| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
රාජභටාදිවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා
Rājabhaṭādivatthukathāvaṇṇanā
90-96. රාජභටාදිවත්‌ථූසු ආහංසූති මනුස්‌සා වදිංසු. තස්‌මා…පෙ.… එවමාහාති යස්‌මා සයං ධම්‌මස්‌සාමී, තස්‌මා භික්‌ඛූහි අපබ්‌බාජිතබ්‌බං චොරං අඞ්‌ගුලිමාලං පබ්‌බාජෙත්‌වා ආයතිං අකරණත්‌ථාය භික්‌ඛූනං සික්‌ඛාපදං පඤ්‌ඤපෙන්‌තො ‘‘න, භික්‌ඛවෙ, ධජබන්‌ධො චොරො පබ්‌බාජෙතබ්‌බො, යො පබ්‌බාජෙය්‍ය, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සා’’ති ආහ. උපරමන්‌තීති විරමන්‌ති නිවත්‌තන්‌ති. භින්‌දිත්‌වාති අන්‌දුබන්‌ධනං භින්‌දිත්‌වා. ඡින්‌දිත්‌වාති සඞ්‌ඛලිකබන්‌ධනං ඡින්‌දිත්‌වා. මුඤ්‌චිත්‌වාති රජ්‌ජුබන්‌ධනං මුඤ්‌චිත්‌වා. විවරිත්‌වාති ගාමබන්‌ධනාදීසු ගාමද්‌වාරාදීනි විවරිත්‌වා. අපස්‌සමානානං වා පලායතීති පුරිසගුත්‌තියං පුරිසානං අපස්‌සමානානං පලායති. උපඩ්‌ඪුපඩ්‌ඪන්‌ති ථොකං ථොකං.
90-96. Rājabhaṭādivatthūsu āhaṃsūti manussā vadiṃsu. Tasmā…pe… evamāhāti yasmā sayaṃ dhammassāmī, tasmā bhikkhūhi apabbājitabbaṃ coraṃ aṅgulimālaṃ pabbājetvā āyatiṃ akaraṇatthāya bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññapento ‘‘na, bhikkhave, dhajabandho coro pabbājetabbo, yo pabbājeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti āha. Uparamantīti viramanti nivattanti. Bhinditvāti andubandhanaṃ bhinditvā. Chinditvāti saṅkhalikabandhanaṃ chinditvā. Muñcitvāti rajjubandhanaṃ muñcitvā. Vivaritvāti gāmabandhanādīsu gāmadvārādīni vivaritvā. Apassamānānaṃ vā palāyatīti purisaguttiyaṃ purisānaṃ apassamānānaṃ palāyati. Upaḍḍhupaḍḍhanti thokaṃ thokaṃ.
97. අභිසෙකාදීසු බන්‌ධනාගාරාදීනි සොධෙන්‌ති, තං සන්‌ධායාහ ‘‘සබ්‌බසාධාරණෙන වා නයෙනා’’ති. සචෙ සයමෙව පණ්‌ණං ආරොපෙන්‌ති, න වට්‌ටතීති තා භුජිස්‌සිත්‌ථියො ‘‘මයම්‌පි දාසියො හොමා’’ති සයමෙව දාසිපණ්‌ණං ලිඛාපෙන්‌ති, න වට්‌ටති. තක්‌කං සීසෙ ආසිත්‌තකසදිසාව හොන්‌තීති යථා අදාසෙ කරොන්‌තා තක්‌කෙන සීසං ධොවිත්‌වා අදාසං කරොන්‌ති, එවං ආරාමිකවචනෙන දින්‌නත්‌තා අදාසාව තෙති අධිප්‌පායො. තක්‌කාසිඤ්‌චනං පන සීහළදීපෙ චාරිත්‌තන්‌ති වදන්‌ති. නෙව පබ්‌බාජෙතබ්‌බොති වුත්‌තන්‌ති කප්‌පියවචනෙන දින්‌නෙපි සඞ්‌ඝස්‌ස ආරාමිකදාසත්‌තා එවං වුත්‌තං. නිස්‌සාමිකදාසො නාම යස්‌ස සාමිකා සපුත්‌තදාරාදයො මතා හොන්‌ති, න කොචි තස්‌ස පරිග්‌ගාහකො, සොපි පබ්‌බාජෙතුං න වට්‌ටති, තං පන අත්‌තනාපි භුජිස්‌සං කාතුං වට්‌ටති. යෙ වා පන තස්‌මිං රට්‌ඨෙ සාමිනො, තෙහිපි කාරාපෙතුං වට්‌ටති. ‘‘දෙවදාසිපුත්‌තං පබ්‌බාජෙතුං වට්‌ටතී’’ති තීසු ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං. දාසස්‌ස පබ්‌බජිත්‌වා අත්‌තනො සාමිකෙ දිස්‌වා පලායන්‌තස්‌ස ආපත්‌ති නත්‌ථීති වදන්‌ති. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානමෙව.
97. Abhisekādīsu bandhanāgārādīni sodhenti, taṃ sandhāyāha ‘‘sabbasādhāraṇena vā nayenā’’ti. Sace sayameva paṇṇaṃ āropenti, na vaṭṭatīti tā bhujissitthiyo ‘‘mayampi dāsiyo homā’’ti sayameva dāsipaṇṇaṃ likhāpenti, na vaṭṭati. Takkaṃ sīse āsittakasadisāva hontīti yathā adāse karontā takkena sīsaṃ dhovitvā adāsaṃ karonti, evaṃ ārāmikavacanena dinnattā adāsāva teti adhippāyo. Takkāsiñcanaṃ pana sīhaḷadīpe cārittanti vadanti. Neva pabbājetabboti vuttanti kappiyavacanena dinnepi saṅghassa ārāmikadāsattā evaṃ vuttaṃ. Nissāmikadāso nāma yassa sāmikā saputtadārādayo matā honti, na koci tassa pariggāhako, sopi pabbājetuṃ na vaṭṭati, taṃ pana attanāpi bhujissaṃ kātuṃ vaṭṭati. Ye vā pana tasmiṃ raṭṭhe sāmino, tehipi kārāpetuṃ vaṭṭati. ‘‘Devadāsiputtaṃ pabbājetuṃ vaṭṭatī’’ti tīsu gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Dāsassa pabbajitvā attano sāmike disvā palāyantassa āpatti natthīti vadanti. Sesaṃ sabbattha uttānameva.
රාජභටාදිවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Rājabhaṭādivatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
27. රාජභටවත්‌ථු • 27. Rājabhaṭavatthu
28. අඞ්‌ගුලිමාලචොරවත්‌ථු • 28. Aṅgulimālacoravatthu
29. කාරභෙදකචොරවත්‌ථු • 29. Kārabhedakacoravatthu
30. ලිඛිතකචොරවත්‌ථු • 30. Likhitakacoravatthu
31. කසාහතවත්‌ථු • 31. Kasāhatavatthu
32. ලක්‌ඛණාහතවත්‌ථු • 32. Lakkhaṇāhatavatthu
33. ඉණායිකවත්‌ථු • 33. Iṇāyikavatthu
34. දාසවත්‌ථු • 34. Dāsavatthu
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā
රාජභටවත්‌ථුකථා • Rājabhaṭavatthukathā
චොරවත්‌ථුකථා • Coravatthukathā
ඉණායිකවත්‌ථුකථා • Iṇāyikavatthukathā
දාසවත්‌ථුකථා • Dāsavatthukathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā
චොරවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Coravatthukathāvaṇṇanā
ඉණායිකදාසවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Iṇāyikadāsavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā
රාජභටවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Rājabhaṭavatthukathāvaṇṇanā
චොරවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Coravatthukathāvaṇṇanā
ඉණායිකවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Iṇāyikavatthukathāvaṇṇanā
දාසවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Dāsavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi
27. රාජභටවත්‌ථුකථා • 27. Rājabhaṭavatthukathā
28. චොරවත්‌ථුකථා • 28. Coravatthukathā
33. ඉණායිකවත්‌ථුකථා • 33. Iṇāyikavatthukathā
34. දාසවත්‌ථුකථා • 34. Dāsavatthukathā
