| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
10. පුරෙජාතපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා
10. Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā
10. දස්‌සිතමෙව නයදස්‌සනවසෙනාති යොජනා. යදි දස්‌සිතමෙව, කස්‌මා වුත්‌තං ‘‘සාවසෙසවසෙන දෙසනා කතා’’ති ආහ ‘‘සරූපෙන අදස්‌සිතත්‌තා’’ති. ‘‘යං යං ධම්‌මං පුරෙජාතං ආරබ්‌භ යෙ යෙ ධම්‌මා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති චිත්‌තචෙතසිකා ධම්‌මා, තෙ තෙ ධම්‌මා තෙසං තෙසං ධම්‌මානං පුරෙජාතපච්‌චයෙන පච්‌චයො’’ති එවං සරූපෙන පාළියං අදස්‌සිතත්‌තා. ඉද්‌ධිවිධාභිඤ්‌ඤාය චාති ච-සද්‌දෙන චුතූපපාතඤාණස්‌සපි සඞ්‌ගහො දට්‌ඨබ්‌බො. තස්‌සපි හි රූපධම්‌මාරම්‌මණකාලෙ අට්‌ඨාරසසු යං කිඤ්‌චි ආරම්‌මණපුරෙජාතං හොති පච්‌චුප්‌පන්‌නාරම්‌මණත්‌තා. ‘‘චවමානෙ උපපජ්‌ජමානෙ’’ති හි වුත්‌තං. දිබ්‌බචක්‌ඛුදිබ්‌බසොතඤාණෙසු ච වත්‌තබ්‌බමෙව නත්‌ථි.
10. Dassitameva nayadassanavasenāti yojanā. Yadi dassitameva, kasmā vuttaṃ ‘‘sāvasesavasena desanā katā’’ti āha ‘‘sarūpena adassitattā’’ti. ‘‘Yaṃ yaṃ dhammaṃ purejātaṃ ārabbha ye ye dhammā uppajjanti cittacetasikā dhammā, te te dhammā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ purejātapaccayena paccayo’’ti evaṃ sarūpena pāḷiyaṃ adassitattā. Iddhividhābhiññāya cāti ca-saddena cutūpapātañāṇassapi saṅgaho daṭṭhabbo. Tassapi hi rūpadhammārammaṇakāle aṭṭhārasasu yaṃ kiñci ārammaṇapurejātaṃ hoti paccuppannārammaṇattā. ‘‘Cavamāne upapajjamāne’’ti hi vuttaṃ. Dibbacakkhudibbasotañāṇesu ca vattabbameva natthi.
ඉතරස්‌සපි අභාවාති ආරම්‌මණපුරෙජාතස්‌සපි අභාවා අග්‌ගහණං පටිසන්‌ධිභාවිනොති යොජනා. සතිපි කස්‌සචි පටිසන්‌ධිභාවිනො ආරම්‌මණපුරෙජාතෙ විභූතං පන කත්‌වා ආරම්‌මණකරණාභාවතො අවිජ්‌ජමානසදිසන්‌ති කත්‌වා වුත්‌තං ‘‘ඉතරස්‌සපි අභාවා’’ති. තෙනෙවාහ ‘‘පටිසන්‌ධියා විය අපරිබ්‍යත්‌තස්‌ස ආරම්‌මණස්‌ස ආරම්‌මණමත්‌තභාවතො’’ති. සන්‌තීරණභාවිනො මනොවිඤ්‌ඤාණධාතුයාපි එකන්‌තෙනෙව පුරෙජාතපච්‌චයො රූපාදීනි පඤ්‌චාරම්‌මණානීති යොජනා. එත්‌ථ ච ‘‘මනොධාතූනඤ්‌චා’’තිආදි ‘‘තදාරම්‌මණභාවිනො’’ති පදස්‌ස පුරතො වත්‌තබ්‌බො, උප්‌පටිපාටියා ලිඛිතං.
Itarassapi abhāvāti ārammaṇapurejātassapi abhāvā aggahaṇaṃ paṭisandhibhāvinoti yojanā. Satipi kassaci paṭisandhibhāvino ārammaṇapurejāte vibhūtaṃ pana katvā ārammaṇakaraṇābhāvato avijjamānasadisanti katvā vuttaṃ ‘‘itarassapi abhāvā’’ti. Tenevāha ‘‘paṭisandhiyā viya aparibyattassa ārammaṇassa ārammaṇamattabhāvato’’ti. Santīraṇabhāvino manoviññāṇadhātuyāpi ekanteneva purejātapaccayo rūpādīni pañcārammaṇānīti yojanā. Ettha ca ‘‘manodhātūnañcā’’tiādi ‘‘tadārammaṇabhāvino’’ti padassa purato vattabbo, uppaṭipāṭiyā likhitaṃ.
පුරෙජාතපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / පට්‌ඨානපාළි • Paṭṭhānapāḷi / (2) පච්‌චයනිද්‌දෙසො • (2) Paccayaniddeso
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 10. පුරෙජාතපච්‌චයනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 10. Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā
