| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
२. पुरिसगतिसुत्तवण्णना
2. Purisagatisuttavaṇṇanā
५५. दुतिये पुरिसगतियोति पुरिसस्स ञाणगतियो। अनुपादापरिनिब्बानन्ति अपच्चयनिब्बानं। नो चस्साति अतीते अत्तभावनिब्बत्तकं कम्मं नो चे अभविस्स। नो च मे सियाति एतरहि मे अयं अत्तभावो न सिया। न भविस्सतीति एतरहि मे अनागतत्तभावनिब्बत्तकं कम्मं न भविस्सति। न च मे भविस्सतीति अनागते मे अत्तभावो न भविस्सति। यदत्थि यं भूतन्ति यं अत्थि यं भूतं पच्चुप्पन्नक्खन्धपञ्चकं। तं पजहामीति उपेक्खं पटिलभतीति तं तत्थ छन्दरागप्पहानेन पजहामीति विपस्सनुपेक्खं पटिलभति। भवे न रज्जतीति अतीते खन्धपञ्चके तण्हादिट्ठीहि न रज्जति। सम्भवे न रज्जतीति अनागतेपि तथेव न रज्जति। अत्थुत्तरि पदं सन्तन्ति उत्तरि सन्तं निब्बानपदं नाम अत्थि। सम्मप्पञ्ञाय पस्सतीति तं सहविपस्सनाय मग्गपञ्ञाय सम्मा पस्सति। न सब्बेन सब्बन्ति एकच्चानं किलेसानं अप्पहीनत्ता सच्चपटिच्छादकस्स तमस्स सब्बसो अविद्धंसितत्ता न सब्बाकारेन सब्बं। हञ्ञमानेति सण्डासेन गहेत्वा मुट्ठिकाय कोट्टियमाने। अन्तरापरिनिब्बायीति उपपत्तिसमनन्तरतो पट्ठाय आयुनो वेमज्झं अनतिक्कमित्वा एत्थन्तरे किलेसपरिनिब्बानेन परिनिब्बुतो होति। अनुपहच्च तलन्ति आकासतलं अनुपहच्च अनतिक्कमित्वा , भूमिं अप्पत्वा आकासेयेव निब्बायेय्याति इमाहि तीहि उपमाहि तयो अन्तरापरिनिब्बायी दस्सिता।
55. Dutiye purisagatiyoti purisassa ñāṇagatiyo. Anupādāparinibbānanti apaccayanibbānaṃ. No cassāti atīte attabhāvanibbattakaṃ kammaṃ no ce abhavissa. No ca me siyāti etarahi me ayaṃ attabhāvo na siyā. Na bhavissatīti etarahi me anāgatattabhāvanibbattakaṃ kammaṃ na bhavissati. Na ca me bhavissatīti anāgate me attabhāvo na bhavissati. Yadatthi yaṃ bhūtanti yaṃ atthi yaṃ bhūtaṃ paccuppannakkhandhapañcakaṃ. Taṃ pajahāmīti upekkhaṃ paṭilabhatīti taṃ tattha chandarāgappahānena pajahāmīti vipassanupekkhaṃ paṭilabhati. Bhave na rajjatīti atīte khandhapañcake taṇhādiṭṭhīhi na rajjati. Sambhave na rajjatīti anāgatepi tatheva na rajjati. Atthuttaripadaṃ santanti uttari santaṃ nibbānapadaṃ nāma atthi. Sammappaññāya passatīti taṃ sahavipassanāya maggapaññāya sammā passati. Na sabbena sabbanti ekaccānaṃ kilesānaṃ appahīnattā saccapaṭicchādakassa tamassa sabbaso aviddhaṃsitattā na sabbākārena sabbaṃ. Haññamāneti saṇḍāsena gahetvā muṭṭhikāya koṭṭiyamāne. Antarāparinibbāyīti upapattisamanantarato paṭṭhāya āyuno vemajjhaṃ anatikkamitvā etthantare kilesaparinibbānena parinibbuto hoti. Anupahacca talanti ākāsatalaṃ anupahacca anatikkamitvā , bhūmiṃ appatvā ākāseyeva nibbāyeyyāti imāhi tīhi upamāhi tayo antarāparinibbāyī dassitā.
उपहच्चपरिनिब्बायीति आयुवेमज्झं अतिक्कमित्वा पच्छिमकोटिं अप्पत्वा परिनिब्बुतो होति। उपहच्च तलन्ति जलमाना गन्त्वा आकासतलं अतिक्कमित्वा पथवीतलं वा उपहनित्वा पथवियं पतितमत्ताव निब्बायेय्य। असङ्खारेन अप्पयोगेन किलेसे खेपेत्वा परिनिब्बायीति असङ्खारपरिनिब्बायी। ससङ्खारेन सप्पयोगेन किलेसे खेपेत्वा परिनिब्बायीति ससङ्खारपरिनिब्बायी। गच्छन्ति निरारक्खं अरञ्ञं। दायन्ति सारक्खं अभयत्थाय दिन्नं अरञ्ञं। सेसमेत्थ उत्तानत्थमेव। इमस्मिं सुत्ते अरियपुग्गलाव कथिताति।
Upahaccaparinibbāyīti āyuvemajjhaṃ atikkamitvā pacchimakoṭiṃ appatvā parinibbuto hoti. Upahacca talanti jalamānā gantvā ākāsatalaṃ atikkamitvā pathavītalaṃ vā upahanitvā pathaviyaṃ patitamattāva nibbāyeyya. Asaṅkhārena appayogena kilese khepetvā parinibbāyīti asaṅkhāraparinibbāyī. Sasaṅkhārena sappayogena kilese khepetvā parinibbāyīti sasaṅkhāraparinibbāyī. Gacchanti nirārakkhaṃ araññaṃ. Dāyanti sārakkhaṃ abhayatthāya dinnaṃ araññaṃ. Sesamettha uttānatthameva. Imasmiṃ sutte ariyapuggalāva kathitāti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / २. पुरिसगतिसुत्तं • 2. Purisagatisuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / १-२. अब्याकतसुत्तादिवण्णना • 1-2. Abyākatasuttādivaṇṇanā
