| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៨. បុរិសិន្ទ្រិយញាណសុត្តវណ្ណនា
8. Purisindriyañāṇasuttavaṇṇanā
៦២. អដ្ឋមេ និព្ពត្តិវសេន អបាយសំវត្តនិយេន វា កម្មុនា អបាយេសុ និយុត្តោតិ អាបាយិកោ នេរយិកោតិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ អវីចិម្ហិ ឧប្បជ្ជិត្វា តត្ថ អាយុកប្បសញ្ញិតំ អន្តរកប្បំ តិដ្ឋតីតិ កប្បដ្ឋោ។ និរយូបបត្តិបរិហរណវសេន តិកិច្ឆិតុំ អសក្កុណេយ្យោតិ អតេកិច្ឆោ។ អខណ្ឌានីតិ ឯកទេសេនបិ អខណ្ឌិតានិ។ ភិន្នកាលតោ បដ្ឋាយ ពីជំ ពីជត្ថាយ ន ឧបកប្បតិ។ អបូតីនីតិ ឧទកតេមនេន អបូតិកានិ។ បូតិកញ្ហិ ពីជំ ពីជត្ថាយ ន ឧបកប្បតិ។ អវាតាតបហតានីតិ វាតេន ច អាតបេន ច ន ហតានិ និរោជតំ ន បាបិតានិ។ និរោជញ្ហិ កសដំ ពីជំ ពីជត្ថាយ ន ឧបកប្បតិ។ ‘‘សារាទានី’’តិ វត្តព្ពេ អា-ការស្ស រស្សត្តំ កត្វា បាឡិយំ ‘‘សារទានី’’តិ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘សារាទានី’’តិ។ តណ្ឌុលសារស្ស អាទានតោ សារាទានិ, គហិតសារានិ បតិដ្ឋិតសារានិ។ និស្សរញ្ហិ ពីជំ ពីជត្ថាយ ន ឧបកប្បតិ។ សុខសយិតានីតិ ចត្តារោ មាសេ កោដ្ឋេ បក្ខិត្តនិយាមេនេវ សុខសយិតានិ សុដ្ឋុ សន្និចិតានិ។ មណ្ឌខេត្តេតិ ឩសខារាទិទោសេហិ អវិទ្ធស្តេ សារក្ខេត្តេ។ អភិទោតិ អភិ-សទ្ទេន សមានត្ថនិបាតបទន្តិ អាហ ‘‘អភិអឌ្ឍរត្ត’’ន្តិ។ នត្ថិ ឯតស្ស ភិទាតិ វា អភិទោ។ ‘‘អភិទំ អឌ្ឍរត្ត’’ន្តិ វត្តព្ពេ ឧបយោគត្ថេ បច្ចត្តវចនំ។ អឌ្ឍរត្តន្តិ ច អច្ចន្តសំយោគវចនំ, ភុម្មត្ថេ វា។ តស្មា អភិទោ អឌ្ឍរត្តន្តិ អភិន្នេ អឌ្ឍរត្តសមយេតិ អត្ថោ។ បុណ្ណមាសិយញ្ហិ គគនមជ្ឈស្ស បុរតោ វា បច្ឆតោ វា ចន្ទេ ឋិតេ អឌ្ឍរត្តសមយោ ភិន្នោ នាម ហោតិ, មជ្ឈេ ឯវ បន ឋិតេ អភិន្នោ នាម។
62. Aṭṭhame nibbattivasena apāyasaṃvattaniyena vā kammunā apāyesu niyuttoti āpāyiko nerayikoti etthāpi eseva nayo. Avīcimhi uppajjitvā tattha āyukappasaññitaṃ antarakappaṃ tiṭṭhatīti kappaṭṭho. Nirayūpapattipariharaṇavasena tikicchituṃ asakkuṇeyyoti atekiccho. Akhaṇḍānīti ekadesenapi akhaṇḍitāni. Bhinnakālato paṭṭhāya bījaṃ bījatthāya na upakappati. Apūtīnīti udakatemanena apūtikāni. Pūtikañhi bījaṃ bījatthāya na upakappati. Avātātapahatānīti vātena ca ātapena ca na hatāni nirojataṃ na pāpitāni. Nirojañhi kasaṭaṃ bījaṃ bījatthāya na upakappati. ‘‘Sārādānī’’ti vattabbe ā-kārassa rassattaṃ katvā pāḷiyaṃ ‘‘sāradānī’’ti vuttanti āha ‘‘sārādānī’’ti. Taṇḍulasārassa ādānato sārādāni, gahitasārāni patiṭṭhitasārāni. Nissarañhi bījaṃ bījatthāya na upakappati. Sukhasayitānīti cattāro māse koṭṭhe pakkhittaniyāmeneva sukhasayitāni suṭṭhu sannicitāni. Maṇḍakhetteti ūsakhārādidosehi aviddhaste sārakkhette. Abhidoti abhi-saddena samānatthanipātapadanti āha ‘‘abhiaḍḍharatta’’nti. Natthi etassa bhidāti vā abhido. ‘‘Abhidaṃ aḍḍharatta’’nti vattabbe upayogatthe paccattavacanaṃ. Aḍḍharattanti ca accantasaṃyogavacanaṃ, bhummatthe vā. Tasmā abhido aḍḍharattanti abhinne aḍḍharattasamayeti attho. Puṇṇamāsiyañhi gaganamajjhassa purato vā pacchato vā cande ṭhite aḍḍharattasamayo bhinno nāma hoti, majjhe eva pana ṭhite abhinno nāma.
សុប្បពុទ្ធសុនក្ខត្តាទយោតិ ឯត្ថ (ធ. ប. អដ្ឋ. ២.១២៧ សុប្បពុទ្ធសក្យវត្ថុ) សុប្បពុទ្ធោ កិរ សាកិយោ ‘‘មម ធីតរំ ឆឌ្ឌេត្វា និក្ខន្តោ, មម បុត្តំ បព្ពាជេត្វា តស្ស វេរិដ្ឋានេ ឋិតោ ចា’’តិ ឥមេហិ ទ្វីហិ ការណេហិ សត្ថរិ អាឃាតំ ពន្ធិត្វា ឯកទិវសំ ‘‘ន ទានិ និមន្តិតដ្ឋានំ គន្ត្វា ភុញ្ជិតុំ ទស្សាមី’’តិ គមនមគ្គំ បិទហិត្វា អន្តរវីថិយំ សុរំ បិវន្តោ និសីទិ។ អថស្ស សត្ថរិ ភិក្ខុសង្ឃបរិវុតេ តំ ឋានំ អាគតេ ‘‘សត្ថា អាគតោ’’តិ អារោចេសុំ។ សោ អាហ – ‘‘បុរតោ គច្ឆាតិ តស្ស វទេថ, នាយំ មយា មហល្លកតរោ, នាស្ស មគ្គំ ទស្សាមី’’តិ។ បុនប្បុនំ វុច្ចមានោបិ តថេវ និសីទិ។ សត្ថា មាតុលស្ស សន្តិកា មគ្គំ អលភិត្វា តតោវ និវត្តិ។ សោបិ ចរបុរិសំ បេសេសិ – ‘‘គច្ឆ តស្ស កថំ សុត្វា ឯហី’’តិ។ សត្ថាបិ និវត្តន្តោ សិតំ កត្វា អានន្ទត្ថេរេន – ‘‘កោ នុ ខោ, ភន្តេ, សិតបាតុកម្មេ បច្ចយោ’’តិ បុដ្ឋោ អាហ – ‘‘បស្សសិ, អានន្ទ, សុប្បពុទ្ធ’’ន្តិ។ បស្សាមិ, ភន្តេ។ ភារិយំ តេន កម្មំ កតំ មាទិសស្ស ពុទ្ធស្ស មគ្គំ អទេន្តេន, ឥតោ សត្តមេ ទិវសេ ហេដ្ឋាបាសាទេ បាសាទមូលេ បថវិយា បវិសិស្សតី’’តិ អាចិក្ខិ។
Suppabuddhasunakkhattādayoti ettha (dha. pa. aṭṭha. 2.127 suppabuddhasakyavatthu) suppabuddho kira sākiyo ‘‘mama dhītaraṃ chaḍḍetvā nikkhanto, mama puttaṃ pabbājetvā tassa veriṭṭhāne ṭhito cā’’ti imehi dvīhi kāraṇehi satthari āghātaṃ bandhitvā ekadivasaṃ ‘‘na dāni nimantitaṭṭhānaṃ gantvā bhuñjituṃ dassāmī’’ti gamanamaggaṃ pidahitvā antaravīthiyaṃ suraṃ pivanto nisīdi. Athassa satthari bhikkhusaṅghaparivute taṃ ṭhānaṃ āgate ‘‘satthā āgato’’ti ārocesuṃ. So āha – ‘‘purato gacchāti tassa vadetha, nāyaṃ mayā mahallakataro, nāssa maggaṃ dassāmī’’ti. Punappunaṃ vuccamānopi tatheva nisīdi. Satthā mātulassa santikā maggaṃ alabhitvā tatova nivatti. Sopi carapurisaṃ pesesi – ‘‘gaccha tassa kathaṃ sutvā ehī’’ti. Satthāpi nivattanto sitaṃ katvā ānandattherena – ‘‘ko nu kho, bhante, sitapātukamme paccayo’’ti puṭṭho āha – ‘‘passasi, ānanda, suppabuddha’’nti. Passāmi, bhante. Bhāriyaṃ tena kammaṃ kataṃ mādisassa buddhassa maggaṃ adentena, ito sattame divase heṭṭhāpāsāde pāsādamūle pathaviyā pavisissatī’’ti ācikkhi.
សុនក្ខត្តោបិ (ម. និ. អដ្ឋ. ១.១៤៧) បុព្ពេ ភគវន្តំ ឧបសង្កមិត្វា ទិព្ពចក្ខុបរិកម្មំ បុច្ឆិ។ អថស្ស ភគវា កថេសិ។ សោ ទិព្ពចក្ខុំ និព្ពត្តេត្វា អាលោកំ វឌ្ឍេត្វា ឱលោកេន្តោ ទេវលោកេ នន្ទនវនចិត្តលតាវនផារុសកវនមិស្សកវនេសុ ទិព្ពសម្បត្តិំ អនុភវមានេ ទេវបុត្តេ ច ទេវធីតរោ ច ទិស្វា – ‘‘ឯតេសំ ឯវរូបាយ អត្តភាវសម្បត្តិយា ឋិតានំ កិរ មធុរោ នុ ខោ សទ្ទោ ភវិស្សតី’’តិ សទ្ទំ សោតុកាមោ ហុត្វា ទសពលំ ឧបសង្កមិត្វា ទិព្ពសោតធាតុបរិកម្មំ បុច្ឆិ។ ភគវា បនស្ស – ‘‘ទិព្ពសោតធាតុស្ស ឧបនិស្សយោ នត្ថី’’តិ ញត្វា បរិកម្មំ ន កថេសិ។ ន ហិ ពុទ្ធា យំ ន ភវិស្សតិ, តស្ស បរិកម្មំ កថេន្តិ។ សោ ភគវតិ អាឃាតំ ពន្ធិត្វា ចិន្តេសិ – ‘‘អហំ សមណំ គោតមំ បឋមំ ទិព្ពចក្ខុបរិកម្មំ បុច្ឆិំ, សោ មយ្ហំ ‘សម្បជ្ជតុ វា មា វា សម្បជ្ជតូ’តិ កថេសិ។ អហំ បន បច្ចត្តបុរិសការេន តំ និព្ពត្តេត្វា ទិព្ពសោតធាតុបរិកម្មំ បុច្ឆិំ, តំ មេ ន កថេសិ។ អទ្ធា ឯវំ ហោតិ ‘អយំ រាជបព្ពជិតោ ទិព្ពចក្ខុញាណំ និព្ពត្តេត្វា, ទិព្ពសោតញាណំ និព្ពត្តេត្វា, ចេតោបរិយកម្មញាណំ និព្ពត្តេត្វា, អាសវានំ ខយេ ញាណំ និព្ពត្តេត្វា, មយា សមសមោ ភវិស្សតី’តិ ឥស្សាមច្ឆរិយវសេន មយ្ហំ ន កថេតី’’តិ ភិយ្យោសោ អាឃាតំ ពន្ធិត្វា កាសាយានិ ឆឌ្ឌេត្វា គិហិភាវំ បត្វាបិ ន តុណ្ហីភូតោ វិហាសិ។ ទសពលំ បន អសតា តុច្ឆេន អព្ភាចិក្ខិត្វា អបាយូបគោ អហោសិ។ តម្បិ ភគវា ព្យាកាសិ។ វុត្តញ្ហេតំ – ‘‘ឯវម្បិ ខោ, ភគ្គវ, សុនក្ខត្តោ លិច្ឆវិបុត្តោ មយា វុច្ចមានោ អបក្កមេវ ឥមស្មា ធម្មវិនយា, យថា តំ អាបាយិកោ’’តិ (ទី. និ. ៣.៦)។ តេន វុត្តំ ‘‘អបរេបិ សុប្បពុទ្ធសុនក្ខត្តាទយោ ភគវតា ញាតាវា’’តិ។ អាទិ-សទ្ទេន កោកាលិកាទីនំ សង្គហោ ទដ្ឋព្ពោ។
Sunakkhattopi (ma. ni. aṭṭha. 1.147) pubbe bhagavantaṃ upasaṅkamitvā dibbacakkhuparikammaṃ pucchi. Athassa bhagavā kathesi. So dibbacakkhuṃ nibbattetvā ālokaṃ vaḍḍhetvā olokento devaloke nandanavanacittalatāvanaphārusakavanamissakavanesu dibbasampattiṃ anubhavamāne devaputte ca devadhītaro ca disvā – ‘‘etesaṃ evarūpāya attabhāvasampattiyā ṭhitānaṃ kira madhuro nu kho saddo bhavissatī’’ti saddaṃ sotukāmo hutvā dasabalaṃ upasaṅkamitvā dibbasotadhātuparikammaṃ pucchi. Bhagavā panassa – ‘‘dibbasotadhātussa upanissayo natthī’’ti ñatvā parikammaṃ na kathesi. Na hi buddhā yaṃ na bhavissati, tassa parikammaṃ kathenti. So bhagavati āghātaṃ bandhitvā cintesi – ‘‘ahaṃ samaṇaṃ gotamaṃ paṭhamaṃ dibbacakkhuparikammaṃ pucchiṃ, so mayhaṃ ‘sampajjatu vā mā vā sampajjatū’ti kathesi. Ahaṃ pana paccattapurisakārena taṃ nibbattetvā dibbasotadhātuparikammaṃ pucchiṃ, taṃ me na kathesi. Addhā evaṃ hoti ‘ayaṃ rājapabbajito dibbacakkhuñāṇaṃ nibbattetvā, dibbasotañāṇaṃ nibbattetvā, cetopariyakammañāṇaṃ nibbattetvā, āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ nibbattetvā, mayā samasamo bhavissatī’ti issāmacchariyavasena mayhaṃ na kathetī’’ti bhiyyoso āghātaṃ bandhitvā kāsāyāni chaḍḍetvā gihibhāvaṃ patvāpi na tuṇhībhūto vihāsi. Dasabalaṃ pana asatā tucchena abbhācikkhitvā apāyūpago ahosi. Tampi bhagavā byākāsi. Vuttañhetaṃ – ‘‘evampi kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto mayā vuccamāno apakkameva imasmā dhammavinayā, yathā taṃ āpāyiko’’ti (dī. ni. 3.6). Tena vuttaṃ ‘‘aparepi suppabuddhasunakkhattādayo bhagavatā ñātāvā’’ti. Ādi-saddena kokālikādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo.
សុសីមោ បរិព្ពាជកោតិ (សំ. និ. អដ្ឋ. ២.២.៧០) ឯវំនាមកោ វេទង្គេសុ កុសលោ បណ្ឌិតោ បរិព្ពាជកោ។ អញ្ញតិត្ថិយា ហិ បរិហីនលាភសក្ការសិលោកា ‘‘សមណោ គោតមោ ន ជាតិគោត្តាទីនិ អារព្ភ លាភគ្គប្បត្តោ ជាតោ, កវិសេដ្ឋោ បនេស ឧត្តមកវិតាយ សាវកានំ ពន្ធំ ពន្ធិត្វា ទេតិ។ តេ តំ ឧគ្គណ្ហិត្វា ឧបដ្ឋាកានំ ឧបនិសិន្នកថម្បិ អនុមោទនម្បិ សរភញ្ញម្បីតិ ឯវមាទីនិ កថេន្តិ។ តេ តេសំ បសន្នានំ លាភំ ឧបសំហរន្តិ។ សចេ មយំ យំ សមណោ គោតមា ជានាតិ, តតោ ថោកំ ជានេយ្យាម, អត្តនោ សមយំ តត្ថ បក្ខិបិត្វា មយម្បិ ឧបដ្ឋាកានំ កថេយ្យាម។ តតោ ឯតេហិ លាភិតរា ភវេយ្យាម។ កោ នុ ខោ សមណស្ស គោតមស្ស សន្តិកេ បព្ពជិត្វា ខិប្បមេវ ឧគ្គណ្ហិតុំ សក្ខិស្សតី’’តិ ឯវំ ចិន្តេត្វា ‘‘សុសិមោ បដិពលោ’’តិ ទិស្វា ឧបសង្កមិត្វា ឯវមាហំសុ ‘‘ឯហិ ត្វំ, អាវុសោ សុសីម, សមណេ គោតមេ ព្រហ្មចរិយំ ចរ, ត្វំ ធម្មំ បរិយាបុណិត្វា អម្ហេ វាចេយ្យាសិ, តំ មយំ ធម្មំ បរិយាបុណិត្វា គិហីនំ ភាសិស្សាម, ឯវំ មយម្បិ សក្កតា ភវិស្សាម គរុកតា មានិតា បូជិតា លាភិនោ ចីវរបិណ្ឌបាតសេនាសនគិលានបច្ចយភេសជ្ជបរិក្ខារាន’’ន្តិ (សំ. និ. ២.៧០)។
Susīmo paribbājakoti (saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.70) evaṃnāmako vedaṅgesu kusalo paṇḍito paribbājako. Aññatitthiyā hi parihīnalābhasakkārasilokā ‘‘samaṇo gotamo na jātigottādīni ārabbha lābhaggappatto jāto, kaviseṭṭho panesa uttamakavitāya sāvakānaṃ bandhaṃ bandhitvā deti. Te taṃ uggaṇhitvā upaṭṭhākānaṃ upanisinnakathampi anumodanampi sarabhaññampīti evamādīni kathenti. Te tesaṃ pasannānaṃ lābhaṃ upasaṃharanti. Sace mayaṃ yaṃ samaṇo gotamā jānāti, tato thokaṃ jāneyyāma, attano samayaṃ tattha pakkhipitvā mayampi upaṭṭhākānaṃ katheyyāma. Tato etehi lābhitarā bhaveyyāma. Ko nu kho samaṇassa gotamassa santike pabbajitvā khippameva uggaṇhituṃ sakkhissatī’’ti evaṃ cintetvā ‘‘susimo paṭibalo’’ti disvā upasaṅkamitvā evamāhaṃsu ‘‘ehi tvaṃ, āvuso susīma, samaṇe gotame brahmacariyaṃ cara, tvaṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā amhe vāceyyāsi, taṃ mayaṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā gihīnaṃ bhāsissāma, evaṃ mayampi sakkatā bhavissāma garukatā mānitā pūjitā lābhino cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti (saṃ. ni. 2.70).
អថ សុសីមោ បរិព្ពាជកោ តេសំ វចនំ សម្បដិច្ឆិត្វា យេនានន្ទោ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា បព្ពជ្ជំ យាចិ។ ថេរោ ច តំ អាទាយ ភគវន្តំ ឧបសង្កមិត្វា ឯតមត្ថំ អារោចេសិ។ ភគវា បន ចិន្តេសិ ‘‘អយំ បរិព្ពាជកោ តិត្ថិយសមយេ ‘អហំ បាដិឯក្កោ សត្ថា’តិ បដិជានមានោ ចរតិ, ‘ឥធេវ មគ្គព្រហ្មចរិយំ ចរិតុំ ឥច្ឆាមី’តិ កិរ វទតិ, កិំ នុ ខោ មយិ បសន្នោ, ឧទាហុ មយ្ហំ វា មម សាវកានំ ធម្មកថាយ បសន្នោ’’តិ។ អថស្ស ឯកដ្ឋានេបិ បសាទាភាវំ ញត្វា ‘‘អយំ មម សាសនេ ‘ធម្មំ ថេនេស្សាមី’តិ បព្ពជតិ, ឥតិស្ស អាគមនំ អបរិសុទ្ធំ, និប្ផត្តិ នុ ខោ កីទិសា’’តិ ឱលោកេន្តោ ‘‘កិញ្ចាបិ ‘ធម្មំ ថេនេស្សាមី’តិ បព្ពជតិ, កតិបាហេនេវ បន ឃដេត្វា អរហត្តំ គណ្ហិស្សតី’’តិ ញត្វា ‘‘តេនហានន្ទ, សុសីមំ បព្ពាជេថា’’តិ អាហ។ តំ សន្ធាយេតំ វុត្តំ ‘‘ឯវំ ភគវតា កោ ញាតោ? សុសីមោ បរិព្ពាជកោ’’តិ។
Atha susīmo paribbājako tesaṃ vacanaṃ sampaṭicchitvā yenānando tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāci. Thero ca taṃ ādāya bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ ārocesi. Bhagavā pana cintesi ‘‘ayaṃ paribbājako titthiyasamaye ‘ahaṃ pāṭiekko satthā’ti paṭijānamāno carati, ‘idheva maggabrahmacariyaṃ carituṃ icchāmī’ti kira vadati, kiṃ nu kho mayi pasanno, udāhu mayhaṃ vā mama sāvakānaṃ dhammakathāya pasanno’’ti. Athassa ekaṭṭhānepi pasādābhāvaṃ ñatvā ‘‘ayaṃ mama sāsane ‘dhammaṃ thenessāmī’ti pabbajati, itissa āgamanaṃ aparisuddhaṃ, nipphatti nu kho kīdisā’’ti olokento ‘‘kiñcāpi ‘dhammaṃ thenessāmī’ti pabbajati, katipāheneva pana ghaṭetvā arahattaṃ gaṇhissatī’’ti ñatvā ‘‘tenahānanda, susīmaṃ pabbājethā’’ti āha. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ ‘‘evaṃ bhagavatā ko ñāto? Susīmo paribbājako’’ti.
សន្តតិមហាមត្តោតិ (ធ. ប. អដ្ឋ. ២.១៤១ សន្តតិមហាមត្តវត្ថុ) សោ កិរ ឯកស្មិំ កាលេ រញ្ញោ បសេនទិស្ស បច្ចន្តំ កុបិតំ វូបសមេត្វា អាគតោ។ អថស្ស រាជា តុដ្ឋោ សត្ត ទិវសានិ រជ្ជំ ទត្វា ឯកំ នច្ចគីតកុសលំ ឥត្ថិំ អទាសិ។ សោ សត្ត ទិវសានិ សុរាមទមត្តោ ហុត្វា សត្តមេ ទិវសេ សព្ពាលង្ការប្បដិមណ្ឌិតោ ហត្ថិក្ខន្ធវរគតោ នហានតិត្ថំ គច្ឆន្តោ សត្ថារំ បិណ្ឌាយ បវិសន្តំ ទ្វារន្តរេ ទិស្វា ហត្ថិក្ខន្ធវរគតោវ សីសំ ចាលេត្វា វន្ទិ។ សត្ថា សិតំ កត្វា ‘‘កោ នុ ខោ, ភន្តេ, សិតបាតុករណេ ហេតូ’’តិ អានន្ទត្ថេរេន បុដ្ឋោ សិតការណំ អាចិក្ខន្តោ អាហ – ‘‘បស្សសិ, អានន្ទ, សន្តតិមហាមត្តំ, អជ្ជេវ សព្ពាភរណប្បដិមណ្ឌិតោ មម សន្តិកំ អាគន្ត្វា ចាតុប្បទិកគាថាវសានេ អរហត្តំ បត្វា បរិនិព្ពាយិស្សតី’’តិ។ តេន វុត្តំ ‘‘ឯវំ កោ ញាតោ ភគវតាតិ? សន្តតិមហាមត្តោ’’តិ។
Santatimahāmattoti (dha. pa. aṭṭha. 2.141 santatimahāmattavatthu) so kira ekasmiṃ kāle rañño pasenadissa paccantaṃ kupitaṃ vūpasametvā āgato. Athassa rājā tuṭṭho satta divasāni rajjaṃ datvā ekaṃ naccagītakusalaṃ itthiṃ adāsi. So satta divasāni surāmadamatto hutvā sattame divase sabbālaṅkārappaṭimaṇḍito hatthikkhandhavaragato nahānatitthaṃ gacchanto satthāraṃ piṇḍāya pavisantaṃ dvārantare disvā hatthikkhandhavaragatova sīsaṃ cāletvā vandi. Satthā sitaṃ katvā ‘‘ko nu kho, bhante, sitapātukaraṇe hetū’’ti ānandattherena puṭṭho sitakāraṇaṃ ācikkhanto āha – ‘‘passasi, ānanda, santatimahāmattaṃ, ajjeva sabbābharaṇappaṭimaṇḍito mama santikaṃ āgantvā cātuppadikagāthāvasāne arahattaṃ patvā parinibbāyissatī’’ti. Tena vuttaṃ ‘‘evaṃ ko ñāto bhagavatāti? Santatimahāmatto’’ti.
បុរិសិន្ទ្រិយញាណសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Purisindriyañāṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៨. បុរិសិន្ទ្រិយញាណសុត្តំ • 8. Purisindriyañāṇasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៨. បុរិសិន្ទ្រិយញាណសុត្តវណ្ណនា • 8. Purisindriyañāṇasuttavaṇṇanā
