| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
४. पुराणचीवरसिक्खापदवण्णना
4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
५०३-५०५. भत्तविस्सग्गन्ति भत्तकिच्चाधिट्ठानं। भत्तकिच्चाधिट्ठानविभागन्ति पोराणा। तत्थ नाम त्वन्ति तत्थ तया कतकम्मे एवं अकत्तब्बे सति धोवापिस्ससि नाम। अथ वा सो नाम त्वन्ति अत्थो। उभतोसङ्घे उपसम्पन्नाति भिक्खूनं सन्तिके उपसम्पदाय पटिक्खित्तत्ता तदनुपसङ्गभया एवं वुत्तन्ति वेदितब्बं। ‘‘पुराणचीवर’’न्ति एत्थ पुराणभावदीपनत्थमेव ‘‘सकिं निवत्थम्पि सकिं पारुतम्पी’’ति वुत्तं, तस्मा ‘‘चीवरं नाम छन्नं चीवरानं अञ्ञतरं चीवरं विकप्पनुपगं पच्छिम’’न्ति वचनस्स ओकासो न जातोति एके। यस्मा विकप्पनुपगपच्छिमं इध नाधिप्पेतं, निवासनपारुपनुपगमेवाधिप्पेतं, तेनेव निसीदनपच्चत्थरणे दुक्कटं वुत्तं, तस्मा न वुत्तन्ति एके। जातिप्पमाणावचनतो यं किञ्चि पुराणवत्थं धोवापेन्तस्स निस्सग्गियमेव, तेनेव ‘‘अनापत्ति चीवरं ठपेत्वा अञ्ञं परिक्खारं धोवापेती’’ति वुत्तं। थविकम्पि हि असुचिमक्खितं परिभुत्तं धोवापेति, निस्सग्गियमेव ओळारिकत्ता, अप्पतिरूपत्ता च। तेनेव कङ्खावितरणियं इमस्मिं ठाने चीवरपरिच्छेदो न वुत्तोति एके, विचारेत्वा युत्ततरं गहेतब्बं। ‘‘रजित्वा कप्पं कत्वाति कप्पियं कतमेव निवासेतुं, पारुपितुं वा वट्टति, नेतर’’न्ति वुत्तं। इमिना च मज्झिमत्थेरवादो उपत्थम्भितो होति, नोपत्थम्भितो। रजित्वातिआदि पन विनयविधिदस्सनत्थं वुत्तन्ति मम तक्को। यथा अञ्ञातिकाय अञ्ञातिकसञ्ञीवारे तीणि चतुक्कानि, एवं वेमतिकञातिकवारेसु चाति नव चतुक्कानि होन्ति। एत्थाह – एकवारं धोवित्वा धोवनेसु धुरं निक्खिपित्वा पुन ‘‘दुद्धोत’’न्ति मञ्ञमाना धोवति, अनापत्तिया भवितब्बं, दुतियवारं अवुत्ता धोवति नाम होतीति? वुच्चते – सचे भिक्खु ‘‘अलं एत्तावता धोतेना’’ति पटिक्खिपति, पुन धोवन्ती अवुत्ता धोवति नामाति युज्जति। नो चे, वुत्ताव होतीति वेदितब्बं। भिक्खुस्स लिङ्गपरिवत्तने एकतोउपसम्पन्नाय वसेन आपत्ति साकियानीनं विय।
503-505.Bhattavissagganti bhattakiccādhiṭṭhānaṃ. Bhattakiccādhiṭṭhānavibhāganti porāṇā. Tattha nāma tvanti tattha tayā katakamme evaṃ akattabbe sati dhovāpissasi nāma. Atha vā so nāma tvanti attho. Ubhatosaṅghe upasampannāti bhikkhūnaṃ santike upasampadāya paṭikkhittattā tadanupasaṅgabhayā evaṃ vuttanti veditabbaṃ. ‘‘Purāṇacīvara’’nti ettha purāṇabhāvadīpanatthameva ‘‘sakiṃ nivatthampi sakiṃ pārutampī’’ti vuttaṃ, tasmā ‘‘cīvaraṃ nāma channaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ vikappanupagaṃ pacchima’’nti vacanassa okāso na jātoti eke. Yasmā vikappanupagapacchimaṃ idha nādhippetaṃ, nivāsanapārupanupagamevādhippetaṃ, teneva nisīdanapaccattharaṇe dukkaṭaṃ vuttaṃ, tasmā na vuttanti eke. Jātippamāṇāvacanato yaṃ kiñci purāṇavatthaṃ dhovāpentassa nissaggiyameva, teneva ‘‘anāpatti cīvaraṃ ṭhapetvā aññaṃ parikkhāraṃ dhovāpetī’’ti vuttaṃ. Thavikampi hi asucimakkhitaṃ paribhuttaṃ dhovāpeti, nissaggiyameva oḷārikattā, appatirūpattā ca. Teneva kaṅkhāvitaraṇiyaṃ imasmiṃ ṭhāne cīvaraparicchedo na vuttoti eke, vicāretvā yuttataraṃ gahetabbaṃ. ‘‘Rajitvā kappaṃ katvāti kappiyaṃ katameva nivāsetuṃ, pārupituṃ vā vaṭṭati, netara’’nti vuttaṃ. Iminā ca majjhimattheravādo upatthambhito hoti, nopatthambhito. Rajitvātiādi pana vinayavidhidassanatthaṃ vuttanti mama takko. Yathā aññātikāya aññātikasaññīvāre tīṇi catukkāni, evaṃ vematikañātikavāresu cāti nava catukkāni honti. Etthāha – ekavāraṃ dhovitvā dhovanesu dhuraṃ nikkhipitvā puna ‘‘duddhota’’nti maññamānā dhovati, anāpattiyā bhavitabbaṃ, dutiyavāraṃ avuttā dhovati nāma hotīti? Vuccate – sace bhikkhu ‘‘alaṃ ettāvatā dhotenā’’ti paṭikkhipati, puna dhovantī avuttā dhovati nāmāti yujjati. No ce, vuttāva hotīti veditabbaṃ. Bhikkhussa liṅgaparivattane ekatoupasampannāya vasena āpatti sākiyānīnaṃ viya.
५०६. एकेन वत्थुनाति येन केनचि पठमेन। ‘‘तिण्णं चतुक्कानं वसेना’’ति पाठो। भिक्खूनं सन्तिके अट्ठवाचिकाय उपसम्पन्नाय पाकटत्ता तं अवत्वा साकियानियोव वुत्ता अपाकटत्ता।
506.Ekenavatthunāti yena kenaci paṭhamena. ‘‘Tiṇṇaṃ catukkānaṃ vasenā’’ti pāṭho. Bhikkhūnaṃ santike aṭṭhavācikāya upasampannāya pākaṭattā taṃ avatvā sākiyāniyova vuttā apākaṭattā.
पुराणचीवरसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ४. पुराणचीवरसिक्खापदं • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ४. पुराणचीवरसिक्खापदवण्णना • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ४. पुराणचीवरसिक्खापदवण्णना • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / ४. पुराणचीवरसिक्खापदवण्णना • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
