Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / കങ്ഖാവിതരണീ-അഭിനവ-ടീകാ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
൪. പുരാണചീവരസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘അമ്ഹാകമേവ ഞാതീ’’തി ഞായതീതി ഞാതി, സാവ ഞാതികാ, ന ഞാതികാ അഞ്ഞാതികാ, തായ അഞ്ഞാതികായ. തേനാഹ ‘‘ന ഞാതികായാ’’തി. മാതിതോ വാ പിതിതോ വാതി മാതിപക്ഖതോ വാ പിതിപക്ഖതോ വാ. യാവ സത്തമം യുഗന്തി (പാരാ॰ അട്ഠ॰ ൨.൫൦൩-൫൦൫) യാവ സത്തമസ്സ പുരിസസ്സ, സത്തമായ വാ ഇത്ഥിയാ ആയുപ്പമാണം, യാവ പിതാമഹയുഗം പിതാമഹിയുഗം മാതാമഹയുഗം മാതാമഹിയുഗന്തി വുത്തം ഹോതി. അഥ വാ യാവ സത്തമം യുഗന്തി യാവ സത്തമദ്വന്ദന്തി അത്ഥോ. യുഗസദ്ദോ ചേത്ഥ ഏകസേസനയേന ദട്ഠബ്ബോ ‘‘യുഗോ ച യുഗോ ച യുഗാ’’തി. ഏവഞ്ഹി തത്ഥ തത്ഥ ദ്വന്ദം ഗഹിതം ഹോതി. കേനചി ആകാരേന അസമ്ബദ്ധായാതി ഭാതുഭഗിനിഭാഗിനേയ്യപുത്തപപുത്താദീസു യേന കേനചി ആകാരേന അസമ്ബദ്ധായ. പിതാ, പിതുപിതാ, തസ്സ പിതാ, തസ്സാപി പിതാതി ഏവം യാവ സത്തമാ യുഗാ, പിതാ, പിതുമാതാ, തസ്സാ പിതാ ച മാതാ ച ഭാതാ ച ഭഗിനീ ച, പുത്താ ച, ധീതരോ ചാതി ഏവമ്പി ഉദ്ധഞ്ച അധോ ച യാവ സത്തമാ യുഗാ, പിതാ, പിതുഭാതാ, പിതുഭഗിനീ, പിതുപുത്താ, പിതുധീതരോ, തേസമ്പി പുത്തധീതുപരമ്പരാതി ഏവമ്പി യാവ സത്തമാ യുഗാ, മാതാ, മാതുമാതാ, തസ്സാ മാതാ, തസ്സാപി മാതാതി ഏവം യാവ സത്തമാ യുഗാ, മാതാ, മാതുപിതാ, തസ്സ പിതാ ച മാതാ ച ഭാതാ ച ഭഗിനീ ച പുത്താ ച ധീതരോ ചാതി ഏവമ്പി ഉദ്ധഞ്ച അധോ ച യാവ സത്തമാ യുഗാ, മാതാ, മാതുഭാതാ, മാതുഭഗിനീ, മാതുപുത്താ, മാതുധീതരോ , തേസമ്പി പുത്തധീതുപരമ്പരാതി ഏവമ്പി യാവ സത്തമാ യുഗാ, താവ നേവ മാതുസമ്ബന്ധേന, ന പിതുസമ്ബന്ധേന യാ സമ്ബദ്ധാ, സാ ‘‘അഞ്ഞാതികാ നാമാ’’തി വുത്തം ഹോതി.
‘‘Amhākameva ñātī’’ti ñāyatīti ñāti, sāva ñātikā, na ñātikā aññātikā, tāya aññātikāya. Tenāha ‘‘na ñātikāyā’’ti. Mātito vā pitito vāti mātipakkhato vā pitipakkhato vā. Yāva sattamaṃ yuganti (pārā. aṭṭha. 2.503-505) yāva sattamassa purisassa, sattamāya vā itthiyā āyuppamāṇaṃ, yāva pitāmahayugaṃ pitāmahiyugaṃ mātāmahayugaṃ mātāmahiyuganti vuttaṃ hoti. Atha vā yāva sattamaṃ yuganti yāva sattamadvandanti attho. Yugasaddo cettha ekasesanayena daṭṭhabbo ‘‘yugo ca yugo ca yugā’’ti. Evañhi tattha tattha dvandaṃ gahitaṃ hoti. Kenaci ākārena asambaddhāyāti bhātubhaginibhāgineyyaputtapaputtādīsu yena kenaci ākārena asambaddhāya. Pitā, pitupitā, tassa pitā, tassāpi pitāti evaṃ yāva sattamā yugā, pitā, pitumātā, tassā pitā ca mātā ca bhātā ca bhaginī ca, puttā ca, dhītaro cāti evampi uddhañca adho ca yāva sattamā yugā, pitā, pitubhātā, pitubhaginī, pituputtā, pitudhītaro, tesampi puttadhītuparamparāti evampi yāva sattamā yugā, mātā, mātumātā, tassā mātā, tassāpi mātāti evaṃ yāva sattamā yugā, mātā, mātupitā, tassa pitā ca mātā ca bhātā ca bhaginī ca puttā ca dhītaro cāti evampi uddhañca adho ca yāva sattamā yugā, mātā, mātubhātā, mātubhaginī, mātuputtā, mātudhītaro , tesampi puttadhītuparamparāti evampi yāva sattamā yugā, tāva neva mātusambandhena, na pitusambandhena yā sambaddhā, sā ‘‘aññātikā nāmā’’ti vuttaṃ hoti.
സാകിയാനിയോ വിയാതി പഞ്ചസതമത്താ സാകിയാനിയോ വിയ. നിദസ്സനമത്തഞ്ചേതം, തസ്മാ ഭിക്ഖുഭാവേ ഠത്വാ പരിവത്തലിങ്ഗാ ഭിക്ഖുനിയോപി ഇധ സുദ്ധഭിക്ഖുസങ്ഘേ ‘‘ഉപസമ്പന്നാ’’ ഇച്ചേവ വേദിതബ്ബാ. ഉഭതോസങ്ഘേ വാതി ഭിക്ഖുനിസങ്ഘേ ഞത്തിചതുത്ഥേന, ഭിക്ഖുസങ്ഘേ ഞത്തിചതുത്ഥേനാതി ഏവം ഉഭതോസങ്ഘേ വാ. പുരാണചീവരന്തി ഏത്ഥ ചീവരന്തി നിവാസനപാരുപനുപഗമേവ അധിപ്പേതന്തി ആഹ ‘‘രജിത്വാ’’തിആദി. കപ്പം കത്വാതി കപ്പബിന്ദും ദത്വാ. ‘‘ഇമിനാ അദിന്നകപ്പം പാചിത്തിയവത്ഥു ന ഹോതീതി ദസ്സേതീ’’തി (സാരത്ഥ॰ ടീ॰ ൨.൫൦൫) വദന്തി. പരിഭോഗസീസേനാതി കായേന ഫുസിത്വാ പരിഭോഗസീസേന. അംസേതി ജത്തുമ്ഹി. മത്ഥകേതി സീസമത്ഥകേ. സചേ പന പച്ചത്ഥരണസ്സ ഹേട്ഠാ കത്വാ നിപജ്ജതി, ഹത്ഥേഹി വാ ഉക്ഖിപിത്വാ ആകാസേ വിതാനം കത്വാ സീസേന അസമ്ഫുസന്തോ ഗച്ഛതി, അയം പരിഭോഗോ നാമ ന ഹോതി.
Sākiyāniyo viyāti pañcasatamattā sākiyāniyo viya. Nidassanamattañcetaṃ, tasmā bhikkhubhāve ṭhatvā parivattaliṅgā bhikkhuniyopi idha suddhabhikkhusaṅghe ‘‘upasampannā’’ icceva veditabbā. Ubhatosaṅghe vāti bhikkhunisaṅghe ñatticatutthena, bhikkhusaṅghe ñatticatutthenāti evaṃ ubhatosaṅghe vā. Purāṇacīvaranti ettha cīvaranti nivāsanapārupanupagameva adhippetanti āha ‘‘rajitvā’’tiādi. Kappaṃ katvāti kappabinduṃ datvā. ‘‘Iminā adinnakappaṃ pācittiyavatthu na hotīti dassetī’’ti (sārattha. ṭī. 2.505) vadanti. Paribhogasīsenāti kāyena phusitvā paribhogasīsena. Aṃseti jattumhi. Matthaketi sīsamatthake. Sace pana paccattharaṇassa heṭṭhā katvā nipajjati, hatthehi vā ukkhipitvā ākāse vitānaṃ katvā sīsena asamphusanto gacchati, ayaṃ paribhogo nāma na hoti.
കായവികാരം വാ കരോതീതി യഥാ സാ ‘‘ധോവാപേതുകാമോ അയ’’ന്തി ജാനാതി, ഏവം കായവികാരം കരോതി. ‘‘അന്തോദ്വാദസഹത്ഥേ ഓകാസേ ഠത്വാ ഉപരി വാ ഖിപതീ’’തി ഇമിനാ ഉപചാരം മുഞ്ചിത്വാ ഓരതോ ഖിപന്തസ്സ അനാപത്തീതി ദസ്സേതി. അഞ്ഞസ്സ വാ ഹത്ഥേ പേസേതീതി അന്തോദ്വാദസഹത്ഥേ ഓകാസേ ഠത്വാ സിക്ഖമാനസാമണേരസാമണേരിഉപാസകഇത്ഥിയാദീസു യസ്സ കസ്സചി അഞ്ഞസ്സ ഹത്ഥേ വാ പേസേതി. സോതി ഉപാസകോ ച സാമണേരോ ച. ഉപസമ്പജ്ജിത്വാ ധോവതീതി ഏത്ഥ ഉപാസകോ ലിങ്ഗേ പരിവത്തേ ഭിക്ഖുനീസു പബ്ബജിത്വാ ഉപസമ്പജ്ജിത്വാ ധോവതി, സാമണേരോ ലിങ്ഗേ പരിവത്തേ ഭിക്ഖുനീസു ഉപസമ്പജ്ജിത്വാ ധോവതീതി യഥായോഗം അത്ഥോ ഗഹേതബ്ബോ. സചേ പന ഭിക്ഖുനിയാ ഹത്ഥേ ദിന്നം ഹോതി, സചേ ലിങ്ഗേ പരിവത്തേ ധോവതി, വട്ടതി.
Kāyavikāraṃ vā karotīti yathā sā ‘‘dhovāpetukāmo aya’’nti jānāti, evaṃ kāyavikāraṃ karoti. ‘‘Antodvādasahatthe okāse ṭhatvā upari vā khipatī’’ti iminā upacāraṃ muñcitvā orato khipantassa anāpattīti dasseti. Aññassa vā hatthe pesetīti antodvādasahatthe okāse ṭhatvā sikkhamānasāmaṇerasāmaṇeriupāsakaitthiyādīsu yassa kassaci aññassa hatthe vā peseti. Soti upāsako ca sāmaṇero ca. Upasampajjitvā dhovatīti ettha upāsako liṅge parivatte bhikkhunīsu pabbajitvā upasampajjitvā dhovati, sāmaṇero liṅge parivatte bhikkhunīsu upasampajjitvā dhovatīti yathāyogaṃ attho gahetabbo. Sace pana bhikkhuniyā hatthe dinnaṃ hoti, sace liṅge parivatte dhovati, vaṭṭati.
ഏത്ഥ ച ഏകസ്സ തിക്ഖത്തും നിസ്സജ്ജനാഭാവതോ തീണിപി കാരേന്തസ്സ ഏകേന നിസ്സഗ്ഗിയം, ദ്വീഹി ദ്വേ ദുക്കടാനി. ദ്വേ കാരേന്തസ്സ ഏകേന നിസ്സഗ്ഗിയം, ദുതിയേന ദുക്കടം. തേനാഹ ‘‘ധോവനാദീനി തീണീ’’തിആദി. ‘‘ഏകേന വത്ഥുനാ’’തി പഠമം കത്വാ നിട്ഠാപിതം സന്ധായ വുത്തം. സചേ പന ‘‘ഇമം ചീവരം രജിത്വാ ധോവിത്വാ ആനേഹീ’’തി വുത്തേ സാ ഭിക്ഖുനീ പഠമം ധോവിത്വാ പച്ഛാ രജതി, നിസ്സഗ്ഗിയേന ദുക്കടമേവ, ഏവം സബ്ബേസു വിപരീതവചനേസു നയോ നേതബ്ബോ. സചേ പന ‘‘ധോവിത്വാ ആനേഹീ’’തി വുത്താ ധോവതി ചേവ രജതി ച, ധോവാപനപച്ചയാ ഏവ ആപത്തി, രജനേ അനാപത്തി. ഏവം സബ്ബത്ഥ. തേനാഹ ‘‘സചേ പന‘ധോവാ’തി വുത്താ’’തിആദി. ഭിക്ഖൂനം വസേന ഏകതോ ഉപസമ്പന്നായ ധോവാപേന്തസ്സ യഥാവത്ഥുകമേവാതി ആഹ ‘‘ഭിക്ഖുനിസങ്ഘവസേനാ’’തിആദി.
Ettha ca ekassa tikkhattuṃ nissajjanābhāvato tīṇipi kārentassa ekena nissaggiyaṃ, dvīhi dve dukkaṭāni. Dve kārentassa ekena nissaggiyaṃ, dutiyena dukkaṭaṃ. Tenāha ‘‘dhovanādīni tīṇī’’tiādi. ‘‘Ekena vatthunā’’ti paṭhamaṃ katvā niṭṭhāpitaṃ sandhāya vuttaṃ. Sace pana ‘‘imaṃ cīvaraṃ rajitvā dhovitvā ānehī’’ti vutte sā bhikkhunī paṭhamaṃ dhovitvā pacchā rajati, nissaggiyena dukkaṭameva, evaṃ sabbesu viparītavacanesu nayo netabbo. Sace pana ‘‘dhovitvā ānehī’’ti vuttā dhovati ceva rajati ca, dhovāpanapaccayā eva āpatti, rajane anāpatti. Evaṃ sabbattha. Tenāha ‘‘sace pana‘dhovā’ti vuttā’’tiādi. Bhikkhūnaṃ vasena ekato upasampannāya dhovāpentassa yathāvatthukamevāti āha ‘‘bhikkhunisaṅghavasenā’’tiādi.
അഞ്ഞസ്സ വാ സന്തകന്തി അഞ്ഞസ്സ സന്തകം പുരാണചീവരം ധോവാപേന്തസ്സാതി അത്ഥോ. നിസീദനപച്ചത്ഥരണന്തി അഞ്ഞസ്സ വാ അത്തനോ വാ സന്തകം നിസീദനഞ്ചേവ പച്ചത്ഥരണഞ്ച. നിവാസനപാരുപനുപഗസ്സേവ ച ഇധ ‘‘പുരാണചീവര’’ന്തി അധിപ്പേതത്താ അത്തനോ സന്തകമ്പി നിസീദനപച്ചത്ഥരണം ധോവാപേന്തസ്സ ദുക്കടമേവ ഹോതി, ന നിസ്സഗ്ഗിയം. അവുത്താ വാ ധോവതീതി ഉദ്ദേസായ വാ ഓവാദായ വാ ആഗതാ കിലിട്ഠചീവരം ദിസ്വാ ഠപിതട്ഠാനതോ വാ ഗഹേത്വാ, ‘‘ദേഥ അയ്യ, ധോവിസ്സാമീ’’തി ആഹരാപേത്വാ വാ ധോവതി ചേവ രജതി ച ആകോടേതി ച, അയം അവുത്താ ധോവതി നാമ. യാപി ‘‘ഇമം ചീവരം ധോവാ’’തി ദഹരം വാ സാമണേരം വാ ആണാപേന്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ വചനം സുത്വാ ‘‘ആഹരഥയ്യ, അഹം ധോവിസ്സാമീ’’തി ധോവതി, താവകാലികം വാ ഗഹേത്വാ ധോവിത്വാ രജിത്വാ ദേതി, അയമ്പി അവുത്താ ധോവതി നാമ.
Aññassavā santakanti aññassa santakaṃ purāṇacīvaraṃ dhovāpentassāti attho. Nisīdanapaccattharaṇanti aññassa vā attano vā santakaṃ nisīdanañceva paccattharaṇañca. Nivāsanapārupanupagasseva ca idha ‘‘purāṇacīvara’’nti adhippetattā attano santakampi nisīdanapaccattharaṇaṃ dhovāpentassa dukkaṭameva hoti, na nissaggiyaṃ. Avuttā vā dhovatīti uddesāya vā ovādāya vā āgatā kiliṭṭhacīvaraṃ disvā ṭhapitaṭṭhānato vā gahetvā, ‘‘detha ayya, dhovissāmī’’ti āharāpetvā vā dhovati ceva rajati ca ākoṭeti ca, ayaṃ avuttā dhovati nāma. Yāpi ‘‘imaṃ cīvaraṃ dhovā’’ti daharaṃ vā sāmaṇeraṃ vā āṇāpentassa bhikkhuno vacanaṃ sutvā ‘‘āharathayya, ahaṃ dhovissāmī’’ti dhovati, tāvakālikaṃ vā gahetvā dhovitvā rajitvā deti, ayampi avuttā dhovati nāma.
അഞ്ഞം വാ പരിക്ഖാരന്തി ഉപാഹനത്ഥവികപത്തത്ഥവികഅംസബദ്ധകകായബന്ധനമഞ്ചപീഠതട്ടികാദിം യം കിഞ്ചി. ‘‘ഉപചാരേ ഠത്വാ’’തി വചനതോ പേസിത്വാ ധോവനേപി അനാപത്തി. ഉപചാരേതി അന്തോദ്വാദസഹത്ഥേ ഓകാസേ.
Aññaṃ vā parikkhāranti upāhanatthavikapattatthavikaaṃsabaddhakakāyabandhanamañcapīṭhataṭṭikādiṃ yaṃ kiñci. ‘‘Upacāre ṭhatvā’’ti vacanato pesitvā dhovanepi anāpatti. Upacāreti antodvādasahatthe okāse.
പുരാണചീവരസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.