| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൨. പുരിമകോടിപഞ്ഹോ
2. Purimakoṭipañho
൨. രാജാ ആഹ ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, യം പനേതം ബ്രൂസി ‘പുരിമാ കോടി ന പഞ്ഞായതീ’തി, തസ്സ ഓപമ്മം കരോഹീ’’തി. ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, പുരിസോ പരിത്തം 1 ബീജം പഥവിയം നിക്ഖിപേയ്യ, തതോ അങ്കുരോ ഉട്ഠഹിത്വാ അനുപുബ്ബേന വുഡ്ഢിം വിരൂള്ഹിം വേപുല്ലം ആപജ്ജിത്വാ ഫലം ദദേയ്യ. തതോ ബീജം ഗഹേത്വാ പുന രോപേയ്യ, തതോപി അങ്കുരോ ഉട്ഠഹിത്വാ അനുപുബ്ബേന വുഡ്ഢിം വിരൂള്ഹിം വേപുല്ലം ആപജ്ജിത്വാ ഫലം ദദേയ്യ. ഏവമേതിസ്സാ സന്തതിയാ അത്ഥി അന്തോ’’തി? ‘‘നത്ഥി ഭന്തേ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, അദ്ധാനസ്സാപി പുരിമാ കോടി ന പഞ്ഞായതീ’’തി.
2. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘purimā koṭi na paññāyatī’ti, tassa opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, puriso parittaṃ 2 bījaṃ pathaviyaṃ nikkhipeyya, tato aṅkuro uṭṭhahitvā anupubbena vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjitvā phalaṃ dadeyya. Tato bījaṃ gahetvā puna ropeyya, tatopi aṅkuro uṭṭhahitvā anupubbena vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjitvā phalaṃ dadeyya. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘ഭിയ്യോ ഓപമ്മം കരോഹീ’’തി. ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, കുക്കുടിയാ അണ്ഡം ഭവേയ്യ, അണ്ഡതോ കുക്കുടീ കുക്കുടിയാ അണ്ഡന്തി. ഏവമേതിസ്സാ സന്തതിയാ അത്ഥി അന്തോ’’തി? ‘‘നത്ഥി ഭന്തേ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, അദ്ധാനസ്സാപി പുരിമാ കോടി ന പഞ്ഞായതീ’’തി.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kukkuṭiyā aṇḍaṃ bhaveyya, aṇḍato kukkuṭī kukkuṭiyā aṇḍanti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘ഭിയ്യോ ഓപമ്മം കരോഹീ’’തി. ഥേരോ പഥവിയാ ചക്കം ലിഖിത്വാ മിലിന്ദം രാജാനം ഏതദവോച ‘‘അത്ഥി, മഹാരാജ, ഇമസ്സ ചക്കസ്സ അന്തോ’’തി? ‘‘നത്ഥി ഭന്തേ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഇമാനി ചക്കാനി വുത്താനി ഭഗവതാ ‘ചക്ഖുഞ്ച പടിച്ച രൂപേ ച ഉപ്പജ്ജതി ചക്ഖുവിഞ്ഞാണം, തിണ്ണം സങ്ഗതി ഫസ്സോ, ഫസ്സപച്ചയാ വേദനാ, വേദനാപച്ചയാ തണ്ഹാ, തണ്ഹാപച്ചയാ ഉപാദാനം, ഉപാദാനപച്ചയാ കമ്മം, കമ്മതോ പുന ചക്ഖും ജായതീ’തി. ഏവമേതിസ്സാ സന്തതിയാ അത്ഥി അന്തോ’’തി? ‘‘നത്ഥി ഭന്തേ’’തി.
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. Thero pathaviyā cakkaṃ likhitvā milindaṃ rājānaṃ etadavoca ‘‘atthi, mahārāja, imassa cakkassa anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, imāni cakkāni vuttāni bhagavatā ‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā kammaṃ, kammato puna cakkhuṃ jāyatī’ti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti.
‘‘‘സോതഞ്ച പടിച്ച സദ്ദേ ച…പേ॰… മനഞ്ച പടിച്ച ധമ്മേ ച ഉപ്പജ്ജതി മനോവിഞ്ഞാണം, തിണ്ണം സങ്ഗതി ഫസ്സോ, ഫസ്സപച്ചയാ വേദനാ, വേദനാപച്ചയാ തണ്ഹാ, തണ്ഹാപച്ചയാ ഉപാദാനം, ഉപാദാനപച്ചയാ കമ്മം, കമ്മതോ പുന മനോ ജായതീ’തി. ഏവമേതിസ്സാ സന്തതിയാ അത്ഥി അന്തോ’’തി? ‘‘നത്ഥി ഭന്തേ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, അദ്ധാനസ്സാപി പുരിമാ കോടി ന പഞ്ഞായതീ’’തി.
‘‘‘Sotañca paṭicca sadde ca…pe… manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā kammaṃ, kammato puna mano jāyatī’ti. Evametissā santatiyā atthi anto’’ti? ‘‘Natthi bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, addhānassāpi purimā koṭi na paññāyatī’’ti.
‘‘കല്ലോസി, ഭന്തേ നാഗസേനാ’’തി.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
പുരിമകോടിപഞ്ഹോ ദുതിയോ.
Purimakoṭipañho dutiyo.
Footnotes:
