Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౧౯౮] ౮. రాధజాతకవణ్ణనా

    [198] 8. Rādhajātakavaṇṇanā

    పవాసా ఆగతో తాతాతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో ఏకం ఉక్కణ్ఠితభిక్ఖుం ఆరబ్భ కథేసి. సో కిర సత్థారా ‘‘సచ్చం కిర, త్వం భిక్ఖు, ఉక్కణ్ఠితో’’తి పుట్ఠో ‘‘సచ్చం, భన్తే’’తి వత్వా ‘‘కింకారణా’’తి వుత్తే ‘‘ఏకం అలఙ్కతఇత్థిం దిస్వా కిలేసవసేనా’’తి ఆహ. అథ నం సత్థా ‘‘మాతుగామో నామ భిక్ఖు న సక్కా రక్ఖితుం, పుబ్బేపి దోవారికే ఠపేత్వా రక్ఖన్తాపి రక్ఖితుం న సక్ఖింసు, కిం తే ఇత్థియా, లద్ధాపి సా రక్ఖితుం న సక్కా’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.

    Pavāsāāgato tātāti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ ukkaṇṭhitabhikkhuṃ ārabbha kathesi. So kira satthārā ‘‘saccaṃ kira, tvaṃ bhikkhu, ukkaṇṭhito’’ti puṭṭho ‘‘saccaṃ, bhante’’ti vatvā ‘‘kiṃkāraṇā’’ti vutte ‘‘ekaṃ alaṅkataitthiṃ disvā kilesavasenā’’ti āha. Atha naṃ satthā ‘‘mātugāmo nāma bhikkhu na sakkā rakkhituṃ, pubbepi dovārike ṭhapetvā rakkhantāpi rakkhituṃ na sakkhiṃsu, kiṃ te itthiyā, laddhāpi sā rakkhituṃ na sakkā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో సువయోనియం నిబ్బత్తి, ‘‘రాధో’’తిస్స నామం, కనిట్ఠభాతా పనస్స పోట్ఠపాదో నామ. తే ఉభోపి తరుణకాలేయేవ ఏకో లుద్దకో గహేత్వా బారాణసియం అఞ్ఞతరస్స బ్రాహ్మణస్స అదాసి, బ్రాహ్మణో తే పుత్తట్ఠానే ఠపేత్వా పటిజగ్గి. బ్రాహ్మణస్స పన బ్రాహ్మణీ అరక్ఖితా దుస్సీలా. సో వోహారకరణత్థాయ గచ్ఛన్తో తే సువపోతకే ఆమన్తేత్వా ‘‘తాతా, అహం వోహారకరణత్థాయ గచ్ఛామి, కాలే వా వికాలే వా తుమ్హాకం మాతు కరణకమ్మం ఓలోకేయ్యాథ, అఞ్ఞస్స పురిసస్స గమనభావం వా అగమనభావం వా జానేయ్యాథా’’తి బ్రాహ్మణిం సువపోతకానం పటిచ్ఛాపేత్వా అగమాసి. సా తస్స నిక్ఖన్తకాలతో పట్ఠాయ అనాచారం చరి, రత్తిమ్పి దివాపి ఆగచ్ఛన్తానఞ్చ గచ్ఛన్తానఞ్చ పమాణం నత్థి.

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto suvayoniyaṃ nibbatti, ‘‘rādho’’tissa nāmaṃ, kaniṭṭhabhātā panassa poṭṭhapādo nāma. Te ubhopi taruṇakāleyeva eko luddako gahetvā bārāṇasiyaṃ aññatarassa brāhmaṇassa adāsi, brāhmaṇo te puttaṭṭhāne ṭhapetvā paṭijaggi. Brāhmaṇassa pana brāhmaṇī arakkhitā dussīlā. So vohārakaraṇatthāya gacchanto te suvapotake āmantetvā ‘‘tātā, ahaṃ vohārakaraṇatthāya gacchāmi, kāle vā vikāle vā tumhākaṃ mātu karaṇakammaṃ olokeyyātha, aññassa purisassa gamanabhāvaṃ vā agamanabhāvaṃ vā jāneyyāthā’’ti brāhmaṇiṃ suvapotakānaṃ paṭicchāpetvā agamāsi. Sā tassa nikkhantakālato paṭṭhāya anācāraṃ cari, rattimpi divāpi āgacchantānañca gacchantānañca pamāṇaṃ natthi.

    తం దిస్వా పోట్ఠపాదో రాధం పుచ్ఛి – ‘‘బ్రాహ్మణో ఇమం బ్రాహ్మణిం అమ్హాకం నియ్యాదేత్వా గతో, అయఞ్చ పాపకమ్మం కరోతి, వదామి న’’న్తి. రాధో ‘‘మా వదాహీ’’తి ఆహ. సో తస్స వచనం అగ్గహేత్వా ‘‘అమ్మ, కింకారణా పాపకమ్మం కరోసీ’’తి ఆహ. సా తం మారేతుకామా హుత్వా ‘‘తాత, త్వం నామ మయ్హం పుత్తో, ఇతో పట్ఠాయ న కరిస్సామి, ఏహి, తాత, తావా’’తి పియాయమానా వియ పక్కోసిత్వా ఆగతం గహేత్వా ‘‘త్వం మం ఓవదసి, అత్తనో పమాణం న జానాసీ’’తి గీవం పరివత్తేత్వా మారేత్వా ఉద్ధనన్తరేసు పక్ఖిపి. బ్రాహ్మణో ఆగన్త్వా విస్సమిత్వా బోధిసత్తం ‘‘కిం, తాత రాధ, మాతా తే అనాచారం కరోతి, న కరోతీ’’తి పుచ్ఛన్తో పఠమం గాథమాహ –

    Taṃ disvā poṭṭhapādo rādhaṃ pucchi – ‘‘brāhmaṇo imaṃ brāhmaṇiṃ amhākaṃ niyyādetvā gato, ayañca pāpakammaṃ karoti, vadāmi na’’nti. Rādho ‘‘mā vadāhī’’ti āha. So tassa vacanaṃ aggahetvā ‘‘amma, kiṃkāraṇā pāpakammaṃ karosī’’ti āha. Sā taṃ māretukāmā hutvā ‘‘tāta, tvaṃ nāma mayhaṃ putto, ito paṭṭhāya na karissāmi, ehi, tāta, tāvā’’ti piyāyamānā viya pakkositvā āgataṃ gahetvā ‘‘tvaṃ maṃ ovadasi, attano pamāṇaṃ na jānāsī’’ti gīvaṃ parivattetvā māretvā uddhanantaresu pakkhipi. Brāhmaṇo āgantvā vissamitvā bodhisattaṃ ‘‘kiṃ, tāta rādha, mātā te anācāraṃ karoti, na karotī’’ti pucchanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ౯౫.

    95.

    ‘‘పవాసా ఆగతో తాత, ఇదాని నచిరాగతో;

    ‘‘Pavāsā āgato tāta, idāni nacirāgato;

    కచ్చిన్ను తాత తే మాతా, న అఞ్ఞముపసేవతీ’’తి.

    Kaccinnu tāta te mātā, na aññamupasevatī’’ti.

    తస్సత్థో – అహం, తాత రాధ, పవాసా ఆగతో, సో చమ్హి ఇదానేవ ఆగతో నచిరాగతో, తేన పవత్తిం అజానన్తో తం పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చి ను తే, తాత, మాతా అఞ్ఞం పురిసం న ఉపసేవతీ’’తి.

    Tassattho – ahaṃ, tāta rādha, pavāsā āgato, so camhi idāneva āgato nacirāgato, tena pavattiṃ ajānanto taṃ pucchāmi – ‘‘kacci nu te, tāta, mātā aññaṃ purisaṃ na upasevatī’’ti.

    రాధో ‘‘తాత, పణ్డితా నామ భూతం వా అభూతం వా అనియ్యానికం నామ న కథేసు’’న్తి ఞాపేన్తో దుతియం గాథమాహ –

    Rādho ‘‘tāta, paṇḍitā nāma bhūtaṃ vā abhūtaṃ vā aniyyānikaṃ nāma na kathesu’’nti ñāpento dutiyaṃ gāthamāha –

    ౯౬.

    96.

    ‘‘న ఖో పనేతం సుభణం, గిరం సచ్చుపసంహితం;

    ‘‘Na kho panetaṃ subhaṇaṃ, giraṃ saccupasaṃhitaṃ;

    సయేథ పోట్ఠపాదోవ, ముమ్మురే ఉపకూథితో’’తి.

    Sayetha poṭṭhapādova, mummure upakūthito’’ti.

    తత్థ గిరన్తి వచనం. తఞ్హి యథా ఇదాని గిరా, ఏవం తదా ‘‘గిర’’న్తి వుచ్చతి, సో సువపోతకో లిఙ్గం అనాదియిత్వా ఏవమాహ. అయం పనేత్థ అత్థో – తాత, పణ్డితేన నామ సచ్చుపసంహితం యథాభూతం అత్థయుత్తం సభావవచనమ్పి అనియ్యానికం న సుభణం. అనియ్యానికఞ్చ సచ్చం భణన్తో సయేథ పోట్ఠపాదోవ, ముమ్మురే ఉపకూథితో, యథా పోట్ఠపాదో కుక్కుళే ఝామో సయతి, ఏవం సయేయ్యాతి. ‘‘ఉపకూధితో’’తిపి పాఠో, అయమేవత్థో.

    Tattha giranti vacanaṃ. Tañhi yathā idāni girā, evaṃ tadā ‘‘gira’’nti vuccati, so suvapotako liṅgaṃ anādiyitvā evamāha. Ayaṃ panettha attho – tāta, paṇḍitena nāma saccupasaṃhitaṃ yathābhūtaṃ atthayuttaṃ sabhāvavacanampi aniyyānikaṃ na subhaṇaṃ. Aniyyānikañca saccaṃ bhaṇanto sayetha poṭṭhapādova, mummure upakūthito, yathā poṭṭhapādo kukkuḷe jhāmo sayati, evaṃ sayeyyāti. ‘‘Upakūdhito’’tipi pāṭho, ayamevattho.

    ఏవం బోధిసత్తో బ్రాహ్మణస్స ధమ్మం దేసేత్వా ‘‘మయాపి ఇమస్మిం ఠానే వసితుం న సక్కా’’తి బ్రాహ్మణం ఆపుచ్ఛిత్వా అరఞ్ఞమేవ పావిసి.

    Evaṃ bodhisatto brāhmaṇassa dhammaṃ desetvā ‘‘mayāpi imasmiṃ ṭhāne vasituṃ na sakkā’’ti brāhmaṇaṃ āpucchitvā araññameva pāvisi.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా సచ్చాని పకాసేత్వా జాతకం సమోధానేసి, సచ్చపరియోసానే ఉక్కణ్ఠితభిక్ఖు సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠహి. ‘‘తదా పోట్ఠపాదో ఆనన్దో అహోసి, రాధో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne ukkaṇṭhitabhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. ‘‘Tadā poṭṭhapādo ānando ahosi, rādho pana ahameva ahosi’’nti.

    రాధజాతకవణ్ణనా అట్ఠమా.

    Rādhajātakavaṇṇanā aṭṭhamā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౧౯౮. రాధజాతకం • 198. Rādhajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact