| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Aṅguttara Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationអង្គុត្តរ និកាយ ៦។៦២
Numbered Discourses 6.62
៦។ មហាវគ្គ
6. The Great Chapter
បុរិសិន្ទ្រិយញាណសុត្ត
Knowledge of the Faculties of Persons
ឯវំ មេ សុតំ—ឯកំ សមយំ ភគវា កោសលេសុ ចារិកំ ចរមានោ មហតា ភិក្ខុសង្ឃេន សទ្ធិំ យេន ទណ្ឌកប្បកំ នាម កោសលានំ និគមោ តទវសរិ។ អថ ខោ ភគវា មគ្គា ឱក្កម្ម អញ្ញតរស្មិំ រុក្ខមូលេ បញ្ញត្តេ អាសនេ និសីទិ។ តេ ច ភិក្ខូ ទណ្ឌកប្បកំ បវិសិំសុ អាវសថំ បរិយេសិតុំ។
So I have heard. At one time the Buddha was wandering in the land of the Kosalans together with a large Saṅgha of bhikkhus when he arrived at a town of the Kosalans named Daṇḍakappaka. The Buddha left the road and sat at the root of a tree on the seat spread out. The bhikkhus entered Daṇḍakappaka to look for a guest house.
អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ សម្ពហុលេហិ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ យេន អចិរវតី នទី តេនុបសង្កមិ គត្តានិ បរិសិញ្ចិតុំ។ អចិរវតិយា នទិយា គត្តានិ បរិសិញ្ចិត្វា បច្ចុត្តរិត្វា ឯកចីវរោ អដ្ឋាសិ គត្តានិ បុព្ពាបយមានោ។
Then Venerable Ānanda together with several bhikkhus went to the Aciravati River to bathe. When he had bathed and emerged from the water he stood in one robe drying himself.
អថ ខោ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ យេនាយស្មា អានន្ទោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មន្តំ អានន្ទំ ឯតទវោច: “កិំ នុ ខោ, អាវុសោ អានន្ទ, សព្ពំ ចេតសោ សមន្នាហរិត្វា នុ ខោ ទេវទត្តោ ភគវតា ព្យាកតោ: ‘អាបាយិកោ ទេវទត្តោ នេរយិកោ កប្បដ្ឋោ អតេកិច្ឆោៜតិ, ឧទាហុ កេនចិទេវ បរិយាយេនាតិ?
Then a certain bhikkhu went up to Venerable Ānanda, and said to him, “Friend Ānanda, when the Buddha declared that Devadatta was going to a place of loss, to hell, there to remain for an eon, irredeemable, did he do so after wholeheartedly deliberating, or was this just a way of speaking?”
ឯវំ ខោ បនេតំ, អាវុសោ, ភគវតា ព្យាកតន៑”តិ។
“You’re right, friend, that’s how the Buddha declared it.”
អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច: “ឥធាហំ, ភន្តេ, សម្ពហុលេហិ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ យេន អចិរវតី នទី តេនុបសង្កមិំ គត្តានិ បរិសិញ្ចិតុំ។ អចិរវតិយា នទិយា គត្តានិ បរិសិញ្ចិត្វា បច្ចុត្តរិត្វា ឯកចីវរោ អដ្ឋាសិំ គត្តានិ បុព្ពាបយមានោ។ អថ ខោ, ភន្តេ, អញ្ញតរោ ភិក្ខុ យេនាហំ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា មំ ឯតទវោច: ‘កិំ នុ ខោ, អាវុសោ អានន្ទ, សព្ពំ ចេតសោ សមន្នាហរិត្វា នុ ខោ ទេវទត្តោ ភគវតា ព្យាកតោ—អាបាយិកោ ទេវទត្តោ នេរយិកោ កប្បដ្ឋោ អតេកិច្ឆោតិ, ឧទាហុ កេនចិទេវ បរិយាយេនាៜតិ? ឯវំ វុត្តេ, អហំ, ភន្តេ, តំ ភិក្ខុំ ឯតទវោចំ: ‘ឯវំ ខោ បនេតំ, អាវុសោ, ភគវតា ព្យាកតន៑ៜ”តិ។
Then Venerable Ānanda went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and told him what had happened.
“សោ វា ខោ, អានន្ទ, ភិក្ខុ នវោ ភវិស្សតិ អចិរបព្ពជិតោ, ថេរោ វា បន ពាលោ អព្យត្តោ។ កថញ្ហិ នាម យំ មយា ឯកំសេន ព្យាកតំ តត្ថ ទ្វេជ្ឈំ អាបជ្ជិស្សតិ។ នាហំ, អានន្ទ, អញ្ញំ ឯកបុគ្គលម្បិ សមនុបស្សាមិ, យោ ឯវំ មយា សព្ពំ ចេតសោ សមន្នាហរិត្វា ព្យាកតោ, យថយិទំ ទេវទត្តោ។
“Ānanda, that bhikkhu must be junior, recently gone forth, or else a foolish, incompetent senior bhikkhu. How on earth can he take something that I have declared definitively to be ambiguous? I do not see a single other person about whom I have given such whole-hearted deliberation before making a declaration as I did in the case of Devadatta.
យាវកីវញ្ចាហំ, អានន្ទ, ទេវទត្តស្ស វាលគ្គកោដិនិត្តុទនមត្តម្បិ សុក្កធម្មំ អទ្ទសំ; នេវ តាវាហំ ទេវទត្តំ ព្យាកាសិំ: ‘អាបាយិកោ ទេវទត្តោ នេរយិកោ កប្បដ្ឋោ អតេកិច្ឆោៜតិ។ យតោ ច ខោ អហំ, អានន្ទ, ទេវទត្តស្ស វាលគ្គកោដិនិត្តុទនមត្តម្បិ សុក្កធម្មំ ន អទ្ទសំ; អថាហំ ទេវទត្តំ ព្យាកាសិំ: ‘អាបាយិកោ ទេវទត្តោ នេរយិកោ កប្បដ្ឋោ អតេកិច្ឆោៜតិ។
As long as I saw even a fraction of a hair’s tip of goodness in Devadatta I did not declare that he was going to a place of loss, to hell, there to remain for an eon, irredeemable. But when I saw that there was not even a fraction of a hair’s tip of goodness in Devadatta I declared that he was going to a place of loss, to hell, there to remain for an eon, irredeemable.
សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, គូថកូបោ សាធិកបោរិសោ បូរោ គូថស្ស សមតិត្តិកោ។ តត្រ បុរិសោ សសីសកោ និមុគ្គោ អស្ស។ តស្ស កោចិទេវ បុរិសោ ឧប្បជ្ជេយ្យ អត្ថកាមោ ហិតកាមោ យោគក្ខេមកាមោ តម្ហា គូថកូបា ឧទ្ធរិតុកាមោ។ សោ តំ គូថកូបំ សមន្តានុបរិគច្ឆន្តោ នេវ បស្សេយ្យ តស្ស បុរិសស្ស វាលគ្គកោដិនិត្តុទនមត្តម្បិ គូថេន អមក្ខិតំ, យត្ថ តំ គហេត្វា ឧទ្ធរេយ្យ។
Suppose there was a sewer deeper than a man’s height, full to the brim with feces, and someone was sunk into it over their head. Then along comes a person who wants to help make them safe, who wants to lift them out of that sewer. But circling all around the sewer they couldn’t see even a fraction of a hair’s tip of that person that was not smeared with feces.
ឯវមេវំ ខោ អហំ, អានន្ទ, យតោ ទេវទត្តស្ស វាលគ្គកោដិនិត្តុទនមត្តម្បិ សុក្កធម្មំ ន អទ្ទសំ; អថាហំ ទេវទត្តំ ព្យាកាសិំ: ‘អាបាយិកោ ទេវទត្តោ នេរយិកោ កប្បដ្ឋោ អតេកិច្ឆោៜតិ។ សចេ តុម្ហេ, អានន្ទ, សុណេយ្យាថ តថាគតស្ស បុរិសិន្ទ្រិយញាណានិ វិភជិស្សាមី”តិ?
In the same way, when I saw that there was not even a fraction of a hair’s tip of goodness in Devadatta I declared that he was going to a place of loss, to hell, there to remain for an eon, irredeemable. Ānanda, if only you would all listen to the Realized One’s analysis of the knowledges of the faculties of individuals.”
“ឯតស្ស, ភគវា, កាលោ; ឯតស្ស, សុគត, កាលោ យំ ភគវា បុរិសិន្ទ្រិយញាណានិ វិភជេយ្យ។ ភគវតោ សុត្វា ភិក្ខូ ធារេស្សន្តី”តិ។
“Now is the time, Blessed One! Now is the time, Holy One! Let the Buddha analyze the faculties of persons. The bhikkhus will listen and remember it.”
“តេនហានន្ទ, សុណាហិ, សាធុកំ មនសិ ករោហិ; ភាសិស្សាមី”តិ។
“Well then, Ānanda, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ឯវំ, ភន្តេ”តិ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវតោ បច្ចស្សោសិ។ ភគវា ឯតទវោច:
“Yes, sir,” Ānanda replied. The Buddha said this:
“ឥធាហំ, អានន្ទ, ឯកច្ចំ បុគ្គលំ ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស កុសលា ធម្មា អន្តរហិតា, អកុសលា ធម្មា សម្មុខីភូតា។ អត្ថិ ច ខ្វស្ស កុសលមូលំ អសមុច្ឆិន្នំ, តម្ហា តស្ស កុសលា កុសលំ បាតុភវិស្សតិ។ ឯវមយំ បុគ្គលោ អាយតិំ អបរិហានធម្មោ ភវិស្សតីៜតិ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, ពីជានិ អខណ្ឌានិ អបូតីនិ អវាតាតបហតានិ សារទានិ សុខសយិតានិ សុខេត្តេ សុបរិកម្មកតាយ ភូមិយា និក្ខិត្តានិ។ ជានេយ្យាសិ ត្វំ, អានន្ទ, ឥមានិ ពីជានិ វុទ្ធិំ វិរូឡ្ហិំ វេបុល្លំ អាបជ្ជិស្សន្តី”តិ?
“Ānanda, when I’ve comprehended the mind of a person, I understand: ‘Both skillful and unskillful qualities are found in this person.’ After some time I comprehend their mind and understand: ‘The skillful qualities of this person have vanished, but the unskillful qualities are still present. Nevertheless, their skillful root is unbroken, and from that the skillful will appear. So this person is not liable to decline in the future.’ Suppose some seeds were intact, unspoiled, not weather-damaged, fertile, and well-kept. They’re sown in a well-prepared, productive field. Wouldn’t you know that those seeds would grow, increase, and mature?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“ឯវមេវំ ខោ អហំ, អានន្ទ, ឥធេកច្ចំ បុគ្គលំ ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស កុសលា ធម្មា អន្តរហិតា, អកុសលា ធម្មា សម្មុខីភូតា។ អត្ថិ ច ខ្វស្ស កុសលមូលំ អសមុច្ឆិន្នំ, តម្ហា តស្ស កុសលា កុសលំ បាតុភវិស្សតិ។ ឯវមយំ បុគ្គលោ អាយតិំ អបរិហានធម្មោ ភវិស្សតីៜតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសបុគ្គលោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសិន្ទ្រិយញាណំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតំ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស អាយតិំ ធម្មសមុប្បាទោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតិ។
“In the same way, when I’ve comprehended the mind of a person, I understand … This person is not liable to decline in the future … This is how another individual is known to the Realized One by comprehending their mind. And this is how the Realized One knows a person’s faculties by comprehending their mind. And this is how the Realized One knows the future origination of a person’s qualities by comprehending their mind.
ឥធ បនាហំ, អានន្ទ, ឯកច្ចំ បុគ្គលំ ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស អកុសលា ធម្មា អន្តរហិតា, កុសលា ធម្មា សម្មុខីភូតា។ អត្ថិ ច ខ្វស្ស អកុសលមូលំ អសមុច្ឆិន្នំ, តម្ហា តស្ស អកុសលា អកុសលំ បាតុភវិស្សតិ។ ឯវមយំ បុគ្គលោ អាយតិំ បរិហានធម្មោ ភវិស្សតីៜតិ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, ពីជានិ អខណ្ឌានិ អបូតីនិ អវាតាតបហតានិ សារទានិ សុខសយិតានិ បុថុសិលាយ និក្ខិត្តានិ។ ជានេយ្យាសិ ត្វំ, អានន្ទ, នយិមានិ ពីជានិ វុទ្ធិំ វិរូឡ្ហិំ វេបុល្លំ អាបជ្ជិស្សន្តី”តិ?
When I’ve comprehended the mind of a person, I understand: ‘Both skillful and unskillful qualities are found in this person.’ After some time I comprehend their mind and understand: ‘The unskillful qualities of this person have vanished, but the skillful qualities are still present. Nevertheless, their unskillful root is unbroken, and from that the unskillful will appear. So this person is still liable to decline in the future.’ Suppose some seeds were intact, unspoiled, not weather-damaged, fertile, and well-kept. And they were sown on a broad rock. Wouldn’t you know that those seeds would not grow, increase, and mature?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“ឯវមេវំ ខោ អហំ, អានន្ទ, ឥធេកច្ចំ បុគ្គលំ ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស អកុសលា ធម្មា អន្តរហិតា, កុសលា ធម្មា សម្មុខីភូតា។ អត្ថិ ច ខ្វស្ស អកុសលមូលំ អសមុច្ឆិន្នំ, តម្ហា តស្ស អកុសលា អកុសលំ បាតុភវិស្សតិ។ ឯវមយំ បុគ្គលោ អាយតិំ បរិហានធម្មោ ភវិស្សតីៜតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសបុគ្គលោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសិន្ទ្រិយញាណំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតំ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស អាយតិំ ធម្មសមុប្បាទោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតិ។
“In the same way, when I’ve comprehended the mind of a person, I understand … This person is still liable to decline in the future … This is how another individual is known to the Realized One …
ឥធ បនាហំ, អានន្ទ, ឯកច្ចំ បុគ្គលំ ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘នត្ថិ ឥមស្ស បុគ្គលស្ស វាលគ្គកោដិនិត្តុទនមត្តោបិ សុក្កោ ធម្មោ, សមន្នាគតោយំ បុគ្គលោ ឯកន្តកាឡកេហិ អកុសលេហិ ធម្មេហិ, កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជិស្សតីៜតិ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, ពីជានិ ខណ្ឌានិ បូតីនិ វាតាតបហតានិ សុខេត្តេ សុបរិកម្មកតាយ ភូមិយា និក្ខិត្តានិ។ ជានេយ្យាសិ ត្វំ, អានន្ទ, នយិមានិ ពីជានិ វុទ្ធិំ វិរូឡ្ហិំ វេបុល្លំ អាបជ្ជិស្សន្តី”តិ?
When I’ve comprehended the mind of a person, I understand: ‘Both skillful and unskillful qualities are found in this person.’ After some time I comprehend their mind and understand: ‘This person has not even a fraction of a hair’s tip of goodness. They have exclusively dark, unskillful qualities. When their body breaks up, after death, they will be reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell.’ Suppose some seeds were broken, spoiled, weather-damaged. They’re sown in a well-prepared, productive field. Wouldn’t you know that those seeds would not grow, increase, and mature?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“ឯវមេវំ ខោ អហំ, អានន្ទ, ឥធេកច្ចំ បុគ្គលំ ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘នត្ថិ ឥមស្ស បុគ្គលស្ស វាលគ្គកោដិនិត្តុទនមត្តោបិ សុក្កោ ធម្មោ, សមន្នាគតោយំ បុគ្គលោ ឯកន្តកាឡកេហិ អកុសលេហិ ធម្មេហិ, កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជិស្សតីៜតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសបុគ្គលោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសិន្ទ្រិយញាណំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតំ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស អាយតិំ ធម្មសមុប្បាទោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតី”តិ។
“In the same way, when I’ve comprehended the mind of a person, I understand … ‘This person has not even a fraction of a hair’s tip of goodness. They have exclusively dark, unskillful qualities. When their body breaks up, after death, they will be reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell.’ …”
ឯវំ វុត្តេ, អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច: “សក្កា នុ ខោ, ភន្តេ, ឥមេសំ តិណ្ណំ បុគ្គលានំ អបរេបិ តយោ បុគ្គលា សប្បដិភាគា បញ្ញាបេតុន៑”តិ?
When he said this, Venerable Ānanda said to the Buddha, “Sir, can you describe three other persons who are counterparts of these three?”
“សក្កា, អានន្ទា”តិ ភគវា អវោច: “ឥធាហំ, អានន្ទ, ឯកច្ចំ បុគ្គលំ ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស កុសលា ធម្មា អន្តរហិតា, អកុសលា ធម្មា សម្មុខីភូតា។ អត្ថិ ច ខ្វស្ស កុសលមូលំ អសមុច្ឆិន្នំ, តម្បិ សព្ពេន សព្ពំ សមុគ្ឃាតំ គច្ឆតិ។ ឯវមយំ បុគ្គលោ អាយតិំ បរិហានធម្មោ ភវិស្សតីៜតិ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, អង្គារានិ អាទិត្តានិ សម្បជ្ជលិតានិ សជោតិភូតានិ បុថុសិលាយ និក្ខិត្តានិ។ ជានេយ្យាសិ ត្វំ, អានន្ទ, នយិមានិ អង្គារានិ វុទ្ធិំ វិរូឡ្ហិំ វេបុល្លំ អាបជ្ជិស្សន្តី”តិ?
“I can, Ānanda,” said the Buddha. “Ānanda, when I’ve comprehended the mind of a person, I understand: ‘Both skillful and unskillful qualities are found in this person.’ After some time I comprehend their mind and understand: ‘The skillful qualities of this person have vanished, but the unskillful qualities are still present. Nevertheless, their skillful root is unbroken, but it’s about to be totally destroyed. So this person is still liable to decline in the future.’ Suppose that there were some burning coals, blazing and glowing. And they were placed on a broad rock. Wouldn’t you know that those coals would not grow, increase, and spread?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“សេយ្យថាបិ វា បន, អានន្ទ, សាយន្ហសមយំ សូរិយេ ឱគច្ឆន្តេ, ជានេយ្យាសិ ត្វំ, អានន្ទ, អាលោកោ អន្តរធាយិស្សតិ អន្ធការោ បាតុភវិស្សតី”តិ?
“Or suppose it was the late afternoon and the sun was going down. Wouldn’t you know that the light was about to vanish and darkness appear?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“សេយ្យថាបិ វា, បនានន្ទ, អភិទោ អទ្ធរត្តំ ភត្តកាលសមយេ, ជានេយ្យាសិ ត្វំ, អានន្ទ, អាលោកោ អន្តរហិតោ អន្ធការោ បាតុភូតោ”តិ?
“Or suppose that it’s nearly time for the midnight meal. Wouldn’t you know that the light had vanished and the darkness appeared?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“ឯវមេវំ ខោ អហំ, អានន្ទ, ឥធេកច្ចំ បុគ្គលំ ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស កុសលា ធម្មា អន្តរហិតា, អកុសលា ធម្មា សម្មុខីភូតា។ អត្ថិ ច ខ្វស្ស កុសលមូលំ អសមុច្ឆិន្នំ, តម្បិ សព្ពេន សព្ពំ សមុគ្ឃាតំ គច្ឆតិ។ ឯវមយំ បុគ្គលោ អាយតិំ បរិហានធម្មោ ភវិស្សតីៜតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសបុគ្គលោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសិន្ទ្រិយញាណំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតំ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស អាយតិំ ធម្មសមុប្បាទោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតិ។
“In the same way, when I’ve comprehended the mind of a person, I understand … This person is still liable to decline in the future …
ឥធ បនាហំ, អានន្ទ, ឯកច្ចំ បុគ្គលំ ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស អកុសលា ធម្មា អន្តរហិតា, កុសលា ធម្មា សម្មុខីភូតា។ អត្ថិ ច ខ្វស្ស អកុសលមូលំ អសមុច្ឆិន្នំ, តម្បិ សព្ពេន សព្ពំ សមុគ្ឃាតំ គច្ឆតិ។ ឯវមយំ បុគ្គលោ អាយតិំ អបរិហានធម្មោ ភវិស្សតីៜតិ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, អង្គារានិ អាទិត្តានិ សម្បជ្ជលិតានិ សជោតិភូតានិ សុក្ខេ តិណបុញ្ជេ វា កដ្ឋបុញ្ជេ វា និក្ខិត្តានិ។ ជានេយ្យាសិ ត្វំ, អានន្ទ, ឥមានិ អង្គារានិ វុឌ្ឍិំ វិរូឡ្ហិំ វេបុល្លំ អាបជ្ជិស្សន្តី”តិ?
When I’ve comprehended the mind of a person, I understand: ‘Both skillful and unskillful qualities are found in this person.’ After some time I comprehend their mind and understand: ‘The unskillful qualities of this person have vanished, but the skillful qualities are still present. Nevertheless, their unskillful root is unbroken, but it’s about to be totally destroyed. So this person is not liable to decline in the future.’ Suppose that there were some burning coals, blazing and glowing. They were placed on a pile of grass or timber. Wouldn’t you know that those coals would grow, increase, and spread?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“សេយ្យថាបិ វា បនានន្ទ, រត្តិយា បច្ចូសសមយំ សូរិយេ ឧគ្គច្ឆន្តេ, ជានេយ្យាសិ ត្វំ, អានន្ទ, អន្ធការោ អន្តរធាយិស្សតិ, អាលោកោ បាតុភវិស្សតី”តិ?
“Suppose it’s the crack of dawn and the sun is rising. Wouldn’t you know that the dark will vanish and the light appear?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“សេយ្យថាបិ វា បនានន្ទ, អភិទោ មជ្ឈន្ហិកេ ភត្តកាលសមយេ, ជានេយ្យាសិ ត្វំ, អានន្ទ, អន្ធការោ អន្តរហិតោ អាលោកោ បាតុភូតោ”តិ?
“Or suppose that it’s nearly time for the midday meal. Wouldn’t you know that the dark had vanished and the light appeared?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“ឯវមេវំ ខោ អហំ, អានន្ទ, ឥធេកច្ចំ បុគ្គលំ ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស អកុសលា ធម្មា អន្តរហិតា, កុសលា ធម្មា សម្មុខីភូតា។ អត្ថិ ច ខ្វស្ស អកុសលមូលំ អសមុច្ឆិន្នំ, តម្បិ សព្ពេន សព្ពំ សមុគ្ឃាតំ គច្ឆតិ។ ឯវមយំ បុគ្គលោ អាយតិំ អបរិហានធម្មោ ភវិស្សតីៜតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសបុគ្គលោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសិន្ទ្រិយញាណំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតំ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស អាយតិំ ធម្មសមុប្បាទោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតិ។
“In the same way, when I’ve comprehended the mind of a person, I understand … This person is not liable to decline in the future …
ឥធ បនាហំ, អានន្ទ, ឯកច្ចំ បុគ្គលំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘នត្ថិ ឥមស្ស បុគ្គលស្ស វាលគ្គកោដិនិត្តុទនមត្តោបិ អកុសលោ ធម្មោ, សមន្នាគតោយំ បុគ្គលោ ឯកន្តសុក្កេហិ អនវជ្ជេហិ ធម្មេហិ, ទិដ្ឋេវ ធម្មេ បរិនិព្ពាយិស្សតីៜតិ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, អង្គារានិ សីតានិ និព្ពុតានិ សុក្ខេ តិណបុញ្ជេ វា កដ្ឋបុញ្ជេ វា និក្ខិត្តានិ។ ជានេយ្យាសិ ត្វំ, អានន្ទ, នយិមានិ អង្គារានិ វុឌ្ឍិំ វិរូឡ្ហិំ វេបុល្លំ អាបជ្ជិស្សន្តី”តិ?
When I’ve comprehended the mind of a person, I understand: ‘Both skillful and unskillful qualities are found in this person.’ After some time I comprehend their mind and understand: ‘This person has not even a fraction of a hair’s tip of unskillful qualities. They have exclusively bright, blameless qualities. They will become extinguished in this very life.’ Suppose that there were some cool, extinguished coals. They were placed on a pile of grass or timber. Wouldn’t you know that those coals would not grow, increase, and spread?”
“ឯវំ, ភន្តេ”។
“Yes, sir.”
“ឯវមេវំ ខោ អហំ, អានន្ទ, ឥធេកច្ចំ បុគ្គលំ ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘ឥមស្ស ខោ បុគ្គលស្ស វិជ្ជមានា កុសលាបិ ធម្មា អកុសលាបិ ធម្មាៜតិ។ តមេនំ អបរេន សមយេន ឯវំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច បជានាមិ: ‘នត្ថិ ឥមស្ស បុគ្គលស្ស វាលគ្គកោដិនិត្តុទនមត្តោបិ អកុសលោ ធម្មោ, សមន្នាគតោយំ បុគ្គលោ ឯកន្តសុក្កេហិ អនវជ្ជេហិ ធម្មេហិ, ទិដ្ឋេវ ធម្មេ បរិនិព្ពាយិស្សតីៜតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសបុគ្គលោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស បុរិសិន្ទ្រិយញាណំ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតំ ហោតិ។ ឯវម្បិ ខោ, អានន្ទ, តថាគតស្ស អាយតិំ ធម្មសមុប្បាទោ ចេតសា ចេតោ បរិច្ច វិទិតោ ហោតិ។
“In the same way, when I’ve comprehended the mind of a person, I understand … ‘This person has not even a fraction of a hair’s tip of unskillful qualities. They have exclusively bright, blameless qualities. They will become extinguished in this very life.’ This is how another individual is known to the Realized One by comprehending their mind. And this is how the Realized One knows a person’s faculties by comprehending their mind. And this is how the Realized One knows the future origination of a person’s qualities by comprehending their mind.
តត្រានន្ទ, យេ តេ បុរិមា តយោ បុគ្គលា តេសំ តិណ្ណំ បុគ្គលានំ ឯកោ អបរិហានធម្មោ, ឯកោ បរិហានធម្មោ, ឯកោ អាបាយិកោ នេរយិកោ។ តត្រានន្ទ, យេមេ បច្ឆិមា តយោ បុគ្គលា ឥមេសំ តិណ្ណំ បុគ្គលានំ ឯកោ បរិហានធម្មោ, ឯកោ អបរិហានធម្មោ, ឯកោ បរិនិព្ពានធម្មោ”តិ។
And so, Ānanda, of the first three people one is not liable to decline, one is liable to decline, and one is bound for a place of loss, hell. And of the second three people, one is liable to decline, one is not liable to decline, and one is bound to become extinguished.”
អដ្ឋមំ។
The authoritative text of the Aṅguttara Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
