Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya

    ၈. ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉာဏသုတ္တံ

    8. Purisindriyañāṇasuttaṃ

    ၆၂. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ကောသလေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ယေန ဒဏ္ဍကပ္ပကံ နာမ ကောသလာနံ နိဂမော တဒဝသရိ။ အထ ခော ဘဂဝာ မဂ္ဂာ ဩက္ကမ္မ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ တေ စ ဘိက္ခူ ဒဏ္ဍကပ္ပကံ ပဝိသိံသု အာဝသထံ ပရိယေသိတုံ။

    62. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena daṇḍakappakaṃ nāma kosalānaṃ nigamo tadavasari. Atha kho bhagavā maggā okkamma aññatarasmiṃ rukkhamūle paññatte āsane nisīdi. Te ca bhikkhū daṇḍakappakaṃ pavisiṃsu āvasathaṃ pariyesituṃ.

    အထ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ယေန အစိရဝတီ နဒီ တေနုပသင္ကမိ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတုံ။ အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတ္ဝာ ပစ္စုတ္တရိတ္ဝာ ဧကစီဝရော အဋ္ဌာသိ ဂတ္တာနိ ပုဗ္ဗာပယမာနော။ အထ ခော အညတရော ဘိက္ခု ယေနာယသ္မာ အာနန္ဒော တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကိံ နု ခော, အာဝုသော အာနန္ဒ, သဗ္ဗံ စေတသော သမန္နာဟရိတ္ဝာ နု ခော ဒေဝဒတ္တော ဘဂဝတာ ဗ္ယာကတော – ‘အာပာယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော’တိ 1, ဥဒာဟု ကေနစိဒေဝ ပရိယာယေနာ’တိ? ‘‘ဧဝံ ခော ပနေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဗ္ယာကတ’’န္တိ။

    Atha kho āyasmā ānando sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ yena aciravatī nadī tenupasaṅkami gattāni parisiñcituṃ. Aciravatiyā nadiyā gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsi gattāni pubbāpayamāno. Atha kho aññataro bhikkhu yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, āvuso ānanda, sabbaṃ cetaso samannāharitvā nu kho devadatto bhagavatā byākato – ‘āpāyiko devadatto nerayiko kappaṭṭho atekiccho’ti 2, udāhu kenacideva pariyāyenā’ti? ‘‘Evaṃ kho panetaṃ, āvuso, bhagavatā byākata’’nti.

    အထ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလေဟိ ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ယေန အစိရဝတီ နဒီ တေနုပသင္ကမိံ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတုံ။ အစိရဝတိယာ နဒိယာ ဂတ္တာနိ ပရိသိဉ္စိတ္ဝာ ပစ္စုတ္တရိတ္ဝာ ဧကစီဝရော အဋ္ဌာသိံ ဂတ္တာနိ ပုဗ္ဗာပယမာနော ။ အထ ခော, ဘန္တေ, အညတရော ဘိက္ခု ယေနာဟံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ မံ ဧတဒဝောစ – ‘ကိံ နု ခော, အာဝုသော, အာနန္ဒ သဗ္ဗံ စေတသော သမန္နာဟရိတ္ဝာ နု ခော ဒေဝဒတ္တော ဘဂဝတာ ဗ္ယာကတော – အာပာယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆောတိ, ဥဒာဟု ကေနစိဒေဝ ပရိယာယေနာ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ အဟံ, ဘန္တေ, တံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝောစံ – ‘ဧဝံ ခော ပနေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ ဗ္ယာကတ’’’န္တိ။

    Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idhāhaṃ, bhante, sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ yena aciravatī nadī tenupasaṅkamiṃ gattāni parisiñcituṃ. Aciravatiyā nadiyā gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsiṃ gattāni pubbāpayamāno . Atha kho, bhante, aññataro bhikkhu yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ etadavoca – ‘kiṃ nu kho, āvuso, ānanda sabbaṃ cetaso samannāharitvā nu kho devadatto bhagavatā byākato – āpāyiko devadatto nerayiko kappaṭṭho atekicchoti, udāhu kenacideva pariyāyenā’ti? Evaṃ vutte ahaṃ, bhante, taṃ bhikkhuṃ etadavocaṃ – ‘evaṃ kho panetaṃ, āvuso, bhagavatā byākata’’’nti.

    ‘‘သော ဝာ 3 ခော, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု နဝော ဘဝိသ္သတိ အစိရပဗ္ဗဇိတော, ထေရော ဝာ ပန ဗာလော အဗ္ယတ္တော။ ကထဉ္ဟိ နာမ ယံ မယာ ဧကံသေန ဗ္ယာကတံ တတ္ထ ဒ္ဝေဇ္ဈံ အာပဇ္ဇိသ္သတိ! နာဟံ, အာနန္ဒ, အညံ ဧကပုဂ္ဂလမ္ပိ သမနုပသ္သာမိ, ယော ဧဝံ မယာ သဗ္ဗံ စေတသော သမန္နာဟရိတ္ဝာ ဗ္ယာကတော, ယထယိဒံ ဒေဝဒတ္တော။ ယာဝကီဝဉ္စာဟံ, အာနန္ဒ, ဒေဝဒတ္တသ္သ ဝာလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တမ္ပိ သုက္ကဓမ္မံ အဒ္ဒသံ; နေဝ တာဝာဟံ ဒေဝဒတ္တံ ဗ္ယာကာသိံ – ‘အာပာယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော’တိ။ ယတော စ ခော အဟံ, အာနန္ဒ, ဒေဝဒတ္တသ္သ ဝာလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တမ္ပိ သုက္ကဓမ္မံ န အဒ္ဒသံ; အထာဟံ ဒေဝဒတ္တံ ဗ္ယာကာသိံ – ‘အာပာယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော’တိ။

    ‘‘So vā 4 kho, ānanda, bhikkhu navo bhavissati acirapabbajito, thero vā pana bālo abyatto. Kathañhi nāma yaṃ mayā ekaṃsena byākataṃ tattha dvejjhaṃ āpajjissati! Nāhaṃ, ānanda, aññaṃ ekapuggalampi samanupassāmi, yo evaṃ mayā sabbaṃ cetaso samannāharitvā byākato, yathayidaṃ devadatto. Yāvakīvañcāhaṃ, ānanda, devadattassa vālaggakoṭinittudanamattampi sukkadhammaṃ addasaṃ; neva tāvāhaṃ devadattaṃ byākāsiṃ – ‘āpāyiko devadatto nerayiko kappaṭṭho atekiccho’ti. Yato ca kho ahaṃ, ānanda, devadattassa vālaggakoṭinittudanamattampi sukkadhammaṃ na addasaṃ; athāhaṃ devadattaṃ byākāsiṃ – ‘āpāyiko devadatto nerayiko kappaṭṭho atekiccho’ti.

    ‘‘သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, ဂူထကူပော သာဓိကပောရိသော ပူရော ဂူထသ္သ သမတိတ္တိကော။ တတ္ရ ပုရိသော သသီသကော နိမုဂ္ဂော အသ္သ။ တသ္သ ကောစိဒေဝ ပုရိသော ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယ အတ္ထကာမော ဟိတကာမော ယောဂက္ခေမကာမော တမ္ဟာ ဂူထကူပာ ဥဒ္ဓရိတုကာမော။ သော တံ ဂူထကူပံ သမန္တာနုပရိဂစ္ဆန္တော နေဝ ပသ္သေယ္ယ တသ္သ ပုရိသသ္သ ဝာလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တမ္ပိ ဂူထေန အမက္ခိတံ, ယတ္ထ တံ ဂဟေတ္ဝာ ဥဒ္ဓရေယ္ယ။ ဧဝမေဝံ ခော အဟံ, အာနန္ဒ, ယတော ဒေဝဒတ္တသ္သ ဝာလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တမ္ပိ သုက္ကဓမ္မံ န အဒ္ဒသံ; အထာဟံ ဒေဝဒတ္တံ ဗ္ယာကာသိံ – ‘အာပာယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော ကပ္ပဋ္ဌော အတေကိစ္ဆော’တိ ။ သစေ တုမ္ဟေ, အာနန္ဒ, သုဏေယ္ယာထ တထာဂတသ္သ ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉာဏာနိ ဝိဘဇိသ္သာမီ’’တိ 5?

    ‘‘Seyyathāpi, ānanda, gūthakūpo sādhikaporiso pūro gūthassa samatittiko. Tatra puriso sasīsako nimuggo assa. Tassa kocideva puriso uppajjeyya atthakāmo hitakāmo yogakkhemakāmo tamhā gūthakūpā uddharitukāmo. So taṃ gūthakūpaṃ samantānuparigacchanto neva passeyya tassa purisassa vālaggakoṭinittudanamattampi gūthena amakkhitaṃ, yattha taṃ gahetvā uddhareyya. Evamevaṃ kho ahaṃ, ānanda, yato devadattassa vālaggakoṭinittudanamattampi sukkadhammaṃ na addasaṃ; athāhaṃ devadattaṃ byākāsiṃ – ‘āpāyiko devadatto nerayiko kappaṭṭho atekiccho’ti . Sace tumhe, ānanda, suṇeyyātha tathāgatassa purisindriyañāṇāni vibhajissāmī’’ti 6?

    ‘‘ဧတသ္သ, ဘဂဝာ, ကာလော; ဧတသ္သ, သုဂတ, ကာလော ယံ ဘဂဝာ ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉာဏာနိ ဝိဘဇေယ္ယ။ ဘဂဝတော သုတ္ဝာ ဘိက္ခူ ဓာရေသ္သန္တီ’’တိ။ ‘‘တေနဟာနန္ဒ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ; ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –

    ‘‘Etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo yaṃ bhagavā purisindriyañāṇāni vibhajeyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tenahānanda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –

    ‘‘ဣဓာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ ။ အတ္ထိ စ ခ္ဝသ္သ ကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ဟာ တသ္သ ကုသလာ ကုသလံ ပာတုဘဝိသ္သတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ အပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိသ္သတီ’တိ။ သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, ဗီဇာနိ အခဏ္ဍာနိ အပူတီနိ အဝာတာတပဟတာနိ သာရဒာနိ သုခသယိတာနိ သုခေတ္တေ သုပရိကမ္မကတာယ ဘူမိယာ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယ္ယာသိ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, ဣမာနိ ဗီဇာနိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိသ္သန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခော အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခ္ဝသ္သ ကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ဟာ တသ္သ ကုသလာ ကုသလံ ပာတုဘဝိသ္သတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ အပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိသ္သတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပာဒော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။

    ‘‘Idhāhaṃ, ānanda, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa kusalā dhammā antarahitā, akusalā dhammā sammukhībhūtā . Atthi ca khvassa kusalamūlaṃ asamucchinnaṃ, tamhā tassa kusalā kusalaṃ pātubhavissati. Evamayaṃ puggalo āyatiṃ aparihānadhammo bhavissatī’ti. Seyyathāpi, ānanda, bījāni akhaṇḍāni apūtīni avātātapahatāni sāradāni sukhasayitāni sukhette suparikammakatāya bhūmiyā nikkhittāni. Jāneyyāsi tvaṃ, ānanda, imāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissantī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evamevaṃ kho ahaṃ, ānanda, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa kusalā dhammā antarahitā, akusalā dhammā sammukhībhūtā. Atthi ca khvassa kusalamūlaṃ asamucchinnaṃ, tamhā tassa kusalā kusalaṃ pātubhavissati. Evamayaṃ puggalo āyatiṃ aparihānadhammo bhavissatī’ti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisapuggalo cetasā ceto paricca vidito hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisindriyañāṇaṃ cetasā ceto paricca viditaṃ hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa āyatiṃ dhammasamuppādo cetasā ceto paricca vidito hoti.

    ‘‘ဣဓ ပနာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခ္ဝသ္သ အကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ဟာ တသ္သ အကုသလာ အကုသလံ ပာတုဘဝိသ္သတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ ပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိသ္သတီ’တိ။ သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, ဗီဇာနိ အခဏ္ဍာနိ အပူတီနိ အဝာတာတပဟတာနိ သာရဒာနိ သုခသယိတာနိ ပုထုသိလာယ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယ္ယာသိ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, နယိမာနိ ဗီဇာနိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိသ္သန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခော အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခ္ဝသ္သ အကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ဟာ တသ္သ အကုသလာ အကုသလံ ပာတုဘဝိသ္သတိ ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ ပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိသ္သတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပာဒော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။

    ‘‘Idha panāhaṃ, ānanda, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa akusalā dhammā antarahitā, kusalā dhammā sammukhībhūtā. Atthi ca khvassa akusalamūlaṃ asamucchinnaṃ, tamhā tassa akusalā akusalaṃ pātubhavissati. Evamayaṃ puggalo āyatiṃ parihānadhammo bhavissatī’ti. Seyyathāpi, ānanda, bījāni akhaṇḍāni apūtīni avātātapahatāni sāradāni sukhasayitāni puthusilāya nikkhittāni. Jāneyyāsi tvaṃ, ānanda, nayimāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissantī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evamevaṃ kho ahaṃ, ānanda, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa akusalā dhammā antarahitā, kusalā dhammā sammukhībhūtā. Atthi ca khvassa akusalamūlaṃ asamucchinnaṃ, tamhā tassa akusalā akusalaṃ pātubhavissati . Evamayaṃ puggalo āyatiṃ parihānadhammo bhavissatī’ti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisapuggalo cetasā ceto paricca vidito hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisindriyañāṇaṃ cetasā ceto paricca viditaṃ hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa āyatiṃ dhammasamuppādo cetasā ceto paricca vidito hoti.

    ‘‘ဣဓ ပနာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘နတ္ထိ ဣမသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဝာလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တောပိ သုက္ကော ဓမ္မော, သမန္နာဂတောယံ ပုဂ္ဂလော ဧကန္တကာဠကေဟိ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတီ’တိ။ သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, ဗီဇာနိ ခဏ္ဍာနိ ပူတီနိ ဝာတာတပဟတာနိ သုခေတ္တေ သုပရိကမ္မကတာယ ဘူမိယာ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယ္ယာသိ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, နယိမာနိ ဗီဇာနိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိသ္သန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခော အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘နတ္ထိ ဣမသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဝာလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တောပိ သုက္ကော ဓမ္မော, သမန္နာဂတောယံ ပုဂ္ဂလော ဧကန္တကာဠကေဟိ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိသ္သတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပာဒော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတီ’’တိ။

    ‘‘Idha panāhaṃ, ānanda, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘natthi imassa puggalassa vālaggakoṭinittudanamattopi sukko dhammo, samannāgatoyaṃ puggalo ekantakāḷakehi akusalehi dhammehi, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissatī’ti. Seyyathāpi, ānanda, bījāni khaṇḍāni pūtīni vātātapahatāni sukhette suparikammakatāya bhūmiyā nikkhittāni. Jāneyyāsi tvaṃ, ānanda, nayimāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissantī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evamevaṃ kho ahaṃ, ānanda, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘natthi imassa puggalassa vālaggakoṭinittudanamattopi sukko dhammo, samannāgatoyaṃ puggalo ekantakāḷakehi akusalehi dhammehi, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjissatī’ti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisapuggalo cetasā ceto paricca vidito hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisindriyañāṇaṃ cetasā ceto paricca viditaṃ hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa āyatiṃ dhammasamuppādo cetasā ceto paricca vidito hotī’’ti.

    ဧဝံ ဝုတ္တေ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သက္ကာ နု ခော, ဘန္တေ, ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ အပရေပိ တယော ပုဂ္ဂလာ သပ္ပဋိဘာဂာ ပညာပေတု’’န္တိ? ‘‘သက္ကာ, အာနန္ဒာ’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ – ‘‘ဣဓာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခ္ဝသ္သ ကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သမုဂ္ဃာတံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ ပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိသ္သတီ’တိ။ သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, အင္ဂာရာနိ အာဒိတ္တာနိ သမ္ပဇ္ဇလိတာနိ သဇောတိဘူတာနိ ပုထုသိလာယ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယ္ယာသိ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, နယိမာနိ အင္ဂာရာနိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိသ္သန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သေယ္ယထာပိ ဝာ ပန, အာနန္ဒ, သာယန္ဟသမယံ 7 သူရိယေ ဩဂစ္ဆန္တေ, ဇာနေယ္ယာသိ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, အာလောကော အန္တရဓာယိသ္သတိ အန္ဓကာရော ပာတုဘဝိသ္သတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သေယ္ယထာပိ ဝာ, ပနာနန္ဒ, အဘိဒော အဒ္ဓရတ္တံ ဘတ္တကာလသမယေ, ဇာနေယ္ယာသိ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, အာလောကော အန္တရဟိတော အန္ဓကာရော ပာတုဘူတော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခော အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခ္ဝသ္သ ကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သမုဂ္ဃာတံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ ပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိသ္သတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပာဒော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။

    Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sakkā nu kho, bhante, imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ aparepi tayo puggalā sappaṭibhāgā paññāpetu’’nti? ‘‘Sakkā, ānandā’’ti bhagavā avoca – ‘‘idhāhaṃ, ānanda, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa kusalā dhammā antarahitā, akusalā dhammā sammukhībhūtā. Atthi ca khvassa kusalamūlaṃ asamucchinnaṃ, tampi sabbena sabbaṃ samugghātaṃ gacchati. Evamayaṃ puggalo āyatiṃ parihānadhammo bhavissatī’ti. Seyyathāpi, ānanda, aṅgārāni ādittāni sampajjalitāni sajotibhūtāni puthusilāya nikkhittāni. Jāneyyāsi tvaṃ, ānanda, nayimāni aṅgārāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissantī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Seyyathāpi vā pana, ānanda, sāyanhasamayaṃ 8 sūriye ogacchante, jāneyyāsi tvaṃ, ānanda, āloko antaradhāyissati andhakāro pātubhavissatī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Seyyathāpi vā, panānanda, abhido addharattaṃ bhattakālasamaye, jāneyyāsi tvaṃ, ānanda, āloko antarahito andhakāro pātubhūto’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evamevaṃ kho ahaṃ, ānanda, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa kusalā dhammā antarahitā, akusalā dhammā sammukhībhūtā. Atthi ca khvassa kusalamūlaṃ asamucchinnaṃ, tampi sabbena sabbaṃ samugghātaṃ gacchati. Evamayaṃ puggalo āyatiṃ parihānadhammo bhavissatī’ti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisapuggalo cetasā ceto paricca vidito hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisindriyañāṇaṃ cetasā ceto paricca viditaṃ hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa āyatiṃ dhammasamuppādo cetasā ceto paricca vidito hoti.

    ‘‘ဣဓ ပနာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခ္ဝသ္သ အကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သမုဂ္ဃာတံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ အပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိသ္သတီ’တိ။ သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, အင္ဂာရာနိ အာဒိတ္တာနိ သမ္ပဇ္ဇလိတာနိ သဇောတိဘူတာနိ သုက္ခေ တိဏပုဉ္ဇေ ဝာ ကဋ္ဌပုဉ္ဇေ ဝာ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယ္ယာသိ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, ဣမာနိ အင္ဂာရာနိ ဝုဍ္ဎိံ ဝိရူဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိသ္သန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သေယ္ယထာပိ ဝာ ပနာနန္ဒ, ရတ္တိယာ ပစ္စူသသမယံ 9 သူရိယေ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တေ, ဇာနေယ္ယာသိ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, အန္ဓကာရော အန္တရဓာယိသ္သတိ, အာလောကော ပာတုဘဝိသ္သတီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘သေယ္ယထာပိ ဝာ ပနာနန္ဒ, အဘိဒော မဇ္ဈန္ဟိကေ ဘတ္တကာလသမယေ, ဇာနေယ္ယာသိ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, အန္ဓကာရော အန္တရဟိတော အာလောကော ပာတုဘူတော’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခော အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ အကုသလာ ဓမ္မာ အန္တရဟိတာ, ကုသလာ ဓမ္မာ သမ္မုခီဘူတာ။ အတ္ထိ စ ခ္ဝသ္သ အကုသလမူလံ အသမုစ္ဆိန္နံ, တမ္ပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သမုဂ္ဃာတံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော အာယတိံ အပရိဟာနဓမ္မော ဘဝိသ္သတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပာဒော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။

    ‘‘Idha panāhaṃ, ānanda, ekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa akusalā dhammā antarahitā, kusalā dhammā sammukhībhūtā. Atthi ca khvassa akusalamūlaṃ asamucchinnaṃ, tampi sabbena sabbaṃ samugghātaṃ gacchati. Evamayaṃ puggalo āyatiṃ aparihānadhammo bhavissatī’ti. Seyyathāpi, ānanda, aṅgārāni ādittāni sampajjalitāni sajotibhūtāni sukkhe tiṇapuñje vā kaṭṭhapuñje vā nikkhittāni. Jāneyyāsi tvaṃ, ānanda, imāni aṅgārāni vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissantī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Seyyathāpi vā panānanda, rattiyā paccūsasamayaṃ 10 sūriye uggacchante, jāneyyāsi tvaṃ, ānanda, andhakāro antaradhāyissati, āloko pātubhavissatī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Seyyathāpi vā panānanda, abhido majjhanhike bhattakālasamaye, jāneyyāsi tvaṃ, ānanda, andhakāro antarahito āloko pātubhūto’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evamevaṃ kho ahaṃ, ānanda, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa akusalā dhammā antarahitā, kusalā dhammā sammukhībhūtā. Atthi ca khvassa akusalamūlaṃ asamucchinnaṃ, tampi sabbena sabbaṃ samugghātaṃ gacchati. Evamayaṃ puggalo āyatiṃ aparihānadhammo bhavissatī’ti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisapuggalo cetasā ceto paricca vidito hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisindriyañāṇaṃ cetasā ceto paricca viditaṃ hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa āyatiṃ dhammasamuppādo cetasā ceto paricca vidito hoti.

    ‘‘ဣဓ ပနာဟံ, အာနန္ဒ, ဧကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘နတ္ထိ ဣမသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဝာလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တောပိ အကုသလော ဓမ္မော, သမန္နာဂတောယံ ပုဂ္ဂလော ဧကန္တသုက္ကေဟိ အနဝဇ္ဇေဟိ ဓမ္မေဟိ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယိသ္သတီ’တိ။ သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, အင္ဂာရာနိ သီတာနိ နိဗ္ဗုတာနိ သုက္ခေ တိဏပုဉ္ဇေ ဝာ ကဋ္ဌပုဉ္ဇေ ဝာ နိက္ခိတ္တာနိ။ ဇာနေယ္ယာသိ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, နယိမာနိ အင္ဂာရာနိ ဝုဍ္ဎိံ ဝိရူဠ္ဟိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိသ္သန္တီ’’တိ? ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ဧဝမေဝံ ခော အဟံ, အာနန္ဒ, ဣဓေကစ္စံ ပုဂ္ဂလံ ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘ဣမသ္သ ခော ပုဂ္ဂလသ္သ ဝိဇ္ဇမာနာ ကုသလာပိ ဓမ္မာ အကုသလာပိ ဓမ္မာ’တိ။ တမေနံ အပရေန သမယေန ဧဝံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာမိ – ‘နတ္ထိ ဣမသ္သ ပုဂ္ဂလသ္သ ဝာလဂ္ဂကောဋိနိတ္တုဒနမတ္တောပိ အကုသလော ဓမ္မော, သမန္နာဂတောယံ ပုဂ္ဂလော ဧကန္တသုက္ကေဟိ အနဝဇ္ဇေဟိ ဓမ္မေဟိ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာယိသ္သတီ’တိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသပုဂ္ဂလော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉာဏံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတံ ဟောတိ။ ဧဝမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, တထာဂတသ္သ အာယတိံ ဓမ္မသမုပ္ပာဒော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော ဟောတိ။

    ‘‘Idha panāhaṃ, ānanda, ekaccaṃ puggalaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘natthi imassa puggalassa vālaggakoṭinittudanamattopi akusalo dhammo, samannāgatoyaṃ puggalo ekantasukkehi anavajjehi dhammehi, diṭṭheva dhamme parinibbāyissatī’ti. Seyyathāpi, ānanda, aṅgārāni sītāni nibbutāni sukkhe tiṇapuñje vā kaṭṭhapuñje vā nikkhittāni. Jāneyyāsi tvaṃ, ānanda, nayimāni aṅgārāni vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissantī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evamevaṃ kho ahaṃ, ānanda, idhekaccaṃ puggalaṃ evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘imassa kho puggalassa vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammā’ti. Tamenaṃ aparena samayena evaṃ cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘natthi imassa puggalassa vālaggakoṭinittudanamattopi akusalo dhammo, samannāgatoyaṃ puggalo ekantasukkehi anavajjehi dhammehi, diṭṭheva dhamme parinibbāyissatī’ti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisapuggalo cetasā ceto paricca vidito hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa purisindriyañāṇaṃ cetasā ceto paricca viditaṃ hoti. Evampi kho, ānanda, tathāgatassa āyatiṃ dhammasamuppādo cetasā ceto paricca vidito hoti.

    ‘‘တတ္ရာနန္ဒ, ယေ တေ ပုရိမာ တယော ပုဂ္ဂလာ တေသံ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ ဧကော အပရိဟာနဓမ္မော, ဧကော ပရိဟာနဓမ္မော, ဧကော အာပာယိကော နေရယိကော။ တတ္ရာနန္ဒ, ယေမေ ပစ္ဆိမာ တယော ပုဂ္ဂလာ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ ဧကော ပရိဟာနဓမ္မော, ဧကော အပရိဟာနဓမ္မော, ဧကော ပရိနိဗ္ဗာနဓမ္မော’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

    ‘‘Tatrānanda, ye te purimā tayo puggalā tesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ eko aparihānadhammo, eko parihānadhammo, eko āpāyiko nerayiko. Tatrānanda, yeme pacchimā tayo puggalā imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ eko parihānadhammo, eko aparihānadhammo, eko parinibbānadhammo’’ti. Aṭṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. စူဠဝ. ၃၄၈; အ. နိ. ၈.၇ ပသ္သိတဗ္ဗံ
    2. cūḷava. 348; a. ni. 8.7 passitabbaṃ
    3. သော စ (သ္ယာ.)
    4. so ca (syā.)
    5. ဝိဘဇန္တသ္သာတိ (သီ. သ္ယာ. ပီ.)
    6. vibhajantassāti (sī. syā. pī.)
    7. သာယန္ဟသမယေ (သ္ယာ. က.)
    8. sāyanhasamaye (syā. ka.)
    9. ရတ္တိပစ္စူသသမယေ (က.)
    10. rattipaccūsasamaye (ka.)



    Related texts:



    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၈. ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉာဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 8. Purisindriyañāṇasuttavaṇṇanā

    ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၈. ပုရိသိန္ဒ္ရိယဉာဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 8. Purisindriyañāṇasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact