Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya |
൧൦. പുണ്ണമസുത്തം
10. Puṇṇamasuttaṃ
൮൨. ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി പുബ്ബാരാമേ മിഗാരമാതുപാസാദേ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം. തേന ഖോ പന സമയേന ഭഗവാ തദഹുപോസഥേ പന്നരസേ പുണ്ണായ പുണ്ണമായ രത്തിയാ ഭിക്ഖുസങ്ഘപരിവുതോ അജ്ഝോകാസേ നിസിന്നോ ഹോതി.
82. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ. Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe pannarase puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto ajjhokāse nisinno hoti.
അഥ ഖോ അഞ്ഞതരോ ഭിക്ഖു ഉട്ഠായാസനാ ഏകംസം ഉത്തരാസങ്ഗം കരിത്വാ യേന ഭഗവാ തേനഞ്ജലിം പണാമേത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘പുച്ഛേയ്യാഹം, ഭന്തേ, ഭഗവന്തം കിഞ്ചിദേവ 1 ദേസം, സചേ മേ ഭഗവാ ഓകാസം കരോതി പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണായാ’’തി? ‘‘തേന ഹി ത്വം, ഭിക്ഖു, സകേ ആസനേ നിസീദിത്വാ പുച്ഛ യദാകങ്ഖസീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവതോ പടിസ്സുത്വാ സകേ ആസനേ നിസീദിത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഇമേ നു ഖോ, ഭന്തേ, പഞ്ചുപാദാനക്ഖന്ധാ, സേയ്യഥിദം – രൂപുപാദാനക്ഖന്ധോ, വേദനുപാദാനക്ഖന്ധോ, സഞ്ഞുപാദാനക്ഖന്ധോ, സങ്ഖാരുപാദാനക്ഖന്ധോ, വിഞ്ഞാണുപാദാനക്ഖന്ധോ’’തി.
Atha kho aññataro bhikkhu uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘puccheyyāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ kiñcideva 2 desaṃ, sace me bhagavā okāsaṃ karoti pañhassa veyyākaraṇāyā’’ti? ‘‘Tena hi tvaṃ, bhikkhu, sake āsane nisīditvā puccha yadākaṅkhasī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā sake āsane nisīditvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ime nu kho, bhante, pañcupādānakkhandhā, seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho, saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho’’ti.
‘‘ഇമേ ഖോ പന, ഭിക്ഖു, പഞ്ചുപാദാനക്ഖന്ധാ; സേയ്യഥിദം – രൂപുപാദാനക്ഖന്ധോ…പേ॰… വിഞ്ഞാണുപാദാനക്ഖന്ധോ’’തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദിത്വാ അനുമോദിത്വാ ഭഗവന്തം ഉത്തരിം പഞ്ഹം അപുച്ഛി –
‘‘Ime kho pana, bhikkhu, pañcupādānakkhandhā; seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho…pe… viññāṇupādānakkhandho’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘ഇമേ ഖോ പന, ഭന്തേ, പഞ്ചുപാദാനക്ഖന്ധാ കിംമൂലകാ’’തി? ‘‘ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖു, പഞ്ചുപാദാനക്ഖന്ധാ ഛന്ദമൂലകാ’’തി…പേ॰… തഞ്ഞേവ നു ഖോ, ഭന്തേ, ഉപാദാനം തേ പഞ്ചുപാദാനക്ഖന്ധാ ഉദാഹു അഞ്ഞത്ര പഞ്ചഹി ഉപാദാനക്ഖന്ധേഹി ഉപാദാനന്തി? ‘‘ന ഖോ, ഭിക്ഖു, തഞ്ഞേവ ഉപാദാനം തേ പഞ്ചുപാദാനക്ഖന്ധാ നാപി അഞ്ഞത്ര പഞ്ചഹി ഉപാദാനക്ഖന്ധേഹി ഉപാദാനം, അപി ച യോ തത്ഥ ഛന്ദരാഗോ തം തത്ഥ ഉപാദാന’’ന്തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു…പേ॰… ഉത്തരിം പഞ്ഹം അപുച്ഛി –
‘‘Ime kho pana, bhante, pañcupādānakkhandhā kiṃmūlakā’’ti? ‘‘Ime kho, bhikkhu, pañcupādānakkhandhā chandamūlakā’’ti…pe… taññeva nu kho, bhante, upādānaṃ te pañcupādānakkhandhā udāhu aññatra pañcahi upādānakkhandhehi upādānanti? ‘‘Na kho, bhikkhu, taññeva upādānaṃ te pañcupādānakkhandhā nāpi aññatra pañcahi upādānakkhandhehi upādānaṃ, api ca yo tattha chandarāgo taṃ tattha upādāna’’nti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… uttariṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘സിയാ പന, ഭന്തേ, പഞ്ചുപാദാനക്ഖന്ധേസു ഛന്ദരാഗവേമത്തതാ’’തി? ‘‘സിയാ, ഭിക്ഖൂ’’തി ഭഗവാ അവോച – ‘‘ഇധ, ഭിക്ഖു, ഏകച്ചസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘ഏവംരൂപോ സിയം അനാഗതമദ്ധാനം, ഏവംവേദനോ സിയം അനാഗതമദ്ധാനം, ഏവംസഞ്ഞോ സിയം അനാഗതമദ്ധാനം, ഏവംസങ്ഖാരോ സിയം അനാഗതമദ്ധാനം , ഏവംവിഞ്ഞാണോ സിയം അനാഗതമദ്ധാന’ന്തി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖു, സിയാ പഞ്ചുപാദാനക്ഖന്ധേസു ഛന്ദരാഗവേമത്തതാ’’തി? ‘‘സാധു, ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു…പേ॰… ഉത്തരിം പഞ്ഹം അപുച്ഛി –
‘‘Siyā pana, bhante, pañcupādānakkhandhesu chandarāgavemattatā’’ti? ‘‘Siyā, bhikkhū’’ti bhagavā avoca – ‘‘idha, bhikkhu, ekaccassa evaṃ hoti – ‘evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃvedano siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsañño siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsaṅkhāro siyaṃ anāgatamaddhānaṃ , evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhāna’nti. Evaṃ kho, bhikkhu, siyā pañcupādānakkhandhesu chandarāgavemattatā’’ti? ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… uttariṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘കിത്താവതാ നു ഖോ, ഭന്തേ, ഖന്ധാനം ഖന്ധാധിവചന’’ന്തി? ‘‘യം കിഞ്ചി, ഭിക്ഖു, രൂപം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം അജ്ഝത്തം വാ ബഹിദ്ധാ വാ ഓളാരികം വാ സുഖുമം വാ ഹീനം വാ പണീതം വാ യം ദൂരേ സന്തികേ വാ, അയം വുച്ചതി രൂപക്ഖന്ധോ. യാ കാചി വേദനാ… യാ കാചി സഞ്ഞാ … യേ കേചി സങ്ഖാരാ… യം കിഞ്ചി വിഞ്ഞാണം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം അജ്ഝത്തം വാ ബഹിദ്ധാ വാ ഓളാരികം വാ സുഖുമം വാ ഹീനം വാ പണീതം വാ യം ദൂരേ സന്തികേ വാ, അയം വുച്ചതി വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ. ഏത്താവതാ ഖോ, ഭിക്ഖു, ഖന്ധാനം ഖന്ധാധിവചന’’ന്തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു…പേ॰… അപുച്ഛി –
‘‘Kittāvatā nu kho, bhante, khandhānaṃ khandhādhivacana’’nti? ‘‘Yaṃ kiñci, bhikkhu, rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, ayaṃ vuccati rūpakkhandho. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā … ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, ayaṃ vuccati viññāṇakkhandho. Ettāvatā kho, bhikkhu, khandhānaṃ khandhādhivacana’’nti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –
‘‘കോ നു ഖോ, ഭന്തേ, ഹേതു കോ പച്ചയോ രൂപക്ഖന്ധസ്സ പഞ്ഞാപനായ; കോ ഹേതു കോ പച്ചയോ വേദനാക്ഖന്ധസ്സ പഞ്ഞാപനായ; കോ ഹേതു കോ പച്ചയോ സഞ്ഞാക്ഖന്ധസ്സ പഞ്ഞാപനായ; കോ ഹേതു കോ പച്ചയോ സങ്ഖാരക്ഖന്ധസ്സ പഞ്ഞാപനായ; കോ ഹേതു കോ പച്ചയോ വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധസ്സ പഞ്ഞാപനായാ’’തി? ‘‘ചത്താരോ ഖോ, ഭിക്ഖു, മഹാഭൂതാ ഹേതു, ചത്താരോ മഹാഭൂതാ പച്ചയോ രൂപക്ഖന്ധസ്സ പഞ്ഞാപനായ. ഫസ്സോ ഹേതു ഫസ്സോ പച്ചയോ വേദനാക്ഖന്ധസ്സ പഞ്ഞാപനായ. ഫസ്സോ ഹേതു ഫസ്സോ പച്ചയോ സഞ്ഞാക്ഖന്ധസ്സ പഞ്ഞാപനായ. ഫസ്സോ ഹേതു , ഫസ്സോ പച്ചയോ സങ്ഖാരക്ഖന്ധസ്സ പഞ്ഞാപനായ. നാമരൂപം ഹേതു, നാമരൂപം പച്ചയോ വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധസ്സ പഞ്ഞാപനായാ’’തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു…പേ॰… അപുച്ഛി –
‘‘Ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo rūpakkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo vedanākkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo saññākkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo saṅkhārakkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo viññāṇakkhandhassa paññāpanāyā’’ti? ‘‘Cattāro kho, bhikkhu, mahābhūtā hetu, cattāro mahābhūtā paccayo rūpakkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu phasso paccayo vedanākkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu phasso paccayo saññākkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu , phasso paccayo saṅkhārakkhandhassa paññāpanāya. Nāmarūpaṃ hetu, nāmarūpaṃ paccayo viññāṇakkhandhassa paññāpanāyā’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –
‘‘കഥം നു ഖോ, ഭന്തേ, സക്കായദിട്ഠി ഹോതീ’’തി? ‘‘ഇധ, ഭിക്ഖു, അസ്സുതവാ പുഥുജ്ജനോ അരിയാനം അദസ്സാവീ അരിയധമ്മസ്സ അകോവിദോ അരിയധമ്മേ അവിനീതോ, സപ്പുരിസാനം അദസ്സാവീ സപ്പുരിസധമ്മസ്സ അകോവിദോ സപ്പുരിസധമ്മേ അവിനീതോ രൂപം അത്തതോ സമനുപസ്സതി, രൂപവന്തം വാ അത്താനം; അത്തനി വാ രൂപം, രൂപസ്മിം വാ അത്താനം; വേദനം… സഞ്ഞം… സങ്ഖാരേ… വിഞ്ഞാണം… അത്തതോ സമനുപസ്സതി, വിഞ്ഞാണവന്തം വാ അത്താനം; അത്തനി വാ വിഞ്ഞാണം, വിഞ്ഞാണസ്മിം വാ അത്താനം. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖു, സക്കായദിട്ഠി ഹോതീ’’തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു…പേ॰… അപുച്ഛി –
‘‘Kathaṃ nu kho, bhante, sakkāyadiṭṭhi hotī’’ti? ‘‘Idha, bhikkhu, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ… attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Evaṃ kho, bhikkhu, sakkāyadiṭṭhi hotī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –
‘‘കഥം പന, ഭന്തേ, സക്കായദിട്ഠി ന ഹോതീ’’തി? ‘‘ഇധ, ഭിക്ഖു, സുതവാ അരിയസാവകോ അരിയാനം ദസ്സാവീ അരിയധമ്മസ്സ കോവിദോ അരിയധമ്മേ സുവിനീതോ, സപ്പുരിസാനം ദസ്സാവീ സപ്പുരിസധമ്മസ്സ കോവിദോ സപ്പുരിസധമ്മേ സുവിനീതോ ന രൂപം അത്തതോ സമനുപസ്സതി, ന രൂപവന്തം വാ അത്താനം; ന അത്തനി വാ രൂപം, ന രൂപസ്മിം വാ അത്താനം; ന വേദനം… ന സഞ്ഞം… ന സങ്ഖാരേ… ന വിഞ്ഞാണം അത്തതോ സമനുപസ്സതി, ന വിഞ്ഞാണവന്തം വാ അത്താനം; ന അത്തനി വാ വിഞ്ഞാണം, ന വിഞ്ഞാണസ്മിം വാ അത്താനം. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖു, സക്കായദിട്ഠി ന ഹോതീ’’തി. ‘‘സാധു , ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു…പേ॰… അപുച്ഛി –
‘‘Kathaṃ pana, bhante, sakkāyadiṭṭhi na hotī’’ti? ‘‘Idha, bhikkhu, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ; na vedanaṃ… na saññaṃ… na saṅkhāre… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Evaṃ kho, bhikkhu, sakkāyadiṭṭhi na hotī’’ti. ‘‘Sādhu , bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –
‘‘കോ നു ഖോ, ഭന്തേ, രൂപസ്സ അസ്സാദോ, കോ ആദീനവോ, കിം നിസ്സരണം; കോ വേദനായ… കോ സഞ്ഞായ… കോ സങ്ഖാരാനം… കോ വിഞ്ഞാണസ്സ അസ്സാദോ, കോ ആദീനവോ, കിം നിസ്സരണ’’ന്തി? ‘‘യം ഖോ, ഭിക്ഖു, രൂപം പടിച്ച ഉപ്പജ്ജതി സുഖം സോമനസ്സം – അയം രൂപസ്സ അസ്സാദോ. യം രൂപം അനിച്ചം ദുക്ഖം വിപരിണാമധമ്മം – അയം രൂപസ്സ ആദീനവോ. യോ രൂപസ്മിം ഛന്ദരാഗവിനയോ ഛന്ദരാഗപ്പഹാനം – ഇദം രൂപസ്സ നിസ്സരണം. യം വേദനം പടിച്ച… യം സഞ്ഞം പടിച്ച… യേ സങ്ഖാരേ പടിച്ച… യം വിഞ്ഞാണം പടിച്ച ഉപ്പജ്ജതി സുഖം സോമനസ്സം – അയം വിഞ്ഞാണസ്സ അസ്സാദോ. യം വിഞ്ഞാണം അനിച്ചം ദുക്ഖം വിപരിണാമധമ്മം – അയം വിഞ്ഞാണസ്സ ആദീനവോ. യോ വിഞ്ഞാണസ്മിം ഛന്ദരാഗവിനയോ ഛന്ദരാഗപ്പഹാനം – ഇദം വിഞ്ഞാണസ്സ നിസ്സരണ’’ന്തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദിത്വാ അനുമോദിത്വാ ഭഗവന്തം ഉത്തരിം പഞ്ഹം അപുച്ഛി –
‘‘Ko nu kho, bhante, rūpassa assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ; ko vedanāya… ko saññāya… ko saṅkhārānaṃ… ko viññāṇassa assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇa’’nti? ‘‘Yaṃ kho, bhikkhu, rūpaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – ayaṃ rūpassa assādo. Yaṃ rūpaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ – ayaṃ rūpassa ādīnavo. Yo rūpasmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ – idaṃ rūpassa nissaraṇaṃ. Yaṃ vedanaṃ paṭicca… yaṃ saññaṃ paṭicca… ye saṅkhāre paṭicca… yaṃ viññāṇaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – ayaṃ viññāṇassa assādo. Yaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ – ayaṃ viññāṇassa ādīnavo. Yo viññāṇasmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ – idaṃ viññāṇassa nissaraṇa’’nti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘കഥം നു ഖോ, ഭന്തേ, ജാനതോ, കഥം പസ്സതോ ഇമസ്മിഞ്ച സവിഞ്ഞാണകേ കായേ ബഹിദ്ധാ ച സബ്ബനിമിത്തേസു അഹങ്കാരമമങ്കാരമാനാനുസയാ ന ഹോന്തീ’’തി? ‘‘യം കിഞ്ചി, ഭിക്ഖു, രൂപം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം അജ്ഝത്തം വാ ബഹിദ്ധാ വാ ഓളാരികം വാ സുഖുമം വാ ഹീനം വാ പണീതം വാ യം ദൂരേ സന്തികേ വാ, സബ്ബം രൂപം – ‘നേതം മമ, നേസോഹമസ്മി, ന മേസോ അത്താ’തി ഏവമേതം യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. യാ കാചി വേദനാ… യാ കാചി സഞ്ഞാ… യേ കേചി സങ്ഖാരാ… യം കിഞ്ചി വിഞ്ഞാണം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം അജ്ഝത്തം വാ ബഹിദ്ധാ വാ ഓളാരികം വാ സുഖുമം വാ ഹീനം വാ പണീതം വാ യം ദൂരേ സന്തികേ വാ, സബ്ബം വിഞ്ഞാണം – ‘നേതം മമ, നേസോഹമസ്മി, ന മേസോ അത്താ’തി ഏവമേതം യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖു, ജാനതോ ഏവം പസ്സതോ ഇമസ്മിഞ്ച സവിഞ്ഞാണകേ കായേ ബഹിദ്ധാ ച സബ്ബനിമിത്തേസു അഹങ്കാരമമങ്കാരമാനാനുസയാ ന ഹോന്തീ’’തി.
‘‘Kathaṃ nu kho, bhante, jānato, kathaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na hontī’’ti? ‘‘Yaṃ kiñci, bhikkhu, rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Evaṃ kho, bhikkhu, jānato evaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na hontī’’ti.
തേന ഖോ പന സമയേന അഞ്ഞതരസ്സ ഭിക്ഖുനോ ഏവം ചേതസോ പരിവിതക്കോ ഉദപാദി – ‘‘ഇതി കിര ഭോ രൂപം അനത്താ, വേദനാ… സഞ്ഞാ… സങ്ഖാരാ… വിഞ്ഞാണം അനത്താ; അനത്തകതാനി കമ്മാനി കഥമത്താനം 3 ഫുസിസ്സന്തീ’’തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ തസ്സ ഭിക്ഖുനോ ചേതസാ ചേതോ പരിവിതക്കമഞ്ഞായ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി –
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘iti kira bho rūpaṃ anattā, vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ anattā; anattakatāni kammāni kathamattānaṃ 4 phusissantī’’ti. Atha kho bhagavā tassa bhikkhuno cetasā ceto parivitakkamaññāya bhikkhū āmantesi –
‘‘ഠാനം ഖോ പനേതം, ഭിക്ഖവേ, വിജ്ജതി യം ഇധേകച്ചോ മോഘപുരിസോ അവിദ്വാ അവിജ്ജാഗതോ തണ്ഹാധിപതേയ്യേന ചേതസാ സത്ഥുസാസനം അതിധാവിതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യ. ഇതി കിര, ഭോ, രൂപം അനത്താ, വേദനാ… സഞ്ഞാ… സങ്ഖാരാ… വിഞ്ഞാണം അനത്താ. അനത്തകതാനി കമ്മാനി കഥമത്താനം ഫുസിസ്സന്തീതി? പടിപുച്ഛാവിനീതാ ഖോ മേ തുമ്ഹേ, ഭിക്ഖവേ, തത്ര തത്ര തേസു തേസു ധമ്മേസു.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhikkhave, vijjati yaṃ idhekacco moghapuriso avidvā avijjāgato taṇhādhipateyyena cetasā satthusāsanaṃ atidhāvitabbaṃ maññeyya. Iti kira, bho, rūpaṃ anattā, vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ anattā. Anattakatāni kammāni kathamattānaṃ phusissantīti? Paṭipucchāvinītā kho me tumhe, bhikkhave, tatra tatra tesu tesu dhammesu.
‘‘തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, രൂപം നിച്ചം വാ അനിച്ചം വാ’’തി? ‘‘അനിച്ചം, ഭന്തേ’’. ‘‘വേദനാ… സഞ്ഞാ… സങ്ഖാരാ… വിഞ്ഞാണം നിച്ചം വാ അനിച്ചം വാ’’തി ? ‘‘അനിച്ചം, ഭന്തേ’’. ‘‘യം പനാനിച്ചം ദുക്ഖം വാ തം സുഖം വാ’’തി? ‘‘ദുക്ഖം, ഭന്തേ’’. ‘‘യം പനാനിച്ചം ദുക്ഖം വിപരിണാമധമ്മം, കല്ലം നു തം സമനുപസ്സിതും – ‘ഏതം മമ, ഏസോഹമസ്മി, ഏസോ മേ അത്താ’’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. തസ്മാതിഹ…പേ॰… ഏവം പസ്സം…പേ॰… നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാതീ’’തി.
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti ? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. Tasmātiha…pe… evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
‘‘ദ്വേ ഖന്ധാ തഞ്ഞേവ സിയം, അധിവചനഞ്ച ഹേതുനാ;
‘‘Dve khandhā taññeva siyaṃ, adhivacanañca hetunā;
സക്കായേന ദുവേ വുത്താ, അസ്സാദവിഞ്ഞാണകേന ച;
Sakkāyena duve vuttā, assādaviññāṇakena ca;
ഏതേ ദസവിധാ വുത്താ, ഹോതി ഭിക്ഖു പുച്ഛായാ’’തി. ദസമം;
Ete dasavidhā vuttā, hoti bhikkhu pucchāyā’’ti. dasamaṃ;
ഖജ്ജനീയവഗ്ഗോ അട്ഠമോ.
Khajjanīyavaggo aṭṭhamo.
തസ്സുദ്ദാനം –
Tassuddānaṃ –
അസ്സാദോ ദ്വേ സമുദയാ, അരഹന്തേഹി അപരേ ദ്വേ;
Assādo dve samudayā, arahantehi apare dve;
സീഹോ ഖജ്ജനീ പിണ്ഡോല്യം, പാലിലേയ്യേന പുണ്ണമാതി.
Sīho khajjanī piṇḍolyaṃ, pālileyyena puṇṇamāti.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൧൦. പുണ്ണമസുത്തവണ്ണനാ • 10. Puṇṇamasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൧൦. പുണ്ണമസുത്തവണ്ണനാ • 10. Puṇṇamasuttavaṇṇanā