| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๕. รโหสญฺญกเตฺถรอปทานวณฺณนา
5. Rahosaññakattheraapadānavaṇṇanā
หิมวนฺตสฺสาวิทูเรติอาทิกํ อายสฺมโต รโหสญฺญกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต เอกสฺมิํ พุทฺธสุญฺญกาเล มชฺฌิมเทเส พฺราหฺมณกุเล นิพฺพโตฺต วุทฺธิมนฺวาย สกสิเปฺปสุ นิปฺผตฺติํ ปตฺวา ตตฺถ สารํ อปสฺสโนฺต เกวลํ อุทรํ ปูเรตฺวา โกธมทมานาทโย อกุสเลเยว ทิสฺวา ฆราวาสํ ปหาย หิมวนฺตํ ปวิสิตฺวา อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา อเนกตาปสสตปริวาโร วสภปพฺพตสมีเป อสฺสมํ มาเปตฺวา ตีณิ วสฺสสหสฺสานิ หิมวเนฺตเยว วสมาโน ‘‘อหํ เอตฺตกานํ สิสฺสานํ อาจริโยติ สมฺมโต ครุฎฺฐานิโย ครุกาตโพฺพ วนฺทนีโย, อาจริโย เม นตฺถี’’ติ โทมนสฺสปฺปโตฺต เต สเพฺพ สิเสฺส สนฺนิปาเตตฺวา พุทฺธานํ อภาเว นิพฺพานาธิคมาภาวํ ปกาเสตฺวา สยํ เอกโก รโห วิเวกฎฺฐาเนว นิสิโนฺน พุทฺธสฺส สมฺมุขา นิสิโนฺน วิย พุทฺธสญฺญํ มนสิ กริตฺวา พุทฺธารมฺมณํ ปีติํ อุปฺปาเทตฺวา สาลายํ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา นิสิโนฺน กาลํ กตฺวา พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺติฯ
Himavantassāvidūretiādikaṃ āyasmato rahosaññakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto ekasmiṃ buddhasuññakāle majjhimadese brāhmaṇakule nibbatto vuddhimanvāya sakasippesu nipphattiṃ patvā tattha sāraṃ apassanto kevalaṃ udaraṃ pūretvā kodhamadamānādayo akusaleyeva disvā gharāvāsaṃ pahāya himavantaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā anekatāpasasataparivāro vasabhapabbatasamīpe assamaṃ māpetvā tīṇi vassasahassāni himavanteyeva vasamāno ‘‘ahaṃ ettakānaṃ sissānaṃ ācariyoti sammato garuṭṭhāniyo garukātabbo vandanīyo, ācariyo me natthī’’ti domanassappatto te sabbe sisse sannipātetvā buddhānaṃ abhāve nibbānādhigamābhāvaṃ pakāsetvā sayaṃ ekako raho vivekaṭṭhāneva nisinno buddhassa sammukhā nisinno viya buddhasaññaṃ manasi karitvā buddhārammaṇaṃ pītiṃ uppādetvā sālāyaṃ pallaṅkaṃ ābhujitvā nisinno kālaṃ katvā brahmaloke nibbatti.
๓๔. โส ตตฺถ ฌานสุเขน จิรํ วสิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพโตฺต กาเมสุ อนลฺลีโน สตฺตวสฺสิโก ปพฺพชิตฺวา ขุรเคฺคเยว อรหตฺตํ ปตฺวา ฉฬภิโญฺญ หุตฺวา ปุเพฺพนิวาสญาเณน อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา สญฺชาตโสมนโสฺส ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต หิมวนฺตสฺสาวิทูเรติอาทิมาหฯ วสโภ นาม ปพฺพโตติ หิมวนฺตปพฺพตํ วินา เสสปพฺพตานํ อุจฺจตรภาเวน เสฎฺฐตรภาเวน วสโภติ สงฺขํ คโต ปพฺพโตติ อโตฺถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
34. So tattha jhānasukhena ciraṃ vasitvā imasmiṃ buddhuppāde kulagehe nibbatto kāmesu anallīno sattavassiko pabbajitvā khuraggeyeva arahattaṃ patvā chaḷabhiñño hutvā pubbenivāsañāṇena attano pubbakammaṃ saritvā sañjātasomanasso pubbacaritāpadānaṃ pakāsento himavantassāvidūretiādimāha. Vasabho nāma pabbatoti himavantapabbataṃ vinā sesapabbatānaṃ uccatarabhāvena seṭṭhatarabhāvena vasabhoti saṅkhaṃ gato pabbatoti attho. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
รโหสญฺญกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Rahosaññakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๕. รโหสญฺญกเตฺถรอปทานํ • 5. Rahosaññakattheraapadānaṃ
