| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๑๐. ปุปฺผจโงฺกฎิยเตฺถรอปทานวณฺณนา
10. Pupphacaṅkoṭiyattheraapadānavaṇṇanā
อภีตรูปํ สีหํ วาติอาทิกํ อายสฺมโต ปุปฺผจโงฺกฎิยเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต สิขิสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปโตฺต มหาวิภวสมฺปโนฺน สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปสนฺนาการํ ทเสฺสโนฺต สุวณฺณวณฺณํ อโนชปุปฺผโมจินิตฺวา จโงฺกฎกํ ปูเรตฺวา ภควนฺตํ ปูเชตฺวา ‘‘ภควา , อิมสฺส นิสฺสเนฺทน นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฎฺฐาเน สุวณฺณวโณฺณ ปูชนีโย หุตฺวา นิพฺพานํ ปาปุเณยฺย’’นฺติ ปตฺถนมกาสิฯ โส เตน ปุญฺญกเมฺมน เทวมนุเสฺสสุ นิพฺพโตฺต สพฺพตฺถ ปูชิโต สุวณฺณวโณฺณ อภิรูโป อโหสิฯ โส อปรภาเค อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท วิภวสมฺปเนฺน เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วุทฺธิปฺปโตฺต สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิโต วิปสฺสนํ วเฑฺฒตฺวา นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Abhītarūpaṃ sīhaṃ vātiādikaṃ āyasmato pupphacaṅkoṭiyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto sikhissa bhagavato kāle ekasmiṃ kulagehe nibbatto viññutaṃ patto mahāvibhavasampanno satthari pasīditvā pasannākāraṃ dassento suvaṇṇavaṇṇaṃ anojapupphamocinitvā caṅkoṭakaṃ pūretvā bhagavantaṃ pūjetvā ‘‘bhagavā , imassa nissandena nibbattanibbattaṭṭhāne suvaṇṇavaṇṇo pūjanīyo hutvā nibbānaṃ pāpuṇeyya’’nti patthanamakāsi. So tena puññakammena devamanussesu nibbatto sabbattha pūjito suvaṇṇavaṇṇo abhirūpo ahosi. So aparabhāge imasmiṃ buddhuppāde vibhavasampanne ekasmiṃ kulagehe nibbatto vuddhippatto satthari pasīditvā pabbajito vipassanaṃ vaḍḍhetvā nacirasseva arahā ahosi.
๖๘-๙. โส ปตฺตอรหตฺตผโล อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต อภีตรูปํ สีหํ วาติอาทิมาหฯ ตตฺถ สีหนฺติ ทฺวิปทจตุปฺปทาทโย สเตฺต อภิภวติ อโชฺฌตฺถรตีติ สีโห, อภีตรูโป อภีตสภาโว, ตํ อภีตรูปํ สีหํ อิว นิสินฺนํ ปูเชสินฺติ สมฺพโนฺธฯ ปกฺขีนํ อคฺคํ ครุฬราชํ อิว ปวรํ อุตฺตมํ พฺยคฺฆราชํ อิว อภิ วิเสเสน ชาตํ สพฺพสีหานํ วิเสสํ เกสรสีหํ อิว ติโลกสฺส สรณํ สิขิํ สมฺมาสมฺพุทฺธํฯ กิํ ภูตํ? อเนชํ นิกฺกิเลสํ ขนฺธมาราทีหิ อปราชิตํ นิสินฺนํ สิขินฺติ สมฺพโนฺธฯ มารณานคฺคนฺติ สพฺพกิเลสานํ มารเณ โสสเน วิทฺธํสเน อคฺคํ เสฎฺฐํ กิเลเส มาเรนฺตานํ ปเจฺจกพุทฺธพุทฺธสาวกานํ วิชฺชมานานมฺปิ เตสํ อคฺคนฺติ อโตฺถฯ ภิกฺขุสงฺฆปุรกฺขตํ ปริวาริตํ ปริวาเรตฺวา นิสินฺนํ สิขินฺติ สมฺพโนฺธฯ
68-9. So pattaarahattaphalo attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento abhītarūpaṃ sīhaṃ vātiādimāha. Tattha sīhanti dvipadacatuppadādayo satte abhibhavati ajjhottharatīti sīho, abhītarūpo abhītasabhāvo, taṃ abhītarūpaṃ sīhaṃ iva nisinnaṃ pūjesinti sambandho. Pakkhīnaṃ aggaṃ garuḷarājaṃ iva pavaraṃ uttamaṃ byaggharājaṃ iva abhi visesena jātaṃ sabbasīhānaṃ visesaṃ kesarasīhaṃ iva tilokassa saraṇaṃ sikhiṃ sammāsambuddhaṃ. Kiṃ bhūtaṃ? Anejaṃ nikkilesaṃ khandhamārādīhi aparājitaṃ nisinnaṃ sikhinti sambandho. Māraṇānagganti sabbakilesānaṃ māraṇe sosane viddhaṃsane aggaṃ seṭṭhaṃ kilese mārentānaṃ paccekabuddhabuddhasāvakānaṃ vijjamānānampi tesaṃ agganti attho. Bhikkhusaṅghapurakkhataṃ parivāritaṃ parivāretvā nisinnaṃ sikhinti sambandho.
๗๐. จโงฺกฎเก ฐเปตฺวานาติ อุตฺตมํ อโนชปุปฺผํ กรณฺฑเก ปูเรตฺวา สิขีสมฺพุทฺธํ เสฎฺฐํ สโมกิริํ ปูเชสินฺติ อโตฺถฯ
70.Caṅkoṭake ṭhapetvānāti uttamaṃ anojapupphaṃ karaṇḍake pūretvā sikhīsambuddhaṃ seṭṭhaṃ samokiriṃ pūjesinti attho.
ปุปฺผจโงฺกฎิยเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Pupphacaṅkoṭiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
สตฺตมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ
Sattamavaggavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๑๐. ปุปฺผจโงฺกฎิยเตฺถรอปทานํ • 10. Pupphacaṅkoṭiyattheraapadānaṃ
