| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
੫. ਰਾਹੁਲੋવਾਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
5. Rāhulovādasuttavaṇṇanā
੪੧੬. વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਪਾਚੇਨ੍ਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਿਮੁਤ੍ਤਿਭੂਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਾਚੇਨ੍ਤਿ ਸਾਧੇਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿਪਰਿਪਾਚਨੀਯਾ। ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਕਾਰਣਧਮ੍ਮਾ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘વਿਸੁਦ੍ਧਿਕਾਰਣવਸੇਨਾ’’ਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਾਯ વਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸਮ੍ਪਾਦਨવਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਯੋ વਿਸੁਜ੍ਝਮਾਨਾ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾવ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਦੀਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੋਚੇਨ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਫਲવਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ ਪਨ વਿਸੁਦ੍ਧਿ ਬਾਲਪਰਿવਜ੍ਜਨੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤਪਯਿਰੁਪਾਸਨੇਨ ਪਸਾਦਾવਹਧਮ੍ਮਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾਯ ਚ ਹੋਤਿ। ਤਤੋ ਇਧ ਪਨ੍ਨਰਸ ਧਮ੍ਮਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ‘‘વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ।
416.Vimuttiṃparipācentīti kilesānaṃ paṭippassaddhivimuttibhūtaṃ arahattaṃ sabbaso pācenti sādhenti nibbāpentīti vimuttiparipācanīyā. Dhammāti kāraṇadhammā. Tenāha – ‘‘visuddhikāraṇavasenā’’ti, arahattasaṅkhātāya visuddhiyā sampādanavasenāti attho. Saddhindriyādayo visujjhamānā maggapaṭipāṭiyāva sabbaso assaddhiyādīhi cittaṃ vimocentā aggaphalavimuttiṃ sampādenti. Tesaṃ pana visuddhi bālaparivajjanena paṇḍitapayirupāsanena pasādāvahadhammapaccavekkhaṇāya ca hoti. Tato idha pannarasa dhammā adhippetāti dassento, ‘‘vuttañheta’’ntiādimāha.
ਤਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇਤਿ ਸਦ੍ਧਾਰਹਿਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ। ਤੇ ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨ ਕਦਾਚਿ ਸਦ੍ਧਾ ਸਮ੍ਭવਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਅਸਦ੍ਧਿਯਮੇવ વਡ੍ਢਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਪਟਿਭਯਮਗ੍ਗੋ વਿਯ ਦੂਰਤੋ વਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾ। ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਨ੍ਤਿ ਚ ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾ ਅਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਾਕਾਰੇਨ ਪવਤ੍ਤਾ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸਦ੍ਧੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇਤਿ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ। ਤੇ ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਂ વੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯવਤ੍ਥੂਤਿ ਚ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਰਤਨਾਨਿ ਕਮ੍ਮਕਮ੍ਮਫਲਾਨਿ ਚ। ਸੇવਤੋਤਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ વਡ੍ਢੇਤੁਞ੍ਚ ਨਿਸੇવਤੋ। ਸੇਸਪਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਾਨਿ। ਅਥ વਾ ਸੇવਤੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤੋ। ਭਜਤੋ ਤੇਸਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਭਤ੍ਤਿਂ ਕੁਬ੍ਬਤੋ। ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋਤਿ ਤੇਸਂ ਓવਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿਕਰਣવਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਹਤੋ। ਪਸਾਦਨੀਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਪਸਾਦਾવਹਾ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨੀਯਸੁਤ੍ਤਾਦਯੋ। ਤੇ ਹਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਸਨ੍ਨਾ ਉਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਂ વੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿ ਇਮੇਹਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ। ਪਟਿਪਕ੍ਖਦੂਰੀਭਾવਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਸੂਪਹਾਰਤੋ ਚ ਆਸੇવਨਂ ਭਾવਨਂ ਲਭਨ੍ਤਿ। ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ ਮਗ੍ਗਫਲਾવਹਭਾવੇਨ ਅਚ੍ਛਤਿ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Tattha assaddhe puggaleti saddhārahite puggale. Te hi nissāya na kadāci saddhā sambhavati, tesaṃ pana diṭṭhānugatiāpajjanena aññadatthu asaddhiyameva vaḍḍhati, tasmā te paṭibhayamaggo viya dūrato vajjetabbā. Assaddhiyanti ca saddhāya paṭipakkhabhūtā asaddheyyavatthusmiṃ adhimuccanākārena pavattā saṃkilesadhammā veditabbā. Saddhe puggaleti saddhāsampanne puggale. Te hi nissāya saddheyyavatthusmiṃ anuppannā uppajjati, uppannā bhiyyobhāvaṃ vepullaṃ āpajjati. Saddheyyavatthūti ca buddhādīni ratanāni kammakammaphalāni ca. Sevatoti labbhamānaṃ saddhāsampadaṃ uppādetuṃ vaḍḍhetuñca nisevato. Sesapadāni tasseva vevacanāni. Atha vā sevato upasaṅkamato. Bhajato tesaṃ paṭipattiyaṃ bhattiṃ kubbato. Payirupāsatoti tesaṃ ovādānusāsanikaraṇavasena upaṭṭhahato. Pasādanīyasuttantā nāma buddhādiguṇapaṭisaṃyuttā pasādāvahā sampasādanīyasuttādayo. Te hi paccavekkhato buddhādīsu anuppannā pasannā upajjati, uppannā bhiyyobhāvaṃ vepullaṃ āpajjati. Imehi tīhākārehīti imehi yathāvuttehi tīhi kāraṇehi. Paṭipakkhadūrībhāvato paccekaṃ sūpahārato ca āsevanaṃ bhāvanaṃ labhanti. Saddhindriyaṃ visujjhati maggaphalāvahabhāvena acchati visuddhiṃ pāpuṇāti. Iminā nayena sesapadesupi attho veditabbo.
ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੇਸੋ – ਕੁਸੀਤੇਤਿ ਅਲਸੇ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੇ। ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੇਤਿ ਪਗ੍ਗਹਿਤવੀਰਿਯੇ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੇ। ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਾਦਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਉਪਾਯਪ੍ਪਧਾਨੇ। ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਅવੇਕ੍ਖਤੋ। ਤੇ ਹਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤੋ ਲੀਨਂ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਆਰਮ੍ਭਧਾਤੁਆਦਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ વਿਧਿਨਾ ਸਤਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਅਸਮਾਹਿਤੇ ਭਨ੍ਤਮਿਗਭਨ੍ਤਗੋਣਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗੇ વਿਬ੍ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇ। ਸਮਾਹਿਤੇ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਨਾ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਨਾ ਚ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਸਮਾਹਿਤਚਿਤ੍ਤੇ। ਝਾਨવਿਮੋਕ੍ਖੇਤਿ ਸવਿਤਕ੍ਕਸવਿਚਾਰਾਦਿਝਾਨਾਨਿ ਪਠਮਾਦਿવਿਮੋਕ੍ਖੇ ਚ। ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ ਉਪਰੂਪਰਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇવ ਸਮਾਧਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੇਤਿ ਨਿਪ੍ਪਞ੍ਞੇ, ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਹਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਸવਨਸਮ੍ਮਸਨਾਭਾવੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਞ੍ਞਾਰਹਿਤੇ ਚ। ਪਞ੍ਞવਨ੍ਤੇਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਚੇવ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ। ਗਮ੍ਭੀਰਞਾਣਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਭੇਦਂ ਞਾਣਸ੍ਸ ਚਰਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ, ਯਤ੍ਥ વਾ ਗਮ੍ਭੀਰਞਾਣਸ੍ਸ ਚਰਿਯਂ ਪવਤ੍ਤਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ ਸਮ੍ਮੋਹਂ વਿਧਮਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧੇਤਿ ਸੁਤ੍ਤਸਮੂਹੇ।
Ayaṃ pana viseso – kusīteti alase sammāpaṭipattiyaṃ nikkhittadhure. Āraddhavīriyeti paggahitavīriye sammāpaṭipanne. Sammappadhāneti anuppannānaṃ akusalānaṃ anuppādanādivasena pavatte cattāro upāyappadhāne. Paccavekkhato paṭipattiṃ avekkhato. Te hi paccavekkhato līnaṃ abhibhavitvā sammadeva ārambhadhātuādi anuppannānaṃ vidhinā satisampadāya uppādāya bhiyyobhāvāya saṃvattati. Asamāhite bhantamigabhantagoṇasappaṭibhāge vibbhantacitte. Samāhite upacārasamādhinā appanāsamādhinā ca sammadeva samāhitacitte. Jhānavimokkheti savitakkasavicārādijhānāni paṭhamādivimokkhe ca. Tesañhi paccavekkhaṇā uparūpari accantameva samādhānāya saṃvattati. Duppaññeti nippaññe, ariyadhammassa uggahaparipucchāsavanasammasanābhāvena sabbaso paññārahite ca. Paññavanteti vipassanāpaññāya ceva maggapaññāya ca samannāgate. Gambhīrañāṇacariyanti gambhīraṃ khandhāyatanadhātusaccapaṭiccasamuppādādibhedaṃ ñāṇassa caritabbaṭṭhānaṃ, yattha vā gambhīrañāṇassa cariyaṃ pavattati. Tattha hi paccavekkhaṇā sammohaṃ vidhamati, anuppannāya paññāya uppādāya bhiyyobhāvāya saṃvattati. Suttantakkhandheti suttasamūhe.
ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਕਾਰਣਾਨਿ, ‘‘વਿਮੁਤ੍ਤਿਪਰਿਪਾਚਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਇਧ ਸਦ੍ਧਾਦਿਕੇ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ‘‘ਅਪਰੇਪੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਪਰਿਪਾਚਨੀਯਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਏવ, ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਪਨ વਿਮੁਤ੍ਤਿਪਰਿਪਾਚਨੀਯਤਾਯ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਨਤ੍ਥਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾવਤੋ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਾ ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ। ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾਦਯੋਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਸੀਲਸਂવਰੋ ਅਭਿਸਲ੍ਲੇਖਕਥਾ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਾ ਪਞ੍ਞਾ ਇਮੇ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, વਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ‘‘ਮੇਘਿਯਸੁਤ੍ਤਸਂવਣ੍ਣਨਾਯਂ’’ (ਉਦਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩੧) વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਲੋਕਂ વੋਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧવੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਲੋਕਂ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੇਸਤੋ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ।
Pubbe saddhindriyādīnaṃ visuddhikāraṇāni, ‘‘vimuttiparipācanīyā dhammā’’ti vuttānīti idha saddhādike aññe ca dhamme dassento, ‘‘aparepī’’tiādimāha. Tattha saddhādīnaṃ vimuttiparipācanīyatā dassitā eva, aniccasaññādīnaṃ pana vimuttiparipācanīyatāya vattabbameva natthi vipassanābhāvato. Tenāha – ‘‘ime pañca nibbedhabhāgiyā saññā’’ti. Kalyāṇamittatādayoti kalyāṇamittatā sīlasaṃvaro abhisallekhakathā vīriyārambho nibbedhikā paññā ime kalyāṇamittatādayo pañca dhammā. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana ‘‘meghiyasuttasaṃvaṇṇanāyaṃ’’ (udā. aṭṭha. 31) vuttanayena veditabbo. Lokaṃ volokentassāti buddhaveneyyasattalokaṃ buddhacakkhunā visesato olokentassa.
੪੧੯. ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਰਾਹੁਲਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਿਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟ੍ਠਪਿਤਪਤ੍ਥਨਾ ਦੇવਤਾ ਉਦਿਕ੍ਖਮਾਨਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, – ‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਆਸવਾਨਂ ਖਯੇ વਿਨੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਯਦਾ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਏવਂ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੇਸਿ, ਤਾવਦੇવ ਸਮਾਨਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਤਙ੍ਖਣਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤਿਯੋ ਤਾ ਦੇવਤਾਯੋ ਤਂ ਸਮવਾਯਂ ਦਿਸ੍વਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਧવਨਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ। ਉਪਾਲਿਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਨੋ ਦੀਘਨਖਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚੇਨ ਪવਤ੍ਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋਤਿ ਤੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ (ਪਟਿ॰ ਮ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੨.੩੦) ਪਠਮਮਗ੍ਗੋ ‘‘ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਤਿਸਯਤ੍ਤਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁਨੋ ਪਨ ਫਲਞਾਣਾਨਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਾਤਿਸਯਾਨੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁਸੁਤ੍ਤੇ(ਮ॰ ਨਿ॰ ੨.੩੮੩ ਆਦਯੋ) ਤੀਣਿ ਫਲਾਨਿ ‘‘ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਰਾਹੁਲਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਫਲਞਾਣਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੋ ਸਾਤਿਸਯੋ, ਤਾਹਿ ਚ ਦੇવਤਾਹਿ ਯਂ ਞਾਣਂ ਅਧਿਗਤਂ, ਤਂ ਸਾਤਿਸਯਮੇવਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਫਲਾਨਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ। ਕਿਂ ਪਨ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਞਾਣੇ ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ વਿਸੇਸੋਤਿ? ਆਮ ਅਤ੍ਥਿ। ਸੋ ਚ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ વੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿવਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪવਤ੍ਤਿਯਾਕਾਰવਿਸੇਸੇਨ ਲਭੇਯ੍ਯ ਕਾਚਿ વਿਸੇਸਮਤ੍ਤਾ। ਸ੍વਾਯਮਤ੍ਥੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਨੋ ਚ ਖੋ ਯਥਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਧਾવਿਮੁਤ੍ਤਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਪਤਿ વਿਸੇਸਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ। ਕਿਂ ਪਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਰਾਹੁਲੋ વਿਯ ਤਾ ਦੇવਤਾ ਸਬ੍ਬਾ ਏਕਚਿਤ੍ਤਾ ਪਗੇવ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਫਲਾਨਿ ਅਧਿਗਣ੍ਹਿਂਸੂਤਿ? ਨੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਕਿਤ੍ਤਕਾ ਪਨ ਤਾ ਦੇવਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਾਸਞ੍ਚ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ।
419. Āyasmato rāhulassa indriyānaṃ paripakkattā saddhiṃ paṭṭhapitapatthanā devatā udikkhamānā tiṭṭhanti, – ‘‘kadā nu kho uttari āsavānaṃ khaye vinessatī’’ti. Yadā pana satthā evaṃ parivitakkesi, tāvadeva samānajjhāsayatāya sabbakālaṃ taṅkhaṇaṃ āgamentiyo tā devatāyo taṃ samavāyaṃ disvā ekasmiṃ andhavanasmiṃyeva sannipatitā. Upālissa gahapatino dīghanakhaparibbājakassa catusaccadhammesu dassanakiccena pavatto sotāpattimaggoti tesu suttesu (paṭi. ma. aṭṭha. 2.2.30) paṭhamamaggo ‘‘dhammacakkhu’’nti vutto, tassa dassanatthassa sātisayattā, brahmāyuno pana phalañāṇāni heṭṭhimāni tīṇi sātisayānīti brahmāyusutte(ma. ni. 2.383 ādayo) tīṇi phalāni ‘‘dhammacakkhu’’nti vuttāni. Idaṃ panettha āyasmato rāhulassa maggañāṇaṃ phalañāṇañca dassanattho sātisayo, tāhi ca devatāhi yaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ, taṃ sātisayamevāti vuttaṃ – ‘‘imasmiṃ sutte cattāro maggā, cattāri ca phalāni dhammacakkhuntiveditabbānī’’ti. Kiṃ pana sāvakānaṃ saccābhisamayañāṇe atthi koci visesoti? Āma atthi. So ca kho pubbabhāge vuṭṭhānagāminivipassanāya pavattiyākāravisesena labheyya kāci visesamattā. Svāyamattho abhidhamme ‘‘no ca kho yathā diṭṭhippattassā’’ti saddhāvimuttato diṭṭhippattassa kilesappahānaṃ pati visesakittanena dīpetabbo. Kiṃ pana āyasmā rāhulo viya tā devatā sabbā ekacittā pageva cattāri phalāni adhigaṇhiṃsūti? Noti dassento ‘‘tattha hī’’tiādimāha. Kittakā pana tā devatāti āha ‘‘tāsañca panā’’tiādi.
ਰਾਹੁਲੋવਾਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾਯ ਲੀਨਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Rāhulovādasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੫. ਚੂਲ਼ਰਾਹੁਲੋવਾਦਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Cūḷarāhulovādasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੫. ਰਾਹੁਲੋવਾਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Rāhulovādasuttavaṇṇanā
