Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఖుద్దసిక్ఖా-మూలసిక్ఖా • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
౪. రజననిద్దేసవణ్ణనా
4. Rajananiddesavaṇṇanā
౫౮. మూలఞ్చ ఖన్ధో చ తచో చ పత్తఞ్చ ఫలఞ్చ పుప్ఫఞ్చ, తేసం పభేదోతి ఛట్ఠీతప్పురిసో. అథ వా పభేద-సద్దస్స కమ్మసాధనత్తే తానియేవ పభేదోతి కమ్మధారయో, తతో. రజన్తి ఏతేహీతి రజనాని, మూలాదీని. ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, ఛ రజనాని మూలరజన’’న్తిఆదినా (మహావ॰ ౩౪౪) భగవతా అనుఞ్ఞాతత్తా వుత్తం ‘‘రజనా ఛప్పకారాని, అనుఞ్ఞాతాని సత్థునా’’తి.
58. Mūlañca khandho ca taco ca pattañca phalañca pupphañca, tesaṃ pabhedoti chaṭṭhītappuriso. Atha vā pabheda-saddassa kammasādhanatte tāniyeva pabhedoti kammadhārayo, tato. Rajanti etehīti rajanāni, mūlādīni. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, cha rajanāni mūlarajana’’ntiādinā (mahāva. 344) bhagavatā anuññātattā vuttaṃ ‘‘rajanā chappakārāni, anuññātāni satthunā’’ti.
౫౯. మూలేతి మూలరజనే హలిద్దిం వివజ్జియ సబ్బం లబ్భన్తి సమ్బన్ధో. ఏవం సబ్బత్థ. మఞ్జేట్ఠి చ తుఙ్గహారకో చాతి ద్వన్దో. అల్లి-సద్దేన నీలి-సద్దేన చ తేసం గచ్ఛజాతీనం పత్తాని గహితాని ఉపచారేన, తథా లోద్ద-సద్దేన కణ్డుల-సద్దేన చ తచో, కుసుమ్భ-సద్దేన కిం సుక-సద్దేన చ పుప్ఫాని. తేనేవ చ తాని నపుంసకాని. తుఙ్గహారకో నామ ఏకో కణ్టకరుక్ఖో, తస్స హరితాలవణ్ణం ఖన్ధరజనం హోతి. అల్లిపత్తేన ఏకవారం గిహిపరిభుత్తం రజితుం వట్టతి. ఫలరజనే సబ్బమ్పి వట్టతి.
59.Mūleti mūlarajane haliddiṃ vivajjiya sabbaṃ labbhanti sambandho. Evaṃ sabbattha. Mañjeṭṭhi ca tuṅgahārako cāti dvando. Alli-saddena nīli-saddena ca tesaṃ gacchajātīnaṃ pattāni gahitāni upacārena, tathā lodda-saddena kaṇḍula-saddena ca taco, kusumbha-saddena kiṃ suka-saddena ca pupphāni. Teneva ca tāni napuṃsakāni. Tuṅgahārako nāma eko kaṇṭakarukkho, tassa haritālavaṇṇaṃ khandharajanaṃ hoti. Allipattena ekavāraṃ gihiparibhuttaṃ rajituṃ vaṭṭati. Phalarajane sabbampi vaṭṭati.
రజననిద్దేసవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Rajananiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.