Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
೧೦. ಪುರೇಜಾತಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
10. Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā
೧೦. ದಸ್ಸಿತಮೇವ ನಯದಸ್ಸನವಸೇನಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಯದಿ ದಸ್ಸಿತಮೇವ, ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಾವಸೇಸವಸೇನ ದೇಸನಾ ಕತಾ’’ತಿ ಆಹ ‘‘ಸರೂಪೇನ ಅದಸ್ಸಿತತ್ತಾ’’ತಿ। ‘‘ಯಂ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಪುರೇಜಾತಂ ಆರಬ್ಭ ಯೇ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ, ತೇ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪುರೇಜಾತಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ’’ತಿ ಏವಂ ಸರೂಪೇನ ಪಾಳಿಯಂ ಅದಸ್ಸಿತತ್ತಾ। ಇದ್ಧಿವಿಧಾಭಿಞ್ಞಾಯ ಚಾತಿ ಚ-ಸದ್ದೇನ ಚುತೂಪಪಾತಞಾಣಸ್ಸಪಿ ಸಙ್ಗಹೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ತಸ್ಸಪಿ ಹಿ ರೂಪಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಕಾಲೇ ಅಟ್ಠಾರಸಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆರಮ್ಮಣಪುರೇಜಾತಂ ಹೋತಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ। ‘‘ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ’’ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ। ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುದಿಬ್ಬಸೋತಞಾಣೇಸು ಚ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ।
10. Dassitameva nayadassanavasenāti yojanā. Yadi dassitameva, kasmā vuttaṃ ‘‘sāvasesavasena desanā katā’’ti āha ‘‘sarūpena adassitattā’’ti. ‘‘Yaṃ yaṃ dhammaṃ purejātaṃ ārabbha ye ye dhammā uppajjanti cittacetasikā dhammā, te te dhammā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ purejātapaccayena paccayo’’ti evaṃ sarūpena pāḷiyaṃ adassitattā. Iddhividhābhiññāya cāti ca-saddena cutūpapātañāṇassapi saṅgaho daṭṭhabbo. Tassapi hi rūpadhammārammaṇakāle aṭṭhārasasu yaṃ kiñci ārammaṇapurejātaṃ hoti paccuppannārammaṇattā. ‘‘Cavamāne upapajjamāne’’ti hi vuttaṃ. Dibbacakkhudibbasotañāṇesu ca vattabbameva natthi.
ಇತರಸ್ಸಪಿ ಅಭಾವಾತಿ ಆರಮ್ಮಣಪುರೇಜಾತಸ್ಸಪಿ ಅಭಾವಾ ಅಗ್ಗಹಣಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಭಾವಿನೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಸತಿಪಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಭಾವಿನೋ ಆರಮ್ಮಣಪುರೇಜಾತೇ ವಿಭೂತಂ ಪನ ಕತ್ವಾ ಆರಮ್ಮಣಕರಣಾಭಾವತೋ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಸದಿಸನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಇತರಸ್ಸಪಿ ಅಭಾವಾ’’ತಿ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ವಿಯ ಅಪರಿಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣಮತ್ತಭಾವತೋ’’ತಿ। ಸನ್ತೀರಣಭಾವಿನೋ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯಾಪಿ ಏಕನ್ತೇನೇವ ಪುರೇಜಾತಪಚ್ಚಯೋ ರೂಪಾದೀನಿ ಪಞ್ಚಾರಮ್ಮಣಾನೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಮನೋಧಾತೂನಞ್ಚಾ’’ತಿಆದಿ ‘‘ತದಾರಮ್ಮಣಭಾವಿನೋ’’ತಿ ಪದಸ್ಸ ಪುರತೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಲಿಖಿತಂ।
Itarassapi abhāvāti ārammaṇapurejātassapi abhāvā aggahaṇaṃ paṭisandhibhāvinoti yojanā. Satipi kassaci paṭisandhibhāvino ārammaṇapurejāte vibhūtaṃ pana katvā ārammaṇakaraṇābhāvato avijjamānasadisanti katvā vuttaṃ ‘‘itarassapi abhāvā’’ti. Tenevāha ‘‘paṭisandhiyā viya aparibyattassa ārammaṇassa ārammaṇamattabhāvato’’ti. Santīraṇabhāvino manoviññāṇadhātuyāpi ekanteneva purejātapaccayo rūpādīni pañcārammaṇānīti yojanā. Ettha ca ‘‘manodhātūnañcā’’tiādi ‘‘tadārammaṇabhāvino’’ti padassa purato vattabbo, uppaṭipāṭiyā likhitaṃ.
ಪುರೇಜಾತಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಪಟ್ಠಾನಪಾಳಿ • Paṭṭhānapāḷi / (೨) ಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೋ • (2) Paccayaniddeso
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೧೦. ಪುರೇಜಾತಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 10. Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā