Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
౧౦. పురేజాతపచ్చయనిద్దేసవణ్ణనా
10. Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā
౧౦. దస్సితమేవ నయదస్సనవసేనాతి యోజనా. యది దస్సితమేవ, కస్మా వుత్తం ‘‘సావసేసవసేన దేసనా కతా’’తి ఆహ ‘‘సరూపేన అదస్సితత్తా’’తి. ‘‘యం యం ధమ్మం పురేజాతం ఆరబ్భ యే యే ధమ్మా ఉప్పజ్జన్తి చిత్తచేతసికా ధమ్మా, తే తే ధమ్మా తేసం తేసం ధమ్మానం పురేజాతపచ్చయేన పచ్చయో’’తి ఏవం సరూపేన పాళియం అదస్సితత్తా. ఇద్ధివిధాభిఞ్ఞాయ చాతి చ-సద్దేన చుతూపపాతఞాణస్సపి సఙ్గహో దట్ఠబ్బో. తస్సపి హి రూపధమ్మారమ్మణకాలే అట్ఠారససు యం కిఞ్చి ఆరమ్మణపురేజాతం హోతి పచ్చుప్పన్నారమ్మణత్తా. ‘‘చవమానే ఉపపజ్జమానే’’తి హి వుత్తం. దిబ్బచక్ఖుదిబ్బసోతఞాణేసు చ వత్తబ్బమేవ నత్థి.
10. Dassitameva nayadassanavasenāti yojanā. Yadi dassitameva, kasmā vuttaṃ ‘‘sāvasesavasena desanā katā’’ti āha ‘‘sarūpena adassitattā’’ti. ‘‘Yaṃ yaṃ dhammaṃ purejātaṃ ārabbha ye ye dhammā uppajjanti cittacetasikā dhammā, te te dhammā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ purejātapaccayena paccayo’’ti evaṃ sarūpena pāḷiyaṃ adassitattā. Iddhividhābhiññāya cāti ca-saddena cutūpapātañāṇassapi saṅgaho daṭṭhabbo. Tassapi hi rūpadhammārammaṇakāle aṭṭhārasasu yaṃ kiñci ārammaṇapurejātaṃ hoti paccuppannārammaṇattā. ‘‘Cavamāne upapajjamāne’’ti hi vuttaṃ. Dibbacakkhudibbasotañāṇesu ca vattabbameva natthi.
ఇతరస్సపి అభావాతి ఆరమ్మణపురేజాతస్సపి అభావా అగ్గహణం పటిసన్ధిభావినోతి యోజనా. సతిపి కస్సచి పటిసన్ధిభావినో ఆరమ్మణపురేజాతే విభూతం పన కత్వా ఆరమ్మణకరణాభావతో అవిజ్జమానసదిసన్తి కత్వా వుత్తం ‘‘ఇతరస్సపి అభావా’’తి. తేనేవాహ ‘‘పటిసన్ధియా వియ అపరిబ్యత్తస్స ఆరమ్మణస్స ఆరమ్మణమత్తభావతో’’తి. సన్తీరణభావినో మనోవిఞ్ఞాణధాతుయాపి ఏకన్తేనేవ పురేజాతపచ్చయో రూపాదీని పఞ్చారమ్మణానీతి యోజనా. ఏత్థ చ ‘‘మనోధాతూనఞ్చా’’తిఆది ‘‘తదారమ్మణభావినో’’తి పదస్స పురతో వత్తబ్బో, ఉప్పటిపాటియా లిఖితం.
Itarassapi abhāvāti ārammaṇapurejātassapi abhāvā aggahaṇaṃ paṭisandhibhāvinoti yojanā. Satipi kassaci paṭisandhibhāvino ārammaṇapurejāte vibhūtaṃ pana katvā ārammaṇakaraṇābhāvato avijjamānasadisanti katvā vuttaṃ ‘‘itarassapi abhāvā’’ti. Tenevāha ‘‘paṭisandhiyā viya aparibyattassa ārammaṇassa ārammaṇamattabhāvato’’ti. Santīraṇabhāvino manoviññāṇadhātuyāpi ekanteneva purejātapaccayo rūpādīni pañcārammaṇānīti yojanā. Ettha ca ‘‘manodhātūnañcā’’tiādi ‘‘tadārammaṇabhāvino’’ti padassa purato vattabbo, uppaṭipāṭiyā likhitaṃ.
పురేజాతపచ్చయనిద్దేసవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / పట్ఠానపాళి • Paṭṭhānapāḷi / (౨) పచ్చయనిద్దేసో • (2) Paccayaniddeso
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౧౦. పురేజాతపచ్చయనిద్దేసవణ్ణనా • 10. Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā