| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੨. ਪੁਰਿਮਕੋਟਿਪਞ੍ਹੋ
2. Purimakoṭipañho
੨. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ‘ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ 1 ਬੀਜਂ ਪਥવਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਤਤੋ ਅਙ੍ਕੁਰੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ વੁਡ੍ਢਿਂ વਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ વੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਫਲਂ ਦਦੇਯ੍ਯ। ਤਤੋ ਬੀਜਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਤਤੋਪਿ ਅਙ੍ਕੁਰੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ વੁਡ੍ਢਿਂ વਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ વੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਫਲਂ ਦਦੇਯ੍ਯ। ਏવਮੇਤਿਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ।
2. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘purimā koṭi na paññāyatī’ti, tassa opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, puriso parittaṃ 2 bījaṃ pathaviyaṃ nikkhipeyya, tato aṅkuro uṭṭhahitvā anupubbena vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjitvā phalaṃ dadeyya. Tato bījaṃ gahetvā puna ropeyya, tatopi aṅkuro uṭṭhahitvā anupubbena vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjitvā phalaṃ dadeyya. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਅਣ੍ਡਂ ਭવੇਯ੍ਯ, ਅਣ੍ਡਤੋ ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਅਣ੍ਡਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇਤਿਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kukkuṭiyā aṇḍaṃ bhaveyya, aṇḍato kukkuṭī kukkuṭiyā aṇḍanti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ। ਥੇਰੋ ਪਥવਿਯਾ ਚਕ੍ਕਂ ਲਿਖਿਤ੍વਾ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਰਾਜਾਨਂ ਏਤਦવੋਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਾਨਿ ਚਕ੍ਕਾਨਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗવਤਾ ‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਕਮ੍ਮਂ, ਕਮ੍ਮਤੋ ਪੁਨ ਚਕ੍ਖੁਂ ਜਾਯਤੀ’ਤਿ। ਏવਮੇਤਿਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ।
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. Thero pathaviyā cakkaṃ likhitvā milindaṃ rājānaṃ etadavoca ‘‘atthi, mahārāja, imassa cakkassa anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, imāni cakkāni vuttāni bhagavatā ‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā kammaṃ, kammato puna cakkhuṃ jāyatī’ti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti.
‘‘‘ਸੋਤਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਦ੍ਦੇ ਚ…ਪੇ॰… ਮਨਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਕਮ੍ਮਂ, ਕਮ੍ਮਤੋ ਪੁਨ ਮਨੋ ਜਾਯਤੀ’ਤਿ। ਏવਮੇਤਿਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ।
‘‘‘Sotañca paṭicca sadde ca…pe… manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā kammaṃ, kammato puna mano jāyatī’ti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ।
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
ਪੁਰਿਮਕੋਟਿਪਞ੍ਹੋ ਦੁਤਿਯੋ।
Purimakoṭipañho dutiyo.
Footnotes:
