| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi |
27. රාජභටවත්‌ථු
27. Rājabhaṭavatthu
90. තෙන ඛො පන සමයෙන රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස සෙනියස්‌ස බිම්‌බිසාරස්‌ස පච්‌චන්‌තො කුපිතො හොති. අථ ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සෙනානායකෙ මහාමත්‌තෙ ආණාපෙසි – ‘‘ගච්‌ඡථ, භණෙ, පච්‌චන්‌තං උච්‌චිනථා’’ති. ‘‘එවං, දෙවා’’ති ඛො සෙනානායකා මහාමත්‌තා රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස සෙනියස්‌ස බිම්‌බිසාරස්‌ස පච්‌චස්‌සොසුං. අථ ඛො අභිඤ්‌ඤාතානං අභිඤ්‌ඤාතානං යොධානං එතදහොසි – ‘‘මයං ඛො යුද්‌ධාභිනන්‌දිනො ගච්‌ඡන්‌තා පාපඤ්‌ච කරොම, බහුඤ්‌ච අපුඤ්‌ඤං පසවාම. කෙන නු ඛො මයං උපායෙන පාපා ච විරමෙය්‍යාම කල්‍යාණඤ්‌ච කරෙය්‍යාමා’’ති? අථ ඛො තෙසං යොධානං එතදහොසි – ‘‘ඉමෙ ඛො සමණා සක්‍යපුත්‌තියා ධම්‌මචාරිනො සමචාරිනො බ්‍රහ්‌මචාරිනො සච්‌චවාදිනො සීලවන්‌තො කල්‍යාණධම්‌මා. සචෙ ඛො මයං සමණෙසු සක්‍යපුත්‌තියෙසු පබ්‌බජෙය්‍යාම, එවං මයං පාපා ච විරමෙය්‍යාම කල්‍යාණඤ්‌ච කරෙය්‍යාමා’’ති. අථ ඛො තෙ යොධා භික්‌ඛූ උපසඞ්‌කමිත්‌වා පබ්‌බජ්‌ජං යාචිංසු. තෙ භික්‌ඛූ පබ්‌බාජෙසුං, උපසම්‌පාදෙසුං. සෙනානායකා මහාමත්‌තා රාජභටෙ පුච්‌ඡිංසු – ‘‘කිං නු ඛො, භණෙ, ඉත්‌ථන්‌නාමො ච ඉත්‌ථන්‌නාමො ච යොධා න දිස්‌සන්‌තී’’ති? ‘‘ඉත්‌ථන්‌නාමො ච ඉත්‌ථන්‌නාමො ච, සාමි, යොධා භික්‌ඛූසු පබ්‌බජිතා’’ති. සෙනානායකා මහාමත්‌තා උජ්‌ඣායන්‌ති ඛිය්‍යන්‌ති විපාචෙන්‌ති – ‘‘කථඤ්‌හි නාම සමණා සක්‍යපුත්‌තියා රාජභටං පබ්‌බාජෙස්‌සන්‌තී’’ති. සෙනානායකා මහාමත්‌තා රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස සෙනියස්‌ස බිම්‌බිසාරස්‌ස එතමත්‌ථං ආරොචෙසුං. අථ ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො වොහාරිකෙ මහාමත්‌තෙ පුච්‌ඡි – ‘‘යො, භණෙ, රාජභටං පබ්‌බාජෙති, කිං සො පසවතී’’ති? ‘‘උපජ්‌ඣායස්‌ස, දෙව, සීසං ඡෙතබ්‌බං, අනුස්‌සාවකස්‌ස 1 ජිව්‌හා උද්‌ධරිතබ්‌බා, ගණස්‌ස උපඩ්‌ඪඵාසුකා භඤ්‌ජිතබ්‌බා’’ති. අථ ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි, උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සන්‌ති, භන්‌තෙ, රාජානො අස්‌සද්‌ධා අප්‌පසන්‌නා. තෙ අප්‌පමත්‌තකෙනපි භික්‌ඛූ විහෙඨෙය්‍යුං. සාධු, භන්‌තෙ, අය්‍යා රාජභටං න පබ්‌බාජෙය්‍යු’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා රාජානං මාගධං සෙනියං බිම්‌බිසාරං ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙසි සමාදපෙසි සමුත්‌තෙජෙසි සම්‌පහංසෙසි. අථ ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො භගවතා ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සිතො සමාදපිතො සමුත්‌තෙජිතො සම්‌පහංසිතො උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කාමි. අථ ඛො භගවා එතස්‌මිං නිදානෙ එතස්‌මිං පකරණෙ ධම්‌මිං කථං කත්‌වා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘න, භික්‌ඛවෙ, රාජභටො පබ්‌බාජෙතබ්‌බො. යො පබ්‌බාජෙය්‍ය, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සා’’ති.
90. Tena kho pana samayena rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa paccanto kupito hoti. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro senānāyake mahāmatte āṇāpesi – ‘‘gacchatha, bhaṇe, paccantaṃ uccinathā’’ti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho senānāyakā mahāmattā rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa paccassosuṃ. Atha kho abhiññātānaṃ abhiññātānaṃ yodhānaṃ etadahosi – ‘‘mayaṃ kho yuddhābhinandino gacchantā pāpañca karoma, bahuñca apuññaṃ pasavāma. Kena nu kho mayaṃ upāyena pāpā ca virameyyāma kalyāṇañca kareyyāmā’’ti? Atha kho tesaṃ yodhānaṃ etadahosi – ‘‘ime kho samaṇā sakyaputtiyā dhammacārino samacārino brahmacārino saccavādino sīlavanto kalyāṇadhammā. Sace kho mayaṃ samaṇesu sakyaputtiyesu pabbajeyyāma, evaṃ mayaṃ pāpā ca virameyyāma kalyāṇañca kareyyāmā’’ti. Atha kho te yodhā bhikkhū upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāciṃsu. Te bhikkhū pabbājesuṃ, upasampādesuṃ. Senānāyakā mahāmattā rājabhaṭe pucchiṃsu – ‘‘kiṃ nu kho, bhaṇe, itthannāmo ca itthannāmo ca yodhā na dissantī’’ti? ‘‘Itthannāmo ca itthannāmo ca, sāmi, yodhā bhikkhūsu pabbajitā’’ti. Senānāyakā mahāmattā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā rājabhaṭaṃ pabbājessantī’’ti. Senānāyakā mahāmattā rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro vohārike mahāmatte pucchi – ‘‘yo, bhaṇe, rājabhaṭaṃ pabbājeti, kiṃ so pasavatī’’ti? ‘‘Upajjhāyassa, deva, sīsaṃ chetabbaṃ, anussāvakassa 2 jivhā uddharitabbā, gaṇassa upaḍḍhaphāsukā bhañjitabbā’’ti. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho rājā māgadho seniyo bimbisāro bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘santi, bhante, rājāno assaddhā appasannā. Te appamattakenapi bhikkhū viheṭheyyuṃ. Sādhu, bhante, ayyā rājabhaṭaṃ na pabbājeyyu’’nti. Atha kho bhagavā rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, rājabhaṭo pabbājetabbo. Yo pabbājeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
රාජභටවත්‌ථු නිට්‌ඨිතං.
Rājabhaṭavatthu niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / රාජභටවත්‌ථුකථා • Rājabhaṭavatthukathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / රාජභටාදිවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Rājabhaṭādivatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / රාජභටවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Rājabhaṭavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 27. රාජභටවත්‌ථුකථා • 27. Rājabhaṭavatthukathā
