| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
८. राहुलोवादसुत्तवण्णना
8. Rāhulovādasuttavaṇṇanā
१२१. ये धम्मा सम्मदेव भाविता बहुलीकता विमुत्तिया अरहत्तस्स सच्छिकिरियाय संवत्तन्ति, ते सद्धादयो सम्भारा विमुत्तिपरिपाचनियाति अधिप्पेता। परिपाचेन्तीति परिपाकं परिणामं गमेन्ति। धम्माति कारणभूता धम्मा। विसुद्धिकारणवसेनाति विसुद्धिकारणतावसेन, सा पन सद्धिन्द्रियादीनं कारणतो विसुद्धि। यथा नाम जातिसम्पन्नस्स खत्तियकुमारस्स विपक्खविगमेन पक्खसङ्गहेन पवत्तिट्ठानसम्पत्तिया च परिसुद्धि होति, एवमेवं दट्ठब्बाति दस्सेन्तो ‘‘वुत्तं हेत’’न्तिआदिमाह।
121. Ye dhammā sammadeva bhāvitā bahulīkatā vimuttiyā arahattassa sacchikiriyāya saṃvattanti, te saddhādayo sambhārā vimuttiparipācaniyāti adhippetā. Paripācentīti paripākaṃ pariṇāmaṃ gamenti. Dhammāti kāraṇabhūtā dhammā. Visuddhikāraṇavasenāti visuddhikāraṇatāvasena, sā pana saddhindriyādīnaṃ kāraṇato visuddhi. Yathā nāma jātisampannassa khattiyakumārassa vipakkhavigamena pakkhasaṅgahena pavattiṭṭhānasampattiyā ca parisuddhi hoti, evamevaṃ daṭṭhabbāti dassento ‘‘vuttaṃ heta’’ntiādimāha.
अस्सद्धादयोपि पुग्गला सद्धादीनं यावदेव परिहानाय होन्ति, सद्धादयो पारिपूरियाव, तथा पसादनियसुत्तन्तादिपच्चवेक्खणा, पसादनियसुत्तन्ता नाम सम्पसादनीयसुत्तादयो। सम्मप्पधानेति सम्मप्पधानसुत्तन्ते। सतिपट्ठानेति चत्तारो सतिपट्ठाने। झानविमोक्खेति झानानि चेव विमोक्खे च उद्दिस्स पवत्तसुत्तन्ते। गम्भीरञाणचरियेति खन्धायतनधातुपटिच्चसमुप्पादपटिसंयुत्तसुत्तन्ते।
Assaddhādayopi puggalā saddhādīnaṃ yāvadeva parihānāya honti, saddhādayo pāripūriyāva, tathā pasādaniyasuttantādipaccavekkhaṇā, pasādaniyasuttantā nāma sampasādanīyasuttādayo. Sammappadhāneti sammappadhānasuttante. Satipaṭṭhāneti cattāro satipaṭṭhāne. Jhānavimokkheti jhānāni ceva vimokkhe ca uddissa pavattasuttante. Gambhīrañāṇacariyeti khandhāyatanadhātupaṭiccasamuppādapaṭisaṃyuttasuttante.
कल्याणमित्ततादयोति कल्याणमित्तता सीलसंवरो अभिसल्लेखकथा वीरियारम्भो निब्बेधिकपञ्ञाति इमे कल्याणमित्तादयो पञ्च धम्मा, ये ‘‘इध, मेघिय, भिक्खु कल्याणमित्तो होती’’तिआदिना उदाने (उदा॰ ३१) कथिता। लोकं वोलोकेन्तस्साति आयस्मतो राहुलस्स तासञ्च देवतानं इन्द्रियपरिपाकं पस्सन्तस्स। ततो येन अन्धवनं, तत्थ दिवाविहाराय महासमागमो भविस्सतीति। तथा हि वक्खति ‘‘एत्तकाति गणनावसेन परिच्छेदो नत्थी’’ति।
Kalyāṇamittatādayoti kalyāṇamittatā sīlasaṃvaro abhisallekhakathā vīriyārambho nibbedhikapaññāti ime kalyāṇamittādayo pañca dhammā, ye ‘‘idha, meghiya, bhikkhu kalyāṇamitto hotī’’tiādinā udāne (udā. 31) kathitā. Lokaṃ volokentassāti āyasmato rāhulassa tāsañca devatānaṃ indriyaparipākaṃ passantassa. Tato yena andhavanaṃ, tattha divāvihārāya mahāsamāgamo bhavissatīti. Tathā hi vakkhati ‘‘ettakāti gaṇanāvasena paricchedo natthī’’ti.
रुक्खपब्बतनिस्सिता भूमट्ठका, आकासचारिविमानवासिनो अन्तलिक्खट्ठका। धम्मचक्खुन्ति वेदितब्बानि चतुसच्चधम्मानं दस्सनट्ठेन।
Rukkhapabbatanissitā bhūmaṭṭhakā, ākāsacārivimānavāsino antalikkhaṭṭhakā. Dhammacakkhunti veditabbāni catusaccadhammānaṃ dassanaṭṭhena.
राहुलोवादसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Rāhulovādasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
लोककामगुणवग्गवण्णना निट्ठिता।
Lokakāmaguṇavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ८. राहुलोवादसुत्तं • 8. Rāhulovādasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ८. राहुलोवादसुत्तवण्णना • 8. Rāhulovādasuttavaṇṇanā
