Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၄. ပုဏ္ဏတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    4. Puṇṇattheragāthāvaṇṇanā

    သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထာတိ အာယသ္မတော ပုဏ္ဏတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယံ ကိရ ပဒုမုတ္တရသ္သ ဒသဗလသ္သ ဥပ္ပတ္တိတော ပုရေတရမေဝ ဟံသဝတီနဂရေ ဗ္ရာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ နိဗ္ဗတ္တော အနုက္ကမေန ဝိညုတံ ပတ္တော သတ္ထရိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တေ ဧကဒိဝသံ ဗုဒ္ဓာနံ ဓမ္မဒေသနာကာလေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန မဟာဇနေန သဒ္ဓိံ ဝိဟာရံ ဂန္တ္ဝာ ပရိသပရိယန္တေ နိသီဒိတ္ဝာ ဓမ္မံ သုဏန္တော သတ္ထာရံ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဓမ္မကထိကာနံ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေန္တံ ဒိသ္ဝာ ‘‘မယာပိ အနာဂတေ ဧဝရူပေန ဘဝိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စိန္တေတ္ဝာ ဒေသနာဝသာနေ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ သတ္ထာရံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ နိမန္တေတ္ဝာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ မဟာသက္ကာရံ ကတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧဝမာဟ – ‘‘ဘန္တေ, အဟံ ဣမိနာ အဓိကာရကမ္မေန နာညံ သမ္ပတ္တိံ ပတ္ထေမိ။ ယထာ ပန သော ဘိက္ခု ဣတော သတ္တမဒိဝသမတ္ထကေ ဓမ္မကထိကာနံ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပိတော, ဧဝံ အဟမ္ပိ အနာဂတေ ဧကသ္သ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသနေ ဓမ္မကထိကာနံ ဘိက္ခူနံ အဂ္ဂော ဘဝေယ္ယ’’န္တိ ပတ္ထနံ အကာသိ။ သတ္ထာ အနာဂတံ ဩလောကေတ္ဝာ တသ္သ ပတ္ထနာယ သမိဇ္ဈနဘာဝံ ဒိသ္ဝာ ‘‘အနာဂတေ ကပ္ပသတသဟသ္သမတ္ထကေ ဂောတမော နာမ ဗုဒ္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ, တသ္သ သာသနေ တ္ဝံ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဓမ္မကထိကာနံ အဂ္ဂော ဘဝိသ္သသီ’’တိ ဗ္ယာကာသိ။

    Sabbhirevasamāsethāti āyasmato puṇṇattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarassa dasabalassa uppattito puretarameva haṃsavatīnagare brāhmaṇamahāsālakule nibbatto anukkamena viññutaṃ patto satthari loke uppajjante ekadivasaṃ buddhānaṃ dhammadesanākāle heṭṭhā vuttanayena mahājanena saddhiṃ vihāraṃ gantvā parisapariyante nisīditvā dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ dhammakathikānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā ‘‘mayāpi anāgate evarūpena bhavituṃ vaṭṭatī’’ti cintetvā desanāvasāne vuṭṭhitāya parisāya satthāraṃ upasaṅkamitvā nimantetvā heṭṭhā vuttanayeneva mahāsakkāraṃ katvā bhagavantaṃ evamāha – ‘‘bhante, ahaṃ iminā adhikārakammena nāññaṃ sampattiṃ patthemi. Yathā pana so bhikkhu ito sattamadivasamatthake dhammakathikānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapito, evaṃ ahampi anāgate ekassa buddhassa sāsane dhammakathikānaṃ bhikkhūnaṃ aggo bhaveyya’’nti patthanaṃ akāsi. Satthā anāgataṃ oloketvā tassa patthanāya samijjhanabhāvaṃ disvā ‘‘anāgate kappasatasahassamatthake gotamo nāma buddho uppajjissati, tassa sāsane tvaṃ pabbajitvā dhammakathikānaṃ aggo bhavissasī’’ti byākāsi.

    သော တတ္ထ ယာဝဇီဝံ ကလ္ယာဏဓမ္မံ ကတ္ဝာ တတော စုတော ကပ္ပသတသဟသ္သံ ပုညဉာဏသမ္ဘာရံ သမ္ဘရန္တော ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရိတ္ဝာ အမ္ဟာကံ ဘဂဝတော ကာလေ ကပိလဝတ္ထုနဂရသ္သ အဝိဒူရေ ဒောဏဝတ္ထုနာမကေ ဗ္ရာဟ္မဏဂာမေ ဗ္ရာဟ္မဏမဟာသာလကုလေ အညာသိကောဏ္ဍညတ္ထေရသ္သ ဘာဂိနေယ္ယော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ။ တသ္သ နာမဂ္ဂဟဏဒိဝသေ ‘‘ပုဏ္ဏော’’တိ နာမံ အကံသု။ သော သတ္ထရိ အဘိသမ္ဗောဓိံ ပတ္ဝာ ပဝတ္တဝရဓမ္မစက္ကေ အနုပုဗ္ဗေန ရာဇဂဟံ ဂန္တ္ဝာ တံ ဥပနိသ္သာယ ဝိဟရန္တေ အညာသိကောဏ္ဍညတ္ထေရသ္သ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ လဒ္ဓူပသမ္ပဒော သဗ္ဗံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ကတ္ဝာ ပဓာနမနုယုဉ္ဇန္တော ပဗ္ဗဇိတကိစ္စံ မတ္ထကံ ပာပေတ္ဝာဝ ‘‘ဒသဗလသ္သ သန္တိကံ ဂမိသ္သာမီ’’တိ မာတုလတ္ထေရေန သဒ္ဓိံ သတ္ထု သန္တိကံ အဂန္တ္ဝာ ကပိလဝတ္ထုသာမန္တာယေဝ ဩဟီယိတ္ဝာ ယောနိသောမနသိကာရေ ကမ္မံ ကရောန္တော နစိရသ္သေဝ ဝိပသ္သနံ ဥသ္သုက္ကာပေတ္ဝာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၁.၁.၄၃၄-၄၄၀) –

    So tattha yāvajīvaṃ kalyāṇadhammaṃ katvā tato cuto kappasatasahassaṃ puññañāṇasambhāraṃ sambharanto devamanussesu saṃsaritvā amhākaṃ bhagavato kāle kapilavatthunagarassa avidūre doṇavatthunāmake brāhmaṇagāme brāhmaṇamahāsālakule aññāsikoṇḍaññattherassa bhāgineyyo hutvā nibbatti. Tassa nāmaggahaṇadivase ‘‘puṇṇo’’ti nāmaṃ akaṃsu. So satthari abhisambodhiṃ patvā pavattavaradhammacakke anupubbena rājagahaṃ gantvā taṃ upanissāya viharante aññāsikoṇḍaññattherassa santike pabbajitvā laddhūpasampado sabbaṃ pubbakiccaṃ katvā padhānamanuyuñjanto pabbajitakiccaṃ matthakaṃ pāpetvāva ‘‘dasabalassa santikaṃ gamissāmī’’ti mātulattherena saddhiṃ satthu santikaṃ agantvā kapilavatthusāmantāyeva ohīyitvā yonisomanasikāre kammaṃ karonto nacirasseva vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Vuttampi cetaṃ apadāne (apa. thera 1.1.434-440) –

    ‘‘အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော၊ တိဏ္ဏံ ဝေဒာန ပာရဂူ။

    ‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;

    ပုရက္ခတောမ္ဟိ သိသ္သေဟိ၊ ဥပဂစ္ဆိံ နရုတ္တမံ။

    Purakkhatomhi sissehi, upagacchiṃ naruttamaṃ.

    ‘‘ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူ၊ အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော။

    ‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    မမ ကမ္မံ ပကိတ္တေသိ၊ သံခိတ္တေန မဟာမုနိ။

    Mama kammaṃ pakittesi, saṃkhittena mahāmuni.

    ‘‘တာဟံ ဓမ္မံ သုဏိတ္ဝာန၊ အဘိဝာဒေတ္ဝာန သတ္ထုနော။

    ‘‘Tāhaṃ dhammaṃ suṇitvāna, abhivādetvāna satthuno;

    အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတ္ဝာန၊ ပက္ကမိံ ဒက္ခိဏာမုခော။

    Añjaliṃ paggahetvāna, pakkamiṃ dakkhiṇāmukho.

    ‘‘သံခိတ္တေန သုဏိတ္ဝာန၊ ဝိတ္ထာရေန အဘာသယိံ။

    ‘‘Saṃkhittena suṇitvāna, vitthārena abhāsayiṃ;

    သဗ္ဗေ သိသ္သာ အတ္တမနာ၊ သုတ္ဝာန မမ ဘာသတော။

    Sabbe sissā attamanā, sutvāna mama bhāsato.

    ‘‘သကံ ဒိဋ္ဌိံ ဝိနောဒေတ္ဝာ၊ ဗုဒ္ဓေ စိတ္တံ ပသာဒယုံ။

    ‘‘Sakaṃ diṭṭhiṃ vinodetvā, buddhe cittaṃ pasādayuṃ;

    သံခိတ္တေနပိ ဒေသေမိ၊ ဝိတ္ထာရေန တထေဝဟံ။

    Saṃkhittenapi desemi, vitthārena tathevahaṃ.

    ‘‘အဘိဓမ္မနယညူဟံ၊ ကထာဝတ္ထုဝိသုဒ္ဓိယာ။

    ‘‘Abhidhammanayaññūhaṃ, kathāvatthuvisuddhiyā;

    သဗ္ဗေသံ ဝိညာပေတ္ဝာန၊ ဝိဟရာမိ အနာသဝော။

    Sabbesaṃ viññāpetvāna, viharāmi anāsavo.

    ‘‘ဣတော ပဉ္စသတေ ကပ္ပေ၊ စတုရော သုပ္ပကာသကာ။

    ‘‘Ito pañcasate kappe, caturo suppakāsakā;

    သတ္တရတနသမ္ပန္နာ၊ စတုဒီပမ္ဟိ ဣသ္သရာ။

    Sattaratanasampannā, catudīpamhi issarā.

    ‘‘ပဋိသမ္ဘိဒာ စတသ္သော။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    ‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    တသ္သ ပန ပုဏ္ဏတ္ထေရသ္သ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇိတာ ကုလပုတ္တာ ပဉ္စသတာ အဟေသုံ။ ထေရော သယံ ဒသကထာဝတ္ထုလာဘိတာယ တေပိ ဒသဟိ ကထာဝတ္ထူဟိ ဩဝဒိ။ တေ တသ္သ ဩဝာဒေ ဌတ္ဝာ သဗ္ဗေဝ အရဟတ္တံ ပတ္တာ။ တေ အတ္တနော ပဗ္ဗဇိတကိစ္စံ မတ္ထကပ္ပတ္တံ ဉတ္ဝာ ဥပဇ္ဈာယံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာဟံသု – ‘‘ဘန္တေ, အမ္ဟာကံ ကိစ္စံ မတ္ထကပ္ပတ္တံ, ဒသန္နဉ္စမ္ဟ ကထာဝတ္ထူနံ လာဘိနော, သမယော, ဒာနိ နော ဒသဗလံ ပသ္သိတု’’န္တိ။ ထေရော တေသံ ဝစနံ သုတ္ဝာ စိန္တေသိ – ‘‘မမ ဒသကထာဝတ္ထုလာဘိတံ သတ္ထာ ဇာနာတိ အဟံ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဒသ ကထာဝတ္ထူနိ အမုဉ္စိတ္ဝာဝ ဒေသေမိ, မယိ ဂစ္ဆန္တေ သဗ္ဗေပိမေ ဘိက္ခူ မံ ပရိဝာရေတ္ဝာ ဂစ္ဆိသ္သန္တိ, ဧဝံ ဂဏသင္ဂဏိကာယ ဂန္တ္ဝာ ပန အယုတ္တံ မယ္ဟံ ဒသဗလံ ပသ္သိတုံ, ဣမေ တာဝ ဂန္တ္ဝာ ပသ္သန္တူ’’တိ တေ ဘိက္ခူ အာဟ – ‘‘အာဝုသော, တုမ္ဟေ ပုရတော ဂန္တ္ဝာ တထာဂတံ ပသ္သထ, မမ ဝစနေန စသ္သ ပာဒေ ဝန္ဒထ, အဟမ္ပိ တုမ္ဟာကံ ဂတမဂ္ဂေနာဂမိသ္သာမီ’’တိ။ တေ ထေရာ သဗ္ဗေပိ ဒသဗလသ္သ ဇာတိဘူမိရဋ္ဌဝာသိနော သဗ္ဗေ ခီဏာသဝာ သဗ္ဗေ ဒသကထာဝတ္ထုလာဘိနော အတ္တနော ဥပဇ္ဈာယသ္သ ဩဝာဒံ သမ္ပဋိစ္ဆိတ္ဝာ ထေရံ ဝန္ဒိတ္ဝာ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရန္တာ သဋ္ဌိယောဇနမဂ္ဂံ အတိက္ကမ္မ ရာဇဂဟေ ဝေဠုဝနမဟာဝိဟာရံ ဂန္တ္ဝာ ဒသဗလသ္သ ပာဒေ ဝန္ဒိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။

    Tassa pana puṇṇattherassa santike pabbajitā kulaputtā pañcasatā ahesuṃ. Thero sayaṃ dasakathāvatthulābhitāya tepi dasahi kathāvatthūhi ovadi. Te tassa ovāde ṭhatvā sabbeva arahattaṃ pattā. Te attano pabbajitakiccaṃ matthakappattaṃ ñatvā upajjhāyaṃ upasaṅkamitvā āhaṃsu – ‘‘bhante, amhākaṃ kiccaṃ matthakappattaṃ, dasannañcamha kathāvatthūnaṃ lābhino, samayo, dāni no dasabalaṃ passitu’’nti. Thero tesaṃ vacanaṃ sutvā cintesi – ‘‘mama dasakathāvatthulābhitaṃ satthā jānāti ahaṃ dhammaṃ desento dasa kathāvatthūni amuñcitvāva desemi, mayi gacchante sabbepime bhikkhū maṃ parivāretvā gacchissanti, evaṃ gaṇasaṅgaṇikāya gantvā pana ayuttaṃ mayhaṃ dasabalaṃ passituṃ, ime tāva gantvā passantū’’ti te bhikkhū āha – ‘‘āvuso, tumhe purato gantvā tathāgataṃ passatha, mama vacanena cassa pāde vandatha, ahampi tumhākaṃ gatamaggenāgamissāmī’’ti. Te therā sabbepi dasabalassa jātibhūmiraṭṭhavāsino sabbe khīṇāsavā sabbe dasakathāvatthulābhino attano upajjhāyassa ovādaṃ sampaṭicchitvā theraṃ vanditvā anupubbena cārikaṃ carantā saṭṭhiyojanamaggaṃ atikkamma rājagahe veḷuvanamahāvihāraṃ gantvā dasabalassa pāde vanditvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

    အာစိဏ္ဏံ ခော ပနေတံ ဗုဒ္ဓာနံ ဘဂဝန္တာနံ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိသမ္မောဒိတုန္တိ ဘဂဝာ တေဟိ သဒ္ဓိံ – ‘‘ကစ္စိ, ဘိက္ခဝေ, ခမနီယ’’န္တိအာဒိနာ နယေန မဓုရပဋိသန္ထာရံ ကတ္ဝာ ‘‘ကုတော စ တုမ္ဟေ, ဘိက္ခဝေ, အာဂစ္ဆထာ’’တိ ပုစ္ဆိ ။ အထ တေဟိ ‘‘ဇာတိဘူမိတော’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကော နု ခော, ဘိက္ခဝေ, ဇာတိဘူမိယံ ဇာတိဘူမကာနံ ဘိက္ခူနံ သဗ္ရဟ္မစာရီနံ ဧဝံ သမ္ဘာဝိတော ‘အတ္တနာ စ အပ္ပိစ္ဆော အပ္ပိစ္ဆကထဉ္စ ဘိက္ခူနံ ကတ္တာ’’’တိ (မ. နိ. ၁.၂၅၂) ဒသကထာဝတ္ထုလာဘိံ ဘိက္ခုံ ပုစ္ဆိ။ တေပိ ‘‘ပုဏ္ဏော နာမ, ဘန္တေ, အာယသ္မာ မန္တာဏိပုတ္တော’’တိ အာရောစယိံသု။ တံ ကထံ သုတ္ဝာ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ထေရသ္သ ဒသ္သနကာမော အဟောသိ။ အထ သတ္ထာ ရာဇဂဟတော သာဝတ္ထိံ အဂမာသိ ။ ပုဏ္ဏတ္ထေရောပိ ဒသဗလသ္သ တတ္ထ အာဂတဘာဝံ သုတ္ဝာ – ‘‘သတ္ထာရံ ပသ္သိသ္သာမီ’’တိ ဂန္တ္ဝာ အန္တောဂန္ဓကုဋိယံယေဝ တထာဂတံ သမ္ပာပုဏိ။ သတ္ထာ တသ္သ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ထေရော ဓမ္မံ သုတ္ဝာ ဒသဗလံ ဝန္ဒိတ္ဝာ ပဋိသလ္လာနတ္ထာယ အန္ဓဝနံ ဂန္တ္ဝာ အညတရမ္ဟိ ရုက္ခမူလေ ဒိဝာဝိဟာရံ နိသီဒိ။

    Āciṇṇaṃ kho panetaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ āgantukehi bhikkhūhi saddhiṃ paṭisammoditunti bhagavā tehi saddhiṃ – ‘‘kacci, bhikkhave, khamanīya’’ntiādinā nayena madhurapaṭisanthāraṃ katvā ‘‘kuto ca tumhe, bhikkhave, āgacchathā’’ti pucchi . Atha tehi ‘‘jātibhūmito’’ti vutte ‘‘ko nu kho, bhikkhave, jātibhūmiyaṃ jātibhūmakānaṃ bhikkhūnaṃ sabrahmacārīnaṃ evaṃ sambhāvito ‘attanā ca appiccho appicchakathañca bhikkhūnaṃ kattā’’’ti (ma. ni. 1.252) dasakathāvatthulābhiṃ bhikkhuṃ pucchi. Tepi ‘‘puṇṇo nāma, bhante, āyasmā mantāṇiputto’’ti ārocayiṃsu. Taṃ kathaṃ sutvā āyasmā sāriputto therassa dassanakāmo ahosi. Atha satthā rājagahato sāvatthiṃ agamāsi . Puṇṇattheropi dasabalassa tattha āgatabhāvaṃ sutvā – ‘‘satthāraṃ passissāmī’’ti gantvā antogandhakuṭiyaṃyeva tathāgataṃ sampāpuṇi. Satthā tassa dhammaṃ desesi. Thero dhammaṃ sutvā dasabalaṃ vanditvā paṭisallānatthāya andhavanaṃ gantvā aññataramhi rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi.

    သာရိပုတ္တတ္ထေရောပိ တသ္သာဂမနံ သုတ္ဝာ သီသာနုလောကိကော ဂန္တ္ဝာ ဩကာသံ သလ္လက္ခေတ္ဝာ တံ ရုက္ခမူလေ နိသိန္နံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ထေရေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိတ္ဝာ, တံ သတ္တဝိသုဒ္ဓိက္ကမံ ပုစ္ဆိ။ ထေရောပိသ္သ ပုစ္ဆိတပုစ္ဆိတံ ဗ္ယာကရောန္တော ရထဝိနီတူပမာယ စိတ္တံ အာရာဓေသိ, တေ အညမညသ္သ သုဘာသိတံ သမနုမောဒိံသု။ အထ သတ္ထာ အပရဘာဂေ ဘိက္ခုသင္ဃမဇ္ဈေ နိသိန္နော ထေရံ ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ, ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မကထိကာနံ ယဒိဒံ ပုဏ္ဏော’’တိ (အ. နိ. ၁.၁၈၈, ၁၉၆) ဓမ္မကထိကာနံ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေသိ။ သော ဧကဒိဝသံ အတ္တနော ဝိမုတ္တိသမ္ပတ္တိံ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ‘‘သတ္ထာရံ နိသ္သာယ အဟဉ္စေဝ အညေ စ ဗဟူ သတ္တာ သံသာရဒုက္ခတော ဝိပ္ပမုတ္တာ, ဗဟူပကာရာ ဝတ သပ္ပုရိသသံသေဝာ’’တိ ပီတိသောမနသ္သဇာတော ဥဒာနဝသေန ပီတိဝေဂဝိသ္သဋ္ဌံ ‘‘သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထာ’’တိ ဂာထံ အဘာသိ။

    Sāriputtattheropi tassāgamanaṃ sutvā sīsānulokiko gantvā okāsaṃ sallakkhetvā taṃ rukkhamūle nisinnaṃ upasaṅkamitvā therena saddhiṃ sammoditvā, taṃ sattavisuddhikkamaṃ pucchi. Theropissa pucchitapucchitaṃ byākaronto rathavinītūpamāya cittaṃ ārādhesi, te aññamaññassa subhāsitaṃ samanumodiṃsu. Atha satthā aparabhāge bhikkhusaṅghamajjhe nisinno theraṃ ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ dhammakathikānaṃ yadidaṃ puṇṇo’’ti (a. ni. 1.188, 196) dhammakathikānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi. So ekadivasaṃ attano vimuttisampattiṃ paccavekkhitvā ‘‘satthāraṃ nissāya ahañceva aññe ca bahū sattā saṃsāradukkhato vippamuttā, bahūpakārā vata sappurisasaṃsevā’’ti pītisomanassajāto udānavasena pītivegavissaṭṭhaṃ ‘‘sabbhireva samāsethā’’ti gāthaṃ abhāsi.

    . တတ္ထ သဗ္ဘိရေဝာတိ သပ္ပုရိသေဟိ ဧဝ။ သန္တောတိ ပနေတ္ထ ဗုဒ္ဓာဒယော အရိယာ အဓိပ္ပေတာ။ တေ ဟိ အနဝသေသတော အသတံ ဓမ္မံ ပဟာယ သဒ္ဓမ္မေ ဥက္ကံသဂတတ္တာ သာတိသယံ ပသံသိယတ္တာ စ ဝိသေသတော ‘‘သန္တော သပ္ပုရိသာ’’တိ စ ဝုစ္စန္တိ။ သမာသေထာတိ သမံ အာသေထ သဟ ဝသေယ္ယ။ တေ ပယိရုပာသန္တော တေသံ သုသ္သူသန္တော ဒိဋ္ဌာနုဂတိဉ္စ အာပဇ္ဇန္တော သမာနဝာသော ဘဝေယ္ယာတိ အတ္ထော။ ပဏ္ဍိတေဟတ္ထဒသ္သိဘီတိ တေသံ ထောမနာ။ ပဏ္ဍာ ဝုစ္စတိ ပညာ, သာ ဣမေသံ သဉ္ဇာတာတိ ပဏ္ဍိတာ။ တတော ဧဝ အတ္တတ္ထာဒိဘေဒံ အတ္ထံ အဝိပရီတတော ပသ္သန္တီတိ အတ္ထဒသ္သိနော။ တေဟိ ပဏ္ဍိတေဟိ အတ္ထဒသ္သီဘိ သမာသေထ။ ကသ္မာတိ စေ? ယသ္မာ တေ သန္တော ပဏ္ဍိတာ, တေ ဝာ သမ္မာ သေဝန္တာ ဧကန္တဟိတဘာဝတော မဂ္ဂဉာဏာဒီဟေဝ အရဏီယတော အတ္ထံ, မဟာဂုဏတာယ သန္တတာယ စ မဟန္တံ, အဂာဓဘာဝတော ဂမ္ဘီရဉာဏဂောစရတော စ ဂမ္ဘီရံ, ဟီနစ္ဆန္ဒာဒီဟိ ဒဋ္ဌုံ အသက္ကုဏေယ္ယတ္တာ ဣတရေဟိ စ ကိစ္ဆေန ဒဋ္ဌဗ္ဗတ္တာ ဒုဒ္ဒသံ , ဒုဒ္ဒသတ္တာ သဏ္ဟနိပုဏသဘာဝတ္တာ နိပုဏဉာဏဂောစရတော စ နိပုဏံ, နိပုဏတ္တာ ဧဝံ သုခုမသဘာဝတာယ အဏုံ နိဗ္ဗာနံ, အဝိပရီတဋ္ဌေန ဝာ ပရမတ္ထသဘာဝတ္တာ အတ္ထံ, အရိယဘာဝကရတ္တာ မဟတ္တနိမိတ္တတာယ မဟန္တံ, အနုတ္တာနသဘာဝတာယ ဂမ္ဘီရံ, ဒုက္ခေန ဒဋ္ဌဗ္ဗံ န သုခေန ဒဋ္ဌုံ သက္ကာတိ ဒုဒ္ဒသံ, ဂမ္ဘီရတ္တာ ဒုဒ္ဒသံ, ဒုဒ္ဒသတ္တာ ဂမ္ဘီရန္တိ စတုသစ္စံ, ဝိသေသတော နိပုဏံ အဏုံ, နိရောဓသစ္စန္တိ ဧဝမေတံ စတုသစ္စံ ဓီရာ သမဓိဂစ္ဆန္တိ ဓိတိသမ္ပန္နတာယ ဓီရာ စတုသစ္စကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနံ ဥသ္သုက္ကာပေတ္ဝာ သမ္မဒေဝ အဓိဂစ္ဆန္တိ။ အပ္ပမတ္တာတိ သဗ္ဗတ္ထ သတိအဝိပ္ပဝာသေန အပ္ပမာဒပဋိပတ္တိံ ပူရေန္တာ။ ဝိစက္ခဏာတိ ဝိပသ္သနာဘာဝနာယ ဆေကာ ကုသလာ။ တသ္မာ သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထာတိ ယောဇနာ။ ပဏ္ဍိတေဟတ္ထဒသ္သိဘီတိ ဝာ ဧတံ နိသ္သက္ကဝစနံ။ ယသ္မာ ပဏ္ဍိတေဟိ အတ္ထဒသ္သီဘိ သမုဒာယဘူတေဟိ ဓီရာ အပ္ပမတ္တာ ဝိစက္ခဏာ မဟန္တာဒိဝိသေသဝန္တံ အတ္ထံ သမဓိဂစ္ဆန္တိ, တသ္မာ တာဒိသေဟိ သဗ္ဘိရေဝ သမာသေထာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝမေသာ ထေရသ္သ ပဋိဝေဓဒီပနေန အညာဗ္ယာကရဏဂာထာပိ အဟောသီတိ။

    4. Tattha sabbhirevāti sappurisehi eva. Santoti panettha buddhādayo ariyā adhippetā. Te hi anavasesato asataṃ dhammaṃ pahāya saddhamme ukkaṃsagatattā sātisayaṃ pasaṃsiyattā ca visesato ‘‘santo sappurisā’’ti ca vuccanti. Samāsethāti samaṃ āsetha saha vaseyya. Te payirupāsanto tesaṃ sussūsanto diṭṭhānugatiñca āpajjanto samānavāso bhaveyyāti attho. Paṇḍitehatthadassibhīti tesaṃ thomanā. Paṇḍā vuccati paññā, sā imesaṃ sañjātāti paṇḍitā. Tato eva attatthādibhedaṃ atthaṃ aviparītato passantīti atthadassino. Tehi paṇḍitehi atthadassībhi samāsetha. Kasmāti ce? Yasmā te santo paṇḍitā, te vā sammā sevantā ekantahitabhāvato maggañāṇādīheva araṇīyato atthaṃ, mahāguṇatāya santatāya ca mahantaṃ, agādhabhāvato gambhīrañāṇagocarato ca gambhīraṃ, hīnacchandādīhi daṭṭhuṃ asakkuṇeyyattā itarehi ca kicchena daṭṭhabbattā duddasaṃ, duddasattā saṇhanipuṇasabhāvattā nipuṇañāṇagocarato ca nipuṇaṃ, nipuṇattā evaṃ sukhumasabhāvatāya aṇuṃ nibbānaṃ, aviparītaṭṭhena vā paramatthasabhāvattā atthaṃ, ariyabhāvakarattā mahattanimittatāya mahantaṃ, anuttānasabhāvatāya gambhīraṃ, dukkhena daṭṭhabbaṃ na sukhena daṭṭhuṃ sakkāti duddasaṃ, gambhīrattā duddasaṃ, duddasattā gambhīranti catusaccaṃ, visesato nipuṇaṃ aṇuṃ, nirodhasaccanti evametaṃ catusaccaṃ dhīrā samadhigacchanti dhitisampannatāya dhīrā catusaccakammaṭṭhānabhāvanaṃ ussukkāpetvā sammadeva adhigacchanti. Appamattāti sabbattha satiavippavāsena appamādapaṭipattiṃ pūrentā. Vicakkhaṇāti vipassanābhāvanāya chekā kusalā. Tasmā sabbhireva samāsethāti yojanā. Paṇḍitehatthadassibhīti vā etaṃ nissakkavacanaṃ. Yasmā paṇḍitehi atthadassībhi samudāyabhūtehi dhīrā appamattā vicakkhaṇā mahantādivisesavantaṃ atthaṃ samadhigacchanti, tasmā tādisehi sabbhireva samāsethāti sambandho. Evamesā therassa paṭivedhadīpanena aññābyākaraṇagāthāpi ahosīti.

    ပုဏ္ဏတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Puṇṇattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၄. ပုဏ္ဏတ္ထေရဂာထာ • 4. Puṇṇattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact