| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
७. पुत्तसुत्तवण्णना
7. Puttasuttavaṇṇanā
८७. सत्तमे म-कारो पदसन्धिकरो ‘‘अञ्ञमञ्ञ’’न्तिआदीसु विय। निच्चलसमणोति थिरसमणो। अभिसिञ्चितब्बोति अभिसेकोति कम्मसाधनो अभिसेकसद्दो। तेनाह ‘‘अभिसेकं कातुं युत्तो’’ति।
87. Sattame ma-kāro padasandhikaro ‘‘aññamañña’’ntiādīsu viya. Niccalasamaṇoti thirasamaṇo. Abhisiñcitabboti abhisekoti kammasādhano abhisekasaddo. Tenāha ‘‘abhisekaṃ kātuṃ yutto’’ti.
बाकुलत्थेरो वियाति थेरो हि महायसस्सी, तस्स पुत्तधीतरो नत्तुपनत्तका सुखुमसाटकेहि चीवरानि कारेत्वा रजापेत्वा समुग्गे पक्खिपित्वा पहिणन्ति। थेरस्स नहानकाले नहानकोट्ठके ठपेन्ति। थेरो तानि निवासेति चेव पारुपति च। तेनेवेतं वुत्तं।
Bākulatthero viyāti thero hi mahāyasassī, tassa puttadhītaro nattupanattakā sukhumasāṭakehi cīvarāni kāretvā rajāpetvā samugge pakkhipitvā pahiṇanti. Therassa nahānakāle nahānakoṭṭhake ṭhapenti. Thero tāni nivāseti ceva pārupati ca. Tenevetaṃ vuttaṃ.
खदिरवनमग्गे सीवलित्थेरो वियाति सत्थरि किर तं मग्गं पटिपन्ने देवता ‘‘अम्हाकं अय्यस्स सीवलित्थेरस्स सक्कारं करिस्सामा’’ति चिन्तेत्वा एकेकयोजने विहारं कारेत्वा एकयोजनतो उद्धं गन्तुं अदत्वा पातोव उट्ठाय दिब्बानि यागुआदीनि गहेत्वा ‘‘अम्हाकं अय्यो सीवलित्थेरो कहं निसिन्नो’’ति विचरन्ति। थेरो अत्तनो अभिहटं बुद्धप्पमुखस्स भिक्खुसङ्घस्स दापेसि। एवं सत्था सपरिवारो तिंसयोजनिकं कन्तारं सीवलित्थेरस्स पुञ्ञफलं अनुभवमानोव अगमासि। तेनेवेतं वुत्तं।
Khadiravanamagge sīvalitthero viyāti satthari kira taṃ maggaṃ paṭipanne devatā ‘‘amhākaṃ ayyassa sīvalittherassa sakkāraṃ karissāmā’’ti cintetvā ekekayojane vihāraṃ kāretvā ekayojanato uddhaṃ gantuṃ adatvā pātova uṭṭhāya dibbāni yāguādīni gahetvā ‘‘amhākaṃ ayyo sīvalitthero kahaṃ nisinno’’ti vicaranti. Thero attano abhihaṭaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dāpesi. Evaṃ satthā saparivāro tiṃsayojanikaṃ kantāraṃ sīvalittherassa puññaphalaṃ anubhavamānova agamāsi. Tenevetaṃ vuttaṃ.
अट्ठकनागरसुत्ते आनन्दत्थेरो वियाति अट्ठकनागरको किर गहपति थेरस्स धम्मदेसनाय पसीदित्वा पञ्चसतग्घनकं विहारं कारेत्वा अदासि। तं सन्धायेतं वुत्तं।
Aṭṭhakanāgarasutte ānandatthero viyāti aṭṭhakanāgarako kira gahapati therassa dhammadesanāya pasīditvā pañcasatagghanakaṃ vihāraṃ kāretvā adāsi. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
पिलिन्दवच्छत्थेरो वियाति थेरस्स किर इद्धानुभावेन पसन्ना मनुस्सा सप्पिआदीनि बहूनि भेसज्जानि अभिहरिंसु। पकतियापि च आयस्मा पिलिन्दवच्छो लाभी होति पञ्चन्नं भेसज्जानं, लद्धं लद्धं परिसाय विस्सज्जेति। तेनेतं वुत्तं ‘‘गिलानपच्चयं पिलिन्दवच्छत्थेरो विया’’ति।
Pilindavacchatthero viyāti therassa kira iddhānubhāvena pasannā manussā sappiādīni bahūni bhesajjāni abhihariṃsu. Pakatiyāpi ca āyasmā pilindavaccho lābhī hoti pañcannaṃ bhesajjānaṃ, laddhaṃ laddhaṃ parisāya vissajjeti. Tenetaṃ vuttaṃ ‘‘gilānapaccayaṃ pilindavacchatthero viyā’’ti.
तिण्णम्पि सन्निपातेन निब्बत्तानीति पित्तादीनं तिण्णम्पि विसमानं सन्निपातेन जातानि। अतिसीतादिभावेन उतूनं परिणामोति आह ‘‘अतिसीतअतिउण्हउतुतो जातानी’’ति। पुरिमउतुतो विसदिसो उतु उतुपरिणामो, ततो जातानि उतुपरिणामजानि, विसभागउतुतो जातानीति अत्थो। जङ्गलदेसवासीनञ्हि अनूपदेसे वसन्तानं विसभागोव उतु उप्पज्जति, अनूपदेसवासीनञ्च जङ्गलदेसेति। एवं मलयसमुद्दतीरादिवसेनपि उतुविसभागता उप्पज्जतियेव। ततो जातानि उतुपरिणामजानि नाम।
Tiṇṇampi sannipātena nibbattānīti pittādīnaṃ tiṇṇampi visamānaṃ sannipātena jātāni. Atisītādibhāvena utūnaṃ pariṇāmoti āha ‘‘atisītaatiuṇhaututo jātānī’’ti. Purimaututo visadiso utu utupariṇāmo, tato jātāni utupariṇāmajāni, visabhāgaututo jātānīti attho. Jaṅgaladesavāsīnañhi anūpadese vasantānaṃ visabhāgova utu uppajjati, anūpadesavāsīnañca jaṅgaladeseti. Evaṃ malayasamuddatīrādivasenapi utuvisabhāgatā uppajjatiyeva. Tato jātāni utupariṇāmajāni nāma.
अत्तनो पकतिचरियानं विसमं कायस्स परिहरणवसेन विसमपरिहारजानि। तानि पन अच्चासनअतिट्ठानादिना वेदितब्बानीति आह ‘‘अच्चासनअतिट्ठानादिका’’ति। आदि-सद्देन महाभारवहणसुधाकोट्टनअदेसकालचरणादीनि सङ्गण्हाति। परस्स उपक्कमतो निब्बत्तानि ओपक्कमिकानि, अयं चोरोति वा पारदारिकोति वा गहेत्वा जण्णुककप्परमुग्गरादीहि निप्पोथनउपक्कमं पच्चयं कत्वा उप्पन्नानीति अत्थो। तेनाह ‘‘वधबन्धनादिउपक्कमेन निब्बत्तानी’’ति। केवलन्ति बाहिरं पच्चयं अनपेक्खित्वा केवलं, तेन विनाति अत्थो। तेनाह ‘‘पुब्बेकतकम्मविपाकवसेनेव जातानी’’ति।
Attano pakaticariyānaṃ visamaṃ kāyassa pariharaṇavasena visamaparihārajāni. Tāni pana accāsanaatiṭṭhānādinā veditabbānīti āha ‘‘accāsanaatiṭṭhānādikā’’ti. Ādi-saddena mahābhāravahaṇasudhākoṭṭanaadesakālacaraṇādīni saṅgaṇhāti. Parassa upakkamato nibbattāni opakkamikāni, ayaṃ coroti vā pāradārikoti vā gahetvā jaṇṇukakapparamuggarādīhi nippothanaupakkamaṃ paccayaṃ katvā uppannānīti attho. Tenāha ‘‘vadhabandhanādiupakkamena nibbattānī’’ti. Kevalanti bāhiraṃ paccayaṃ anapekkhitvā kevalaṃ, tena vināti attho. Tenāha ‘‘pubbekatakammavipākavaseneva jātānī’’ti.
पुत्तसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Puttasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ७. पुत्तसुत्तं • 7. Puttasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ७. पुत्तसुत्तवण्णना • 7. Puttasuttavaṇṇanā
