| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
2. පුරිමකොටිපඤ්‌හො
2. Purimakoṭipañho
2. රාජා ආහ ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, යං පනෙතං බ්‍රූසි ‘පුරිමා කොටි න පඤ්‌ඤායතී’ති, තස්‌ස ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, පුරිසො පරිත්‌තං 1 බීජං පථවියං නික්‌ඛිපෙය්‍ය, තතො අඞ්‌කුරො උට්‌ඨහිත්‌වා අනුපුබ්‌බෙන වුඩ්‌ඪිං විරූළ්‌හිං වෙපුල්‌ලං ආපජ්‌ජිත්‌වා ඵලං දදෙය්‍ය. තතො බීජං ගහෙත්‌වා පුන රොපෙය්‍ය, තතොපි අඞ්‌කුරො උට්‌ඨහිත්‌වා අනුපුබ්‌බෙන වුඩ්‌ඪිං විරූළ්‌හිං වෙපුල්‌ලං ආපජ්‌ජිත්‌වා ඵලං දදෙය්‍ය. එවමෙතිස්‌සා සන්‌තතියා අත්‌ථි අන්‌තො’’ති? ‘‘නත්‌ථි භන්‌තෙ’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, අද්‌ධානස්‌සාපි පුරිමා කොටි න පඤ්‌ඤායතී’’ති.
2. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘purimā koṭi na paññāyatī’ti, tassa opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, puriso parittaṃ 2 bījaṃ pathaviyaṃ nikkhipeyya, tato aṅkuro uṭṭhahitvā anupubbena vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjitvā phalaṃ dadeyya. Tato bījaṃ gahetvā puna ropeyya, tatopi aṅkuro uṭṭhahitvā anupubbena vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjitvā phalaṃ dadeyya. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘භිය්‍යො ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, කුක්‌කුටියා අණ්‌ඩං භවෙය්‍ය, අණ්‌ඩතො කුක්‌කුටී කුක්‌කුටියා අණ්‌ඩන්‌ති. එවමෙතිස්‌සා සන්‌තතියා අත්‌ථි අන්‌තො’’ති? ‘‘නත්‌ථි භන්‌තෙ’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, අද්‌ධානස්‌සාපි පුරිමා කොටි න පඤ්‌ඤායතී’’ති.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kukkuṭiyā aṇḍaṃ bhaveyya, aṇḍato kukkuṭī kukkuṭiyā aṇḍanti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘භිය්‍යො ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ථෙරො පථවියා චක්‌කං ලිඛිත්‌වා මිලින්‌දං රාජානං එතදවොච ‘‘අත්‌ථි, මහාරාජ, ඉමස්‌ස චක්‌කස්‌ස අන්‌තො’’ති? ‘‘නත්‌ථි භන්‌තෙ’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, ඉමානි චක්‌කානි වුත්‌තානි භගවතා ‘චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා කම්‌මං, කම්‌මතො පුන චක්‌ඛුං ජායතී’ති. එවමෙතිස්‌සා සන්‌තතියා අත්‌ථි අන්‌තො’’ති? ‘‘නත්‌ථි භන්‌තෙ’’ති.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. Thero pathaviyā cakkaṃ likhitvā milindaṃ rājānaṃ etadavoca ‘‘atthi, mahārāja, imassa cakkassa anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, imāni cakkāni vuttāni bhagavatā ‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā kammaṃ, kammato puna cakkhuṃ jāyatī’ti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti.
‘‘‘සොතඤ්‌ච පටිච්‌ච සද්‌දෙ ච…පෙ.… මනඤ්‌ච පටිච්‌ච ධම්‌මෙ ච උප්‌පජ්‌ජති මනොවිඤ්‌ඤාණං, තිණ්‌ණං සඞ්‌ගති ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා කම්‌මං, කම්‌මතො පුන මනො ජායතී’ති. එවමෙතිස්‌සා සන්‌තතියා අත්‌ථි අන්‌තො’’ති? ‘‘නත්‌ථි භන්‌තෙ’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, මහාරාජ, අද්‌ධානස්‌සාපි පුරිමා කොටි න පඤ්‌ඤායතී’’ති.
‘‘‘Sotañca paṭicca sadde ca…pe… manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā kammaṃ, kammato puna mano jāyatī’ti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘කල්‌ලොසි, භන්‌තෙ නාගසෙනා’’ති.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
පුරිමකොටිපඤ්‌හො දුතියො.
Purimakoṭipañho dutiyo.
Footnotes:
