Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ൮. പുരിസിന്ദ്രിയഞാണസുത്തവണ്ണനാ

    8. Purisindriyañāṇasuttavaṇṇanā

    ൬൨. അട്ഠമേ നിബ്ബത്തിവസേന അപായസംവത്തനിയേന വാ കമ്മുനാ അപായേസു നിയുത്തോതി ആപായികോ നേരയികോതി ഏത്ഥാപി ഏസേവ നയോ. അവീചിമ്ഹി ഉപ്പജ്ജിത്വാ തത്ഥ ആയുകപ്പസഞ്ഞിതം അന്തരകപ്പം തിട്ഠതീതി കപ്പട്ഠോ. നിരയൂപപത്തിപരിഹരണവസേന തികിച്ഛിതും അസക്കുണേയ്യോതി അതേകിച്ഛോ. അഖണ്ഡാനീതി ഏകദേസേനപി അഖണ്ഡിതാനി. ഭിന്നകാലതോ പട്ഠായ ബീജം ബീജത്ഥായ ന ഉപകപ്പതി. അപൂതീനീതി ഉദകതേമനേന അപൂതികാനി. പൂതികഞ്ഹി ബീജം ബീജത്ഥായ ന ഉപകപ്പതി. അവാതാതപഹതാനീതി വാതേന ച ആതപേന ച ന ഹതാനി നിരോജതം ന പാപിതാനി. നിരോജഞ്ഹി കസടം ബീജം ബീജത്ഥായ ന ഉപകപ്പതി. ‘‘സാരാദാനീ’’തി വത്തബ്ബേ ആ-കാരസ്സ രസ്സത്തം കത്വാ പാളിയം ‘‘സാരദാനീ’’തി വുത്തന്തി ആഹ ‘‘സാരാദാനീ’’തി. തണ്ഡുലസാരസ്സ ആദാനതോ സാരാദാനി, ഗഹിതസാരാനി പതിട്ഠിതസാരാനി. നിസ്സരഞ്ഹി ബീജം ബീജത്ഥായ ന ഉപകപ്പതി. സുഖസയിതാനീതി ചത്താരോ മാസേ കോട്ഠേ പക്ഖിത്തനിയാമേനേവ സുഖസയിതാനി സുട്ഠു സന്നിചിതാനി. മണ്ഡഖേത്തേതി ഊസഖാരാദിദോസേഹി അവിദ്ധസ്തേ സാരക്ഖേത്തേ. അഭിദോതി അഭി-സദ്ദേന സമാനത്ഥനിപാതപദന്തി ആഹ ‘‘അഭിഅഡ്ഢരത്ത’’ന്തി. നത്ഥി ഏതസ്സ ഭിദാതി വാ അഭിദോ. ‘‘അഭിദം അഡ്ഢരത്ത’’ന്തി വത്തബ്ബേ ഉപയോഗത്ഥേ പച്ചത്തവചനം. അഡ്ഢരത്തന്തി ച അച്ചന്തസംയോഗവചനം, ഭുമ്മത്ഥേ വാ. തസ്മാ അഭിദോ അഡ്ഢരത്തന്തി അഭിന്നേ അഡ്ഢരത്തസമയേതി അത്ഥോ. പുണ്ണമാസിയഞ്ഹി ഗഗനമജ്ഝസ്സ പുരതോ വാ പച്ഛതോ വാ ചന്ദേ ഠിതേ അഡ്ഢരത്തസമയോ ഭിന്നോ നാമ ഹോതി, മജ്ഝേ ഏവ പന ഠിതേ അഭിന്നോ നാമ.

    62. Aṭṭhame nibbattivasena apāyasaṃvattaniyena vā kammunā apāyesu niyuttoti āpāyiko nerayikoti etthāpi eseva nayo. Avīcimhi uppajjitvā tattha āyukappasaññitaṃ antarakappaṃ tiṭṭhatīti kappaṭṭho. Nirayūpapattipariharaṇavasena tikicchituṃ asakkuṇeyyoti atekiccho. Akhaṇḍānīti ekadesenapi akhaṇḍitāni. Bhinnakālato paṭṭhāya bījaṃ bījatthāya na upakappati. Apūtīnīti udakatemanena apūtikāni. Pūtikañhi bījaṃ bījatthāya na upakappati. Avātātapahatānīti vātena ca ātapena ca na hatāni nirojataṃ na pāpitāni. Nirojañhi kasaṭaṃ bījaṃ bījatthāya na upakappati. ‘‘Sārādānī’’ti vattabbe ā-kārassa rassattaṃ katvā pāḷiyaṃ ‘‘sāradānī’’ti vuttanti āha ‘‘sārādānī’’ti. Taṇḍulasārassa ādānato sārādāni, gahitasārāni patiṭṭhitasārāni. Nissarañhi bījaṃ bījatthāya na upakappati. Sukhasayitānīti cattāro māse koṭṭhe pakkhittaniyāmeneva sukhasayitāni suṭṭhu sannicitāni. Maṇḍakhetteti ūsakhārādidosehi aviddhaste sārakkhette. Abhidoti abhi-saddena samānatthanipātapadanti āha ‘‘abhiaḍḍharatta’’nti. Natthi etassa bhidāti vā abhido. ‘‘Abhidaṃ aḍḍharatta’’nti vattabbe upayogatthe paccattavacanaṃ. Aḍḍharattanti ca accantasaṃyogavacanaṃ, bhummatthe vā. Tasmā abhido aḍḍharattanti abhinne aḍḍharattasamayeti attho. Puṇṇamāsiyañhi gaganamajjhassa purato vā pacchato vā cande ṭhite aḍḍharattasamayo bhinno nāma hoti, majjhe eva pana ṭhite abhinno nāma.

    സുപ്പബുദ്ധസുനക്ഖത്താദയോതി ഏത്ഥ (ധ॰ പ॰ അട്ഠ॰ ൨.൧൨൭ സുപ്പബുദ്ധസക്യവത്ഥു) സുപ്പബുദ്ധോ കിര സാകിയോ ‘‘മമ ധീതരം ഛഡ്ഡേത്വാ നിക്ഖന്തോ, മമ പുത്തം പബ്ബാജേത്വാ തസ്സ വേരിട്ഠാനേ ഠിതോ ചാ’’തി ഇമേഹി ദ്വീഹി കാരണേഹി സത്ഥരി ആഘാതം ബന്ധിത്വാ ഏകദിവസം ‘‘ന ദാനി നിമന്തിതട്ഠാനം ഗന്ത്വാ ഭുഞ്ജിതും ദസ്സാമീ’’തി ഗമനമഗ്ഗം പിദഹിത്വാ അന്തരവീഥിയം സുരം പിവന്തോ നിസീദി. അഥസ്സ സത്ഥരി ഭിക്ഖുസങ്ഘപരിവുതേ തം ഠാനം ആഗതേ ‘‘സത്ഥാ ആഗതോ’’തി ആരോചേസും. സോ ആഹ – ‘‘പുരതോ ഗച്ഛാതി തസ്സ വദേഥ, നായം മയാ മഹല്ലകതരോ, നാസ്സ മഗ്ഗം ദസ്സാമീ’’തി. പുനപ്പുനം വുച്ചമാനോപി തഥേവ നിസീദി. സത്ഥാ മാതുലസ്സ സന്തികാ മഗ്ഗം അലഭിത്വാ തതോവ നിവത്തി. സോപി ചരപുരിസം പേസേസി – ‘‘ഗച്ഛ തസ്സ കഥം സുത്വാ ഏഹീ’’തി. സത്ഥാപി നിവത്തന്തോ സിതം കത്വാ ആനന്ദത്ഥേരേന – ‘‘കോ നു ഖോ, ഭന്തേ, സിതപാതുകമ്മേ പച്ചയോ’’തി പുട്ഠോ ആഹ – ‘‘പസ്സസി, ആനന്ദ, സുപ്പബുദ്ധ’’ന്തി. പസ്സാമി, ഭന്തേ. ഭാരിയം തേന കമ്മം കതം മാദിസസ്സ ബുദ്ധസ്സ മഗ്ഗം അദേന്തേന, ഇതോ സത്തമേ ദിവസേ ഹേട്ഠാപാസാദേ പാസാദമൂലേ പഥവിയാ പവിസിസ്സതീ’’തി ആചിക്ഖി.

    Suppabuddhasunakkhattādayoti ettha (dha. pa. aṭṭha. 2.127 suppabuddhasakyavatthu) suppabuddho kira sākiyo ‘‘mama dhītaraṃ chaḍḍetvā nikkhanto, mama puttaṃ pabbājetvā tassa veriṭṭhāne ṭhito cā’’ti imehi dvīhi kāraṇehi satthari āghātaṃ bandhitvā ekadivasaṃ ‘‘na dāni nimantitaṭṭhānaṃ gantvā bhuñjituṃ dassāmī’’ti gamanamaggaṃ pidahitvā antaravīthiyaṃ suraṃ pivanto nisīdi. Athassa satthari bhikkhusaṅghaparivute taṃ ṭhānaṃ āgate ‘‘satthā āgato’’ti ārocesuṃ. So āha – ‘‘purato gacchāti tassa vadetha, nāyaṃ mayā mahallakataro, nāssa maggaṃ dassāmī’’ti. Punappunaṃ vuccamānopi tatheva nisīdi. Satthā mātulassa santikā maggaṃ alabhitvā tatova nivatti. Sopi carapurisaṃ pesesi – ‘‘gaccha tassa kathaṃ sutvā ehī’’ti. Satthāpi nivattanto sitaṃ katvā ānandattherena – ‘‘ko nu kho, bhante, sitapātukamme paccayo’’ti puṭṭho āha – ‘‘passasi, ānanda, suppabuddha’’nti. Passāmi, bhante. Bhāriyaṃ tena kammaṃ kataṃ mādisassa buddhassa maggaṃ adentena, ito sattame divase heṭṭhāpāsāde pāsādamūle pathaviyā pavisissatī’’ti ācikkhi.

    സുനക്ഖത്തോപി (മ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൧.൧൪൭) പുബ്ബേ ഭഗവന്തം ഉപസങ്കമിത്വാ ദിബ്ബചക്ഖുപരികമ്മം പുച്ഛി. അഥസ്സ ഭഗവാ കഥേസി. സോ ദിബ്ബചക്ഖും നിബ്ബത്തേത്വാ ആലോകം വഡ്ഢേത്വാ ഓലോകേന്തോ ദേവലോകേ നന്ദനവനചിത്തലതാവനഫാരുസകവനമിസ്സകവനേസു ദിബ്ബസമ്പത്തിം അനുഭവമാനേ ദേവപുത്തേ ച ദേവധീതരോ ച ദിസ്വാ – ‘‘ഏതേസം ഏവരൂപായ അത്തഭാവസമ്പത്തിയാ ഠിതാനം കിര മധുരോ നു ഖോ സദ്ദോ ഭവിസ്സതീ’’തി സദ്ദം സോതുകാമോ ഹുത്വാ ദസബലം ഉപസങ്കമിത്വാ ദിബ്ബസോതധാതുപരികമ്മം പുച്ഛി. ഭഗവാ പനസ്സ – ‘‘ദിബ്ബസോതധാതുസ്സ ഉപനിസ്സയോ നത്ഥീ’’തി ഞത്വാ പരികമ്മം ന കഥേസി. ന ഹി ബുദ്ധാ യം ന ഭവിസ്സതി, തസ്സ പരികമ്മം കഥേന്തി. സോ ഭഗവതി ആഘാതം ബന്ധിത്വാ ചിന്തേസി – ‘‘അഹം സമണം ഗോതമം പഠമം ദിബ്ബചക്ഖുപരികമ്മം പുച്ഛിം, സോ മയ്ഹം ‘സമ്പജ്ജതു വാ മാ വാ സമ്പജ്ജതൂ’തി കഥേസി. അഹം പന പച്ചത്തപുരിസകാരേന തം നിബ്ബത്തേത്വാ ദിബ്ബസോതധാതുപരികമ്മം പുച്ഛിം, തം മേ ന കഥേസി. അദ്ധാ ഏവം ഹോതി ‘അയം രാജപബ്ബജിതോ ദിബ്ബചക്ഖുഞാണം നിബ്ബത്തേത്വാ, ദിബ്ബസോതഞാണം നിബ്ബത്തേത്വാ, ചേതോപരിയകമ്മഞാണം നിബ്ബത്തേത്വാ, ആസവാനം ഖയേ ഞാണം നിബ്ബത്തേത്വാ, മയാ സമസമോ ഭവിസ്സതീ’തി ഇസ്സാമച്ഛരിയവസേന മയ്ഹം ന കഥേതീ’’തി ഭിയ്യോസോ ആഘാതം ബന്ധിത്വാ കാസായാനി ഛഡ്ഡേത്വാ ഗിഹിഭാവം പത്വാപി ന തുണ്ഹീഭൂതോ വിഹാസി. ദസബലം പന അസതാ തുച്ഛേന അബ്ഭാചിക്ഖിത്വാ അപായൂപഗോ അഹോസി. തമ്പി ഭഗവാ ബ്യാകാസി. വുത്തഞ്ഹേതം – ‘‘ഏവമ്പി ഖോ, ഭഗ്ഗവ, സുനക്ഖത്തോ ലിച്ഛവിപുത്തോ മയാ വുച്ചമാനോ അപക്കമേവ ഇമസ്മാ ധമ്മവിനയാ, യഥാ തം ആപായികോ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൩.൬). തേന വുത്തം ‘‘അപരേപി സുപ്പബുദ്ധസുനക്ഖത്താദയോ ഭഗവതാ ഞാതാവാ’’തി. ആദി-സദ്ദേന കോകാലികാദീനം സങ്ഗഹോ ദട്ഠബ്ബോ.

    Sunakkhattopi (ma. ni. aṭṭha. 1.147) pubbe bhagavantaṃ upasaṅkamitvā dibbacakkhuparikammaṃ pucchi. Athassa bhagavā kathesi. So dibbacakkhuṃ nibbattetvā ālokaṃ vaḍḍhetvā olokento devaloke nandanavanacittalatāvanaphārusakavanamissakavanesu dibbasampattiṃ anubhavamāne devaputte ca devadhītaro ca disvā – ‘‘etesaṃ evarūpāya attabhāvasampattiyā ṭhitānaṃ kira madhuro nu kho saddo bhavissatī’’ti saddaṃ sotukāmo hutvā dasabalaṃ upasaṅkamitvā dibbasotadhātuparikammaṃ pucchi. Bhagavā panassa – ‘‘dibbasotadhātussa upanissayo natthī’’ti ñatvā parikammaṃ na kathesi. Na hi buddhā yaṃ na bhavissati, tassa parikammaṃ kathenti. So bhagavati āghātaṃ bandhitvā cintesi – ‘‘ahaṃ samaṇaṃ gotamaṃ paṭhamaṃ dibbacakkhuparikammaṃ pucchiṃ, so mayhaṃ ‘sampajjatu vā mā vā sampajjatū’ti kathesi. Ahaṃ pana paccattapurisakārena taṃ nibbattetvā dibbasotadhātuparikammaṃ pucchiṃ, taṃ me na kathesi. Addhā evaṃ hoti ‘ayaṃ rājapabbajito dibbacakkhuñāṇaṃ nibbattetvā, dibbasotañāṇaṃ nibbattetvā, cetopariyakammañāṇaṃ nibbattetvā, āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ nibbattetvā, mayā samasamo bhavissatī’ti issāmacchariyavasena mayhaṃ na kathetī’’ti bhiyyoso āghātaṃ bandhitvā kāsāyāni chaḍḍetvā gihibhāvaṃ patvāpi na tuṇhībhūto vihāsi. Dasabalaṃ pana asatā tucchena abbhācikkhitvā apāyūpago ahosi. Tampi bhagavā byākāsi. Vuttañhetaṃ – ‘‘evampi kho, bhaggava, sunakkhatto licchaviputto mayā vuccamāno apakkameva imasmā dhammavinayā, yathā taṃ āpāyiko’’ti (dī. ni. 3.6). Tena vuttaṃ ‘‘aparepi suppabuddhasunakkhattādayo bhagavatā ñātāvā’’ti. Ādi-saddena kokālikādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo.

    സുസീമോ പരിബ്ബാജകോതി (സം॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൨.൨.൭൦) ഏവംനാമകോ വേദങ്ഗേസു കുസലോ പണ്ഡിതോ പരിബ്ബാജകോ. അഞ്ഞതിത്ഥിയാ ഹി പരിഹീനലാഭസക്കാരസിലോകാ ‘‘സമണോ ഗോതമോ ന ജാതിഗോത്താദീനി ആരബ്ഭ ലാഭഗ്ഗപ്പത്തോ ജാതോ, കവിസേട്ഠോ പനേസ ഉത്തമകവിതായ സാവകാനം ബന്ധം ബന്ധിത്വാ ദേതി. തേ തം ഉഗ്ഗണ്ഹിത്വാ ഉപട്ഠാകാനം ഉപനിസിന്നകഥമ്പി അനുമോദനമ്പി സരഭഞ്ഞമ്പീതി ഏവമാദീനി കഥേന്തി. തേ തേസം പസന്നാനം ലാഭം ഉപസംഹരന്തി. സചേ മയം യം സമണോ ഗോതമാ ജാനാതി, തതോ ഥോകം ജാനേയ്യാമ, അത്തനോ സമയം തത്ഥ പക്ഖിപിത്വാ മയമ്പി ഉപട്ഠാകാനം കഥേയ്യാമ. തതോ ഏതേഹി ലാഭിതരാ ഭവേയ്യാമ. കോ നു ഖോ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ സന്തികേ പബ്ബജിത്വാ ഖിപ്പമേവ ഉഗ്ഗണ്ഹിതും സക്ഖിസ്സതീ’’തി ഏവം ചിന്തേത്വാ ‘‘സുസിമോ പടിബലോ’’തി ദിസ്വാ ഉപസങ്കമിത്വാ ഏവമാഹംസു ‘‘ഏഹി ത്വം, ആവുസോ സുസീമ, സമണേ ഗോതമേ ബ്രഹ്മചരിയം ചര, ത്വം ധമ്മം പരിയാപുണിത്വാ അമ്ഹേ വാചേയ്യാസി, തം മയം ധമ്മം പരിയാപുണിത്വാ ഗിഹീനം ഭാസിസ്സാമ, ഏവം മയമ്പി സക്കതാ ഭവിസ്സാമ ഗരുകതാ മാനിതാ പൂജിതാ ലാഭിനോ ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരാന’’ന്തി (സം॰ നി॰ ൨.൭൦).

    Susīmo paribbājakoti (saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.70) evaṃnāmako vedaṅgesu kusalo paṇḍito paribbājako. Aññatitthiyā hi parihīnalābhasakkārasilokā ‘‘samaṇo gotamo na jātigottādīni ārabbha lābhaggappatto jāto, kaviseṭṭho panesa uttamakavitāya sāvakānaṃ bandhaṃ bandhitvā deti. Te taṃ uggaṇhitvā upaṭṭhākānaṃ upanisinnakathampi anumodanampi sarabhaññampīti evamādīni kathenti. Te tesaṃ pasannānaṃ lābhaṃ upasaṃharanti. Sace mayaṃ yaṃ samaṇo gotamā jānāti, tato thokaṃ jāneyyāma, attano samayaṃ tattha pakkhipitvā mayampi upaṭṭhākānaṃ katheyyāma. Tato etehi lābhitarā bhaveyyāma. Ko nu kho samaṇassa gotamassa santike pabbajitvā khippameva uggaṇhituṃ sakkhissatī’’ti evaṃ cintetvā ‘‘susimo paṭibalo’’ti disvā upasaṅkamitvā evamāhaṃsu ‘‘ehi tvaṃ, āvuso susīma, samaṇe gotame brahmacariyaṃ cara, tvaṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā amhe vāceyyāsi, taṃ mayaṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā gihīnaṃ bhāsissāma, evaṃ mayampi sakkatā bhavissāma garukatā mānitā pūjitā lābhino cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti (saṃ. ni. 2.70).

    അഥ സുസീമോ പരിബ്ബാജകോ തേസം വചനം സമ്പടിച്ഛിത്വാ യേനാനന്ദോ തേനുപസങ്കമി, ഉപസങ്കമിത്വാ പബ്ബജ്ജം യാചി. ഥേരോ ച തം ആദായ ഭഗവന്തം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏതമത്ഥം ആരോചേസി. ഭഗവാ പന ചിന്തേസി ‘‘അയം പരിബ്ബാജകോ തിത്ഥിയസമയേ ‘അഹം പാടിഏക്കോ സത്ഥാ’തി പടിജാനമാനോ ചരതി, ‘ഇധേവ മഗ്ഗബ്രഹ്മചരിയം ചരിതും ഇച്ഛാമീ’തി കിര വദതി, കിം നു ഖോ മയി പസന്നോ, ഉദാഹു മയ്ഹം വാ മമ സാവകാനം ധമ്മകഥായ പസന്നോ’’തി. അഥസ്സ ഏകട്ഠാനേപി പസാദാഭാവം ഞത്വാ ‘‘അയം മമ സാസനേ ‘ധമ്മം ഥേനേസ്സാമീ’തി പബ്ബജതി, ഇതിസ്സ ആഗമനം അപരിസുദ്ധം, നിപ്ഫത്തി നു ഖോ കീദിസാ’’തി ഓലോകേന്തോ ‘‘കിഞ്ചാപി ‘ധമ്മം ഥേനേസ്സാമീ’തി പബ്ബജതി, കതിപാഹേനേവ പന ഘടേത്വാ അരഹത്തം ഗണ്ഹിസ്സതീ’’തി ഞത്വാ ‘‘തേനഹാനന്ദ, സുസീമം പബ്ബാജേഥാ’’തി ആഹ. തം സന്ധായേതം വുത്തം ‘‘ഏവം ഭഗവതാ കോ ഞാതോ? സുസീമോ പരിബ്ബാജകോ’’തി.

    Atha susīmo paribbājako tesaṃ vacanaṃ sampaṭicchitvā yenānando tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāci. Thero ca taṃ ādāya bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ ārocesi. Bhagavā pana cintesi ‘‘ayaṃ paribbājako titthiyasamaye ‘ahaṃ pāṭiekko satthā’ti paṭijānamāno carati, ‘idheva maggabrahmacariyaṃ carituṃ icchāmī’ti kira vadati, kiṃ nu kho mayi pasanno, udāhu mayhaṃ vā mama sāvakānaṃ dhammakathāya pasanno’’ti. Athassa ekaṭṭhānepi pasādābhāvaṃ ñatvā ‘‘ayaṃ mama sāsane ‘dhammaṃ thenessāmī’ti pabbajati, itissa āgamanaṃ aparisuddhaṃ, nipphatti nu kho kīdisā’’ti olokento ‘‘kiñcāpi ‘dhammaṃ thenessāmī’ti pabbajati, katipāheneva pana ghaṭetvā arahattaṃ gaṇhissatī’’ti ñatvā ‘‘tenahānanda, susīmaṃ pabbājethā’’ti āha. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ ‘‘evaṃ bhagavatā ko ñāto? Susīmo paribbājako’’ti.

    സന്തതിമഹാമത്തോതി (ധ॰ പ॰ അട്ഠ॰ ൨.൧൪൧ സന്തതിമഹാമത്തവത്ഥു) സോ കിര ഏകസ്മിം കാലേ രഞ്ഞോ പസേനദിസ്സ പച്ചന്തം കുപിതം വൂപസമേത്വാ ആഗതോ. അഥസ്സ രാജാ തുട്ഠോ സത്ത ദിവസാനി രജ്ജം ദത്വാ ഏകം നച്ചഗീതകുസലം ഇത്ഥിം അദാസി. സോ സത്ത ദിവസാനി സുരാമദമത്തോ ഹുത്വാ സത്തമേ ദിവസേ സബ്ബാലങ്കാരപ്പടിമണ്ഡിതോ ഹത്ഥിക്ഖന്ധവരഗതോ നഹാനതിത്ഥം ഗച്ഛന്തോ സത്ഥാരം പിണ്ഡായ പവിസന്തം ദ്വാരന്തരേ ദിസ്വാ ഹത്ഥിക്ഖന്ധവരഗതോവ സീസം ചാലേത്വാ വന്ദി. സത്ഥാ സിതം കത്വാ ‘‘കോ നു ഖോ, ഭന്തേ, സിതപാതുകരണേ ഹേതൂ’’തി ആനന്ദത്ഥേരേന പുട്ഠോ സിതകാരണം ആചിക്ഖന്തോ ആഹ – ‘‘പസ്സസി, ആനന്ദ, സന്തതിമഹാമത്തം, അജ്ജേവ സബ്ബാഭരണപ്പടിമണ്ഡിതോ മമ സന്തികം ആഗന്ത്വാ ചാതുപ്പദികഗാഥാവസാനേ അരഹത്തം പത്വാ പരിനിബ്ബായിസ്സതീ’’തി. തേന വുത്തം ‘‘ഏവം കോ ഞാതോ ഭഗവതാതി? സന്തതിമഹാമത്തോ’’തി.

    Santatimahāmattoti (dha. pa. aṭṭha. 2.141 santatimahāmattavatthu) so kira ekasmiṃ kāle rañño pasenadissa paccantaṃ kupitaṃ vūpasametvā āgato. Athassa rājā tuṭṭho satta divasāni rajjaṃ datvā ekaṃ naccagītakusalaṃ itthiṃ adāsi. So satta divasāni surāmadamatto hutvā sattame divase sabbālaṅkārappaṭimaṇḍito hatthikkhandhavaragato nahānatitthaṃ gacchanto satthāraṃ piṇḍāya pavisantaṃ dvārantare disvā hatthikkhandhavaragatova sīsaṃ cāletvā vandi. Satthā sitaṃ katvā ‘‘ko nu kho, bhante, sitapātukaraṇe hetū’’ti ānandattherena puṭṭho sitakāraṇaṃ ācikkhanto āha – ‘‘passasi, ānanda, santatimahāmattaṃ, ajjeva sabbābharaṇappaṭimaṇḍito mama santikaṃ āgantvā cātuppadikagāthāvasāne arahattaṃ patvā parinibbāyissatī’’ti. Tena vuttaṃ ‘‘evaṃ ko ñāto bhagavatāti? Santatimahāmatto’’ti.

    പുരിസിന്ദ്രിയഞാണസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Purisindriyañāṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൮. പുരിസിന്ദ്രിയഞാണസുത്തം • 8. Purisindriyañāṇasuttaṃ

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൮. പുരിസിന്ദ്രിയഞാണസുത്തവണ്ണനാ • 8. Purisindriyañāṇasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact