| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
१०. रज्जसुत्तं
10. Rajjasuttaṃ
१५६. एकं समयं भगवा कोसलेसु विहरति हिमवन्तपदेसे 1 अरञ्ञकुटिकायं। अथ खो भगवतो रहोगतस्स पटिसल्लीनस्स एवं चेतसो परिवितक्को उदपादि – ‘‘सक्का नु खो रज्जं कारेतुं अहनं अघातयं अजिनं अजापयं असोचं असोचापयं धम्मेना’’ति?
156. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu viharati himavantapadese 2 araññakuṭikāyaṃ. Atha kho bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘sakkā nu kho rajjaṃ kāretuṃ ahanaṃ aghātayaṃ ajinaṃ ajāpayaṃ asocaṃ asocāpayaṃ dhammenā’’ti?
अथ खो मारो पापिमा भगवतो चेतसा चेतोपरिवितक्कमञ्ञाय येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं एतदवोच – ‘‘कारेतु, भन्ते, भगवा रज्जं, कारेतु, सुगतो, रज्जं अहनं अघातयं अजिनं अजापयं असोचं असोचापयं धम्मेना’’ति। ‘‘किं पन मे त्वं, पापिम, पस्ससि यं मं त्वं एवं वदेसि – ‘कारेतु, भन्ते, भगवा रज्जं, कारेतु सुगतो , रज्जं अहनं अघातयं अजिनं अजापयं असोचं असोचापयं धम्मेना’’’ति? ‘‘भगवता खो, भन्ते, चत्तारो इद्धिपादा भाविता बहुलीकता यानीकता वत्थुकता अनुट्ठिता परिचिता सुसमारद्धा। आकङ्खमानो च, भन्ते, भगवा हिमवन्तं पब्बतराजं सुवण्णं त्वेव अधिमुच्चेय्य सुवण्णञ्च पनस्सा’’ति 3।
Atha kho māro pāpimā bhagavato cetasā cetoparivitakkamaññāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kāretu, bhante, bhagavā rajjaṃ, kāretu, sugato, rajjaṃ ahanaṃ aghātayaṃ ajinaṃ ajāpayaṃ asocaṃ asocāpayaṃ dhammenā’’ti. ‘‘Kiṃ pana me tvaṃ, pāpima, passasi yaṃ maṃ tvaṃ evaṃ vadesi – ‘kāretu, bhante, bhagavā rajjaṃ, kāretu sugato , rajjaṃ ahanaṃ aghātayaṃ ajinaṃ ajāpayaṃ asocaṃ asocāpayaṃ dhammenā’’’ti? ‘‘Bhagavatā kho, bhante, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā. Ākaṅkhamāno ca, bhante, bhagavā himavantaṃ pabbatarājaṃ suvaṇṇaṃ tveva adhimucceyya suvaṇṇañca panassā’’ti 4.
‘‘पब्बतस्स सुवण्णस्स, जातरूपस्स केवलो।
‘‘Pabbatassa suvaṇṇassa, jātarūpassa kevalo;
द्वित्ताव नालमेकस्स, इति विद्वा समञ्चरे॥
Dvittāva nālamekassa, iti vidvā samañcare.
‘‘यो दुक्खमद्दक्खि यतोनिदानं,
‘‘Yo dukkhamaddakkhi yatonidānaṃ,
कामेसु सो जन्तु कथं नमेय्य।
Kāmesu so jantu kathaṃ nameyya;
उपधिं विदित्वा सङ्गोति लोके,
Upadhiṃ viditvā saṅgoti loke,
तस्सेव जन्तु विनयाय सिक्खे’’ति॥
Tasseva jantu vinayāya sikkhe’’ti.
अथ खो मारो पापिमा ‘‘जानाति मं भगवा, जानाति मं सुगतो’’ति दुक्खी दुम्मनो तत्थेवन्तरधायीति।
Atha kho māro pāpimā ‘‘jānāti maṃ bhagavā, jānāti maṃ sugato’’ti dukkhī dummano tatthevantaradhāyīti.
दुतियो वग्गो।
Dutiyo vaggo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
पत्तं आयतनं पिण्डं, कस्सकं रज्जेन ते दसाति॥
Pattaṃ āyatanaṃ piṇḍaṃ, kassakaṃ rajjena te dasāti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १०. रज्जसुत्तवण्णना • 10. Rajjasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १०. रज्जसुत्तवण्णना • 10. Rajjasuttavaṇṇanā
