| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๗. ปุตฺตสุตฺตวณฺณนา
7. Puttasuttavaṇṇanā
๘๗. สตฺตเม สมณมจโลติ สมณอจโล, มกาโร ปทสนฺธิกโร, นิจฺจลสมโณติ อโตฺถฯ อิมินา สตฺตวิธมฺปิ เสขํ ทเสฺสติฯ โส หิ สาสเน มูลชาตาย สทฺธาย ปติฎฺฐิตตฺตา อจโล นามฯ สมณปุณฺฑรีโกติ ปุณฺฑรีกสทิโส สมโณฯ ปุณฺฑรีกํ นาม อูนสตปตฺตํ สโรรุหํฯ อิมินา สุกฺขวิปสฺสกขีณาสวํ ทเสฺสติฯ โส หิ ฌานาภิญฺญานํ อภาเวน อปริปุณฺณคุณตฺตา สมณปุณฺฑรีโก นาม โหติฯ สมณปทุโมติ ปทุมสทิโส สมโณฯ ปทุมํ นาม ปริปุณฺณสตปตฺตํ สโรรุหํฯ อิมินา อุภโตภาควิมุตฺตํ ขีณาสวํ ทเสฺสติฯ โส หิ ฌานาภิญฺญานํ ภาเวน ปริปุณฺณคุณตฺตา สมณปทุโม นาม โหติ ฯ สมเณสุ สมณสุขุมาโลติ สเพฺพสุปิ เอเตสุ สมเณสุ สุขุมาลสมโณ มุทุจิตฺตสรีโร กายิกเจตสิกทุกฺขรหิโต เอกนฺตสุขีฯ เอเตน อตฺตานเญฺจว อตฺตสทิเส จ ทเสฺสติฯ
87. Sattame samaṇamacaloti samaṇaacalo, makāro padasandhikaro, niccalasamaṇoti attho. Iminā sattavidhampi sekhaṃ dasseti. So hi sāsane mūlajātāya saddhāya patiṭṭhitattā acalo nāma. Samaṇapuṇḍarīkoti puṇḍarīkasadiso samaṇo. Puṇḍarīkaṃ nāma ūnasatapattaṃ saroruhaṃ. Iminā sukkhavipassakakhīṇāsavaṃ dasseti. So hi jhānābhiññānaṃ abhāvena aparipuṇṇaguṇattā samaṇapuṇḍarīko nāma hoti. Samaṇapadumoti padumasadiso samaṇo. Padumaṃ nāma paripuṇṇasatapattaṃ saroruhaṃ. Iminā ubhatobhāgavimuttaṃ khīṇāsavaṃ dasseti. So hi jhānābhiññānaṃ bhāvena paripuṇṇaguṇattā samaṇapadumo nāma hoti . Samaṇesu samaṇasukhumāloti sabbesupi etesu samaṇesu sukhumālasamaṇo muducittasarīro kāyikacetasikadukkharahito ekantasukhī. Etena attānañceva attasadise ca dasseti.
เอวํ มาติกํ นิกฺขิปิตฺวา อิทานิ ปฎิปาฎิยา วิภชโนฺต กถญฺจ, ภิกฺขเวติอาทิมาหฯ ตตฺถ เสโขติ สตฺตวิโธปิ เสโขฯ ปาฎิปโทติ ปฎิปนฺนโกฯ อนุตฺตรํ โยคเกฺขมํ ปตฺถยมาโน วิหรตีติ อรหตฺตํ ปตฺถยโนฺต วิหรติฯ มุทฺธาวสิตฺตสฺสาติ มุทฺธนิ อวสิตฺตสฺส, กตาภิเสกสฺสาติ อโตฺถฯ อาภิเสโกติ อภิเสกํ กาตุํ ยุโตฺตฯ อนภิสิโตฺตติ น ตาว อภิสิโตฺตฯ มจลปฺปโตฺตติ รโญฺญ ขตฺติยสฺส มุทฺธาวสิตฺตสฺส ปุตฺตภาเวน เจว ปุเตฺตสุ เชฎฺฐกภาเวน จ น ตาว อภิสิตฺตภาเวน จ อภิเสกปฺปตฺติอตฺถาย อจลปฺปโตฺต นิจฺจลปโตฺตฯ มกาโร นิปาตมตฺตํฯ กาเยน ผุสิตฺวาติ นามกาเยน ผุสิตฺวาฯ
Evaṃ mātikaṃ nikkhipitvā idāni paṭipāṭiyā vibhajanto kathañca, bhikkhavetiādimāha. Tattha sekhoti sattavidhopi sekho. Pāṭipadoti paṭipannako. Anuttaraṃ yogakkhemaṃ patthayamāno viharatīti arahattaṃ patthayanto viharati. Muddhāvasittassāti muddhani avasittassa, katābhisekassāti attho. Ābhisekoti abhisekaṃ kātuṃ yutto. Anabhisittoti na tāva abhisitto. Macalappattoti rañño khattiyassa muddhāvasittassa puttabhāvena ceva puttesu jeṭṭhakabhāvena ca na tāva abhisittabhāvena ca abhisekappattiatthāya acalappatto niccalapatto. Makāro nipātamattaṃ. Kāyena phusitvāti nāmakāyena phusitvā.
ยาจิโตว พหุลํ จีวรํ ปริภุญฺชตีติ ‘‘อิทํ, ภเนฺต, ปริภุญฺชถา’’ติ เอวํ ทายเกหิ ยาจมาเนเหว อุปนีตํ จีวรํ พหุํ ปริภุญฺชติ, กิญฺจิเทว อยาจิตํ, พากุลเตฺถโร วิยฯ ปิณฺฑปาตํ ขทิรวนมเคฺค สีวลิเตฺถโร วิยฯ เสนาสนํ อฎฺฐกนาครสุเตฺต (ม. นิ. ๒.๑๗ อาทโย; อ. นิ. ๑๑.๑๖ อาทโย) อานนฺทเตฺถโร วิยฯ คิลานปจฺจยํ ปิลินฺทวจฺฉเถโร วิยฯ ตฺยสฺสาติ เต อสฺสฯ มนาเปเนวาติ มนํ อลฺลียนเกนฯ สมุทาจรนฺตีติ กตฺตพฺพกิจฺจานิ กโรนฺติ ปวตฺตนฺติ วาฯ อุปหารํ อุปหรนฺตีติ กายิกเจตสิกอุปหารํ อุปหรนฺติ อุปนียนฺติฯ สนฺนิปาติกานีติ ติณฺณมฺปิ สนฺนิปาเตน นิพฺพตฺตานิฯ อุตุปริณามชานีติ อุตุปริณามโต อติสีตอติอุณฺหอุตุโต ชาตานิฯ วิสมปริหารชานีติ อจฺจาสนอติฎฺฐานาทิกา วิสมปริหารโต ชาตานิฯ โอปกฺกมิกานีติ วธพนฺธนาทิอุปกฺกเมน นิพฺพตฺตานิฯ กมฺมวิปากชานีติ วินาปิ อิเมหิ การเณหิ เกวลํ ปุเพฺพ กตกมฺมวิปากวเสเนว ชาตานิฯ จตุนฺนํ ฌานานนฺติ เอตฺถ ขีณาสวานมฺปิ พุทฺธานมฺปิ กิริยชฺฌานาเนว อธิเปฺปตานิฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
Yācitova bahulaṃ cīvaraṃ paribhuñjatīti ‘‘idaṃ, bhante, paribhuñjathā’’ti evaṃ dāyakehi yācamāneheva upanītaṃ cīvaraṃ bahuṃ paribhuñjati, kiñcideva ayācitaṃ, bākulatthero viya. Piṇḍapātaṃ khadiravanamagge sīvalitthero viya. Senāsanaṃ aṭṭhakanāgarasutte (ma. ni. 2.17 ādayo; a. ni. 11.16 ādayo) ānandatthero viya. Gilānapaccayaṃ pilindavacchathero viya. Tyassāti te assa. Manāpenevāti manaṃ allīyanakena. Samudācarantīti kattabbakiccāni karonti pavattanti vā. Upahāraṃ upaharantīti kāyikacetasikaupahāraṃ upaharanti upanīyanti. Sannipātikānīti tiṇṇampi sannipātena nibbattāni. Utupariṇāmajānīti utupariṇāmato atisītaatiuṇhaututo jātāni. Visamaparihārajānīti accāsanaatiṭṭhānādikā visamaparihārato jātāni. Opakkamikānīti vadhabandhanādiupakkamena nibbattāni. Kammavipākajānīti vināpi imehi kāraṇehi kevalaṃ pubbe katakammavipākavaseneva jātāni. Catunnaṃ jhānānanti ettha khīṇāsavānampi buddhānampi kiriyajjhānāneva adhippetāni. Sesaṃ uttānatthamevāti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๗. ปุตฺตสุตฺตํ • 7. Puttasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๗. ปุตฺตสุตฺตวณฺณนา • 7. Puttasuttavaṇṇanā
