Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
൫. രാഹുലോവാദസുത്തവണ്ണനാ
5. Rāhulovādasuttavaṇṇanā
൪൧൬. വിമുത്തിം പരിപാചേന്തീതി കിലേസാനം പടിപ്പസ്സദ്ധിവിമുത്തിഭൂതം അരഹത്തം സബ്ബസോ പാചേന്തി സാധേന്തി നിബ്ബാപേന്തീതി വിമുത്തിപരിപാചനീയാ. ധമ്മാതി കാരണധമ്മാ. തേനാഹ – ‘‘വിസുദ്ധികാരണവസേനാ’’തി, അരഹത്തസങ്ഖാതായ വിസുദ്ധിയാ സമ്പാദനവസേനാതി അത്ഥോ. സദ്ധിന്ദ്രിയാദയോ വിസുജ്ഝമാനാ മഗ്ഗപടിപാടിയാവ സബ്ബസോ അസ്സദ്ധിയാദീഹി ചിത്തം വിമോചേന്താ അഗ്ഗഫലവിമുത്തിം സമ്പാദേന്തി. തേസം പന വിസുദ്ധി ബാലപരിവജ്ജനേന പണ്ഡിതപയിരുപാസനേന പസാദാവഹധമ്മപച്ചവേക്ഖണായ ച ഹോതി. തതോ ഇധ പന്നരസ ധമ്മാ അധിപ്പേതാതി ദസ്സേന്തോ, ‘‘വുത്തഞ്ഹേത’’ന്തിആദിമാഹ.
416.Vimuttiṃparipācentīti kilesānaṃ paṭippassaddhivimuttibhūtaṃ arahattaṃ sabbaso pācenti sādhenti nibbāpentīti vimuttiparipācanīyā. Dhammāti kāraṇadhammā. Tenāha – ‘‘visuddhikāraṇavasenā’’ti, arahattasaṅkhātāya visuddhiyā sampādanavasenāti attho. Saddhindriyādayo visujjhamānā maggapaṭipāṭiyāva sabbaso assaddhiyādīhi cittaṃ vimocentā aggaphalavimuttiṃ sampādenti. Tesaṃ pana visuddhi bālaparivajjanena paṇḍitapayirupāsanena pasādāvahadhammapaccavekkhaṇāya ca hoti. Tato idha pannarasa dhammā adhippetāti dassento, ‘‘vuttañheta’’ntiādimāha.
തത്ഥ അസ്സദ്ധേ പുഗ്ഗലേതി സദ്ധാരഹിതേ പുഗ്ഗലേ. തേ ഹി നിസ്സായ ന കദാചി സദ്ധാ സമ്ഭവതി, തേസം പന ദിട്ഠാനുഗതിആപജ്ജനേന അഞ്ഞദത്ഥു അസദ്ധിയമേവ വഡ്ഢതി, തസ്മാ തേ പടിഭയമഗ്ഗോ വിയ ദൂരതോ വജ്ജേതബ്ബാ. അസ്സദ്ധിയന്തി ച സദ്ധായ പടിപക്ഖഭൂതാ അസദ്ധേയ്യവത്ഥുസ്മിം അധിമുച്ചനാകാരേന പവത്താ സംകിലേസധമ്മാ വേദിതബ്ബാ. സദ്ധേ പുഗ്ഗലേതി സദ്ധാസമ്പന്നേ പുഗ്ഗലേ. തേ ഹി നിസ്സായ സദ്ധേയ്യവത്ഥുസ്മിം അനുപ്പന്നാ ഉപ്പജ്ജതി, ഉപ്പന്നാ ഭിയ്യോഭാവം വേപുല്ലം ആപജ്ജതി. സദ്ധേയ്യവത്ഥൂതി ച ബുദ്ധാദീനി രതനാനി കമ്മകമ്മഫലാനി ച. സേവതോതി ലബ്ഭമാനം സദ്ധാസമ്പദം ഉപ്പാദേതും വഡ്ഢേതുഞ്ച നിസേവതോ. സേസപദാനി തസ്സേവ വേവചനാനി. അഥ വാ സേവതോ ഉപസങ്കമതോ. ഭജതോ തേസം പടിപത്തിയം ഭത്തിം കുബ്ബതോ. പയിരുപാസതോതി തേസം ഓവാദാനുസാസനികരണവസേന ഉപട്ഠഹതോ. പസാദനീയസുത്തന്താ നാമ ബുദ്ധാദിഗുണപടിസംയുത്താ പസാദാവഹാ സമ്പസാദനീയസുത്താദയോ. തേ ഹി പച്ചവേക്ഖതോ ബുദ്ധാദീസു അനുപ്പന്നാ പസന്നാ ഉപജ്ജതി, ഉപ്പന്നാ ഭിയ്യോഭാവം വേപുല്ലം ആപജ്ജതി. ഇമേഹി തീഹാകാരേഹീതി ഇമേഹി യഥാവുത്തേഹി തീഹി കാരണേഹി. പടിപക്ഖദൂരീഭാവതോ പച്ചേകം സൂപഹാരതോ ച ആസേവനം ഭാവനം ലഭന്തി. സദ്ധിന്ദ്രിയം വിസുജ്ഝതി മഗ്ഗഫലാവഹഭാവേന അച്ഛതി വിസുദ്ധിം പാപുണാതി. ഇമിനാ നയേന സേസപദേസുപി അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.
Tattha assaddhe puggaleti saddhārahite puggale. Te hi nissāya na kadāci saddhā sambhavati, tesaṃ pana diṭṭhānugatiāpajjanena aññadatthu asaddhiyameva vaḍḍhati, tasmā te paṭibhayamaggo viya dūrato vajjetabbā. Assaddhiyanti ca saddhāya paṭipakkhabhūtā asaddheyyavatthusmiṃ adhimuccanākārena pavattā saṃkilesadhammā veditabbā. Saddhe puggaleti saddhāsampanne puggale. Te hi nissāya saddheyyavatthusmiṃ anuppannā uppajjati, uppannā bhiyyobhāvaṃ vepullaṃ āpajjati. Saddheyyavatthūti ca buddhādīni ratanāni kammakammaphalāni ca. Sevatoti labbhamānaṃ saddhāsampadaṃ uppādetuṃ vaḍḍhetuñca nisevato. Sesapadāni tasseva vevacanāni. Atha vā sevato upasaṅkamato. Bhajato tesaṃ paṭipattiyaṃ bhattiṃ kubbato. Payirupāsatoti tesaṃ ovādānusāsanikaraṇavasena upaṭṭhahato. Pasādanīyasuttantā nāma buddhādiguṇapaṭisaṃyuttā pasādāvahā sampasādanīyasuttādayo. Te hi paccavekkhato buddhādīsu anuppannā pasannā upajjati, uppannā bhiyyobhāvaṃ vepullaṃ āpajjati. Imehi tīhākārehīti imehi yathāvuttehi tīhi kāraṇehi. Paṭipakkhadūrībhāvato paccekaṃ sūpahārato ca āsevanaṃ bhāvanaṃ labhanti. Saddhindriyaṃ visujjhati maggaphalāvahabhāvena acchati visuddhiṃ pāpuṇāti. Iminā nayena sesapadesupi attho veditabbo.
അയം പന വിസേസോ – കുസീതേതി അലസേ സമ്മാപടിപത്തിയം നിക്ഖിത്തധുരേ. ആരദ്ധവീരിയേതി പഗ്ഗഹിതവീരിയേ സമ്മാപടിപന്നേ. സമ്മപ്പധാനേതി അനുപ്പന്നാനം അകുസലാനം അനുപ്പാദനാദിവസേന പവത്തേ ചത്താരോ ഉപായപ്പധാനേ. പച്ചവേക്ഖതോ പടിപത്തിം അവേക്ഖതോ. തേ ഹി പച്ചവേക്ഖതോ ലീനം അഭിഭവിത്വാ സമ്മദേവ ആരമ്ഭധാതുആദി അനുപ്പന്നാനം വിധിനാ സതിസമ്പദായ ഉപ്പാദായ ഭിയ്യോഭാവായ സംവത്തതി. അസമാഹിതേ ഭന്തമിഗഭന്തഗോണസപ്പടിഭാഗേ വിബ്ഭന്തചിത്തേ. സമാഹിതേ ഉപചാരസമാധിനാ അപ്പനാസമാധിനാ ച സമ്മദേവ സമാഹിതചിത്തേ. ഝാനവിമോക്ഖേതി സവിതക്കസവിചാരാദിഝാനാനി പഠമാദിവിമോക്ഖേ ച. തേസഞ്ഹി പച്ചവേക്ഖണാ ഉപരൂപരി അച്ചന്തമേവ സമാധാനായ സംവത്തതി. ദുപ്പഞ്ഞേതി നിപ്പഞ്ഞേ, അരിയധമ്മസ്സ ഉഗ്ഗഹപരിപുച്ഛാസവനസമ്മസനാഭാവേന സബ്ബസോ പഞ്ഞാരഹിതേ ച. പഞ്ഞവന്തേതി വിപസ്സനാപഞ്ഞായ ചേവ മഗ്ഗപഞ്ഞായ ച സമന്നാഗതേ. ഗമ്ഭീരഞാണചരിയന്തി ഗമ്ഭീരം ഖന്ധായതനധാതുസച്ചപടിച്ചസമുപ്പാദാദിഭേദം ഞാണസ്സ ചരിതബ്ബട്ഠാനം, യത്ഥ വാ ഗമ്ഭീരഞാണസ്സ ചരിയം പവത്തതി. തത്ഥ ഹി പച്ചവേക്ഖണാ സമ്മോഹം വിധമതി, അനുപ്പന്നായ പഞ്ഞായ ഉപ്പാദായ ഭിയ്യോഭാവായ സംവത്തതി. സുത്തന്തക്ഖന്ധേതി സുത്തസമൂഹേ.
Ayaṃ pana viseso – kusīteti alase sammāpaṭipattiyaṃ nikkhittadhure. Āraddhavīriyeti paggahitavīriye sammāpaṭipanne. Sammappadhāneti anuppannānaṃ akusalānaṃ anuppādanādivasena pavatte cattāro upāyappadhāne. Paccavekkhato paṭipattiṃ avekkhato. Te hi paccavekkhato līnaṃ abhibhavitvā sammadeva ārambhadhātuādi anuppannānaṃ vidhinā satisampadāya uppādāya bhiyyobhāvāya saṃvattati. Asamāhite bhantamigabhantagoṇasappaṭibhāge vibbhantacitte. Samāhite upacārasamādhinā appanāsamādhinā ca sammadeva samāhitacitte. Jhānavimokkheti savitakkasavicārādijhānāni paṭhamādivimokkhe ca. Tesañhi paccavekkhaṇā uparūpari accantameva samādhānāya saṃvattati. Duppaññeti nippaññe, ariyadhammassa uggahaparipucchāsavanasammasanābhāvena sabbaso paññārahite ca. Paññavanteti vipassanāpaññāya ceva maggapaññāya ca samannāgate. Gambhīrañāṇacariyanti gambhīraṃ khandhāyatanadhātusaccapaṭiccasamuppādādibhedaṃ ñāṇassa caritabbaṭṭhānaṃ, yattha vā gambhīrañāṇassa cariyaṃ pavattati. Tattha hi paccavekkhaṇā sammohaṃ vidhamati, anuppannāya paññāya uppādāya bhiyyobhāvāya saṃvattati. Suttantakkhandheti suttasamūhe.
പുബ്ബേ സദ്ധിന്ദ്രിയാദീനം വിസുദ്ധികാരണാനി, ‘‘വിമുത്തിപരിപാചനീയാ ധമ്മാ’’തി വുത്താനീതി ഇധ സദ്ധാദികേ അഞ്ഞേ ച ധമ്മേ ദസ്സേന്തോ, ‘‘അപരേപീ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ സദ്ധാദീനം വിമുത്തിപരിപാചനീയതാ ദസ്സിതാ ഏവ, അനിച്ചസഞ്ഞാദീനം പന വിമുത്തിപരിപാചനീയതായ വത്തബ്ബമേവ നത്ഥി വിപസ്സനാഭാവതോ. തേനാഹ – ‘‘ഇമേ പഞ്ച നിബ്ബേധഭാഗിയാ സഞ്ഞാ’’തി. കല്യാണമിത്തതാദയോതി കല്യാണമിത്തതാ സീലസംവരോ അഭിസല്ലേഖകഥാ വീരിയാരമ്ഭോ നിബ്ബേധികാ പഞ്ഞാ ഇമേ കല്യാണമിത്തതാദയോ പഞ്ച ധമ്മാ. അയമേത്ഥ സങ്ഖേപോ, വിത്ഥാരോ പന ‘‘മേഘിയസുത്തസംവണ്ണനായം’’ (ഉദാ॰ അട്ഠ॰ ൩൧) വുത്തനയേന വേദിതബ്ബോ. ലോകം വോലോകേന്തസ്സാതി ബുദ്ധവേനേയ്യസത്തലോകം ബുദ്ധചക്ഖുനാ വിസേസതോ ഓലോകേന്തസ്സ.
Pubbe saddhindriyādīnaṃ visuddhikāraṇāni, ‘‘vimuttiparipācanīyā dhammā’’ti vuttānīti idha saddhādike aññe ca dhamme dassento, ‘‘aparepī’’tiādimāha. Tattha saddhādīnaṃ vimuttiparipācanīyatā dassitā eva, aniccasaññādīnaṃ pana vimuttiparipācanīyatāya vattabbameva natthi vipassanābhāvato. Tenāha – ‘‘ime pañca nibbedhabhāgiyā saññā’’ti. Kalyāṇamittatādayoti kalyāṇamittatā sīlasaṃvaro abhisallekhakathā vīriyārambho nibbedhikā paññā ime kalyāṇamittatādayo pañca dhammā. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana ‘‘meghiyasuttasaṃvaṇṇanāyaṃ’’ (udā. aṭṭha. 31) vuttanayena veditabbo. Lokaṃ volokentassāti buddhaveneyyasattalokaṃ buddhacakkhunā visesato olokentassa.
൪൧൯. ആയസ്മതോ രാഹുലസ്സ ഇന്ദ്രിയാനം പരിപക്കത്താ സദ്ധിം പട്ഠപിതപത്ഥനാ ദേവതാ ഉദിക്ഖമാനാ തിട്ഠന്തി, – ‘‘കദാ നു ഖോ ഉത്തരി ആസവാനം ഖയേ വിനേസ്സതീ’’തി. യദാ പന സത്ഥാ ഏവം പരിവിതക്കേസി, താവദേവ സമാനജ്ഝാസയതായ സബ്ബകാലം തങ്ഖണം ആഗമേന്തിയോ താ ദേവതായോ തം സമവായം ദിസ്വാ ഏകസ്മിം അന്ധവനസ്മിംയേവ സന്നിപതിതാ. ഉപാലിസ്സ ഗഹപതിനോ ദീഘനഖപരിബ്ബാജകസ്സ ചതുസച്ചധമ്മേസു ദസ്സനകിച്ചേന പവത്തോ സോതാപത്തിമഗ്ഗോതി തേസു സുത്തേസു (പടി॰ മ॰ അട്ഠ॰ ൨.൨.൩൦) പഠമമഗ്ഗോ ‘‘ധമ്മചക്ഖു’’ന്തി വുത്തോ, തസ്സ ദസ്സനത്ഥസ്സ സാതിസയത്താ, ബ്രഹ്മായുനോ പന ഫലഞാണാനി ഹേട്ഠിമാനി തീണി സാതിസയാനീതി ബ്രഹ്മായുസുത്തേ(മ॰ നി॰ ൨.൩൮൩ ആദയോ) തീണി ഫലാനി ‘‘ധമ്മചക്ഖു’’ന്തി വുത്താനി. ഇദം പനേത്ഥ ആയസ്മതോ രാഹുലസ്സ മഗ്ഗഞാണം ഫലഞാണഞ്ച ദസ്സനത്ഥോ സാതിസയോ, താഹി ച ദേവതാഹി യം ഞാണം അധിഗതം, തം സാതിസയമേവാതി വുത്തം – ‘‘ഇമസ്മിം സുത്തേ ചത്താരോ മഗ്ഗാ, ചത്താരി ച ഫലാനി ധമ്മചക്ഖുന്തി വേദിതബ്ബാനീ’’തി. കിം പന സാവകാനം സച്ചാഭിസമയഞാണേ അത്ഥി കോചി വിസേസോതി? ആമ അത്ഥി. സോ ച ഖോ പുബ്ബഭാഗേ വുട്ഠാനഗാമിനിവിപസ്സനായ പവത്തിയാകാരവിസേസേന ലഭേയ്യ കാചി വിസേസമത്താ. സ്വായമത്ഥോ അഭിധമ്മേ ‘‘നോ ച ഖോ യഥാ ദിട്ഠിപ്പത്തസ്സാ’’തി സദ്ധാവിമുത്തതോ ദിട്ഠിപ്പത്തസ്സ കിലേസപ്പഹാനം പതി വിസേസകിത്തനേന ദീപേതബ്ബോ. കിം പന ആയസ്മാ രാഹുലോ വിയ താ ദേവതാ സബ്ബാ ഏകചിത്താ പഗേവ ചത്താരി ഫലാനി അധിഗണ്ഹിംസൂതി? നോതി ദസ്സേന്തോ ‘‘തത്ഥ ഹീ’’തിആദിമാഹ. കിത്തകാ പന താ ദേവതാതി ആഹ ‘‘താസഞ്ച പനാ’’തിആദി.
419. Āyasmato rāhulassa indriyānaṃ paripakkattā saddhiṃ paṭṭhapitapatthanā devatā udikkhamānā tiṭṭhanti, – ‘‘kadā nu kho uttari āsavānaṃ khaye vinessatī’’ti. Yadā pana satthā evaṃ parivitakkesi, tāvadeva samānajjhāsayatāya sabbakālaṃ taṅkhaṇaṃ āgamentiyo tā devatāyo taṃ samavāyaṃ disvā ekasmiṃ andhavanasmiṃyeva sannipatitā. Upālissa gahapatino dīghanakhaparibbājakassa catusaccadhammesu dassanakiccena pavatto sotāpattimaggoti tesu suttesu (paṭi. ma. aṭṭha. 2.2.30) paṭhamamaggo ‘‘dhammacakkhu’’nti vutto, tassa dassanatthassa sātisayattā, brahmāyuno pana phalañāṇāni heṭṭhimāni tīṇi sātisayānīti brahmāyusutte(ma. ni. 2.383 ādayo) tīṇi phalāni ‘‘dhammacakkhu’’nti vuttāni. Idaṃ panettha āyasmato rāhulassa maggañāṇaṃ phalañāṇañca dassanattho sātisayo, tāhi ca devatāhi yaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ, taṃ sātisayamevāti vuttaṃ – ‘‘imasmiṃ sutte cattāro maggā, cattāri ca phalāni dhammacakkhuntiveditabbānī’’ti. Kiṃ pana sāvakānaṃ saccābhisamayañāṇe atthi koci visesoti? Āma atthi. So ca kho pubbabhāge vuṭṭhānagāminivipassanāya pavattiyākāravisesena labheyya kāci visesamattā. Svāyamattho abhidhamme ‘‘no ca kho yathā diṭṭhippattassā’’ti saddhāvimuttato diṭṭhippattassa kilesappahānaṃ pati visesakittanena dīpetabbo. Kiṃ pana āyasmā rāhulo viya tā devatā sabbā ekacittā pageva cattāri phalāni adhigaṇhiṃsūti? Noti dassento ‘‘tattha hī’’tiādimāha. Kittakā pana tā devatāti āha ‘‘tāsañca panā’’tiādi.
രാഹുലോവാദസുത്തവണ്ണനായ ലീനത്ഥപ്പകാസനാ സമത്താ.
Rāhulovādasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya / ൫. ചൂളരാഹുലോവാദസുത്തം • 5. Cūḷarāhulovādasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൫. രാഹുലോവാദസുത്തവണ്ണനാ • 5. Rāhulovādasuttavaṇṇanā