Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    ၅. ရာဟုလောဝာဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    5. Rāhulovādasuttavaṇṇanā

    ၄၁၆. ဝိမုတ္တိံ ပရိပာစေန္တီတိ ကိလေသာနံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိဝိမုတ္တိဘူတံ အရဟတ္တံ သဗ္ဗသော ပာစေန္တိ သာဓေန္တိ နိဗ္ဗာပေန္တီတိ ဝိမုတ္တိပရိပာစနီယာ။ ဓမ္မာတိ ကာရဏဓမ္မာ။ တေနာဟ – ‘‘ဝိသုဒ္ဓိကာရဏဝသေနာ’’တိ, အရဟတ္တသင္ခာတာယ ဝိသုဒ္ဓိယာ သမ္ပာဒနဝသေနာတိ အတ္ထော။ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယာဒယော ဝိသုဇ္ဈမာနာ မဂ္ဂပဋိပာဋိယာဝ သဗ္ဗသော အသ္သဒ္ဓိယာဒီဟိ စိတ္တံ ဝိမောစေန္တာ အဂ္ဂဖလဝိမုတ္တိံ သမ္ပာဒေန္တိ။ တေသံ ပန ဝိသုဒ္ဓိ ဗာလပရိဝဇ္ဇနေန ပဏ္ဍိတပယိရုပာသနေန ပသာဒာဝဟဓမ္မပစ္စဝေက္ခဏာယ စ ဟောတိ။ တတော ဣဓ ပန္နရသ ဓမ္မာ အဓိပ္ပေတာတိ ဒသ္သေန္တော, ‘‘ဝုတ္တဉ္ဟေတ’’န္တိအာဒိမာဟ။

    416.Vimuttiṃparipācentīti kilesānaṃ paṭippassaddhivimuttibhūtaṃ arahattaṃ sabbaso pācenti sādhenti nibbāpentīti vimuttiparipācanīyā. Dhammāti kāraṇadhammā. Tenāha – ‘‘visuddhikāraṇavasenā’’ti, arahattasaṅkhātāya visuddhiyā sampādanavasenāti attho. Saddhindriyādayo visujjhamānā maggapaṭipāṭiyāva sabbaso assaddhiyādīhi cittaṃ vimocentā aggaphalavimuttiṃ sampādenti. Tesaṃ pana visuddhi bālaparivajjanena paṇḍitapayirupāsanena pasādāvahadhammapaccavekkhaṇāya ca hoti. Tato idha pannarasa dhammā adhippetāti dassento, ‘‘vuttañheta’’ntiādimāha.

    တတ္ထ အသ္သဒ္ဓေ ပုဂ္ဂလေတိ သဒ္ဓာရဟိတေ ပုဂ္ဂလေ။ တေ ဟိ နိသ္သာယ န ကဒာစိ သဒ္ဓာ သမ္ဘဝတိ, တေသံ ပန ဒိဋ္ဌာနုဂတိအာပဇ္ဇနေန အညဒတ္ထု အသဒ္ဓိယမေဝ ဝဍ္ဎတိ, တသ္မာ တေ ပဋိဘယမဂ္ဂော ဝိယ ဒူရတော ဝဇ္ဇေတဗ္ဗာ။ အသ္သဒ္ဓိယန္တိ စ သဒ္ဓာယ ပဋိပက္ခဘူတာ အသဒ္ဓေယ္ယဝတ္ထုသ္မိံ အဓိမုစ္စနာကာရေန ပဝတ္တာ သံကိလေသဓမ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဒ္ဓေ ပုဂ္ဂလေတိ သဒ္ဓာသမ္ပန္နေ ပုဂ္ဂလေ။ တေ ဟိ နိသ္သာယ သဒ္ဓေယ္ယဝတ္ထုသ္မိံ အနုပ္ပန္နာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဥပ္ပန္နာ ဘိယ္ယောဘာဝံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇတိ။ သဒ္ဓေယ္ယဝတ္ထူတိ စ ဗုဒ္ဓာဒီနိ ရတနာနိ ကမ္မကမ္မဖလာနိ စ။ သေဝတောတိ လဗ္ဘမာနံ သဒ္ဓာသမ္ပဒံ ဥပ္ပာဒေတုံ ဝဍ္ဎေတုဉ္စ နိသေဝတော။ သေသပဒာနိ တသ္သေဝ ဝေဝစနာနိ။ အထ ဝာ သေဝတော ဥပသင္ကမတော။ ဘဇတော တေသံ ပဋိပတ္တိယံ ဘတ္တိံ ကုဗ္ဗတော။ ပယိရုပာသတောတိ တေသံ ဩဝာဒာနုသာသနိကရဏဝသေန ဥပဋ္ဌဟတော။ ပသာဒနီယသုတ္တန္တာ နာမ ဗုဒ္ဓာဒိဂုဏပဋိသံယုတ္တာ ပသာဒာဝဟာ သမ္ပသာဒနီယသုတ္တာဒယော။ တေ ဟိ ပစ္စဝေက္ခတော ဗုဒ္ဓာဒီသု အနုပ္ပန္နာ ပသန္နာ ဥပဇ္ဇတိ, ဥပ္ပန္နာ ဘိယ္ယောဘာဝံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇတိ။ ဣမေဟိ တီဟာကာရေဟီတိ ဣမေဟိ ယထာဝုတ္တေဟိ တီဟိ ကာရဏေဟိ။ ပဋိပက္ခဒူရီဘာဝတော ပစ္စေကံ သူပဟာရတော စ အာသေဝနံ ဘာဝနံ လဘန္တိ။ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ဝိသုဇ္ဈတိ မဂ္ဂဖလာဝဟဘာဝေန အစ္ဆတိ ဝိသုဒ္ဓိံ ပာပုဏာတိ။ ဣမိနာ နယေန သေသပဒေသုပိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

    Tattha assaddhe puggaleti saddhārahite puggale. Te hi nissāya na kadāci saddhā sambhavati, tesaṃ pana diṭṭhānugatiāpajjanena aññadatthu asaddhiyameva vaḍḍhati, tasmā te paṭibhayamaggo viya dūrato vajjetabbā. Assaddhiyanti ca saddhāya paṭipakkhabhūtā asaddheyyavatthusmiṃ adhimuccanākārena pavattā saṃkilesadhammā veditabbā. Saddhe puggaleti saddhāsampanne puggale. Te hi nissāya saddheyyavatthusmiṃ anuppannā uppajjati, uppannā bhiyyobhāvaṃ vepullaṃ āpajjati. Saddheyyavatthūti ca buddhādīni ratanāni kammakammaphalāni ca. Sevatoti labbhamānaṃ saddhāsampadaṃ uppādetuṃ vaḍḍhetuñca nisevato. Sesapadāni tasseva vevacanāni. Atha vā sevato upasaṅkamato. Bhajato tesaṃ paṭipattiyaṃ bhattiṃ kubbato. Payirupāsatoti tesaṃ ovādānusāsanikaraṇavasena upaṭṭhahato. Pasādanīyasuttantā nāma buddhādiguṇapaṭisaṃyuttā pasādāvahā sampasādanīyasuttādayo. Te hi paccavekkhato buddhādīsu anuppannā pasannā upajjati, uppannā bhiyyobhāvaṃ vepullaṃ āpajjati. Imehi tīhākārehīti imehi yathāvuttehi tīhi kāraṇehi. Paṭipakkhadūrībhāvato paccekaṃ sūpahārato ca āsevanaṃ bhāvanaṃ labhanti. Saddhindriyaṃ visujjhati maggaphalāvahabhāvena acchati visuddhiṃ pāpuṇāti. Iminā nayena sesapadesupi attho veditabbo.

    အယံ ပန ဝိသေသော – ကုသီတေတိ အလသေ သမ္မာပဋိပတ္တိယံ နိက္ခိတ္တဓုရေ။ အာရဒ္ဓဝီရိယေတိ ပဂ္ဂဟိတဝီရိယေ သမ္မာပဋိပန္နေ။ သမ္မပ္ပဓာနေတိ အနုပ္ပန္နာနံ အကုသလာနံ အနုပ္ပာဒနာဒိဝသေန ပဝတ္တေ စတ္တာရော ဥပာယပ္ပဓာနေ။ ပစ္စဝေက္ခတော ပဋိပတ္တိံ အဝေက္ခတော။ တေ ဟိ ပစ္စဝေက္ခတော လီနံ အဘိဘဝိတ္ဝာ သမ္မဒေဝ အာရမ္ဘဓာတုအာဒိ အနုပ္ပန္နာနံ ဝိဓိနာ သတိသမ္ပဒာယ ဥပ္ပာဒာယ ဘိယ္ယောဘာဝာယ သံဝတ္တတိ။ အသမာဟိတေ ဘန္တမိဂဘန္တဂောဏသပ္ပဋိဘာဂေ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တေ။ သမာဟိတေ ဥပစာရသမာဓိနာ အပ္ပနာသမာဓိနာ စ သမ္မဒေဝ သမာဟိတစိတ္တေ။ ဈာနဝိမောက္ခေတိ သဝိတက္ကသဝိစာရာဒိဈာနာနိ ပဌမာဒိဝိမောက္ခေ စ။ တေသဉ္ဟိ ပစ္စဝေက္ခဏာ ဥပရူပရိ အစ္စန္တမေဝ သမာဓာနာယ သံဝတ္တတိ။ ဒုပ္ပညေတိ နိပ္ပညေ, အရိယဓမ္မသ္သ ဥဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာသဝနသမ္မသနာဘာဝေန သဗ္ဗသော ပညာရဟိတေ စ။ ပညဝန္တေတိ ဝိပသ္သနာပညာယ စေဝ မဂ္ဂပညာယ စ သမန္နာဂတေ။ ဂမ္ဘီရဉာဏစရိယန္တိ ဂမ္ဘီရံ ခန္ဓာယတနဓာတုသစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပာဒာဒိဘေဒံ ဉာဏသ္သ စရိတဗ္ဗဋ္ဌာနံ, ယတ္ထ ဝာ ဂမ္ဘီရဉာဏသ္သ စရိယံ ပဝတ္တတိ။ တတ္ထ ဟိ ပစ္စဝေက္ခဏာ သမ္မောဟံ ဝိဓမတိ, အနုပ္ပန္နာယ ပညာယ ဥပ္ပာဒာယ ဘိယ္ယောဘာဝာယ သံဝတ္တတိ။ သုတ္တန္တက္ခန္ဓေတိ သုတ္တသမူဟေ။

    Ayaṃ pana viseso – kusīteti alase sammāpaṭipattiyaṃ nikkhittadhure. Āraddhavīriyeti paggahitavīriye sammāpaṭipanne. Sammappadhāneti anuppannānaṃ akusalānaṃ anuppādanādivasena pavatte cattāro upāyappadhāne. Paccavekkhato paṭipattiṃ avekkhato. Te hi paccavekkhato līnaṃ abhibhavitvā sammadeva ārambhadhātuādi anuppannānaṃ vidhinā satisampadāya uppādāya bhiyyobhāvāya saṃvattati. Asamāhite bhantamigabhantagoṇasappaṭibhāge vibbhantacitte. Samāhite upacārasamādhinā appanāsamādhinā ca sammadeva samāhitacitte. Jhānavimokkheti savitakkasavicārādijhānāni paṭhamādivimokkhe ca. Tesañhi paccavekkhaṇā uparūpari accantameva samādhānāya saṃvattati. Duppaññeti nippaññe, ariyadhammassa uggahaparipucchāsavanasammasanābhāvena sabbaso paññārahite ca. Paññavanteti vipassanāpaññāya ceva maggapaññāya ca samannāgate. Gambhīrañāṇacariyanti gambhīraṃ khandhāyatanadhātusaccapaṭiccasamuppādādibhedaṃ ñāṇassa caritabbaṭṭhānaṃ, yattha vā gambhīrañāṇassa cariyaṃ pavattati. Tattha hi paccavekkhaṇā sammohaṃ vidhamati, anuppannāya paññāya uppādāya bhiyyobhāvāya saṃvattati. Suttantakkhandheti suttasamūhe.

    ပုဗ္ဗေ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယာဒီနံ ဝိသုဒ္ဓိကာရဏာနိ, ‘‘ဝိမုတ္တိပရိပာစနီယာ ဓမ္မာ’’တိ ဝုတ္တာနီတိ ဣဓ သဒ္ဓာဒိကေ အညေ စ ဓမ္မေ ဒသ္သေန္တော, ‘‘အပရေပီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သဒ္ဓာဒီနံ ဝိမုတ္တိပရိပာစနီယတာ ဒသ္သိတာ ဧဝ, အနိစ္စသညာဒီနံ ပန ဝိမုတ္တိပရိပာစနီယတာယ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ ဝိပသ္သနာဘာဝတော။ တေနာဟ – ‘‘ဣမေ ပဉ္စ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာ သညာ’’တိ။ ကလ္ယာဏမိတ္တတာဒယောတိ ကလ္ယာဏမိတ္တတာ သီလသံဝရော အဘိသလ္လေခကထာ ဝီရိယာရမ္ဘော နိဗ္ဗေဓိကာ ပညာ ဣမေ ကလ္ယာဏမိတ္တတာဒယော ပဉ္စ ဓမ္မာ။ အယမေတ္ထ သင္ခေပော, ဝိတ္ထာရော ပန ‘‘မေဃိယသုတ္တသံဝဏ္ဏနာယံ’’ (ဥဒာ. အဋ္ဌ. ၃၁) ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ လောကံ ဝောလောကေန္တသ္သာတိ ဗုဒ္ဓဝေနေယ္ယသတ္တလောကံ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ ဝိသေသတော ဩလောကေန္တသ္သ။

    Pubbe saddhindriyādīnaṃ visuddhikāraṇāni, ‘‘vimuttiparipācanīyā dhammā’’ti vuttānīti idha saddhādike aññe ca dhamme dassento, ‘‘aparepī’’tiādimāha. Tattha saddhādīnaṃ vimuttiparipācanīyatā dassitā eva, aniccasaññādīnaṃ pana vimuttiparipācanīyatāya vattabbameva natthi vipassanābhāvato. Tenāha – ‘‘ime pañca nibbedhabhāgiyā saññā’’ti. Kalyāṇamittatādayoti kalyāṇamittatā sīlasaṃvaro abhisallekhakathā vīriyārambho nibbedhikā paññā ime kalyāṇamittatādayo pañca dhammā. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana ‘‘meghiyasuttasaṃvaṇṇanāyaṃ’’ (udā. aṭṭha. 31) vuttanayena veditabbo. Lokaṃ volokentassāti buddhaveneyyasattalokaṃ buddhacakkhunā visesato olokentassa.

    ၄၁၉. အာယသ္မတော ရာဟုလသ္သ ဣန္ဒ္ရိယာနံ ပရိပက္ကတ္တာ သဒ္ဓိံ ပဋ္ဌပိတပတ္ထနာ ဒေဝတာ ဥဒိက္ခမာနာ တိဋ္ဌန္တိ, – ‘‘ကဒာ နု ခော ဥတ္တရိ အာသဝာနံ ခယေ ဝိနေသ္သတီ’’တိ။ ယဒာ ပန သတ္ထာ ဧဝံ ပရိဝိတက္ကေသိ, တာဝဒေဝ သမာနဇ္ဈာသယတာယ သဗ္ဗကာလံ တင္ခဏံ အာဂမေန္တိယော တာ ဒေဝတာယော တံ သမဝာယံ ဒိသ္ဝာ ဧကသ္မိံ အန္ဓဝနသ္မိံယေဝ သန္နိပတိတာ။ ဥပာလိသ္သ ဂဟပတိနော ဒီဃနခပရိဗ္ဗာဇကသ္သ စတုသစ္စဓမ္မေသု ဒသ္သနကိစ္စေန ပဝတ္တော သောတာပတ္တိမဂ္ဂောတိ တေသု သုတ္တေသု (ပဋိ. မ. အဋ္ဌ. ၂.၂.၃၀) ပဌမမဂ္ဂော ‘‘ဓမ္မစက္ခု’’န္တိ ဝုတ္တော, တသ္သ ဒသ္သနတ္ထသ္သ သာတိသယတ္တာ, ဗ္ရဟ္မာယုနော ပန ဖလဉာဏာနိ ဟေဋ္ဌိမာနိ တီဏိ သာတိသယာနီတိ ဗ္ရဟ္မာယုသုတ္တေ(မ. နိ. ၂.၃၈၃ အာဒယော) တီဏိ ဖလာနိ ‘‘ဓမ္မစက္ခု’’န္တိ ဝုတ္တာနိ။ ဣဒံ ပနေတ္ထ အာယသ္မတော ရာဟုလသ္သ မဂ္ဂဉာဏံ ဖလဉာဏဉ္စ ဒသ္သနတ္ထော သာတိသယော, တာဟိ စ ဒေဝတာဟိ ယံ ဉာဏံ အဓိဂတံ, တံ သာတိသယမေဝာတိ ဝုတ္တံ – ‘‘ဣမသ္မိံ သုတ္တေ စတ္တာရော မဂ္ဂာ, စတ္တာရိ စ ဖလာနိ ဓမ္မစက္ခုန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီ’’တိ။ ကိံ ပန သာဝကာနံ သစ္စာဘိသမယဉာဏေ အတ္ထိ ကောစိ ဝိသေသောတိ? အာမ အတ္ထိ။ သော စ ခော ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝုဋ္ဌာနဂာမိနိဝိပသ္သနာယ ပဝတ္တိယာကာရဝိသေသေန လဘေယ္ယ ကာစိ ဝိသေသမတ္တာ။ သ္ဝာယမတ္ထော အဘိဓမ္မေ ‘‘နော စ ခော ယထာ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တသ္သာ’’တိ သဒ္ဓာဝိမုတ္တတော ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တသ္သ ကိလေသပ္ပဟာနံ ပတိ ဝိသေသကိတ္တနေန ဒီပေတဗ္ဗော။ ကိံ ပန အာယသ္မာ ရာဟုလော ဝိယ တာ ဒေဝတာ သဗ္ဗာ ဧကစိတ္တာ ပဂေဝ စတ္တာရိ ဖလာနိ အဓိဂဏ္ဟိံသူတိ? နောတိ ဒသ္သေန္တော ‘‘တတ္ထ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ ကိတ္တကာ ပန တာ ဒေဝတာတိ အာဟ ‘‘တာသဉ္စ ပနာ’’တိအာဒိ။

    419. Āyasmato rāhulassa indriyānaṃ paripakkattā saddhiṃ paṭṭhapitapatthanā devatā udikkhamānā tiṭṭhanti, – ‘‘kadā nu kho uttari āsavānaṃ khaye vinessatī’’ti. Yadā pana satthā evaṃ parivitakkesi, tāvadeva samānajjhāsayatāya sabbakālaṃ taṅkhaṇaṃ āgamentiyo tā devatāyo taṃ samavāyaṃ disvā ekasmiṃ andhavanasmiṃyeva sannipatitā. Upālissa gahapatino dīghanakhaparibbājakassa catusaccadhammesu dassanakiccena pavatto sotāpattimaggoti tesu suttesu (paṭi. ma. aṭṭha. 2.2.30) paṭhamamaggo ‘‘dhammacakkhu’’nti vutto, tassa dassanatthassa sātisayattā, brahmāyuno pana phalañāṇāni heṭṭhimāni tīṇi sātisayānīti brahmāyusutte(ma. ni. 2.383 ādayo) tīṇi phalāni ‘‘dhammacakkhu’’nti vuttāni. Idaṃ panettha āyasmato rāhulassa maggañāṇaṃ phalañāṇañca dassanattho sātisayo, tāhi ca devatāhi yaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ, taṃ sātisayamevāti vuttaṃ – ‘‘imasmiṃ sutte cattāro maggā, cattāri ca phalāni dhammacakkhuntiveditabbānī’’ti. Kiṃ pana sāvakānaṃ saccābhisamayañāṇe atthi koci visesoti? Āma atthi. So ca kho pubbabhāge vuṭṭhānagāminivipassanāya pavattiyākāravisesena labheyya kāci visesamattā. Svāyamattho abhidhamme ‘‘no ca kho yathā diṭṭhippattassā’’ti saddhāvimuttato diṭṭhippattassa kilesappahānaṃ pati visesakittanena dīpetabbo. Kiṃ pana āyasmā rāhulo viya tā devatā sabbā ekacittā pageva cattāri phalāni adhigaṇhiṃsūti? Noti dassento ‘‘tattha hī’’tiādimāha. Kittakā pana tā devatāti āha ‘‘tāsañca panā’’tiādi.

    ရာဟုလောဝာဒသုတ္တဝဏ္ဏနာယ လီနတ္ထပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။

    Rāhulovādasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၅. စူဠရာဟုလောဝာဒသုတ္တံ • 5. Cūḷarāhulovādasuttaṃ

    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၅. ရာဟုလောဝာဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Rāhulovādasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact