| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
८. पुरिसिन्द्रियञाणसुत्तवण्णना
8. Purisindriyañāṇasuttavaṇṇanā
६२. अट्ठमे अञ्ञतरोति देवदत्तपक्खिको एको। समन्नाहरित्वाति आवज्जित्वा। इदं सो ‘‘किं नु खो भगवता जानित्वा कथितं, उदाहु अजानित्वा, एकंसिकं वा कथितं उदाहु विभज्जकथित’’न्ति अधिप्पायेन पुच्छति। आपायिकोति अपाये निब्बत्तनको। नेरयिकोति निरयगामी। कप्पट्ठोति कप्पट्ठियकम्मस्स कतत्ता कप्पं ठस्सति। अतेकिच्छोति न सक्का तिकिच्छितुं। द्वेज्झन्ति द्विधाभावं। वालग्गकोटिनित्तुदनमत्तन्ति वालस्स अग्गकोटिया दस्सेतब्बमत्तकं, वालग्गकोटिनिपातमत्तकं वा। पुरिसिन्द्रियञाणानीति पुरिसपुग्गलानं इन्द्रियपरोपरियत्तञाणानि, इन्द्रियानं तिक्खमुदुभावजाननञाणानीति अत्थो।
62. Aṭṭhame aññataroti devadattapakkhiko eko. Samannāharitvāti āvajjitvā. Idaṃ so ‘‘kiṃ nu kho bhagavatā jānitvā kathitaṃ, udāhu ajānitvā, ekaṃsikaṃ vā kathitaṃ udāhu vibhajjakathita’’nti adhippāyena pucchati. Āpāyikoti apāye nibbattanako. Nerayikoti nirayagāmī. Kappaṭṭhoti kappaṭṭhiyakammassa katattā kappaṃ ṭhassati. Atekicchoti na sakkā tikicchituṃ. Dvejjhanti dvidhābhāvaṃ. Vālaggakoṭinittudanamattanti vālassa aggakoṭiyā dassetabbamattakaṃ, vālaggakoṭinipātamattakaṃ vā. Purisindriyañāṇānīti purisapuggalānaṃ indriyaparopariyattañāṇāni, indriyānaṃ tikkhamudubhāvajānanañāṇānīti attho.
विज्जमाना कुसलापि धम्मा अकुसलापि धम्माति एत्तका कुसला धम्मा विज्जन्ति, एत्तका अकुसला धम्माति जानामि। अन्तरहिताति अदस्सनं गता। सम्मुखीभूताति समुदाचारवसेन पाकटा जाता। कुसलमूलन्ति कुसलज्झासयो। कुसला कुसलन्ति तम्हा कुसलज्झासया अञ्ञम्पि कुसलं निब्बत्तिस्सति। सारदानीति सारादानि गहितसारानि, सरदमासे वा निब्बत्तानि। सुखसयितानीति सुखसन्निचितानि। सुखेत्तेति मण्डखेत्ते। निक्खित्तानीति वुत्तानि। सप्पटिभागाति सरिक्खका। अभिदो अद्धरत्तन्ति अभिअद्धरत्तं अद्धरत्ते अभिमुखीभूते। भत्तकालसमयेति राजकुलानं भत्तकालसङ्खाते समये। परिहानधम्मोति को एवं भगवता ञातोति? अजातसत्तुराजा। सो हि पापमित्तं निस्साय मग्गफलेहि परिहीनो। अपरेपि सुप्पबुद्धसुनक्खत्तादयो भगवता ञाताव। अपरिहानधम्मोति एवं भगवता को ञातो? सुसीमो परिब्बाजको अञ्ञे च एवरूपा। परिनिब्बायिस्सतीति एवं को ञातो भगवताति? सन्ततिमहामत्तो अञ्ञे च एवरूपा।
Vijjamānā kusalāpi dhammā akusalāpi dhammāti ettakā kusalā dhammā vijjanti, ettakā akusalā dhammāti jānāmi. Antarahitāti adassanaṃ gatā. Sammukhībhūtāti samudācāravasena pākaṭā jātā. Kusalamūlanti kusalajjhāsayo. Kusalā kusalanti tamhā kusalajjhāsayā aññampi kusalaṃ nibbattissati. Sāradānīti sārādāni gahitasārāni, saradamāse vā nibbattāni. Sukhasayitānīti sukhasannicitāni. Sukhetteti maṇḍakhette. Nikkhittānīti vuttāni. Sappaṭibhāgāti sarikkhakā. Abhido addharattanti abhiaddharattaṃ addharatte abhimukhībhūte. Bhattakālasamayeti rājakulānaṃ bhattakālasaṅkhāte samaye. Parihānadhammoti ko evaṃ bhagavatā ñātoti? Ajātasatturājā. So hi pāpamittaṃ nissāya maggaphalehi parihīno. Aparepi suppabuddhasunakkhattādayo bhagavatā ñātāva. Aparihānadhammoti evaṃ bhagavatā ko ñāto? Susīmo paribbājako aññe ca evarūpā. Parinibbāyissatīti evaṃ ko ñāto bhagavatāti? Santatimahāmatto aññe ca evarūpā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ८. पुरिसिन्द्रियञाणसुत्तं • 8. Purisindriyañāṇasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ८. पुरिसिन्द्रियञाणसुत्तवण्णना • 8. Purisindriyañāṇasuttavaṇṇanā
