| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
4. පුරාණචීවරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
503. චතුත්‌ථෙ භත්‌තවිස්‌සග්‌ගන්‌ති පාළිපදස්‌ස භත්‌තකිච්‌චන්‌ති අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො, ‘‘භත්‌තසංවිධාන’’න්‌තිපි කෙචි. තත්‌ථ නාම ත්‌වන්‌ති ඉමස්‌සපි සො නාම ත්‌වන්‌ති අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො, ‘‘තාය නාම ත්‌ව’’න්‌ති කෙචි.
503. Catutthe bhattavissagganti pāḷipadassa bhattakiccanti attho veditabbo, ‘‘bhattasaṃvidhāna’’ntipi keci. Tattha nāma tvanti imassapi so nāma tvanti attho veditabbo, ‘‘tāya nāma tva’’nti keci.
505. පිතා ච මාතා ච පිතරො, පිතූනං පිතරො පිතාමහා, තෙසංයෙව යුගො පිතාමහයුගො, තස්‌මා යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා පිතාමහද්‌වන්‌දාති එවමෙත්‌ථ අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො. එවඤ්‌හි පිතාමහග්‌ගහණෙනෙව මාතාමහොපි ගහිතොති. ‘‘යාව සත්‌තමා පිතාමහයුගා’’ති වචනතො හෙට්‌ඨා ච උද්‌ධඤ්‌ච අට්‌ඨමයුගො ඤාති නාම න හොති. දෙසනාමුඛමෙව චෙතන්‌ති පිතාමහයුගාති පිතාමහ-ග්‌ගහණං දෙසනාමුඛං පිතාමහීමාතාමහීආදීනම්‌පි අධිප්‌පෙතත්‌තා. පිතු මාතා පිතාමහී. මාතු පිතා මාතාමහො . මාතු මාතා මාතාමහී. එත්‌ථ කිඤ්‌චාපි පඤ්‌චසතසාකියානීනං වසෙන භික්‌ඛුභාවෙ ඨත්‌වා පරිවත්‌තලිඞ්‌ගාය භික්‌ඛුනියා ච වසෙන එකතොඋපසම්‌පන්‌නා භික්‌ඛුනී ලබ්‌භති, තථාපි පකතිනියාමෙනෙව දස්‌සෙතුං ‘‘භික්‌ඛුනී නාම උභතොසඞ්‌ඝෙ උපසම්‌පන්‌නා’’ති වුත්‌තං. ‘‘කප්‌පං කත්‌වාති වචනතො දින්‌නකප්‌පමෙව පාචිත්‌තියං ජනෙතී’’ති වදන්‌ති. ‘‘පුරාණචීවරං නාම සකිං නිවත්‌ථම්‌පි සකිං පාරුතම්‌පී’’ති ඉදං නිදස්‌සනමත්‌තන්‌ති ආහ ‘‘අන්‌තමසො පරිභොගසීසෙනා’’තිආදි. ‘‘කායෙන ඵුසිත්‌වා පරිභොගොයෙව පරිභොගො නාමා’’ති කුරුන්‌දියං අධිප්‌පායො.
505. Pitā ca mātā ca pitaro, pitūnaṃ pitaro pitāmahā, tesaṃyeva yugo pitāmahayugo, tasmā yāva sattamā pitāmahayugā pitāmahadvandāti evamettha attho daṭṭhabbo. Evañhi pitāmahaggahaṇeneva mātāmahopi gahitoti. ‘‘Yāva sattamā pitāmahayugā’’ti vacanato heṭṭhā ca uddhañca aṭṭhamayugo ñāti nāma na hoti. Desanāmukhameva cetanti pitāmahayugāti pitāmaha-ggahaṇaṃ desanāmukhaṃ pitāmahīmātāmahīādīnampi adhippetattā. Pitu mātā pitāmahī. Mātu pitā mātāmaho. Mātu mātā mātāmahī. Ettha kiñcāpi pañcasatasākiyānīnaṃ vasena bhikkhubhāve ṭhatvā parivattaliṅgāya bhikkhuniyā ca vasena ekatoupasampannā bhikkhunī labbhati, tathāpi pakatiniyāmeneva dassetuṃ ‘‘bhikkhunī nāma ubhatosaṅghe upasampannā’’ti vuttaṃ. ‘‘Kappaṃ katvāti vacanato dinnakappameva pācittiyaṃ janetī’’ti vadanti. ‘‘Purāṇacīvaraṃ nāma sakiṃ nivatthampi sakiṃ pārutampī’’ti idaṃ nidassanamattanti āha ‘‘antamaso paribhogasīsenā’’tiādi. ‘‘Kāyena phusitvā paribhogoyeva paribhogo nāmā’’ti kurundiyaṃ adhippāyo.
506. කායවිකාරං කත්‌වාති ඉදං යාව ‘‘ඔරතො ඨපෙතී’’ති පදං, තාව සබ්‌බපදෙසු සම්‌බන්‌ධිතබ්‌බං. යථා සා ‘‘ධොවාපෙතුකාමො අය’’න්‌ති ජානාති, එවං කායවිකාරං කත්‌වාති අත්‌ථො. ‘‘කායවිකාරං කත්‌වා’’ති වචනතො කායවාචාහි කඤ්‌චි විකාරං අකත්‌වා හත්‌ථෙන හත්‌ථෙ දෙන්‌තස්‌සපි අනාපත්‌ති. අන්‌තොද්‌වාදසහත්‌ථෙ ඔකාසෙති ඉදං විසෙසනං යථාසම්‌භවං යොජෙතබ්‌බං. තථා හි හත්‌ථෙන හත්‌ථෙ දෙන්‌තස්‌ස පාදමූලෙ ච ඨපෙත්‌වා දෙන්‌තස්‌ස ‘‘අන්‌තොද්‌වාදසහත්‌ථෙ ඔකාසෙ’’ති ඉදං වත්‌තබ්‌බන්‌ති නත්‌ථි අඤ්‌ඤථා අසම්‌භවතො. සති හි සම්‌භවෙ බ්‍යභිචාරෙ ච විසෙසනං සාත්‌ථකං හොති. උපරි ‘‘ඛිපතී’’තිආදීනි පන සන්‌ධාය ඉදං විසෙසනං වුත්‌තං, තස්‌මා අන්‌තොද්‌වාදසහත්‌ථෙ ඔකාසෙ ඨත්‌වා උපරි ඛිපන්‌තස්‌ස අඤ්‌ඤස්‌ස හත්‌ථෙ පෙසෙන්‌තස්‌ස ච ආපත්‌ති. උපචාරං පන මුඤ්‌චිත්‌වා කායවාචාහි විකාරං කත්‌වා ආණාපෙන්‌තස්‌සපි අනාපත්‌ති. උපචාරෙති අන්‌තොද්‌වාදසහත්‌ථමෙව ඔකාසං වදති. උපචාරං මුඤ්‌චිත්‌වාති ද්‌වාදසහත්‌ථූපචාරං මුඤ්‌චිත්‌වා.
506.Kāyavikāraṃ katvāti idaṃ yāva ‘‘orato ṭhapetī’’ti padaṃ, tāva sabbapadesu sambandhitabbaṃ. Yathā sā ‘‘dhovāpetukāmo aya’’nti jānāti, evaṃ kāyavikāraṃ katvāti attho. ‘‘Kāyavikāraṃ katvā’’ti vacanato kāyavācāhi kañci vikāraṃ akatvā hatthena hatthe dentassapi anāpatti. Antodvādasahatthe okāseti idaṃ visesanaṃ yathāsambhavaṃ yojetabbaṃ. Tathā hi hatthena hatthe dentassa pādamūle ca ṭhapetvā dentassa ‘‘antodvādasahatthe okāse’’ti idaṃ vattabbanti natthi aññathā asambhavato. Sati hi sambhave byabhicāre ca visesanaṃ sātthakaṃ hoti. Upari ‘‘khipatī’’tiādīni pana sandhāya idaṃ visesanaṃ vuttaṃ, tasmā antodvādasahatthe okāse ṭhatvā upari khipantassa aññassa hatthe pesentassa ca āpatti. Upacāraṃ pana muñcitvā kāyavācāhi vikāraṃ katvā āṇāpentassapi anāpatti. Upacāreti antodvādasahatthameva okāsaṃ vadati. Upacāraṃ muñcitvāti dvādasahatthūpacāraṃ muñcitvā.
එකෙන වත්‌ථුනාති පඨමං කත්‌වා නිට්‌ඨාපිතං සන්‌ධාය වුත්‌තං. රජනෙ අනාපත්‌තීති රජනං පච්‌චාසීසන්‌තස්‌සපි ‘‘ධොවිත්‌වා ආනෙහී’’ති වුත්‌තත්‌තා අනාපත්‌ති අනාණත්‌තියා කතත්‌තා. ‘‘අවුත්‌තා ධොවතී’’ති ඉමිනා ‘‘අවුත්‌තා රජති, අවුත්‌තා ආකොටෙතී’’ති ඉදම්‌පි වුත්‌තමෙව හොතීති ආහ – ‘‘අවුත්‌තා ධොවතීති ඉමිනා ලක්‌ඛණෙන අනාපත්‌තී’’ති. සම්‌බහුලා ආපත්‌තියො ආපජ්‌ජතීති පාචිත්‌තියෙන සද්‌ධිං ද්‌වෙ දුක්‌කටානි ආපජ්‌ජති. යථාවත්‌ථුකමෙවාති නිස්‌සග්‌ගියමෙවාති අත්‌ථො. පඤ්‌ච සතානි පරිමාණමෙතාසන්‌ති පඤ්‌චසතා.
Ekena vatthunāti paṭhamaṃ katvā niṭṭhāpitaṃ sandhāya vuttaṃ. Rajane anāpattīti rajanaṃ paccāsīsantassapi ‘‘dhovitvā ānehī’’ti vuttattā anāpatti anāṇattiyā katattā. ‘‘Avuttā dhovatī’’ti iminā ‘‘avuttā rajati, avuttā ākoṭetī’’ti idampi vuttameva hotīti āha – ‘‘avuttā dhovatīti iminā lakkhaṇena anāpattī’’ti. Sambahulā āpattiyo āpajjatīti pācittiyena saddhiṃ dve dukkaṭāni āpajjati. Yathāvatthukamevāti nissaggiyamevāti attho. Pañca satāni parimāṇametāsanti pañcasatā.
507. චීවරං ධොවාති…පෙ.… ආණාපෙන්‌තස්‌සාති එත්‌ථ තාය ධොවනං පච්‌චාසීසන්‌තස්‌සපි අනාපත්‌ති. පුරාණචීවරතා, උපචාරෙ ඨත්‌වා අඤ්‌ඤාතිකාය භික්‌ඛුනියා ආණාපනං, තස්‌සා ධොවනාදීනි චාති ඉමානෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි.
507.Cīvaraṃdhovāti…pe… āṇāpentassāti ettha tāya dhovanaṃ paccāsīsantassapi anāpatti. Purāṇacīvaratā, upacāre ṭhatvā aññātikāya bhikkhuniyā āṇāpanaṃ, tassā dhovanādīni cāti imānettha tīṇi aṅgāni.
පුරාණචීවරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. පුරාණචීවරසික්‌ඛාපදං • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 4. පුරාණචීවරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 4. පුරාණචීවරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 4. පුරාණචීවරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
