Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
੯. ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤਜੇਨ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ
9. Purohitaputtajentattheragāthāvaṇṇanā
ਜਾਤਿਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋਹਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਜੇਨ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਿਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰੋਹਿਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਜੇਨ੍ਤੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਜਾਤਿਮਦੇਨ ਭੋਗਇਸ੍ਸਰਿਯਰੂਪਮਦੇਨ ਚ ਮਤ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞੇ ਹੀਲ਼ੇਨ੍ਤੋ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯਾਨਮ੍ਪਿ ਅਪਚਿਤਿਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਾਨਥਦ੍ਧੋ વਿਚਰਤਿ। ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿવੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਚੇ ਮਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਪਠਮਂ ਆਲਪਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਆਲਪਿਸ੍ਸਾਮਿ; ਨੋ ਚੇ, ਨਾਲਪਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਠਿਤੋ ਭਗવਤਿ ਪਠਮਂ ਅਨਾਲਪਨ੍ਤੇ ਸਯਮ੍ਪਿ ਮਾਨੇਨ ਅਨਾਲਪਿਤ੍વਾ ਗਮਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਤਂ ਭਗવਾ –
Jātimadena mattohantiādikā āyasmato jentattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ kosalarañño purohitassa putto hutvā nibbatti, tassa jentoti nāmaṃ ahosi. So vayappatto jātimadena bhogaissariyarūpamadena ca matto aññe hīḷento garuṭṭhāniyānampi apacitiṃ akaronto mānathaddho vicarati. So ekadivasaṃ satthāraṃ mahatiyā parisāya parivutaṃ dhammaṃ desentaṃ disvā upasaṅkamanto ‘‘sace maṃ samaṇo gotamo paṭhamaṃ ālapissati, ahampi ālapissāmi; no ce, nālapissāmī’’ti cittaṃ uppādetvā upasaṅkamitvā ṭhito bhagavati paṭhamaṃ anālapante sayampi mānena anālapitvā gamanākāraṃ dassesi. Taṃ bhagavā –
‘‘ਨ ਮਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਸਾਧੁ, ਅਤ੍ਥਿਕਸ੍ਸੀਧ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ।
‘‘Na mānaṃ brāhmaṇa sādhu, atthikassīdha brāhmaṇa;
ਯੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਆਗਚ੍ਛਿ, ਤਮੇવਮਨੁਬ੍ਰੂਹਯੇ’’ਤਿ॥ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੦੧) –
Yena atthena āgacchi, tamevamanubrūhaye’’ti. (saṃ. ni. 1.201) –
ਗਾਥਾਯ ਅਜ੍ਝਭਾਸਿ। ਸੋ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਭਗવਤੋ ਪਾਦੇਸੁ ਸਿਰਸਾ ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਪਰਮਨਿਪਚ੍ਚਾਕਾਰਂ ਕਤ੍વਾ –
Gāthāya ajjhabhāsi. So ‘‘cittaṃ me samaṇo gotamo jānātī’’ti abhippasanno bhagavato pādesu sirasā nipatitvā paramanipaccākāraṃ katvā –
‘‘ਕੇਸੁ ਨ ਮਾਨਂ ਕਯਿਰਾਥ, ਕੇਸੁ ਚਸ੍ਸ ਸਗਾਰવੋ।
‘‘Kesu na mānaṃ kayirātha, kesu cassa sagāravo;
ਕ੍ਯਸ੍ਸ ਅਪਚਿਤਾ ਅਸ੍ਸੁ, ਕ੍ਯਸ੍ਸੁ ਸਾਧੁ ਸੁਪੂਜਿਤਾ’’ਤਿ॥ –
Kyassa apacitā assu, kyassu sādhu supūjitā’’ti. –
ਪੁਚ੍ਛਿ। ਤਸ੍ਸ ਭਗવਾ –
Pucchi. Tassa bhagavā –
‘‘ਮਾਤਰਿ ਪਿਤਰਿ ਚਾਪਿ, ਅਥੋ ਜੇਟ੍ਠਮ੍ਹਿ ਭਾਤਰਿ।
‘‘Mātari pitari cāpi, atho jeṭṭhamhi bhātari;
ਆਚਰਿਯੇ ਚਤੁਤ੍ਥਮ੍ਹਿ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਚ॥
Ācariye catutthamhi, samaṇabrāhmaṇesu ca.
‘‘ਤੇਸੁ ਨ ਮਾਨਂ ਕਯਿਰਾਥ, ਤੇਸੁ ਅਸ੍ਸ ਸਗਾਰવੋ।
‘‘Tesu na mānaṃ kayirātha, tesu assa sagāravo;
ਕ੍ਯਸ੍ਸ ਅਪਚਿਤਾ ਅਸ੍ਸੁ, ਤ੍ਯਸ੍ਸੁ ਸਾਧੁ ਸੁਪੂਜਿਤਾ॥
Kyassa apacitā assu, tyassu sādhu supūjitā.
‘‘ਅਰਹਨ੍ਤੇ ਸੀਤਿਭੂਤੇ, ਕਤਕਿਚ੍ਚੇ ਅਨਾਸવੇ।
‘‘Arahante sītibhūte, katakicce anāsave;
ਨਿਹਚ੍ਚ ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਦ੍ਧੋ, ਤੇ ਨਮਸ੍ਸੇ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇ’’ਤਿ॥ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੦੧) –
Nihacca mānaṃ atthaddho, te namasse anuttare’’ti. (saṃ. ni. 1.201) –
ਪਞ੍ਹਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ। ਸੋ ਤਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕਿਤ੍ਤਨਮੁਖੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –
Pañhaṃ vissajjento dhammaṃ desesi. So tāya desanāya sotāpanno hutvā pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto arahattaṃ patvā attano paṭipattikittanamukhena aññaṃ byākaronto –
੪੨੩.
423.
‘‘ਜਾਤਿਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋਹਂ, ਭੋਗਇਸ੍ਸਰਿਯੇਨ ਚ।
‘‘Jātimadena mattohaṃ, bhogaissariyena ca;
ਸਣ੍ਠਾਨવਣ੍ਣਰੂਪੇਨ, ਮਦਮਤ੍ਤੋ ਅਚਾਰਿਹਂ॥
Saṇṭhānavaṇṇarūpena, madamatto acārihaṃ.
੪੨੪.
424.
‘‘ਨਾਤ੍ਤਨੋ ਸਮਕਂ ਕਞ੍ਚਿ, ਅਤਿਰੇਕਞ੍ਚ ਮਞ੍ਞਿਸਂ।
‘‘Nāttano samakaṃ kañci, atirekañca maññisaṃ;
ਅਤਿਮਾਨਹਤੋ ਬਾਲੋ, ਪਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਉਸ੍ਸਿਤਦ੍ਧਜੋ॥
Atimānahato bālo, patthaddho ussitaddhajo.
੪੨੫.
425.
‘‘ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਞ੍ਚਾਪਿ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਗਰੁਸਮ੍ਮਤੇ।
‘‘Mātaraṃ pitarañcāpi, aññepi garusammate;
ਨ ਕਞ੍ਚਿ ਅਭਿવਾਦੇਸਿਂ, ਮਾਨਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਅਨਾਦਰੋ॥
Na kañci abhivādesiṃ, mānatthaddho anādaro.
੪੨੬.
426.
‘‘ਦਿਸ੍વਾ વਿਨਾਯਕਂ ਅਗ੍ਗਂ, ਸਾਰਥੀਨਂ વਰੁਤ੍ਤਮਂ।
‘‘Disvā vināyakaṃ aggaṃ, sārathīnaṃ varuttamaṃ;
ਤਪਨ੍ਤਮਿવ ਆਦਿਚ੍ਚਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਂ॥
Tapantamiva ādiccaṃ, bhikkhusaṅghapurakkhataṃ.
੪੨੭.
427.
‘‘ਮਾਨਂ ਮਦਞ੍ਚ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ, વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾ।
‘‘Mānaṃ madañca chaḍḍetvā, vippasannena cetasā;
ਸਿਰਸਾ ਅਭਿવਾਦੇਸਿਂ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਮੁਤ੍ਤਮਂ॥
Sirasā abhivādesiṃ, sabbasattānamuttamaṃ.
੪੨੮.
428.
‘‘ਅਤਿਮਾਨੋ ਚ ਓਮਾਨੋ, ਪਹੀਨਾ ਸੁਸਮੂਹਤਾ।
‘‘Atimāno ca omāno, pahīnā susamūhatā;
ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਸਬ੍ਬੇ ਮਾਨવਿਧਾ ਹਤਾ’’ਤਿ॥ –
Asmimāno samucchinno, sabbe mānavidhā hatā’’ti. –
ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।
Imā gāthā abhāsi.
ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਿਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋਹਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਉਦਿਚ੍ਚੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ‘‘ਨ ਮਾਦਿਸੋ ਉਭਤੋ ਸੁਜਾਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਕੁਲਮਾਨੇਨ ਮਤ੍ਤੋ ਮਾਨਥਦ੍ਧੋ ਅਚਾਰਿਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਭੋਗਇਸ੍ਸਰਿਯੇਨ ਚਾਤਿ વਿਭવੇਨ ਆਧਿਪਚ੍ਚੇਨ ਚ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋ ਅਹਂ ਅਚਾਰਿਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਸਣ੍ਠਾਨવਣ੍ਣਰੂਪੇਨਾਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਆਰੋਹਪਰਿਣਾਹਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, વਣ੍ਣੋ ਓਦਾਤਸਾਮਤਾਦਿਛવਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਰੂਪਂ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਸੋਭਾ। ਇਧਾਪਿ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋਜਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਮਦਮਤ੍ਤੋਤਿ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨਪਿ ਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋ।
Tattha jātimadena mattohanti ahaṃ udicce brāhmaṇakule nibbatto, ‘‘na mādiso ubhato sujāto añño atthī’’ti kulamānena matto mānathaddho acārinti yojanā. Bhogaissariyena cāti vibhavena ādhipaccena ca hetubhūtena bhogasampadañca issariyasampadañca paṭicca uppannamadena matto ahaṃ acārinti yojanā. Saṇṭhānavaṇṇarūpenāti saṇṭhānaṃ ārohapariṇāhasampatti, vaṇṇo odātasāmatādichavisampatti, rūpaṃ aṅgapaccaṅgasobhā. Idhāpi vuttanayena yojanā veditabbā. Madamattoti vuttappakārato aññenapi madena matto.
ਨਾਤ੍ਤਨੋ ਸਮਕਂ ਕਞ੍ਚੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮਕਂ ਸਦਿਸਂ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਸਮਾਨਂ ਅਤਿਰੇਕਂ વਾ ਕਞ੍ਚਿ ਨ ਮਞ੍ਞਿਸਂ ਨ ਮਞ੍ਞਿਂ, ਮਯਾ ਸਮਾਨਮ੍ਪਿ ਨ ਮਞ੍ਞਿਂ, ਕੁਤੋ ਅਧਿਕਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਅਤਿਮਾਨਹਤੋ ਬਾਲੋਤਿ ਬਾਲੋ ਅਹਂ ਤਤੋ ਬਾਲਭਾવਤੋ ਅਤਿਮਾਨੇਨ ਖਤੂਪਹਤਕੁਸਲਾਚਾਰੋ, ਤਤੋ ਏવ ਪਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਉਸ੍ਸਿਤਦ੍ਧਜੋ ਥਮ੍ਭવਸੇਨ ਗਰੂਨਮ੍ਪਿ ਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰਸ੍ਸ ਅਕਰਣਤੋ ਭੁਸਂ ਥਦ੍ਧੋ ਅਨੋਨਮਨਥਦ੍ਧਜਾਤੋ ਉਸ੍ਸਿਤਮਾਨਦ੍ਧਜੋ।
Nāttanosamakaṃ kañcīti attano samakaṃ sadisaṃ jātiādīhi samānaṃ atirekaṃ vā kañci na maññisaṃ na maññiṃ, mayā samānampi na maññiṃ, kuto adhikanti adhippāyo. Atimānahato bāloti bālo ahaṃ tato bālabhāvato atimānena khatūpahatakusalācāro, tato eva patthaddho ussitaddhajo thambhavasena garūnampi nipaccakārassa akaraṇato bhusaṃ thaddho anonamanathaddhajāto ussitamānaddhajo.
વੁਤ੍ਤਮੇવਤ੍ਥਂ ਪਾਕਟਤਰਂ ਕਾਤੁਂ ‘‘ਮਾਤਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੇਤਿ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤੁਆਦਿਕੇ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਚ। ਗਰੁਸਮ੍ਮਤੇਤਿ ਗਰੂਤਿ ਸਮ੍ਮਤੇ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯੇ। ਅਨਾਦਰੋਤਿ ਆਦਰਰਹਿਤੋ।
Vuttamevatthaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘mātara’’ntiādi vuttaṃ. Tattha aññeti jeṭṭhabhātuādike, samaṇabrāhmaṇe ca. Garusammateti garūti sammate garuṭṭhāniye. Anādaroti ādararahito.
ਦਿਸ੍વਾ વਿਨਾਯਕਂ ਅਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਮਾਨਥਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥੇਹਿ વੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ વਿਨਯਨਤੋ ਸਯਮ੍ਭੁਤਾਯ ਨਾਯਕਭਾવਤੋ ਚ વਿਨਾਯਕਂ। ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਸੇਟ੍ਠਭਾવਤੋ ਅਗ੍ਗਂ। ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਾਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਤਾਯ ਦਮਨਤੋ ਸਾਰਥੀਨਂ વਰੁਤ੍ਤਮਂ, ਅਤਿવਿਯ ਉਤ੍ਤਮਂ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਦਿਓਭਾਸੇਨ ਆਦਿਚ੍ਚਮਿવ ਤਪਨ੍ਤਂ, ਓਭਾਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੇਨ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜਿਤੋ ‘‘ਅਹਮੇવ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਅਞ੍ਞੇ ਹੀਨਾ’’ਤਿ ਪવਤ੍ਤਮਾਨਂ ਭੋਗਮਦਾਦਿਮਦਞ੍ਚ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਪਹਾਯ વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾ ਸਿਰਸਾ ਅਭਿવਾਦੇਸਿਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਕਥਂ ਪਨਾਯਂ ਮਾਨਥਦ੍ਧੋ ਸਮਾਨੋ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤੇਨ ਮਾਨਂ ਪਹਾਸੀਤਿ? ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਏવਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤੇਨ ਮਾਨਂ ਨ ਪਹਾਸਿ ‘‘ਨ ਮਾਨਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਾਧੂ’’ਤਿਆਦਿਕਾਯ ਪਨ ਦੇਸਨਾਯ ਮਾਨਂ ਪਹਾਸਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਾਨਂ ਮਦਞ੍ਚ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ, વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾ। ਸਿਰਸਾ ਅਭਿવਾਦੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ। વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾਤਿ ਚ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣવਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
Disvā vināyakaṃ agganti evaṃ mānathaddho hutvā vicaranto diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi veneyyānaṃ vinayanato sayambhutāya nāyakabhāvato ca vināyakaṃ. Sadevake loke sīlādiguṇehi seṭṭhabhāvato aggaṃ. Purisadammānaṃ accantatāya damanato sārathīnaṃ varuttamaṃ, ativiya uttamaṃ byāmappabhādiobhāsena ādiccamiva tapantaṃ, obhāsantaṃ bhikkhusaṅghapurakkhataṃ dhammaṃ desentaṃ sabbasattānaṃ uttamaṃ satthāraṃ disvā buddhānubhāvena santajjito ‘‘ahameva seṭṭho, aññe hīnā’’ti pavattamānaṃ bhogamadādimadañca chaḍḍetvā pahāya vippasannena cetasā sirasā abhivādesinti yojanā. Kathaṃ panāyaṃ mānathaddho samāno satthu dassanamattena mānaṃ pahāsīti? Na kho panetaṃ evaṃ daṭṭhabbaṃ. Satthu dassanamattena mānaṃ na pahāsi ‘‘na mānaṃ, brāhmaṇa, sādhū’’tiādikāya pana desanāya mānaṃ pahāsi. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘mānaṃ madañca chaḍḍetvā, vippasannena cetasā. Sirasā abhivādesi’’nti. Vippasannena cetasāti ca itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ daṭṭhabbaṃ.
‘‘ਅਹਮੇવ ਸੇਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਪવਤ੍ਤੋ ਮਾਨੋ ਅਤਿਮਾਨੋ। ‘‘ਇਮੇ ਪਨ ਨਿਹੀਨਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞੇ ਹੀਨਤੋ ਦਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਨੋ ‘‘ਓਮਾਨੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਪਨ ਅਞ੍ਞਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਯ੍ਯਤੋ ਦਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਮਾਨੋ ਅਤਿਮਾਨੋ। ‘‘ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਪવਤ੍ਤੋ ਹੀਨਮਾਨੋ ਓਮਾਨੋ। ਪਹੀਨਾ ਸੁਸਮੂਹਤਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਹੀਨਾ ਹੁਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਾ। ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋਤਿ ‘‘ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਖਨ੍ਧੇ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਣવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਮਾਨੋ। ਸਬ੍ਬੇਤਿ ਨ ਕੇવਲਂ ਅਤਿਮਾਨਓਮਾਨਅਸ੍ਮਿਮਾਨਾ ਏવ, ਅਥ ਖੋ ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯਮਾਨਾਦਯੋ ਨવવਿਧਾ ਅਨ੍ਤਰਭੇਦੇਨ ਅਨੇਕવਿਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਮਾਨવਿਧਾ ਮਾਨਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਹਤਾ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਾਤਿ।
‘‘Ahameva seṭṭho’’ti pavatto māno atimāno. ‘‘Ime pana nihīnā’’ti aññe hīnato dahantassa māno ‘‘omāno’’ti vadanti. ‘‘Seyyohamasmī’’ti pana aññaṃ atikkamitvā attānaṃ seyyato dahantassa pavatto seyyamāno atimāno. ‘‘Hīnohamasmī’’ti pavatto hīnamāno omāno. Pahīnā susamūhatāti heṭṭhimamaggehi pahīnā hutvā aggamaggena suṭṭhu samugghāṭitā. Asmimānoti ‘‘esohamasmī’’ti khandhe ‘‘aha’’nti gahaṇavasena pavattamāno. Sabbeti na kevalaṃ atimānaomānaasmimānā eva, atha kho seyyassa seyyamānādayo navavidhā antarabhedena anekavidhā ca sabbe mānavidhā mānakoṭṭhāsā hatā aggamaggena samugghāṭitāti.
ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤਜੇਨ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Purohitaputtajentattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੯. ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤਜੇਨ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 9. Purohitaputtajentattheragāthā