭhabbapaṭilābhaṃ āsīsanti, puttapaṭilābhaṃ āsīsanti, dārapaṭilābhaṃ āsīsanti, dhanapaṭilābhaṃ āsīsanti, yasapaṭilābhaṃ āsīsanti, issariyapaṭilābhaṃ āsīsanti, khattiyamahāsālakule attabhāvapaṭilābhaṃ āsīsanti, brāhmaṇamahāsālakule…pe… gahapatimahāsālakule attabhāvapaṭilābhaṃ āsīsanti, cātumahārājikesu devesu…pe… brahmakāyikesu devesu attabhāvapaṭilābhaṃ āsīsanti icchanti sādiyanti patthayanti pihayantīti – āsīsanti.
ಥೋಮಯನ್ತೀತಿ ಯಞ್ಞಂ ವಾ ಥೋಮೇನ್ತಿ ಫಲಂ ವಾ ಥೋಮೇನ್ತಿ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೇ ವಾ ಥೋಮೇನ್ತಿ। ಕಥಂ ಯಞ್ಞಂ ಥೋಮೇನ್ತಿ? ಸುಚಿಂ ದಿನ್ನಂ 27, ಮನಾಪಂ ದಿನ್ನಂ, ಪಣೀತಂ ದಿನ್ನಂ, ಕಾಲೇನ ದಿನ್ನಂ, ಕಪ್ಪಿಯಂ ದಿನ್ನಂ, ವಿಚೇಯ್ಯ ದಿನ್ನಂ, ಅನವಜ್ಜಂ ದಿನ್ನಂ, ಅಭಿಣ್ಹಂ ದಿನ್ನಂ ದದಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದಿತನ್ತಿ – ಥೋಮೇನ್ತಿ ಕಿತ್ತೇನ್ತಿ ವಣ್ಣೇನ್ತಿ ಪಸಂಸನ್ತಿ। ಏವಂ ಯಞ್ಞಂ ಥೋಮೇನ್ತಿ।
Thomayantīti yaññaṃ vā thomenti phalaṃ vā thomenti dakkhiṇeyye vā thomenti. Kathaṃ yaññaṃ thomenti? Suciṃ dinnaṃ 28, manāpaṃ dinnaṃ, paṇītaṃ dinnaṃ, kālena dinnaṃ, kappiyaṃ dinnaṃ, viceyya dinnaṃ, anavajjaṃ dinnaṃ, abhiṇhaṃ dinnaṃ dadaṃ cittaṃ pasāditanti – thomenti kittenti vaṇṇenti pasaṃsanti. Evaṃ yaññaṃ thomenti.
ಕಥಂ ಫಲಂ ಥೋಮೇನ್ತಿ? ಇತೋ ನಿದಾನಂ ರೂಪಪಟಿಲಾಭೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ…ಪೇ॰… ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕೇಸು ದೇವೇಸು ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ – ಥೋಮೇನ್ತಿ ಕಿತ್ತೇನ್ತಿ ವಣ್ಣೇನ್ತಿ ಪಸಂಸನ್ತಿ। ಏವಂ ಫಲಂ ಥೋಮೇನ್ತಿ।
Kathaṃ phalaṃ thomenti? Ito nidānaṃ rūpapaṭilābho bhavissati…pe… brahmakāyikesu devesu attabhāvapaṭilābho bhavissatīti – thomenti kittenti vaṇṇenti pasaṃsanti. Evaṃ phalaṃ thomenti.
ಕಥಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೇ ಥೋಮೇನ್ತಿ? ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನಾ ಗೋತ್ತಸಮ್ಪನ್ನಾ ಅಜ್ಝಾಯಕಾ ಮನ್ತಧರಾ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಸನಿಘಣ್ಡುಕೇಟುಭಾನಂ ಸಾಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದಾನಂ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನಂ ಪದಕಾ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಾ ಲೋಕಾಯತಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಸು ಅನವಯಾತಿ, ವೀತರಾಗಾ ವಾ ರಾಗವಿನಯಾಯ ವಾ ಪಟಿಪನ್ನಾ, ವೀತದೋಸಾ ವಾ ದೋಸವಿನಯಾಯ ವಾ ಪಟಿಪನ್ನಾ, ವೀತಮೋಹಾ ವಾ ಮೋಹವಿನಯಾಯ ವಾ ಪಟಿಪನ್ನಾ, ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪನ್ನಾ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನಾ ವಿಮುತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಾ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಸಮ್ಪನ್ನಾತಿ – ಥೋಮೇನ್ತಿ ಕಿತ್ತೇನ್ತಿ ವಣ್ಣೇನ್ತಿ ಪಸಂಸನ್ತಿ। ಏವಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೇ ಥೋಮೇನ್ತೀತಿ – ಆಸೀಸನ್ತಿ ಥೋಮಯನ್ತಿ।
Kathaṃ dakkhiṇeyye thomenti? Dakkhiṇeyyā jātisampannā gottasampannā ajjhāyakā mantadharā tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padakā veyyākaraṇā lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayāti, vītarāgā vā rāgavinayāya vā paṭipannā, vītadosā vā dosavinayāya vā paṭipannā, vītamohā vā mohavinayāya vā paṭipannā, saddhāsampannā sīlasampannā samādhisampannā paññāsampannā vimuttisampannā vimuttiñāṇadassanasampannāti – thomenti kittenti vaṇṇenti pasaṃsanti. Evaṃ dakkhiṇeyye thomentīti – āsīsanti thomayanti.
ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತೀತಿ ರೂಪಪಟಿಲಾಭಂ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ, ಸದ್ದಪಟಿಲಾಭಂ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ, ಗನ್ಧಪಟಿಲಾಭಂ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ, ರಸಪಟಿಲಾಭಂ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕೇಸು ದೇವೇಸು ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭಂ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತೀತಿ – ಆಸೀಸನ್ತಿ ಥೋಮಯನ್ತಿ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ। ಜುಹನ್ತೀತಿ ಜುಹನ್ತಿ ದೇನ್ತಿ ಯಜನ್ತಿ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ವತ್ಥಂ ಯಾನಂ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಂ ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯನ್ತಿ – ಆಸೀಸನ್ತಿ ಥೋಮಯನ್ತಿ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಜುಹನ್ತಿ ಪುಣ್ಣಕಾತಿ ಭಗವಾ।
Abhijappantīti rūpapaṭilābhaṃ abhijappanti, saddapaṭilābhaṃ abhijappanti, gandhapaṭilābhaṃ abhijappanti, rasapaṭilābhaṃ abhijappanti…pe… brahmakāyikesu devesu attabhāvapaṭilābhaṃ abhijappantīti – āsīsanti thomayanti abhijappanti. Juhantīti juhanti denti yajanti pariccajanti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ annaṃ pānaṃ vatthaṃ yānaṃ mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyanti – āsīsanti thomayanti abhijappanti juhanti puṇṇakāti bhagavā.
ಕಾಮಾಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಲಾಭನ್ತಿ ರೂಪಪಟಿಲಾಭಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಕಾಮೇ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ, ಸದ್ದಪಟಿಲಾಭಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಕಾಮೇ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕೇಸು ದೇವೇಸು ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಕಾಮೇ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಪಜಪ್ಪನ್ತೀತಿ – ಕಾಮಾಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಲಾಭಂ।
Kāmābhijappanti paṭicca lābhanti rūpapaṭilābhaṃ paṭicca kāme abhijappanti, saddapaṭilābhaṃ paṭicca kāme abhijappanti…pe… brahmakāyikesu devesu attabhāvapaṭilābhaṃ paṭicca kāme abhijappanti pajappantīti – kāmābhijappanti paṭicca lābhaṃ.
ತೇ ಯಾಜಯೋಗಾ ಭವರಾಗರತ್ತಾ ನಾತರಿಂಸು ಜಾತಿಜರನ್ತಿ ಬ್ರೂಮೀತಿ ತೇತಿ ಯಞ್ಞಯಾಜಕಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಯಾಜಯೋಗಾತಿ ಯಾಜಯೋಗೇಸು ಯುತ್ತಾ ಪಯುತ್ತಾ ಆಯುತ್ತಾ ಸಮಾಯುತ್ತಾ ತಚ್ಚರಿತಾ ತಬ್ಬಹುಲಾ ತಗ್ಗರುಕಾ ತನ್ನಿನ್ನಾ ತಪ್ಪೋಣಾ ತಪ್ಪಬ್ಭಾರಾ ತದಧಿಮುತ್ತಾ ತದಧಿಪತೇಯ್ಯಾತಿ – ತೇ ಯಾಜಯೋಗಾ, ಭವರಾಗರತ್ತಾತಿ ಭವರಾಗೋ ವುಚ್ಚತಿ ಯೋ ಭವೇಸು ಭವಚ್ಛನ್ದೋ ಭವರಾಗೋ ಭವನನ್ದೀ ಭವತಣ್ಹಾ ಭವಸಿನೇಹೋ ಭವಪರಿಳಾಹೋ ಭವಮುಚ್ಛಾ ಭವಜ್ಝೋಸಾನಂ। ಭವರಾಗೇನ ಭವೇಸು ರತ್ತಾ ಗಿದ್ಧಾ ಗಧಿತಾ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಅಜ್ಝೋಸನ್ನಾ ಲಗ್ಗಾ ಲಗ್ಗಿತಾ ಪಲಿಬುದ್ಧಾತಿ – ತೇ ಯಾಜಯೋಗಾ ಭವರಾಗರತ್ತಾ।
Te yājayogā bhavarāgarattā nātariṃsu jātijaranti brūmīti teti yaññayājakā vuccanti, yājayogāti yājayogesu yuttā payuttā āyuttā samāyuttā taccaritā tabbahulā taggarukā tanninnā tappoṇā tappabbhārā tadadhimuttā tadadhipateyyāti – te yājayogā, bhavarāgarattāti bhavarāgo vuccati yo bhavesu bhavacchando bhavarāgo bhavanandī bhavataṇhā bhavasineho bhavapariḷāho bhavamucchā bhavajjhosānaṃ. Bhavarāgena bhavesu rattā giddhā gadhitā mucchitā ajjhosannā laggā laggitā palibuddhāti – te yājayogā bhavarāgarattā.
ನಾತರಿಂಸು ಜಾತಿಜರನ್ತಿ ಬ್ರೂಮೀತಿ ತೇ ಯಾಜಯೋಗಾ ಭವರಾಗರತ್ತಾ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಂ ನಾತರಿಂಸು ನ ಉತ್ತರಿಂಸು ನ ಪತರಿಂಸು ನ ಸಮತಿಕ್ಕಮಿಂಸು ನ ವೀತಿವತ್ತಿಂಸು, ಜಾತಿಜರಾಮರಣಾ ಅನಿಕ್ಖನ್ತಾ ಅನಿಸ್ಸಟಾ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಅಸಮತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಅವೀತಿವತ್ತಾ ಅನ್ತೋಜಾತಿಜರಾಮರಣೇ ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ ಅನ್ತೋಸಂಸಾರಪಥೇ ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ। ಜಾತಿಯಾ ಅನುಗತಾ ಜರಾಯ ಅನುಸಟಾ ಬ್ಯಾಧಿನಾ ಅಭಿಭೂತಾ ಮರಣೇನ ಅಬ್ಭಾಹತಾ ಅತಾಣಾ ಅಲೇಣಾ ಅಸರಣಾ ಅಸರಣೀಭೂತಾತಿ; ಬ್ರೂಮಿ ಆಚಿಕ್ಖಾಮಿ ದೇಸೇಮಿ ಪಞ್ಞಪೇಮಿ ಪಟ್ಠಪೇಮಿ ವಿವರಾಮಿ ವಿಭಜಾಮಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋಮಿ ಪಕಾಸೇಮೀತಿ – ತೇ ಯಾಜಯೋಗಾ ಭವರಾಗರತ್ತಾ ನಾತರಿಂಸು ಜಾತಿಜರನ್ತಿ ಬ್ರೂಮಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Nātariṃsu jātijaranti brūmīti te yājayogā bhavarāgarattā jātijarāmaraṇaṃ nātariṃsu na uttariṃsu na patariṃsu na samatikkamiṃsu na vītivattiṃsu, jātijarāmaraṇā anikkhantā anissaṭā anatikkantā asamatikkantā avītivattā antojātijarāmaraṇe parivattanti antosaṃsārapathe parivattanti. Jātiyā anugatā jarāya anusaṭā byādhinā abhibhūtā maraṇena abbhāhatā atāṇā aleṇā asaraṇā asaraṇībhūtāti; brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti – te yājayogā bhavarāgarattā nātariṃsu jātijaranti brūmi. Tenāha bhagavā –
‘‘ಆಸೀಸನ್ತಿ ಥೋಮಯನ್ತಿ, ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಜುಹನ್ತಿ। [ಪುಣ್ಣಕಾತಿ ಭಗವಾ]
‘‘Āsīsanti thomayanti, abhijappanti juhanti; [Puṇṇakāti bhagavā]
ಕಾಮಾಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಲಾಭಂ, ತೇ ಯಾಜಯೋಗಾ ಭವರಾಗರತ್ತಾ।
Kāmābhijappanti paṭicca lābhaṃ, te yājayogā bhavarāgarattā;
ನಾತರಿಂಸು ಜಾತಿಜರನ್ತಿ ಬ್ರೂಮೀ’’ತಿ॥
Nātariṃsu jātijaranti brūmī’’ti.
೧೬.
16.
ತೇ ಚೇ ನಾತರಿಂಸು ಯಾಜಯೋಗಾ, [ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣಕೋ]
Te ce nātariṃsu yājayogā, [iccāyasmā puṇṇako]
ಯಞ್ಞೇಹಿ ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸ।
Yaññehi jātiñca jarañca mārisa;
ಅಥ ಕೋ ಚರಹಿ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ, ಅತಾರಿ ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸ।
Atha ko carahi devamanussaloke, atāri jātiñca jarañca mārisa;
ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತಂ॥
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ.
ತೇ ಚೇ ನಾತರಿಂಸು ಯಾಜಯೋಗಾತಿ ತೇ ಯಞ್ಞಯಾಜಕಾ ಯಾಜಯೋಗಾ ಭವರಾಗರತ್ತಾ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಂ ನಾತರಿಂಸು ನ ಉತ್ತರಿಂಸು ನ ಪತರಿಂಸು ನ ಸಮತಿಕ್ಕಮಿಂಸು ನ ವೀತಿವತ್ತಿಂಸು, ಜಾತಿಜರಾಮರಣಾ ಅನಿಕ್ಖನ್ತಾ ಅನಿಸ್ಸಟಾ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಅಸಮತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಅವೀತಿವತ್ತಾ ಅನ್ತೋಜಾತಿಜರಾಮರಣೇ ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ ಅನ್ತೋಸಂಸಾರಪಥೇ ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ। ಜಾತಿಯಾ ಅನುಗತಾ ಜರಾಯ ಅನುಸಟಾ ಬ್ಯಾಧಿನಾ ಅಭಿಭೂತಾ ಮರಣೇನ ಅಬ್ಭಾಹತಾ ಅತಾಣಾ ಅಲೇಣಾ ಅಸರಣಾ ಅಸರಣೀಭೂತಾತಿ – ತೇ ಚೇ ನಾತರಿಂಸು ಯಾಜಯೋಗಾ।
Te ce nātariṃsu yājayogāti te yaññayājakā yājayogā bhavarāgarattā jātijarāmaraṇaṃ nātariṃsu na uttariṃsu na patariṃsu na samatikkamiṃsu na vītivattiṃsu, jātijarāmaraṇā anikkhantā anissaṭā anatikkantā asamatikkantā avītivattā antojātijarāmaraṇe parivattanti antosaṃsārapathe parivattanti. Jātiyā anugatā jarāya anusaṭā byādhinā abhibhūtā maraṇena abbhāhatā atāṇā aleṇā asaraṇā asaraṇībhūtāti – te ce nātariṃsu yājayogā.
ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣಕೋತಿ। ಇಚ್ಚಾತಿ ಪದಸನ್ಧಿ…ಪೇ॰… ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣಕೋ।
Iccāyasmāpuṇṇakoti. Iccāti padasandhi…pe… āyasmā puṇṇako.
ಯಞ್ಞೇಹಿ ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸಾತಿ। ಯಞ್ಞೇಹೀತಿ ಯಞ್ಞೇಹಿ ಪಹೂತೇಹಿ ಯಞ್ಞೇಹಿ ವಿವಿಧೇಹಿ ಯಞ್ಞೇಹಿ ಪುಥೂಹಿ। ಮಾರಿಸಾತಿ ಪಿಯವಚನಂ ಗರುವಚನಂ ಸಗಾರವಸಪ್ಪತಿಸ್ಸಾಧಿವಚನಮೇತಂ ಮಾರಿಸಾತಿ – ಯಞ್ಞೇಹಿ ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸ।
Yaññehijātiñca jarañca mārisāti. Yaññehīti yaññehi pahūtehi yaññehi vividhehi yaññehi puthūhi. Mārisāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissādhivacanametaṃ mārisāti – yaññehi jātiñca jarañca mārisa.
ಅಥ ಕೋ ಚರಹಿ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ, ಅತಾರಿ ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸಾತಿ ಅಥ ಕೋ ಏಸೋ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಸಮಾರಕೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಂ ಅತರಿ ಉತ್ತರಿ ಪತರಿ ಸಮತಿಕ್ಕಮಿ ವೀತಿವತ್ತಯಿ 29। ಮಾರಿಸಾತಿ ಪಿಯವಚನಂ ಗರುವಚನಂ ಸಗಾರವಸಪ್ಪತ್ತಿಸ್ಸಾಧಿವಚನಮೇತಂ ಮಾರಿಸಾತಿ – ಅಥ ಕೋ ಚರಹಿ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ, ಅತಾರಿ ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸ।
Atha ko carahi devamanussaloke, atāri jātiñca jarañca mārisāti atha ko eso sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya jātijarāmaraṇaṃ atari uttari patari samatikkami vītivattayi 30. Mārisāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappattissādhivacanametaṃ mārisāti – atha ko carahi devamanussaloke, atāri jātiñca jarañca mārisa.
ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತನ್ತಿ। ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಯಾಚಾಮಿ ತಂ ಅಜ್ಝೇಸಾಮಿ ತಂ ಪಸಾದೇಮಿ ತಂ ಕಥಯಸ್ಸು ಮೇತನ್ತಿ – ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ। ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಂ…ಪೇ॰… ಸಚ್ಛಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ – ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ। ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತನ್ತಿ ಬ್ರೂಹಿ ಆಚಿಕ್ಖಾಹಿ ದೇಸೇಹಿ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ ಪಟ್ಠಪೇಹಿ ವಿವರಾಹಿ ವಿಭಜಾಹಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋಹಿ ಪಕಾಸೇಹೀತಿ – ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತಂ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ –
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metanti. Pucchāmi tanti pucchāmi taṃ yācāmi taṃ ajjhesāmi taṃ pasādemi taṃ kathayassu metanti – pucchāmi taṃ. Bhagavāti gāravādhivacanaṃ…pe… sacchikā paññatti – yadidaṃ bhagavāti. Brūhi metanti brūhi ācikkhāhi desehi paññapehi paṭṭhapehi vivarāhi vibhajāhi uttānīkarohi pakāsehīti – pucchāmi taṃ bhagavā brūhi metaṃ. Tenāha so brāhmaṇo –
‘‘ತೇ ಚೇ ನಾತರಿಂಸು ಯಾಜಯೋಗಾ, [ಇಚ್ಚಾಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣಕೋ]
‘‘Te ce nātariṃsu yājayogā, [iccāyasmā puṇṇako]
ಯಞ್ಞೇಹಿ ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸ।
Yaññehi jātiñca jarañca mārisa;
ಅಥ ಕೋ ಚರಹಿ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ, ಅತಾರಿ ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸ।
Atha ko carahi devamanussaloke, atāri jātiñca jarañca mārisa;
ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಭಗವಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮೇತ’’ನ್ತಿ॥
Pucchāmi taṃ bhagavā brūhi meta’’nti.
೧೭.
17.
ಯಸ್ಸಿಞ್ಜಿತಂ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ।
Yassiñjitaṃ natthi kuhiñci loke;
ಸನ್ತೋ ವಿಧೂಮೋ ಅನೀಘೋ ನಿರಾಸೋ, ಅತಾರಿ ಸೋ ಜಾತಿಜರನ್ತಿ ಬ್ರೂಮಿ॥
Santo vidhūmo anīgho nirāso, atāri so jātijaranti brūmi.
ಸಙ್ಖಾಯ ಲೋಕಸ್ಮಿ ಪರೋಪರಾನೀತಿ ಸಙ್ಖಾ ವುಚ್ಚತಿ ಞಾಣಂ ಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಪಜಾನನಾ…ಪೇ॰… ಅಮೋಹೋ ಧಮ್ಮವಿಚಯೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಪರೋಪರಾನೀತಿ ಓರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸಕತ್ತಭಾವೋ, ಪರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪರತ್ತಭಾವೋ ಓರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸಕರೂಪವೇದನಾಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಪರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪರರೂಪವೇದನಾಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಂ ; ಓರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಛ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನಿ ಆಯತನಾನಿ, ಪರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಛ ಬಾಹಿರಾನಿ ಆಯತನಾನಿ। ಓರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೋ, ಪರಂ ವುಚ್ಚತಿ ದೇವಲೋಕೋ; ಓರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಾಮಧಾತು, ಪರಂ ವುಚ್ಚತಿ ರೂಪಧಾತು ಅರೂಪಧಾತು; ಓರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಾಮಧಾತು ರೂಪಧಾತು, ಪರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅರೂಪಧಾತು। ಸಙ್ಖಾಯ ಲೋಕಸ್ಮಿ ಪರೋಪರಾನೀತಿ ಪರೋಪರಾನಿ ಅನಿಚ್ಚತೋ ಸಙ್ಖಾಯ ದುಕ್ಖತೋ ರೋಗತೋ ಗಣ್ಡತೋ…ಪೇ॰… ನಿಸ್ಸರಣತೋ ಸಙ್ಖಾಯ ಜಾನಿತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ತೀರಯಿತ್ವಾ ವಿಭಾವಯಿತ್ವಾ ವಿಭೂತಂ ಕತ್ವಾತಿ – ಸಙ್ಖಾಯ ಲೋಕಸ್ಮಿ ಪರೋಪರಾನಿ। ಪುಣ್ಣಕಾತಿ ಭಗವಾತಿ। ಪುಣ್ಣಕಾತಿ ಭಗವಾ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ನಾಮೇನ ಆಲಪತಿ । ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಮೇತಂ…ಪೇ॰… ಯದಿದಂ ಭಗವಾತಿ – ಪುಣ್ಣಕಾತಿ ಭಗವಾ।
Saṅkhāya lokasmi paroparānīti saṅkhā vuccati ñāṇaṃ yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi. Paroparānīti oraṃ vuccati sakattabhāvo, paraṃ vuccati parattabhāvo oraṃ vuccati sakarūpavedanāsaññāsaṅkhāraviññāṇaṃ, paraṃ vuccati pararūpavedanāsaññāsaṅkhāraviññāṇaṃ ; oraṃ vuccati cha ajjhattikāni āyatanāni, paraṃ vuccati cha bāhirāni āyatanāni. Oraṃ vuccati manussaloko, paraṃ vuccati devaloko; oraṃ vuccati kāmadhātu, paraṃ vuccati rūpadhātu arūpadhātu; oraṃ vuccati kāmadhātu rūpadhātu, paraṃ vuccati arūpadhātu. Saṅkhāya lokasmi paroparānīti paroparāni aniccato saṅkhāya dukkhato rogato gaṇḍato…pe… nissaraṇato saṅkhāya jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti – saṅkhāya lokasmi paroparāni. Puṇṇakāti bhagavāti. Puṇṇakāti bhagavā taṃ brāhmaṇaṃ nāmena ālapati . Bhagavāti gāravādhivacanametaṃ…pe… yadidaṃ bhagavāti – puṇṇakāti bhagavā.
ಯಸ್ಸಿಞ್ಜಿತಂ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇತಿ। ಯಸ್ಸಾತಿ ಅರಹತೋ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ। ಇಞ್ಜಿತನ್ತಿ ತಣ್ಹಿಞ್ಜಿತಂ ದಿಟ್ಠಿಞ್ಜಿತಂ ಮಾನಿಞ್ಜಿತಂ ಕಿಲೇಸಿಞ್ಜಿತಂ ಕಾಮಿಞ್ಜಿತಂ। ಯಸ್ಸಿಮೇ ಇಞ್ಜಿತಾ ನತ್ಥಿ ನ ಸನ್ತಿ ನ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ನುಪಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಪಹೀನಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾ। ಕುಹಿಞ್ಚೀತಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಕತ್ಥಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ। ಲೋಕೇತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ…ಪೇ॰… ಆಯತನಲೋಕೇತಿ – ಯಸ್ಸಿಞ್ಜಿತಂ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ।
Yassiñjitaṃ natthi kuhiñci loketi. Yassāti arahato khīṇāsavassa. Iñjitanti taṇhiñjitaṃ diṭṭhiñjitaṃ māniñjitaṃ kilesiñjitaṃ kāmiñjitaṃ. Yassime iñjitā natthi na santi na saṃvijjanti nupalabbhanti, pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭipassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā. Kuhiñcīti kuhiñci kismiñci katthaci ajjhattaṃ vā bahiddhā vā ajjhattabahiddhā vā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloketi – yassiñjitaṃ natthi kuhiñci loke.
ಸನ್ತೋ ವಿಧೂಮೋ ಅನೀಘೋ ನಿರಾಸೋ, ಅತಾರಿ ಸೋ ಜಾತಿಜರನ್ತಿ ಬ್ರೂಮೀತಿ। ಸನ್ತೋತಿ ರಾಗಸ್ಸ ಸನ್ತತ್ತಾ ಸನ್ತೋ, ದೋಸಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಮೋಹಸ್ಸ… ಕೋಧಸ್ಸ… ಉಪನಾಹಸ್ಸ… ಮಕ್ಖಸ್ಸ… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಸನ್ತತ್ತಾ ಸಮಿತತ್ತಾ ವೂಪಸಮಿತತ್ತಾ ವಿಜ್ಝಾತತ್ತಾ 33 ನಿಬ್ಬುತತ್ತಾ ವಿಗತತ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧತ್ತಾ ಸನ್ತೋ ಉಪಸನ್ತೋ ವೂಪಸನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೋ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧೋತಿ ಸನ್ತೋ; ವಿಧೂಮೋತಿ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ ವಿಧೂಮಿತಂ ವಿಧಮಿತಂ ಸೋಸಿತಂ ವಿಸೋಸಿತಂ ಬ್ಯನ್ತೀಕತಂ 34, ವಚೀದುಚ್ಚರಿತಂ…ಪೇ॰… ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಂ ವಿಧೂಮಿತಂ ವಿಧಮಿತಂ ಸೋಸಿತಂ ವಿಸೋಸಿತಂ ಬ್ಯನ್ತೀಕತಂ, ರಾಗೋ… ದೋಸೋ… ಮೋಹೋ ವಿಧೂಮಿತೋ ವಿಧಮಿತೋ ಸೋಸಿತೋ ವಿಸೋಸಿತೋ ಬ್ಯನ್ತೀಕತೋ, ಕೋಧೋ… ಉಪನಾಹೋ… ಮಕ್ಖೋ… ಪಳಾಸೋ… ಇಸ್ಸಾ… ಮಚ್ಛರಿಯಂ… ಮಾಯಾ… ಸಾಠೇಯ್ಯಂ… ಥಮ್ಭೋ… ಸಾರಮ್ಭೋ… ಮಾನೋ… ಅತಿಮಾನೋ… ಮದೋ… ಪಮಾದೋ… ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸಾ ಸಬ್ಬೇ ದುಚ್ಚರಿತಾ ಸಬ್ಬೇ ದರಥಾ ಸಬ್ಬೇ ಪರಿಳಾಹಾ ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ತಾಪಾ ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ವಿಧೂಮಿತಾ ವಿಧಮಿತಾ ಸೋಸಿತಾ ವಿಸೋಸಿತಾ ಬ್ಯನ್ತೀಕತಾ। ಅಥ ವಾ, ಕೋಧೋ ವುಚ್ಚತಿ ಧೂಮೋ –
Santo vidhūmo anīgho nirāso, atāri so jātijaranti brūmīti. Santoti rāgassa santattā santo, dosassa…pe… mohassa… kodhassa… upanāhassa… makkhassa… sabbākusalābhisaṅkhārānaṃ santattā samitattā vūpasamitattā vijjhātattā 35 nibbutattā vigatattā paṭipassaddhattā santo upasanto vūpasanto nibbuto paṭipassaddhoti santo; vidhūmoti kāyaduccaritaṃ vidhūmitaṃ vidhamitaṃ sositaṃ visositaṃ byantīkataṃ 36, vacīduccaritaṃ…pe… manoduccaritaṃ vidhūmitaṃ vidhamitaṃ sositaṃ visositaṃ byantīkataṃ, rāgo… doso… moho vidhūmito vidhamito sosito visosito byantīkato, kodho… upanāho… makkho… paḷāso… issā… macchariyaṃ… māyā… sāṭheyyaṃ… thambho… sārambho… māno… atimāno… mado… pamādo… sabbe kilesā sabbe duccaritā sabbe darathā sabbe pariḷāhā sabbe santāpā sabbākusalābhisaṅkhārā vidhūmitā vidhamitā sositā visositā byantīkatā. Atha vā, kodho vuccati dhūmo –
ಮಾನೋ ಹಿ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಖಾರಿಭಾರೋ, ಕೋಧೋ ಧೂಮೋ ಭಸ್ಮನಿ 37 ಮೋಸವಜ್ಜಂ।
Māno hi te brāhmaṇa khāribhāro, kodho dhūmo bhasmani 38 mosavajjaṃ;
ಜಿವ್ಹಾ ಸುಜಾ ಹದಯಂ 39 ಜೋತಿಟ್ಠಾನಂ, ಅತ್ತಾ ಸುದನ್ತೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಜೋತಿ॥
Jivhā sujā hadayaṃ 40 jotiṭṭhānaṃ, attā sudanto purisassa joti.
ಅಪಿ ಚ, ದಸಹಾಕಾರೇಹಿ ಕೋಧೋ ಜಾಯತಿ – ಅನತ್ಥಂ ಮೇ ಅಚರೀತಿ ಕೋಧೋ ಜಾಯತಿ, ಅನತ್ಥಂ ಮೇ ಚರತೀತಿ ಕೋಧೋ ಜಾಯತಿ, ಅನತ್ಥಂ ಮೇ ಚರಿಸ್ಸತೀತಿ ಕೋಧೋ ಜಾಯತಿ, ಪಿಯಸ್ಸ ಮೇ ಮನಾಪಸ್ಸ ಅನತ್ಥಂ ಅಚರಿ, ಅನತ್ಥಂ ಚರತಿ, ಅನತ್ಥಂ ಚರಿಸ್ಸತೀತಿ ಕೋಧೋ ಜಾಯತಿ, ಅಪ್ಪಿಯಸ್ಸ ಮೇ ಅಮನಾಪಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅಚರಿ, ಅತ್ಥಂ ಚರತಿ, ಅತ್ಥಂ ಚರಿಸ್ಸತೀತಿ ಕೋಧೋ ಜಾಯತಿ, ಅಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಪನ ಕೋಧೋ ಜಾಯತಿ। ಯೋ ಏವರೂಪೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಆಘಾತೋ ಪಟಿಘಾತೋ ಪಟಿಘಂ ಪಟಿವಿರೋಧೋ ಕೋಪೋ ಪಕೋಪೋ ಸಮ್ಪಕೋಪೋ ದೋಸೋ ಪದೋಸೋ ಸಮ್ಪದೋಸೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಬ್ಯಾಪತ್ತಿ ಮನೋಪದೋಸೋ ಕೋಧೋ ಕುಜ್ಝನಾ ಕುಜ್ಝಿತತ್ತಂ ದೋಸೋ ದುಸ್ಸನಾ ದುಸ್ಸಿತತ್ತಂ ಬ್ಯಾಪತ್ತಿ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜನಾ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜಿತತ್ತಂ ವಿರೋಧೋ ಪಟಿವಿರೋಧೋ ಚಣ್ಡಿಕ್ಕಂ ಅಸುರೋಪೋ 41 ಅನತ್ತಮನತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕೋಧೋ।
Api ca, dasahākārehi kodho jāyati – anatthaṃ me acarīti kodho jāyati, anatthaṃ me caratīti kodho jāyati, anatthaṃ me carissatīti kodho jāyati, piyassa me manāpassa anatthaṃ acari, anatthaṃ carati, anatthaṃ carissatīti kodho jāyati, appiyassa me amanāpassa atthaṃ acari, atthaṃ carati, atthaṃ carissatīti kodho jāyati, aṭṭhāne vā pana kodho jāyati. Yo evarūpo cittassa āghāto paṭighāto paṭighaṃ paṭivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byāpatti manopadoso kodho kujjhanā kujjhitattaṃ doso dussanā dussitattaṃ byāpatti byāpajjanā byāpajjitattaṃ virodho paṭivirodho caṇḍikkaṃ asuropo 42 anattamanatā cittassa – ayaṃ vuccati kodho.
ಅಪಿ ಚ, ಕೋಧಸ್ಸ ಅಧಿಮತ್ತಪರಿತ್ತತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ 43 ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ಚಿತ್ತಾವಿಲಕರಣಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಮುಖಕುಲಾನವಿಕುಲಾನೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ಮುಖಕುಲಾನವಿಕುಲಾನಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಹನುಸಞ್ಚೋಪನೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ಹನುಸಞ್ಚೋಪನಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಫರುಸವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರಣೋ 44 ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ಫರುಸವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರಣಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ದಿಸಾವಿದಿಸಾನುವಿಲೋಕನೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ದಿಸಾವಿದಿಸಾನುವಿಲೋಕನಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ದಣ್ಡಸತ್ಥಪರಾಮಸನೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ದಣ್ಡಸತ್ಥಪರಾಮಸನಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ದಣ್ಡಸತ್ಥಅಬ್ಭುಕ್ಕಿರಣೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ದಣ್ಡಸತ್ಥಅಬ್ಭುಕ್ಕಿರಣಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ದಣ್ಡಸತ್ಥಅಭಿನಿಪಾತನೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ದಣ್ಡಸತ್ಥಅಭಿನಿಪಾತನಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಛಿನ್ನವಿಚ್ಛಿನ್ನಕರಣೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ಛಿನ್ನವಿಚ್ಛಿನ್ನಕರಣಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಸಮ್ಭಞ್ಜನಪಲಿಭಞ್ಜನೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ಸಮ್ಭಞ್ಜನಪಲಿಭಞ್ಜನಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಅಪಕಡ್ಢನೋ ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಅಪಕಡ್ಢನಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಜೀವಿತಾವೋರೋಪನೋ 45 ಹೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಕಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ಕೋಧೋ ಜೀವಿತಾವೋರೋಪನಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಸಬ್ಬಚಾಗಪರಿಚ್ಚಾಗಾಯ ಸಣ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ। ಯತೋ ಕೋಧೋ ಪರಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಘಾತೇತ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಘಾತೇತಿ, ಏತ್ತಾವತಾ ಕೋಧೋ ಪರಮುಸ್ಸದಗತೋ ಪರಮವೇಪುಲ್ಲಪತ್ತೋ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಸ ಸೋ ಹೋತಿ ಕೋಧೋ ಪಹೀನೋ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನೋ ವೂಪಸನ್ತೋ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕೋ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢೋ, ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ – ವಿಧೂಮೋ।
Api ca, kodhassa adhimattaparittatā veditabbā. Atthi kañci 46 kālaṃ kodho cittāvilakaraṇamatto hoti, na ca tāva mukhakulānavikulāno hoti. Atthi kañci kālaṃ kodho mukhakulānavikulānamatto hoti, na ca tāva hanusañcopano hoti. Atthi kañci kālaṃ kodho hanusañcopanamatto hoti, na ca tāva pharusavācaṃ nicchāraṇo 47 hoti. Atthi kañci kālaṃ kodho pharusavācaṃ nicchāraṇamatto hoti, na ca tāva disāvidisānuvilokano hoti. Atthi kañci kālaṃ kodho disāvidisānuvilokanamatto hoti, na ca tāva daṇḍasatthaparāmasano hoti. Atthi kañci kālaṃ kodho daṇḍasatthaparāmasanamatto hoti, na ca tāva daṇḍasatthaabbhukkiraṇo hoti. Atthi kañci kālaṃ kodho daṇḍasatthaabbhukkiraṇamatto hoti, na ca tāva daṇḍasatthaabhinipātano hoti. Atthi kañci kālaṃ kodho daṇḍasatthaabhinipātanamatto hoti, na ca tāva chinnavicchinnakaraṇo hoti. Atthi kañci kālaṃ kodho chinnavicchinnakaraṇamatto hoti, na ca tāva sambhañjanapalibhañjano hoti. Atthi kañci kālaṃ kodho sambhañjanapalibhañjanamatto hoti, na ca tāva aṅgamaṅgaapakaḍḍhano hoti. Atthi kañci kālaṃ kodho aṅgamaṅgaapakaḍḍhanamatto hoti, na ca tāva jīvitāvoropano 48 hoti. Atthi kañci kālaṃ kodho jīvitāvoropanamatto hoti, na ca tāva sabbacāgapariccāgāya saṇṭhito hoti. Yato kodho paraṃ puggalaṃ ghātetvā attānaṃ ghāteti, ettāvatā kodho paramussadagato paramavepullapatto hoti. Yassa so hoti kodho pahīno samucchinno vūpasanto paṭipassaddho abhabbuppattiko ñāṇagginā daḍḍho, so vuccati – vidhūmo.
ಕೋಧಸ್ಸ ಪಹೀನತ್ತಾ ವಿಧೂಮೋ, ಕೋಧವತ್ಥುಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಾತತ್ತಾ ವಿಧೂಮೋ, ಕೋಧಹೇತುಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಾತತ್ತಾ ವಿಧೂಮೋ, ಕೋಧಹೇತುಸ್ಸ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನತ್ತಾ ವಿಧೂಮೋ। ಅನೀಘೋತಿ ರಾಗೋ ನೀಘೋ, ದೋಸೋ ನೀಘೋ, ಮೋಹೋ ನೀಘೋ, ಕೋಧೋ ನೀಘೋ, ಉಪನಾಹೋ ನೀಘೋ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ನೀಘಾ। ಯಸ್ಸೇತೇ ನೀಘಾ ಪಹೀನಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾ, ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಅನೀಘೋ।
Kodhassa pahīnattā vidhūmo, kodhavatthussa pariññātattā vidhūmo, kodhahetussa pariññātattā vidhūmo, kodhahetussa upacchinnattā vidhūmo. Anīghoti rāgo nīgho, doso nīgho, moho nīgho, kodho nīgho, upanāho nīgho…pe… sabbākusalābhisaṅkhārā nīghā. Yassete nīghā pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭipassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā, so vuccati anīgho.
ನಿರಾಸೋತಿ ಆಸಾ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ। ಯೋ ರಾಗೋ ಸಾರಾಗೋ…ಪೇ॰… ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ಯಸ್ಸೇಸಾ ಆಸಾ ತಣ್ಹಾ ಪಹೀನಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಞಾಣಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾ, ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ನಿರಾಸೋ। ಜಾತೀತಿ ಯಾ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ತಮ್ಹಿ ತಮ್ಹಿ ಸತ್ತನಿಕಾಯೇ ಜಾತಿ ಸಞ್ಜಾತಿ ಓಕ್ಕನ್ತಿ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಖನ್ಧಾನಂ ಪಾತುಭಾವೋ ಆಯತನಾನಂ ಪಟಿಲಾಭೋ। ಜರಾತಿ ಯಾ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ತಮ್ಹಿ ತಮ್ಹಿ ಸತ್ತನಿಕಾಯೇ ಜರಾ ಜೀರಣತಾ ಖಣ್ಡಿಚ್ಚಂ ಪಾಲಿಚ್ಚಂ ವಲಿತ್ತಚತಾ ಆಯುನೋ ಸಂಹಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪರಿಪಾಕೋ। ಸನ್ತೋ ವಿಧೂಮೋ ಅನೀಘೋ ನಿರಾಸೋ, ಅತಾರಿ ಸೋ ಜಾತಿಜರನ್ತಿ ಬ್ರೂಮೀತಿ ಯೋ ಸನ್ತೋ ಚ ವಿಧೂಮೋ ಚ ಅನೀಘೋ ಚ ನಿರಾಸೋ ಚ, ಸೋ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಂ ಅತರಿ ಉತ್ತರಿ ಪತರಿ ಸಮತಿಕ್ಕಮಿ ವೀತಿವತ್ತಯೀತಿ ಬ್ರೂಮಿ ಆಚಿಕ್ಖಾಮಿ ದೇಸೇಮಿ ಪಞ್ಞಪೇಮಿ ಪಟ್ಠಪೇಮಿ ವಿವರಾಮಿ ವಿಭಜಾಮಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋಮಿ ಪಕಾಸೇಮೀತಿ – ಸನ್ತೋ ವಿಧೂಮೋ ಅನೀಘೋ ನಿರಾಸೋ, ಅತಾರಿ ಸೋ ಜಾತಿಜರನ್ತಿ ಬ್ರೂಮಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Nirāsoti āsā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Yassesā āsā taṇhā pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭipassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā, so vuccati nirāso. Jātīti yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jāti sañjāti okkanti abhinibbatti khandhānaṃ pātubhāvo āyatanānaṃ paṭilābho. Jarāti yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṃ pāliccaṃ valittacatā āyuno saṃhāni indriyānaṃ paripāko. Santo vidhūmo anīgho nirāso, atāri so jātijaranti brūmīti yo santo ca vidhūmo ca anīgho ca nirāso ca, so jātijarāmaraṇaṃ atari uttari patari samatikkami vītivattayīti brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti – santo vidhūmo anīgho nirāso, atāri so jātijaranti brūmi. Tenāha bhagavā –
‘‘ಸಙ್ಖಾಯ ಲೋಕಸ್ಮಿ ಪರೋಪರಾನಿ, [ಪುಣ್ಣಕಾತಿ ಭಗವಾ]
‘‘Saṅkhāya lokasmi paroparāni, [puṇṇakāti bhagavā]
ಯಸ್ಸಿಞ್ಜಿತಂ ನತ್ಥಿ ಕುಹಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ।
Yassiñjitaṃ natthi kuhiñci loke;
ಸನ್ತೋ ವಿಧೂಮೋ ಅನೀಘೋ ನಿರಾಸೋ, ಅತಾರಿ ಸೋ ಜಾತಿಜರನ್ತಿ ಬ್ರೂಮೀ’’ತಿ॥
Santo vidhūmo anīgho nirāso, atāri so jātijaranti brūmī’’ti.
ಸಹಗಾಥಾಪರಿಯೋಸಾನಾ…ಪೇ॰… ಪಞ್ಜಲಿಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ – ‘‘ಸತ್ಥಾ ಮೇ ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ।
Sahagāthāpariyosānā…pe… pañjaliko bhagavantaṃ namassamāno nisinno hoti – ‘‘satthā me bhante bhagavā, sāvakohamasmī’’ti.
ಪುಣ್ಣಕಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸೋ ತತಿಯೋ।
Puṇṇakamāṇavapucchāniddeso tatiyo.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā / ೩. ಪುಣ್ಣಕಮಾಣವಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 3. Puṇṇakamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
