| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
२. पुरिससुत्तवण्णना
2. Purisasuttavaṇṇanā
११३. पुरिमसुत्तेति पुरिमसुत्तदेसनायं। तत्थ हि उपसङ्कमन्तवेलाय सत्थु गुणे अजानन्तो केवलं सम्मोदनं करोति। देसनं सुत्वा पन सत्थु गुणे ञत्वा सरणङ्गतत्ता इध इमस्मिं समागमे अभिवादेसि पञ्चपतिट्ठितेन वन्दि। अत्तानं अधि अज्झत्तं, अविजहेन अत्तानं अधिकिच्च उद्दिस्स पवत्तधम्मा अज्झत्तं एकज्झं गहणवसेन, भुम्मत्थे चेतं पच्चत्तवचनं। कामञ्चायं अज्झत्तसद्दो गोचरज्झत्तविसयज्झत्तअज्झत्तज्झत्तेसु पवत्तति। ते पनेत्थ न युज्जन्तीति वुत्तं ‘‘नियकज्झत्त’’न्ति, नियकसङ्खातअज्झत्तधम्मेसूति अत्थो। तेनाह ‘‘अत्तनो सन्ताने’’ति। लुब्भनलक्खणोति गिज्झनलक्खणो, आरम्मणे दळ्हग्गहणसभावोति अत्थो। दुस्सनलक्खणोति कुज्झनलक्खणो, ब्यापज्जनसभावोति अत्थो। मुय्हनलक्खणोति अञ्ञाणलक्खणो, आरम्मणे सभावसम्मोहभावोति अत्थो। विहेठेन्तीति अत्थनासनअनत्थुप्पादनेहि विबाधेन्ति। ततो एव यथा सग्गमग्गेसु न दिस्सति, एवं करोन्तीति आह ‘‘नासेन्ति विनासेन्ती’’ति। अत्तनि सम्भूताति सन्ताने निब्बत्ता।
113.Purimasutteti purimasuttadesanāyaṃ. Tattha hi upasaṅkamantavelāya satthu guṇe ajānanto kevalaṃ sammodanaṃ karoti. Desanaṃ sutvā pana satthu guṇe ñatvā saraṇaṅgatattā idha imasmiṃ samāgame abhivādesi pañcapatiṭṭhitena vandi. Attānaṃ adhi ajjhattaṃ, avijahena attānaṃ adhikicca uddissa pavattadhammā ajjhattaṃ ekajjhaṃ gahaṇavasena, bhummatthe cetaṃ paccattavacanaṃ. Kāmañcāyaṃ ajjhattasaddo gocarajjhattavisayajjhattaajjhattajjhattesu pavattati. Te panettha na yujjantīti vuttaṃ ‘‘niyakajjhatta’’nti, niyakasaṅkhātaajjhattadhammesūti attho. Tenāha ‘‘attano santāne’’ti. Lubbhanalakkhaṇoti gijjhanalakkhaṇo, ārammaṇe daḷhaggahaṇasabhāvoti attho. Dussanalakkhaṇoti kujjhanalakkhaṇo, byāpajjanasabhāvoti attho. Muyhanalakkhaṇoti aññāṇalakkhaṇo, ārammaṇe sabhāvasammohabhāvoti attho. Viheṭhentīti atthanāsanaanatthuppādanehi vibādhenti. Tato eva yathā saggamaggesu na dissati, evaṃ karontīti āha ‘‘nāsenti vināsentī’’ti. Attani sambhūtāti santāne nibbattā.
पुरिससुत्तवण्णना निट्ठिता।
Purisasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / २. पुरिससुत्तं • 2. Purisasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / २. पुरिससुत्तवण्णना • 2. Purisasuttavaṇṇanā
