| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၂. ပုရိမကောဋိပဉ္ဟော
2. Purimakoṭipañho
၂. ရာဇာ အာဟ ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, ယံ ပနေတံ ဗ္ရူသိ ‘ပုရိမာ ကောဋိ န ပညာယတီ’တိ, တသ္သ ဩပမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ပုရိသော ပရိတ္တံ 1 ဗီဇံ ပထဝိယံ နိက္ခိပေယ္ယ, တတော အင္ကုရော ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ အနုပုဗ္ဗေန ဝုဍ္ဎိံ ဝိရူဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိတ္ဝာ ဖလံ ဒဒေယ္ယ။ တတော ဗီဇံ ဂဟေတ္ဝာ ပုန ရောပေယ္ယ, တတောပိ အင္ကုရော ဥဋ္ဌဟိတ္ဝာ အနုပုဗ္ဗေန ဝုဍ္ဎိံ ဝိရူဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိတ္ဝာ ဖလံ ဒဒေယ္ယ။ ဧဝမေတိသ္သာ သန္တတိယာ အတ္ထိ အန္တော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, အဒ္ဓာနသ္သာပိ ပုရိမာ ကောဋိ န ပညာယတီ’’တိ။
2. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘purimā koṭi na paññāyatī’ti, tassa opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, puriso parittaṃ 2 bījaṃ pathaviyaṃ nikkhipeyya, tato aṅkuro uṭṭhahitvā anupubbena vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjitvā phalaṃ dadeyya. Tato bījaṃ gahetvā puna ropeyya, tatopi aṅkuro uṭṭhahitvā anupubbena vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjitvā phalaṃ dadeyya. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘ဘိယ္ယော ဩပမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍံ ဘဝေယ္ယ, အဏ္ဍတော ကုက္ကုဋီ ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍန္တိ။ ဧဝမေတိသ္သာ သန္တတိယာ အတ္ထိ အန္တော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, အဒ္ဓာနသ္သာပိ ပုရိမာ ကောဋိ န ပညာယတီ’’တိ။
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kukkuṭiyā aṇḍaṃ bhaveyya, aṇḍato kukkuṭī kukkuṭiyā aṇḍanti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘ဘိယ္ယော ဩပမ္မံ ကရောဟီ’’တိ။ ထေရော ပထဝိယာ စက္ကံ လိခိတ္ဝာ မိလိန္ဒံ ရာဇာနံ ဧတဒဝောစ ‘‘အတ္ထိ, မဟာရာဇ, ဣမသ္သ စက္ကသ္သ အန္တော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဣမာနိ စက္ကာနိ ဝုတ္တာနိ ဘဂဝတာ ‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ, တိဏ္ဏံ သင္ဂတိ ဖသ္သော, ဖသ္သပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏ္ဟာ, တဏ္ဟာပစ္စယာ ဥပာဒာနံ, ဥပာဒာနပစ္စယာ ကမ္မံ, ကမ္မတော ပုန စက္ခုံ ဇာယတီ’တိ။ ဧဝမေတိသ္သာ သန္တတိယာ အတ္ထိ အန္တော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ဘန္တေ’’တိ။
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. Thero pathaviyā cakkaṃ likhitvā milindaṃ rājānaṃ etadavoca ‘‘atthi, mahārāja, imassa cakkassa anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, imāni cakkāni vuttāni bhagavatā ‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā kammaṃ, kammato puna cakkhuṃ jāyatī’ti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti.
‘‘‘သောတဉ္စ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စ။ပေ.။ မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏံ, တိဏ္ဏံ သင္ဂတိ ဖသ္သော, ဖသ္သပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏ္ဟာ, တဏ္ဟာပစ္စယာ ဥပာဒာနံ, ဥပာဒာနပစ္စယာ ကမ္မံ, ကမ္မတော ပုန မနော ဇာယတီ’တိ။ ဧဝမေတိသ္သာ သန္တတိယာ အတ္ထိ အန္တော’’တိ? ‘‘နတ္ထိ ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, အဒ္ဓာနသ္သာပိ ပုရိမာ ကောဋိ န ပညာယတီ’’တိ။
‘‘‘Sotañca paṭicca sadde ca…pe… manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā kammaṃ, kammato puna mano jāyatī’ti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘ကလ္လောသိ, ဘန္တေ နာဂသေနာ’’တိ။
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
ပုရိမကောဋိပဉ္ဟော ဒုတိယော။
Purimakoṭipañho dutiyo.
Footnotes:
