Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / མཧཱཝགྒཔཱལི༹ • Mahāvaggapāḷi |
༤. རཱཛཱཡཏནཀཐཱ
4. Rājāyatanakathā
༦. ཨཐ ཁོ བྷགཝཱ སཏྟཱཧསྶ ཨཙྩཡེན ཏམྷཱ སམཱདྷིམྷཱ ཝུཊྛཧིཏྭཱ མུཙལིནྡམཱུལཱ ཡེན རཱཛཱཡཏནཾ ཏེནུཔསངྐམི, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ རཱཛཱཡཏནམཱུལེ སཏྟཱཧཾ ཨེཀཔལླངྐེན ནིསཱིདི ཝིམུཏྟིསུཁཔཊིསཾཝེདཱི། ཏེན ཁོ པན སམཡེན ཏཔུསྶ 1 བྷལླིཀཱ ཝཱཎིཛཱ ཨུཀྐལཱ ཏཾ དེསཾ ཨདྡྷཱནམགྒཔྤཊིཔནྣཱ ཧོནྟི། ཨཐ ཁོ ཏཔུསྶབྷལླིཀཱནཾ ཝཱཎིཛཱནཾ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱ དེཝཏཱ ཏཔུསྶབྷལླིཀེ ཝཱཎིཛེ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨཡཾ, མཱརིསཱ, བྷགཝཱ རཱཛཱཡཏནམཱུལེ ཝིཧརཏི པཋམཱབྷིསམྦུདྡྷོ; གཙྪཐ ཏཾ བྷགཝནྟཾ མནྠེན ཙ མདྷུཔིཎྜིཀཱཡ ཙ པཏིམཱནེཐ; ཏཾ ཝོ བྷཝིསྶཏི དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱ’’ཏི། ཨཐ ཁོ ཏཔུསྶབྷལླིཀཱ ཝཱཎིཛཱ མནྠཉྩ མདྷུཔིཎྜིཀཉྩ ཨཱདཱཡ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམིཾསུ, ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ཨཊྛཾསུ། ཨེཀམནྟཾ ཋིཏཱ ཁོ ཏཔུསྶབྷལླིཀཱ ཝཱཎིཛཱ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘པཊིགྒཎྷཱཏུ ནོ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ མནྠཉྩ མདྷུཔིཎྜིཀཉྩ, ཡཾ ཨམྷཱཀཾ ཨསྶ དཱིགྷརཏྟཾ ཧིཏཱཡ སུཁཱཡཱ’’ཏི། ཨཐ ཁོ བྷགཝཏོ ཨེཏདཧོསི – ‘‘ན ཁོ ཏཐཱགཏཱ ཧཏྠེསུ པཊིགྒཎྷནྟི། ཀིམྷི ནུ ཁོ ཨཧཾ པཊིགྒཎྷེཡྻཾ མནྠཉྩ མདྷུཔིཎྜིཀཉྩཱ’’ཏི? ཨཐ ཁོ ཙཏྟཱརོ མཧཱརཱཛཱནོ བྷགཝཏོ ཙེཏསཱ ཙེཏོཔརིཝིཏཀྐམཉྙཱཡ ཙཏུདྡིསཱ ཙཏྟཱརོ སེལམཡེ པཏྟེ བྷགཝཏོ ཨུཔནཱམེསུཾ – ‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ པཊིགྒཎྷཱཏུ མནྠཉྩ མདྷུཔིཎྜིཀཉྩཱ’’ཏི། པཊིགྒཧེསི བྷགཝཱ པཙྩགྒྷེ སེལམཡེ པཏྟེ མནྠཉྩ མདྷུཔིཎྜིཀཉྩ, པཊིགྒཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫི། ཨཐ ཁོ ཏཔུསྶབྷལླིཀཱ ཝཱཎིཛཱ བྷགཝནྟཾ ཨོནཱིཏཔཏྟཔཱཎིཾ ཝིདིཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདེསུ སིརསཱ ནིཔཏིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ (ཨོནཱིཏཔཏྟཔཱཎིཾ ཝིདིཏྭཱ བྷགཝཏོ པཱདེསུ སིརསཱ ནིཔཏིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ) 2 ཨེཏདཝོཙུཾ – ‘‘ཨེཏེ མཡཾ, བྷནྟེ, བྷགཝནྟཾ སརཎཾ གཙྪཱམ དྷམྨཉྩ, ཨུཔཱསཀེ ནོ བྷགཝཱ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏེ སརཎཾ གཏེ’’ཏི། ཏེ ཙ ལོཀེ པཋམཾ ཨུཔཱསཀཱ ཨཧེསུཾ དྭེཝཱཙིཀཱ།
6. Atha kho bhagavā sattāhassa accayena tamhā samādhimhā vuṭṭhahitvā mucalindamūlā yena rājāyatanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā rājāyatanamūle sattāhaṃ ekapallaṅkena nisīdi vimuttisukhapaṭisaṃvedī. Tena kho pana samayena tapussa 3 bhallikā vāṇijā ukkalā taṃ desaṃ addhānamaggappaṭipannā honti. Atha kho tapussabhallikānaṃ vāṇijānaṃ ñātisālohitā devatā tapussabhallike vāṇije etadavoca – ‘‘ayaṃ, mārisā, bhagavā rājāyatanamūle viharati paṭhamābhisambuddho; gacchatha taṃ bhagavantaṃ manthena ca madhupiṇḍikāya ca patimānetha; taṃ vo bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti. Atha kho tapussabhallikā vāṇijā manthañca madhupiṇḍikañca ādāya yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho tapussabhallikā vāṇijā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘paṭiggaṇhātu no, bhante, bhagavā manthañca madhupiṇḍikañca, yaṃ amhākaṃ assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘na kho tathāgatā hatthesu paṭiggaṇhanti. Kimhi nu kho ahaṃ paṭiggaṇheyyaṃ manthañca madhupiṇḍikañcā’’ti? Atha kho cattāro mahārājāno bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya catuddisā cattāro selamaye patte bhagavato upanāmesuṃ – ‘‘idha, bhante, bhagavā paṭiggaṇhātu manthañca madhupiṇḍikañcā’’ti. Paṭiggahesi bhagavā paccagghe selamaye patte manthañca madhupiṇḍikañca, paṭiggahetvā paribhuñji. Atha kho tapussabhallikā vāṇijā bhagavantaṃ onītapattapāṇiṃ viditvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ (onītapattapāṇiṃ viditvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ) 4 etadavocuṃ – ‘‘ete mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca, upāsake no bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṃ gate’’ti. Te ca loke paṭhamaṃ upāsakā ahesuṃ dvevācikā.
རཱཛཱཡཏནཀཐཱ ནིཊྛིཏཱ།
Rājāyatanakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / མཧཱཝགྒ-ཨཊྛཀཐཱ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / རཱཛཱཡཏནཀཐཱ • Rājāyatanakathā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / རཱཛཱཡཏནཀཐཱཝཎྞནཱ • Rājāyatanakathāvaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā / རཱཛཱཡཏནཀཐཱཝཎྞནཱ • Rājāyatanakathāvaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / རཱཛཱཡཏནཀཐཱཝཎྞནཱ • Rājāyatanakathāvaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi / ༤. རཱཛཱཡཏནཀཐཱ • 4. Rājāyatanakathā