Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / སུཏྟནིཔཱཏ-ཨཊྛཀཐཱ • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
༡༠. པུརཱབྷེདསུཏྟཝཎྞནཱ
10. Purābhedasuttavaṇṇanā
༨༥༥. ཀཐཾདསྶཱིཏི པུརཱབྷེདསུཏྟཾ། ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? ཨིམསྶ སུཏྟསྶ ཨིཏོ པརེསཉྩ པཉྩནྣཾ ཀལཧཝིཝཱདཙཱུལ༹བྱཱུཧམཧཱབྱཱུཧཏུཝཊཀཨཏྟདཎྜསུཏྟཱནཾ སམྨཱཔརིབྦཱཛནཱིཡསྶ ཨུཔྤཏྟིཡཾ ཝུཏྟནཡེནེཝ སཱམཉྙཏོ ཨུཔྤཏྟི ཝུཏྟཱ། ཝིསེསཏོ པན ཡཐེཝ ཏསྨིཾ མཧཱསམཡེ རཱགཙརིཏདེཝཏཱནཾ སཔྤཱཡཝསེན དྷམྨཾ དེསེཏུཾ ནིམྨིཏབུདྡྷེན ཨཏྟཱནཾ པུཙྪཱཔེཏྭཱ སམྨཱཔརིབྦཱཛནཱིཡསུཏྟམབྷཱསི, ཨེཝཾ ཏསྨིཾཡེཝ མཧཱསམཡེ ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ པུརཱ སརཱིརབྷེདཱ ཀཏྟབྦ’’ནྟི ཨུཔྤནྣཙིཏྟཱནཾ དེཝཏཱནཾ ཙིཏྟཾ ཉཏྭཱ ཏཱསཾ ཨནུགྒཧཏྠཾ ཨཌྜྷཏེལ༹སབྷིཀྑུསཏཔརིཝཱརཾ ནིམྨིཏབུདྡྷཾ ཨཱཀཱསེན ཨཱནེཏྭཱ ཏེན ཨཏྟཱནཾ པུཙྪཱཔེཏྭཱ ཨིམཾ སུཏྟམབྷཱསི།
855.Kathaṃdassīti purābhedasuttaṃ. Kā uppatti? Imassa suttassa ito paresañca pañcannaṃ kalahavivādacūḷabyūhamahābyūhatuvaṭakaattadaṇḍasuttānaṃ sammāparibbājanīyassa uppattiyaṃ vuttanayeneva sāmaññato uppatti vuttā. Visesato pana yatheva tasmiṃ mahāsamaye rāgacaritadevatānaṃ sappāyavasena dhammaṃ desetuṃ nimmitabuddhena attānaṃ pucchāpetvā sammāparibbājanīyasuttamabhāsi, evaṃ tasmiṃyeva mahāsamaye ‘‘kiṃ nu kho purā sarīrabhedā kattabba’’nti uppannacittānaṃ devatānaṃ cittaṃ ñatvā tāsaṃ anuggahatthaṃ aḍḍhateḷasabhikkhusataparivāraṃ nimmitabuddhaṃ ākāsena ānetvā tena attānaṃ pucchāpetvā imaṃ suttamabhāsi.
ཏཏྠ པུཙྪཱཡ ཏཱཝ སོ ནིམྨིཏོ ཀཐཾདསྶཱིཏི ཨདྷིཔཉྙཾ ཀཐཾསཱིལོཏི ཨདྷིསཱིལཾ, ཨུཔསནྟོཏི ཨདྷིཙིཏྟཾ པུཙྪཏི། སེསཾ པཱཀཊམེཝ།
Tattha pucchāya tāva so nimmito kathaṃdassīti adhipaññaṃ kathaṃsīloti adhisīlaṃ, upasantoti adhicittaṃ pucchati. Sesaṃ pākaṭameva.
༨༥༦. ཝིསྶཛྫནེ པན བྷགཝཱ སརཱུཔེན ཨདྷིཔཉྙཱདཱིནི ཨཝིསྶཛྫེཏྭཱཝ ཨདྷིཔཉྙཱདིཔྤབྷཱཝེན ཡེསཾ ཀིལེསཱནཾ ཨུཔསམཱ ‘‘ཨུཔསནྟོ’’ཏི ཝུཙྩཏི, ནཱནཱདེཝཏཱནཾ ཨཱསཡཱནུལོམེན ཏེསཾ ཨུཔསམམེཝ དཱིཔེནྟོ ‘‘ཝཱིཏཏཎྷོ’’ཏིཨཱདིཀཱ གཱཐཱཡོ ཨབྷཱསི། ཏཏྠ ཨཱདིཏོ ཨཊྛནྣཾ གཱཐཱནཾ ‘‘ཏཾ བྲཱུམི ཨུཔསནྟོ’’ཏི ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ སམྦནྡྷོ ཝེདིཏབྦོ། ཏཏོ པརཱསཾ ‘‘ས ཝེ སནྟོཏི ཝུཙྩཏཱི’’ཏི ཨིམིནཱ སབྦཔཙྪིམེན པདེན།
856. Vissajjane pana bhagavā sarūpena adhipaññādīni avissajjetvāva adhipaññādippabhāvena yesaṃ kilesānaṃ upasamā ‘‘upasanto’’ti vuccati, nānādevatānaṃ āsayānulomena tesaṃ upasamameva dīpento ‘‘vītataṇho’’tiādikā gāthāyo abhāsi. Tattha ādito aṭṭhannaṃ gāthānaṃ ‘‘taṃ brūmi upasanto’’ti imāya gāthāya sambandho veditabbo. Tato parāsaṃ ‘‘sa ve santoti vuccatī’’ti iminā sabbapacchimena padena.
ཨནུཔདཝཎྞནཱནཡེན ཙ – ཝཱིཏཏཎྷོ པུརཱ བྷེདཱཏི ཡོ སརཱིརབྷེདཱ པུབྦམེཝ པཧཱིནཏཎྷོ། པུབྦམནྟམནིསྶིཏོཏི ཨཏཱིཏདྡྷཱདིབྷེདཾ པུབྦནྟམནིསྶིཏོ། ཝེམཛ྄ཛྷེནུཔསངྑེཡྻོཏི པཙྩུཔྤནྣེཔི ཨདྡྷནི ‘‘རཏྟོ’’ཏིཨཱདིནཱ ནཡེན ན ཨུཔསངྑཱཏབྦོ། ཏསྶ ནཏྠི པུརཀྑཏནྟི ཏསྶ ཨརཧཏོ དྭིནྣཾ པུརེཀྑཱརཱནཾ ཨབྷཱཝཱ ཨནཱགཏེ ཨདྡྷནི པུརཀྑཏམྤི ནཏྠི, ཏཾ བྲཱུམི ཨུཔསནྟོཏི ཨེཝམེཏྠ ཡོཛནཱ ཝེདིཏབྦཱ། ཨེས ནཡོ སབྦཏྠ། ཨིཏོ པརཾ པན ཡོཛནཾ ཨདསྶེཏྭཱ ཨནུཏྟཱནཔདཝཎྞནཾཡེཝ ཀརིསྶཱམ།
Anupadavaṇṇanānayena ca – vītataṇho purā bhedāti yo sarīrabhedā pubbameva pahīnataṇho. Pubbamantamanissitoti atītaddhādibhedaṃ pubbantamanissito. Vemajjhenupasaṅkheyyoti paccuppannepi addhani ‘‘ratto’’tiādinā nayena na upasaṅkhātabbo. Tassa natthi purakkhatanti tassa arahato dvinnaṃ purekkhārānaṃ abhāvā anāgate addhani purakkhatampi natthi, taṃ brūmi upasantoti evamettha yojanā veditabbā. Esa nayo sabbattha. Ito paraṃ pana yojanaṃ adassetvā anuttānapadavaṇṇanaṃyeva karissāma.
༨༥༧. ཨསནྟཱསཱིཏི ཏེན ཏེན ཨལཱབྷཀེན ཨསནྟསནྟོ། ཨཝིཀཏྠཱིཏི སཱིལཱདཱིཧི ཨཝིཀཏྠནསཱིལོ ། ཨཀུཀྐུཙོཏི ཧཏྠཀུཀྐུཙཱདིཝིརཧིཏོ ། མནྟབྷཱཎཱིཏི མནྟཱཡ པརིགྒཧེཏྭཱ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ། ཨནུདྡྷཏོཏི ཨུདྡྷཙྩཝིརཧིཏོ། ས ཝེ ཝཱཙཱཡཏོཏི སོ ཝཱཙཱཡ ཡཏོ སཾཡཏོ ཙཏུདོསཝིརཧིཏཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི།
857.Asantāsīti tena tena alābhakena asantasanto. Avikatthīti sīlādīhi avikatthanasīlo . Akukkucoti hatthakukkucādivirahito . Mantabhāṇīti mantāya pariggahetvā vācaṃ bhāsitā. Anuddhatoti uddhaccavirahito. Sa ve vācāyatoti so vācāya yato saṃyato catudosavirahitaṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
༨༥༨. ནིརཱསཏྟཱིཏི ནིཏྟཎྷོ། ཝིཝེཀདསྶཱི ཕསྶེསཱུཏི པཙྩུཔྤནྣེསུ ཙཀྑུསམྥསྶཱདཱིསུ ཨཏྟཱདིབྷཱཝཝིཝེཀཾ པསྶཏི། དིཊྛཱིསུ ཙ ན ནཱིཡཏཱིཏི དྭཱསཊྛིདིཊྛཱིསུ ཀཱཡཙི དིཊྛིཡཱ ན ནཱིཡཏི།
858.Nirāsattīti nittaṇho. Vivekadassī phassesūti paccuppannesu cakkhusamphassādīsu attādibhāvavivekaṃ passati. Diṭṭhīsu ca na nīyatīti dvāsaṭṭhidiṭṭhīsu kāyaci diṭṭhiyā na nīyati.
༨༥༩. པཏིལཱིནོཏི རཱགཱདཱིནཾ པཧཱིནཏྟཱ ཏཏོ ཨཔགཏོ། ཨཀུཧཀོཏི ཨཝིམྷཱཔཀོ ཏཱིཧི ཀུཧནཝཏྠཱུཧི། ཨཔིཧཱལཱུཏི ཨཔིཧནསཱིལོ, པཏྠནཱཏཎྷཱཡ རཧིཏོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི། ཨམཙྪརཱིཏི པཉྩམཙྪེརཝིརཧིཏོ། ཨཔྤགབྦྷོཏི ཀཱཡཔཱགབྦྷིཡཱདིཝིརཧིཏོ། ཨཛེགུཙྪོཏི སམྤནྣསཱིལཱདིཏཱཡ ཨཛེགུཙྪནཱིཡོ ཨསེཙནཀོ མནཱཔོ། པེསུཎེཡྻེ ཙ ནོ ཡུཏོཏི དྭཱིཧི ཨཱཀཱརེཧི ཨུཔསཾཧརིཏབྦེ པིསུཎཀམྨེ ཨཡུཏྟོ།
859.Patilīnoti rāgādīnaṃ pahīnattā tato apagato. Akuhakoti avimhāpako tīhi kuhanavatthūhi. Apihālūti apihanasīlo, patthanātaṇhāya rahitoti vuttaṃ hoti. Amaccharīti pañcamaccheravirahito. Appagabbhoti kāyapāgabbhiyādivirahito. Ajegucchoti sampannasīlāditāya ajegucchanīyo asecanako manāpo. Pesuṇeyye ca no yutoti dvīhi ākārehi upasaṃharitabbe pisuṇakamme ayutto.
༨༦༠. སཱཏིཡེསུ ཨནསྶཱཝཱིཏི སཱཏཝཏྠཱུསུ ཀཱམགུཎེསུ ཏཎྷཱསནྠཝཝིརཧིཏོ། སཎྷོཏི སཎྷེཧི ཀཱཡཀམྨཱདཱིཧི སམནྣཱགཏོ། པཊིབྷཱནཝཱཏི པརིཡཏྟིཔརིཔུཙྪཱདྷིགམཔཊིབྷཱནེཧི སམནྣཱགཏོ། ན སདྡྷོཏི སཱམཾ ཨདྷིགཏདྷམྨཾ ན ཀསྶཙི སདྡཧཏི། ན ཝིརཛྫཏཱིཏི ཁཡཱ རཱགསྶ ཝིརཏྟཏྟཱ ཨིདཱནི ན ཝིརཛྫཏི།
860.Sātiyesu anassāvīti sātavatthūsu kāmaguṇesu taṇhāsanthavavirahito. Saṇhoti saṇhehi kāyakammādīhi samannāgato. Paṭibhānavāti pariyattiparipucchādhigamapaṭibhānehi samannāgato. Na saddhoti sāmaṃ adhigatadhammaṃ na kassaci saddahati. Na virajjatīti khayā rāgassa virattattā idāni na virajjati.
༨༦༡. ལཱབྷཀམྱཱ ན སིཀྑཏཱིཏི ན ལཱབྷཔཏྠནཱཡ སུཏྟནྟཱདཱིནི སིཀྑཏི། ཨཝིརུདྡྷོ ཙ ཏཎྷཱཡ, རསེསུ ནཱནུགིཛ྄ཛྷཏཱིཏི ཝིརོདྷཱབྷཱཝེན ཙ ཨཝིརུདྡྷོ ཧུཏྭཱ ཏཎྷཱཡ མཱུལརསཱདཱིསུ གེདྷཾ ནཱཔཛྫཏི།
861.Lābhakamyā na sikkhatīti na lābhapatthanāya suttantādīni sikkhati. Aviruddho ca taṇhāya, rasesu nānugijjhatīti virodhābhāvena ca aviruddho hutvā taṇhāya mūlarasādīsu gedhaṃ nāpajjati.
༨༦༢. ཨུཔེཀྑཀོཏི ཚལ༹ངྒུཔེཀྑཱཡ སམནྣཱགཏོ། སཏོཏི ཀཱཡཱནུཔསྶནཱདིསཏིཡུཏྟོ།
862.Upekkhakoti chaḷaṅgupekkhāya samannāgato. Satoti kāyānupassanādisatiyutto.
༨༦༣. ནིསྶཡནཱཏི ཏཎྷཱདིཊྛིནིསྶཡཱ། ཉཏྭཱ དྷམྨནྟི ཨནིཙྩཱདཱིཧི ཨཱཀཱརེཧི དྷམྨཾ ཛཱནིཏྭཱ། ཨནིསྶིཏོཏི ཨེཝཾ ཏེཧི ནིསྶཡེཧི ཨནིསྶིཏོ། ཏེན ཨཉྙཏྲ དྷམྨཉཱཎཱ ནཏྠི ནིསྶཡཱནཾ ཨབྷཱཝོཏི དཱིཔེཏི བྷཝཱཡ ཝིབྷཝཱཡ ཝཱཏི སསྶཏཱཡ ཨུཙྪེདཱཡ ཝཱ།
863.Nissayanāti taṇhādiṭṭhinissayā. Ñatvā dhammanti aniccādīhi ākārehi dhammaṃ jānitvā. Anissitoti evaṃ tehi nissayehi anissito. Tena aññatra dhammañāṇā natthi nissayānaṃ abhāvoti dīpeti bhavāya vibhavāya vāti sassatāya ucchedāya vā.
༨༦༤. ཏཾ བྲཱུམི ཨུཔསནྟོཏི ཏཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཨེཀེཀགཱཐཱཡ ཝུཏྟཾ ཨུཔསནྟོཏི ཀཐེམི། ཨཏརཱི སོ ཝིསཏྟིཀནྟི སོ ཨིམཾ ཝིསཏཱདིབྷཱཝེན ཝིསཏྟིཀཱསངྑཱཏཾ མཧཱཏཎྷཾ ཨཏརི།
864.Taṃbrūmi upasantoti taṃ evarūpaṃ ekekagāthāya vuttaṃ upasantoti kathemi. Atarī so visattikanti so imaṃ visatādibhāvena visattikāsaṅkhātaṃ mahātaṇhaṃ atari.
༨༦༥. ཨིདཱནི ཏམེཝ ཨུཔསནྟཾ པསཾསནྟོ ཨཱཧ ‘‘ན ཏསྶ པུཏྟཱ’’ཏི ཨེཝམཱདི། ཏཏྠ པུཏྟཱ ཨཏྲཛཱདཡོ ཙཏྟཱརོ། ཨེཏྠ ཙ པུཏྟཔརིགྒཧཱདཡོ པུཏྟཱདིནཱམེན ཝུཏྟཱཏི ཝེདིཏབྦཱ། ཏེ ཧིསྶ ན ཝིཛྫནྟི, ཏེསཾ ཝཱ ཨབྷཱཝེན པུཏྟཱདཡོ ན ཝིཛྫནྟཱིཏི།
865. Idāni tameva upasantaṃ pasaṃsanto āha ‘‘na tassa puttā’’ti evamādi. Tattha puttā atrajādayo cattāro. Ettha ca puttapariggahādayo puttādināmena vuttāti veditabbā. Te hissa na vijjanti, tesaṃ vā abhāvena puttādayo na vijjantīti.
༨༦༦. ཡེན ནཾ ཝཛྫུཾ པུཐུཛྫནཱ, ཨཐོ སམཎབྲཱཧྨཎཱཏི ཡེན ཏཾ རཱགཱདིནཱ ཝཛྫེན པུཐུཛྫནཱ སབྦེཔི དེཝམནུསྶཱ ཨིཏོ བཧིདྡྷཱ སམཎབྲཱཧྨཎཱ ཙ རཏྟོ ཝཱ དུཊྛོ ཝཱཏི, ཝདེཡྻུཾ། ཏཾ ཏསྶ ཨཔུརཀྑཏནྟི ཏཾ རཱགཱདིཝཛྫཾ ཏསྶ ཨརཧཏོ ཨཔུརཀྑཏཾ ཏསྨཱ ཝཱདེསུ ནེཛཏཱིཏི ཏཾ ཀཱརཎཱ ནིནྡཱཝཙནེསུ ན ཀམྤཏི།
866.Yena naṃ vajjuṃ puthujjanā, atho samaṇabrāhmaṇāti yena taṃ rāgādinā vajjena puthujjanā sabbepi devamanussā ito bahiddhā samaṇabrāhmaṇā ca ratto vā duṭṭho vāti, vadeyyuṃ. Taṃ tassa apurakkhatanti taṃ rāgādivajjaṃ tassa arahato apurakkhataṃ tasmā vādesu nejatīti taṃ kāraṇā nindāvacanesu na kampati.
༨༦༧. ན ཨུསྶེསུ ཝདཏེཏི ཝིསིཊྛེསུ ཨཏྟཱནཾ ཨནྟོཀཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཝིསིཊྛོ’’ཏི ཨཏིམཱནཝསེན ན ཝདཏི། ཨེས ནཡོ ཨིཏརེསུ དྭཱིསུ། ཀཔྤཾ ནེཏི ཨཀཔྤིཡོཏི སོ ཨེཝརཱུཔོ དུཝིདྷམྤི ཀཔྤཾ ན ཨེཏི། ཀསྨཱ? ཡསྨཱ ཨཀཔྤིཡོ, པཧཱིནཀཔྤོཏི ཝུཏྟཾ ཧོཏི།
867.Na ussesu vadateti visiṭṭhesu attānaṃ antokatvā ‘‘ahaṃ visiṭṭho’’ti atimānavasena na vadati. Esa nayo itaresu dvīsu. Kappaṃ neti akappiyoti so evarūpo duvidhampi kappaṃ na eti. Kasmā? Yasmā akappiyo, pahīnakappoti vuttaṃ hoti.
༨༦༨. སཀནྟི མཡ྄ཧནྟི པརིགྒཧིཏཾ། ཨསཏཱ ཙ ན སོཙཏཱིཏི ཨཝིཛྫམཱནཱདིནཱ ཨསཏཱ ཙ ན སོཙཏི། དྷམྨེསུ ཙ ན གཙྪཏཱིཏི སབྦེསུ དྷམྨེསུ ཚནྡཱདིཝསེན ན གཙྪཏི། ས ཝེ སནྟོཏི ཝུཙྩཏཱིཏི སོ ཨེཝརཱུཔོ ནརུཏྟམོ ‘‘སནྟོ’’ཏི ཝུཙྩཏཱིཏི ཨརཧཏྟནིཀཱུཊེན དེསནཾ ནིཊྛཱཔེསི། དེསནཱཔརིཡོསཱནེ ཀོཊིསཏསཧསྶདེཝཏཱནཾ ཨརཧཏྟཔྤཏྟི ཨཧོསི, སོཏཱཔནྣཱདཱིནཾ གཎནཱ ནཏྠཱིཏི།
868.Sakanti mayhanti pariggahitaṃ. Asatā ca na socatīti avijjamānādinā asatā ca na socati. Dhammesu ca na gacchatīti sabbesu dhammesu chandādivasena na gacchati. Sa ve santoti vuccatīti so evarūpo naruttamo ‘‘santo’’ti vuccatīti arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhāpesi. Desanāpariyosāne koṭisatasahassadevatānaṃ arahattappatti ahosi, sotāpannādīnaṃ gaṇanā natthīti.
པརམཏྠཛོཏིཀཱཡ ཁུདྡཀ-ཨཊྛཀཐཱཡ
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
སུཏྟནིཔཱཏ-ཨཊྛཀཐཱཡ པུརཱབྷེདསུཏྟཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Suttanipāta-aṭṭhakathāya purābhedasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / ཁུདྡཀནིཀཱཡ • Khuddakanikāya / སུཏྟནིཔཱཏཔཱལི༹ • Suttanipātapāḷi / ༡༠. པུརཱབྷེདསུཏྟཾ • 10. Purābhedasuttaṃ