| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๗. ปุตฺตสุตฺตวณฺณนา
7. Puttasuttavaṇṇanā
๘๗. สตฺตเม ม-กาโร ปทสนฺธิกโร ‘‘อญฺญมญฺญ’’นฺติอาทีสุ วิยฯ นิจฺจลสมโณติ ถิรสมโณฯ อภิสิญฺจิตโพฺพติ อภิเสโกติ กมฺมสาธโน อภิเสกสโทฺทฯ เตนาห ‘‘อภิเสกํ กาตุํ ยุโตฺต’’ติฯ
87. Sattame ma-kāro padasandhikaro ‘‘aññamañña’’ntiādīsu viya. Niccalasamaṇoti thirasamaṇo. Abhisiñcitabboti abhisekoti kammasādhano abhisekasaddo. Tenāha ‘‘abhisekaṃ kātuṃ yutto’’ti.
พากุลเตฺถโร วิยาติ เถโร หิ มหายสสฺสี, ตสฺส ปุตฺตธีตโร นตฺตุปนตฺตกา สุขุมสาฎเกหิ จีวรานิ กาเรตฺวา รชาเปตฺวา สมุเคฺค ปกฺขิปิตฺวา ปหิณนฺติฯ เถรสฺส นหานกาเล นหานโกฎฺฐเก ฐเปนฺติฯ เถโร ตานิ นิวาเสติ เจว ปารุปติ จฯ เตเนเวตํ วุตฺตํฯ
Bākulatthero viyāti thero hi mahāyasassī, tassa puttadhītaro nattupanattakā sukhumasāṭakehi cīvarāni kāretvā rajāpetvā samugge pakkhipitvā pahiṇanti. Therassa nahānakāle nahānakoṭṭhake ṭhapenti. Thero tāni nivāseti ceva pārupati ca. Tenevetaṃ vuttaṃ.
ขทิรวนมเคฺค สีวลิเตฺถโร วิยาติ สตฺถริ กิร ตํ มคฺคํ ปฎิปเนฺน เทวตา ‘‘อมฺหากํ อยฺยสฺส สีวลิเตฺถรสฺส สกฺการํ กริสฺสามา’’ติ จิเนฺตตฺวา เอเกกโยชเน วิหารํ กาเรตฺวา เอกโยชนโต อุทฺธํ คนฺตุํ อทตฺวา ปาโตว อุฎฺฐาย ทิพฺพานิ ยาคุอาทีนิ คเหตฺวา ‘‘อมฺหากํ อโยฺย สีวลิเตฺถโร กหํ นิสิโนฺน’’ติ วิจรนฺติฯ เถโร อตฺตโน อภิหฎํ พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส ทาเปสิฯ เอวํ สตฺถา สปริวาโร ติํสโยชนิกํ กนฺตารํ สีวลิเตฺถรสฺส ปุญฺญผลํ อนุภวมาโนว อคมาสิฯ เตเนเวตํ วุตฺตํฯ
Khadiravanamagge sīvalitthero viyāti satthari kira taṃ maggaṃ paṭipanne devatā ‘‘amhākaṃ ayyassa sīvalittherassa sakkāraṃ karissāmā’’ti cintetvā ekekayojane vihāraṃ kāretvā ekayojanato uddhaṃ gantuṃ adatvā pātova uṭṭhāya dibbāni yāguādīni gahetvā ‘‘amhākaṃ ayyo sīvalitthero kahaṃ nisinno’’ti vicaranti. Thero attano abhihaṭaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dāpesi. Evaṃ satthā saparivāro tiṃsayojanikaṃ kantāraṃ sīvalittherassa puññaphalaṃ anubhavamānova agamāsi. Tenevetaṃ vuttaṃ.
อฎฺฐกนาครสุเตฺต อานนฺทเตฺถโร วิยาติ อฎฺฐกนาครโก กิร คหปติ เถรสฺส ธมฺมเทสนาย ปสีทิตฺวา ปญฺจสตคฺฆนกํ วิหารํ กาเรตฺวา อทาสิฯ ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ
Aṭṭhakanāgarasutte ānandatthero viyāti aṭṭhakanāgarako kira gahapati therassa dhammadesanāya pasīditvā pañcasatagghanakaṃ vihāraṃ kāretvā adāsi. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
ปิลินฺทวจฺฉเตฺถโร วิยาติ เถรสฺส กิร อิทฺธานุภาเวน ปสนฺนา มนุสฺสา สปฺปิอาทีนิ พหูนิ เภสชฺชานิ อภิหริํสุฯ ปกติยาปิ จ อายสฺมา ปิลินฺทวโจฺฉ ลาภี โหติ ปญฺจนฺนํ เภสชฺชานํ, ลทฺธํ ลทฺธํ ปริสาย วิสฺสเชฺชติฯ เตเนตํ วุตฺตํ ‘‘คิลานปจฺจยํ ปิลินฺทวจฺฉเตฺถโร วิยา’’ติฯ
Pilindavacchatthero viyāti therassa kira iddhānubhāvena pasannā manussā sappiādīni bahūni bhesajjāni abhihariṃsu. Pakatiyāpi ca āyasmā pilindavaccho lābhī hoti pañcannaṃ bhesajjānaṃ, laddhaṃ laddhaṃ parisāya vissajjeti. Tenetaṃ vuttaṃ ‘‘gilānapaccayaṃ pilindavacchatthero viyā’’ti.
ติณฺณมฺปิ สนฺนิปาเตน นิพฺพตฺตานีติ ปิตฺตาทีนํ ติณฺณมฺปิ วิสมานํ สนฺนิปาเตน ชาตานิฯ อติสีตาทิภาเวน อุตูนํ ปริณาโมติ อาห ‘‘อติสีตอติอุณฺหอุตุโต ชาตานี’’ติฯ ปุริมอุตุโต วิสทิโส อุตุ อุตุปริณาโม, ตโต ชาตานิ อุตุปริณามชานิ, วิสภาคอุตุโต ชาตานีติ อโตฺถฯ ชงฺคลเทสวาสีนญฺหิ อนูปเทเส วสนฺตานํ วิสภาโคว อุตุ อุปฺปชฺชติ, อนูปเทสวาสีนญฺจ ชงฺคลเทเสติฯ เอวํ มลยสมุทฺทตีราทิวเสนปิ อุตุวิสภาคตา อุปฺปชฺชติเยวฯ ตโต ชาตานิ อุตุปริณามชานิ นามฯ
Tiṇṇampi sannipātena nibbattānīti pittādīnaṃ tiṇṇampi visamānaṃ sannipātena jātāni. Atisītādibhāvena utūnaṃ pariṇāmoti āha ‘‘atisītaatiuṇhaututo jātānī’’ti. Purimaututo visadiso utu utupariṇāmo, tato jātāni utupariṇāmajāni, visabhāgaututo jātānīti attho. Jaṅgaladesavāsīnañhi anūpadese vasantānaṃ visabhāgova utu uppajjati, anūpadesavāsīnañca jaṅgaladeseti. Evaṃ malayasamuddatīrādivasenapi utuvisabhāgatā uppajjatiyeva. Tato jātāni utupariṇāmajāni nāma.
อตฺตโน ปกติจริยานํ วิสมํ กายสฺส ปริหรณวเสน วิสมปริหารชานิฯ ตานิ ปน อจฺจาสนอติฎฺฐานาทินา เวทิตพฺพานีติ อาห ‘‘อจฺจาสนอติฎฺฐานาทิกา’’ติฯ อาทิ-สเทฺทน มหาภารวหณสุธาโกฎฺฎนอเทสกาลจรณาทีนิ สงฺคณฺหาติฯ ปรสฺส อุปกฺกมโต นิพฺพตฺตานิ โอปกฺกมิกานิ, อยํ โจโรติ วา ปารทาริโกติ วา คเหตฺวา ชณฺณุกกปฺปรมุคฺคราทีหิ นิโปฺปถนอุปกฺกมํ ปจฺจยํ กตฺวา อุปฺปนฺนานีติ อโตฺถฯ เตนาห ‘‘วธพนฺธนาทิอุปกฺกเมน นิพฺพตฺตานี’’ติฯ เกวลนฺติ พาหิรํ ปจฺจยํ อนเปกฺขิตฺวา เกวลํ, เตน วินาติ อโตฺถฯ เตนาห ‘‘ปุเพฺพกตกมฺมวิปากวเสเนว ชาตานี’’ติฯ
Attano pakaticariyānaṃ visamaṃ kāyassa pariharaṇavasena visamaparihārajāni. Tāni pana accāsanaatiṭṭhānādinā veditabbānīti āha ‘‘accāsanaatiṭṭhānādikā’’ti. Ādi-saddena mahābhāravahaṇasudhākoṭṭanaadesakālacaraṇādīni saṅgaṇhāti. Parassa upakkamato nibbattāni opakkamikāni, ayaṃ coroti vā pāradārikoti vā gahetvā jaṇṇukakapparamuggarādīhi nippothanaupakkamaṃ paccayaṃ katvā uppannānīti attho. Tenāha ‘‘vadhabandhanādiupakkamena nibbattānī’’ti. Kevalanti bāhiraṃ paccayaṃ anapekkhitvā kevalaṃ, tena vināti attho. Tenāha ‘‘pubbekatakammavipākavaseneva jātānī’’ti.
ปุตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Puttasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๗. ปุตฺตสุตฺตํ • 7. Puttasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๗. ปุตฺตสุตฺตวณฺณนา • 7. Puttasuttavaṇṇanā
