| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
១០. បុរេជាតបច្ចយនិទ្ទេសវណ្ណនា
10. Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā
១០. ទស្សិតមេវ នយទស្សនវសេនាតិ យោជនា។ យទិ ទស្សិតមេវ, កស្មា វុត្តំ ‘‘សាវសេសវសេន ទេសនា កតា’’តិ អាហ ‘‘សរូបេន អទស្សិតត្តា’’តិ។ ‘‘យំ យំ ធម្មំ បុរេជាតំ អារព្ភ យេ យេ ធម្មា ឧប្បជ្ជន្តិ ចិត្តចេតសិកា ធម្មា, តេ តេ ធម្មា តេសំ តេសំ ធម្មានំ បុរេជាតបច្ចយេន បច្ចយោ’’តិ ឯវំ សរូបេន បាឡិយំ អទស្សិតត្តា។ ឥទ្ធិវិធាភិញ្ញាយ ចាតិ ច-សទ្ទេន ចុតូបបាតញាណស្សបិ សង្គហោ ទដ្ឋព្ពោ។ តស្សបិ ហិ រូបធម្មារម្មណកាលេ អដ្ឋារសសុ យំ កិញ្ចិ អារម្មណបុរេជាតំ ហោតិ បច្ចុប្បន្នារម្មណត្តា។ ‘‘ចវមានេ ឧបបជ្ជមានេ’’តិ ហិ វុត្តំ។ ទិព្ពចក្ខុទិព្ពសោតញាណេសុ ច វត្តព្ពមេវ នត្ថិ។
10. Dassitameva nayadassanavasenāti yojanā. Yadi dassitameva, kasmā vuttaṃ ‘‘sāvasesavasena desanā katā’’ti āha ‘‘sarūpena adassitattā’’ti. ‘‘Yaṃ yaṃ dhammaṃ purejātaṃ ārabbha ye ye dhammā uppajjanti cittacetasikā dhammā, te te dhammā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ purejātapaccayena paccayo’’ti evaṃ sarūpena pāḷiyaṃ adassitattā. Iddhividhābhiññāya cāti ca-saddena cutūpapātañāṇassapi saṅgaho daṭṭhabbo. Tassapi hi rūpadhammārammaṇakāle aṭṭhārasasu yaṃ kiñci ārammaṇapurejātaṃ hoti paccuppannārammaṇattā. ‘‘Cavamāne upapajjamāne’’ti hi vuttaṃ. Dibbacakkhudibbasotañāṇesu ca vattabbameva natthi.
ឥតរស្សបិ អភាវាតិ អារម្មណបុរេជាតស្សបិ អភាវា អគ្គហណំ បដិសន្ធិភាវិនោតិ យោជនា។ សតិបិ កស្សចិ បដិសន្ធិភាវិនោ អារម្មណបុរេជាតេ វិភូតំ បន កត្វា អារម្មណករណាភាវតោ អវិជ្ជមានសទិសន្តិ កត្វា វុត្តំ ‘‘ឥតរស្សបិ អភាវា’’តិ។ តេនេវាហ ‘‘បដិសន្ធិយា វិយ អបរិព្យត្តស្ស អារម្មណស្ស អារម្មណមត្តភាវតោ’’តិ។ សន្តីរណភាវិនោ មនោវិញ្ញាណធាតុយាបិ ឯកន្តេនេវ បុរេជាតបច្ចយោ រូបាទីនិ បញ្ចារម្មណានីតិ យោជនា។ ឯត្ថ ច ‘‘មនោធាតូនញ្ចា’’តិអាទិ ‘‘តទារម្មណភាវិនោ’’តិ បទស្ស បុរតោ វត្តព្ពោ, ឧប្បដិបាដិយា លិខិតំ។
Itarassapi abhāvāti ārammaṇapurejātassapi abhāvā aggahaṇaṃ paṭisandhibhāvinoti yojanā. Satipi kassaci paṭisandhibhāvino ārammaṇapurejāte vibhūtaṃ pana katvā ārammaṇakaraṇābhāvato avijjamānasadisanti katvā vuttaṃ ‘‘itarassapi abhāvā’’ti. Tenevāha ‘‘paṭisandhiyā viya aparibyattassa ārammaṇassa ārammaṇamattabhāvato’’ti. Santīraṇabhāvino manoviññāṇadhātuyāpi ekanteneva purejātapaccayo rūpādīni pañcārammaṇānīti yojanā. Ettha ca ‘‘manodhātūnañcā’’tiādi ‘‘tadārammaṇabhāvino’’ti padassa purato vattabbo, uppaṭipāṭiyā likhitaṃ.
បុរេជាតបច្ចយនិទ្ទេសវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / បដ្ឋានបាឡិ • Paṭṭhānapāḷi / (២) បច្ចយនិទ្ទេសោ • (2) Paccayaniddeso
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ១០. បុរេជាតបច្ចយនិទ្ទេសវណ្ណនា • 10. Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā
