Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౮. రాహులోవాదసుత్తం
8. Rāhulovādasuttaṃ
౧౨౧. ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. అథ ఖో భగవతో రహోగతస్స పటిసల్లీనస్స ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘‘పరిపక్కా ఖో రాహులస్స విముత్తిపరిపాచనియా ధమ్మా; యంనూనాహం రాహులం ఉత్తరిం ఆసవానం ఖయే వినేయ్య’’న్తి. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ సావత్థియం పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తో ఆయస్మన్తం రాహులం ఆమన్తేసి – ‘‘గణ్హాహి, రాహుల, నిసీదనం. యేన అన్ధవనం తేనుపసఙ్కమిస్సామ దివావిహారాయా’’తి . ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా రాహులో భగవతో పటిస్సుత్వా నిసీదనం ఆదాయ భగవన్తం పిట్ఠితో పిట్ఠితో అనుబన్ధి.
121. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘paripakkā kho rāhulassa vimuttiparipācaniyā dhammā; yaṃnūnāhaṃ rāhulaṃ uttariṃ āsavānaṃ khaye vineyya’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi – ‘‘gaṇhāhi, rāhula, nisīdanaṃ. Yena andhavanaṃ tenupasaṅkamissāma divāvihārāyā’’ti . ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā rāhulo bhagavato paṭissutvā nisīdanaṃ ādāya bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhi.
తేన ఖో పన సమయేన అనేకాని దేవతాసహస్సాని భగవన్తం అనుబన్ధాని హోన్తి – ‘‘అజ్జ భగవా ఆయస్మన్తం రాహులం ఉత్తరిం ఆసవానం ఖయే వినేస్సతీ’’తి. అథ ఖో భగవా అన్ధవనం అజ్ఝోగాహేత్వా అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. ఆయస్మాపి ఖో రాహులో భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో ఆయస్మన్తం రాహులం భగవా ఏతదవోచ –
Tena kho pana samayena anekāni devatāsahassāni bhagavantaṃ anubandhāni honti – ‘‘ajja bhagavā āyasmantaṃ rāhulaṃ uttariṃ āsavānaṃ khaye vinessatī’’ti. Atha kho bhagavā andhavanaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle paññatte āsane nisīdi. Āyasmāpi kho rāhulo bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ rāhulaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, రాహుల, చక్ఖు నిచ్చం వా అనిచ్చం వా’’తి?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, rāhula, cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘అనిచ్చం, భన్తే’’.
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం వా తం సుఖం వా’’తి?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘దుక్ఖం, భన్తే’’.
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం, కల్లం ను తం సమనుపస్సితుం – ‘ఏతం మమ, ఏసోహమస్మి, ఏసో మే అత్తా’’’తి?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘రూపా నిచ్చా వా అనిచ్చా వా’’తి?
‘‘Rūpā niccā vā aniccā vā’’ti?
‘‘అనిచ్చా, భన్తే’’…పే॰….
‘‘Aniccā, bhante’’…pe….
‘‘చక్ఖువిఞ్ఞాణం నిచ్చం వా అనిచ్చం వా’’తి?
‘‘Cakkhuviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘అనిచ్చం, భన్తే’’…పే॰….
‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe….
‘‘చక్ఖుసమ్ఫస్సో నిచ్చో వా అనిచ్చో వా’’తి?
‘‘Cakkhusamphasso nicco vā anicco vā’’ti?
‘‘అనిచ్చో, భన్తే’’…పే॰….
‘‘Anicco, bhante’’…pe….
‘‘యమ్పిదం చక్ఖుసమ్ఫస్సపచ్చయా ఉప్పజ్జతి వేదనాగతం, సఞ్ఞాగతం, సఙ్ఖారగతం, విఞ్ఞాణగతం, తమ్పి నిచ్చం వా అనిచ్చం వా’’తి?
‘‘Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ, saññāgataṃ, saṅkhāragataṃ, viññāṇagataṃ, tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘అనిచ్చం, భన్తే’’.
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం వా తం సుఖం వా’’తి?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘దుక్ఖం, భన్తే’’.
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం, కల్లం ను తం సమనుపస్సితుం – ‘ఏతం మమ, ఏసోహమస్మి , ఏసో మే అత్తా’’’తి?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi , eso me attā’’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’…పే॰….
‘‘No hetaṃ, bhante’’…pe….
‘‘జివ్హా నిచ్చా వా అనిచ్చా వా’’తి?
‘‘Jivhā niccā vā aniccā vā’’ti?
‘‘అనిచ్చా, భన్తే’’…పే॰….
‘‘Aniccā, bhante’’…pe….
‘‘జివ్హావిఞ్ఞాణం నిచ్చం వా అనిచ్చం వా’’తి?
‘‘Jivhāviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘అనిచ్చం, భన్తే’’…పే॰….
‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe….
‘‘జివ్హాసమ్ఫస్సో నిచ్చో వా అనిచ్చో వా’’తి?
‘‘Jivhāsamphasso nicco vā anicco vā’’ti?
‘‘అనిచ్చో, భన్తే’’…పే॰….
‘‘Anicco, bhante’’…pe….
‘‘యమ్పిదం జివ్హాసమ్ఫస్సపచ్చయా ఉప్పజ్జతి వేదనాగతం, సఞ్ఞాగతం, సఙ్ఖారగతం, విఞ్ఞాణగతం, తమ్పి నిచ్చం వా అనిచ్చం వా’’తి?
‘‘Yampidaṃ jivhāsamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ, saññāgataṃ, saṅkhāragataṃ, viññāṇagataṃ, tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘అనిచ్చం, భన్తే’’.
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం వా తం సుఖం వా’’తి?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘దుక్ఖం, భన్తే’’.
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం, కల్లం ను తం సమనుపస్సితుం – ‘ఏతం మమ, ఏసోహమస్మి, ఏసో మే అత్తా’’’తి?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’…పే॰….
‘‘No hetaṃ, bhante’’…pe….
‘‘మనో నిచ్చో వా అనిచ్చో వా’’తి?
‘‘Mano nicco vā anicco vā’’ti?
‘‘అనిచ్చో, భన్తే’’.
‘‘Anicco, bhante’’.
‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం వా తం సుఖం వాతి?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti?
‘‘దుక్ఖం, భన్తే’’.
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం, కల్లం ను తం సమనుపస్సితుం ‘ఏతం మమ, ఏసోహమస్మి, ఏసో మే అత్తా’’’తి?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ధమ్మా నిచ్చా వా అనిచ్చా వా’’తి?
‘‘Dhammā niccā vā aniccā vā’’ti?
‘‘అనిచ్చా, భన్తే’’…పే॰….
‘‘Aniccā, bhante’’…pe….
‘‘మనోవిఞ్ఞాణం నిచ్చం వా అనిచ్చం వా’’తి?
‘‘Manoviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘అనిచ్చం, భన్తే’’…పే॰….
‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe….
‘‘మనోసమ్ఫస్సో నిచ్చో వా అనిచ్చో వా’’తి?
‘‘Manosamphasso nicco vā anicco vā’’ti?
‘‘అనిచ్చో, భన్తే’’…పే॰….
‘‘Anicco, bhante’’…pe….
‘‘యమ్పిదం మనోసమ్ఫస్సపచ్చయా ఉప్పజ్జతి వేదనాగతం, సఞ్ఞాగతం, సఙ్ఖారగతం, విఞ్ఞాణగతం, తమ్పి నిచ్చం వా అనిచ్చం వా’’తి?
‘‘Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ, saññāgataṃ, saṅkhāragataṃ, viññāṇagataṃ, tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘అనిచ్చం, భన్తే’’.
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం వా తం సుఖం వా’’తి?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘దుక్ఖం, భన్తే’’.
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం, కల్లం ను తం సమనుపస్సితుం – ‘ఏతం మమ, ఏసోహమస్మి, ఏసో మే అత్తా’’’తి?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ఏవం పస్సం, రాహుల, సుతవా అరియసావకో చక్ఖుస్మిమ్పి నిబ్బిన్దతి, రూపేసుపి నిబ్బిన్దతి, చక్ఖువిఞ్ఞాణేపి నిబ్బిన్దతి, చక్ఖుసమ్ఫస్సేపి నిబ్బిన్దతి, యమ్పిదం చక్ఖుసమ్ఫస్సపచ్చయా ఉప్పజ్జతి వేదనాగతం సఞ్ఞాగతం సఙ్ఖారగతం విఞ్ఞాణగతం తస్మిమ్పి నిబ్బిన్దతి…పే॰… జివ్హాయపి నిబ్బిన్దతి, రసేసుపి నిబ్బిన్దతి, జివ్హావిఞ్ఞాణేపి నిబ్బిన్దతి, జివ్హాసమ్ఫస్సేపి నిబ్బిన్దతి, యమ్పిదం జివ్హాసమ్ఫస్సపచ్చయా ఉప్పజ్జతి వేదనాగతం సఞ్ఞాగతం సఙ్ఖారగతం విఞ్ఞాణగతం తస్మిమ్పి నిబ్బిన్దతి…పే॰….
‘‘Evaṃ passaṃ, rāhula, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati, rūpesupi nibbindati, cakkhuviññāṇepi nibbindati, cakkhusamphassepi nibbindati, yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ tasmimpi nibbindati…pe… jivhāyapi nibbindati, rasesupi nibbindati, jivhāviññāṇepi nibbindati, jivhāsamphassepi nibbindati, yampidaṃ jivhāsamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ tasmimpi nibbindati…pe….
‘‘మనస్మిమ్పి నిబ్బిన్దతి, ధమ్మేసుపి నిబ్బిన్దతి, మనోవిఞ్ఞాణేపి నిబ్బిన్దతి, మనోసమ్ఫస్సేపి నిబ్బిన్దతి, యమ్పిదం మనోసమ్ఫస్సపచ్చయా ఉప్పజ్జతి వేదనాగతం సఞ్ఞాగతం సఙ్ఖారగతం విఞ్ఞాణగతం తస్మిమ్పి నిబ్బిన్దతి. నిబ్బిన్దం విరజ్జతి; విరాగా విముచ్చతి; విముత్తస్మిం విముత్తమితి ఞాణం హోతి. ‘ఖీణా జాతి, వుసితం బ్రహ్మచరియం, కతం కరణీయం, నాపరం ఇత్థత్తాయా’తి పజానాతీ’’తి.
‘‘Manasmimpi nibbindati, dhammesupi nibbindati, manoviññāṇepi nibbindati, manosamphassepi nibbindati, yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ tasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti.
ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనో ఆయస్మా రాహులో భగవతో భాసితం అభినన్ది. ఇమస్మిఞ్చ పన వేయ్యాకరణస్మిం భఞ్ఞమానే ఆయస్మతో రాహులస్స అనుపాదాయ ఆసవేహి చిత్తం విముచ్చి. అనేకానఞ్చ దేవతాసహస్సానం విరజం వీతమలం ధమ్మచక్ఖుం ఉదపాది – ‘‘యం కిఞ్చి సముదయధమ్మం, సబ్బం తం నిరోధధమ్మ’’న్తి. అట్ఠమం.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā rāhulo bhagavato bhāsitaṃ abhinandi. Imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne āyasmato rāhulassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimucci. Anekānañca devatāsahassānaṃ virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౮. రాహులోవాదసుత్తవణ్ణనా • 8. Rāhulovādasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౮. రాహులోవాదసుత్తవణ్ణనా • 8. Rāhulovādasuttavaṇṇanā