| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ขุทฺทสิกฺขา-มูลสิกฺขา • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
๔. รชนนิเทฺทสวณฺณนา
4. Rajananiddesavaṇṇanā
๕๘. มูลญฺจ ขโนฺธ จ ตโจ จ ปตฺตญฺจ ผลญฺจ ปุปฺผญฺจ, เตสํ ปเภโทติ ฉฎฺฐีตปฺปุริโสฯ อถ วา ปเภท-สทฺทสฺส กมฺมสาธนเตฺต ตานิเยว ปเภโทติ กมฺมธารโย, ตโตฯ รชนฺติ เอเตหีติ รชนานิ, มูลาทีนิฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ฉ รชนานิ มูลรชน’’นฺติอาทินา (มหาว. ๓๔๔) ภควตา อนุญฺญาตตฺตา วุตฺตํ ‘‘รชนา ฉปฺปการานิ, อนุญฺญาตานิ สตฺถุนา’’ติฯ
58. Mūlañca khandho ca taco ca pattañca phalañca pupphañca, tesaṃ pabhedoti chaṭṭhītappuriso. Atha vā pabheda-saddassa kammasādhanatte tāniyeva pabhedoti kammadhārayo, tato. Rajanti etehīti rajanāni, mūlādīni. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, cha rajanāni mūlarajana’’ntiādinā (mahāva. 344) bhagavatā anuññātattā vuttaṃ ‘‘rajanā chappakārāni, anuññātāni satthunā’’ti.
๕๙. มูเลติ มูลรชเน หลิทฺทิํ วิวชฺชิย สพฺพํ ลพฺภนฺติ สมฺพโนฺธฯ เอวํ สพฺพตฺถฯ มเญฺชฎฺฐิ จ ตุงฺคหารโก จาติ ทฺวโนฺทฯ อลฺลิ-สเทฺทน นีลิ-สเทฺทน จ เตสํ คจฺฉชาตีนํ ปตฺตานิ คหิตานิ อุปจาเรน, ตถา โลทฺท-สเทฺทน กณฺฑุล-สเทฺทน จ ตโจ, กุสุมฺภ-สเทฺทน กิํ สุก-สเทฺทน จ ปุปฺผานิฯ เตเนว จ ตานิ นปุํสกานิฯ ตุงฺคหารโก นาม เอโก กณฺฎกรุโกฺข, ตสฺส หริตาลวณฺณํ ขนฺธรชนํ โหติฯ อลฺลิปเตฺตน เอกวารํ คิหิปริภุตฺตํ รชิตุํ วฎฺฎติฯ ผลรชเน สพฺพมฺปิ วฎฺฎติฯ
59.Mūleti mūlarajane haliddiṃ vivajjiya sabbaṃ labbhanti sambandho. Evaṃ sabbattha. Mañjeṭṭhi ca tuṅgahārako cāti dvando. Alli-saddena nīli-saddena ca tesaṃ gacchajātīnaṃ pattāni gahitāni upacārena, tathā lodda-saddena kaṇḍula-saddena ca taco, kusumbha-saddena kiṃ suka-saddena ca pupphāni. Teneva ca tāni napuṃsakāni. Tuṅgahārako nāma eko kaṇṭakarukkho, tassa haritālavaṇṇaṃ khandharajanaṃ hoti. Allipattena ekavāraṃ gihiparibhuttaṃ rajituṃ vaṭṭati. Phalarajane sabbampi vaṭṭati.
รชนนิเทฺทสวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Rajananiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
