| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. รชฺชสุตฺตวณฺณนา
10. Rajjasuttavaṇṇanā
๑๕๖. ทสเม อหนํ อฆาตยนฺติ อหนเนฺตน อฆาตยเนฺตนฯ อชินํ อชาปยนฺติ ปรสฺส ธนชานิํ อกโรเนฺตน อการาเปเนฺตนฯ อโสจํ อโสจาปยนฺติ อโสจเนฺตน อโสจาปยเนฺตนฯ อิติ ภควา อธมฺมิกราชูนํ รเชฺช วิชิเต ทณฺฑกรปีฬิเต มนุเสฺส ทิสฺวา การุญฺญวเสน เอวํ จิเนฺตสิฯ อุปสงฺกมีติ ‘‘สมโณ โคตโม ‘สกฺกา นุ โข รชฺชํ กาเรตุ’นฺติ จิเนฺตสิ, รชฺชํ กาเรตุกาโม ภวิสฺสติ, รชฺชญฺจ นาเมตํ ปมาทฎฺฐานํ, รชฺชํ กาเรเนฺต สกฺกา โอตารํ ลภิตุํ, คจฺฉามิ อุสฺสาหมสฺส ชเนสฺสามี’’ติ จิเนฺตตฺวา อุปสงฺกมิฯ อิทฺธิปาทาติ อิชฺฌนกโกฎฺฐาสา ฯ ภาวิตาติ วฑฺฒิตาฯ พหุลีกตาติ ปุนปฺปุนํ กตาฯ ยานีกตาติ ยุตฺตยานํ วิย กตาฯ วตฺถุกตาติ ปติฎฺฐเฎฺฐนวตฺถุกตาฯ อนุฎฺฐิตาติ อวิชหิตา นิจฺจานุพทฺธาฯ ปริจิตาติ สาตจฺจกิริยาย สุปริจิตา กตา อิสฺสาสสฺส อวิราธิตเวธิหโตฺถ วิยฯ สุสมารทฺธาติ สุฎฺฐุ สมารทฺธา ปริปุณฺณภาวนาฯ อธิมุเจฺจยฺยาติ จิเนฺตยฺยฯ
156. Dasame ahanaṃ aghātayanti ahanantena aghātayantena. Ajinaṃ ajāpayanti parassa dhanajāniṃ akarontena akārāpentena. Asocaṃ asocāpayanti asocantena asocāpayantena. Iti bhagavā adhammikarājūnaṃ rajje vijite daṇḍakarapīḷite manusse disvā kāruññavasena evaṃ cintesi. Upasaṅkamīti ‘‘samaṇo gotamo ‘sakkā nu kho rajjaṃ kāretu’nti cintesi, rajjaṃ kāretukāmo bhavissati, rajjañca nāmetaṃ pamādaṭṭhānaṃ, rajjaṃ kārente sakkā otāraṃ labhituṃ, gacchāmi ussāhamassa janessāmī’’ti cintetvā upasaṅkami. Iddhipādāti ijjhanakakoṭṭhāsā . Bhāvitāti vaḍḍhitā. Bahulīkatāti punappunaṃ katā. Yānīkatāti yuttayānaṃ viya katā. Vatthukatāti patiṭṭhaṭṭhenavatthukatā. Anuṭṭhitāti avijahitā niccānubaddhā. Paricitāti sātaccakiriyāya suparicitā katā issāsassa avirādhitavedhihattho viya. Susamāraddhāti suṭṭhu samāraddhā paripuṇṇabhāvanā. Adhimucceyyāti cinteyya.
ปพฺพตสฺสาติ ปพฺพโต ภเวยฺยฯ ทฺวิตฺตาวาติ ติฎฺฐตุ เอโก ปพฺพโต, ทฺวิกฺขตฺตุมฺปิ ตาว มหโนฺต สุวณฺณปพฺพโต เอกสฺส นาลํ, น ปริยโตฺตติ อโตฺถฯ อิติ วิทฺวา สมญฺจเรติ เอวํ ชานโนฺต สมํ จเรยฺยฯ ยโตนิทานนฺติ ทุกฺขํ นาม ปญฺจกามคุณนิทานํ, ตํ ยโตนิทานํ โหติ, เอวํ โย อทกฺขิฯ กถํ นเมยฺยาติ โส ชนฺตุ เตสุ ทุกฺขสฺส นิทานภูเตสุ กาเมสุ เกน การเณน นเมยฺยฯ อุปธิํ วิทิตฺวาติ กามคุณอุปธิํ ‘‘สโงฺค เอโส, ลคฺคนเมต’’นฺติ เอวํ วิทิตฺวาฯ ตเสฺสว ชนฺตุ วินยาย สิเกฺขติ ตเสฺสว อุปธิสฺส วินยาย สิเกฺขยฺยฯ ทสมํฯ
Pabbatassāti pabbato bhaveyya. Dvittāvāti tiṭṭhatu eko pabbato, dvikkhattumpi tāva mahanto suvaṇṇapabbato ekassa nālaṃ, na pariyattoti attho. Iti vidvā samañcareti evaṃ jānanto samaṃ careyya. Yatonidānanti dukkhaṃ nāma pañcakāmaguṇanidānaṃ, taṃ yatonidānaṃ hoti, evaṃ yo adakkhi. Kathaṃ nameyyāti so jantu tesu dukkhassa nidānabhūtesu kāmesu kena kāraṇena nameyya. Upadhiṃ viditvāti kāmaguṇaupadhiṃ ‘‘saṅgo eso, lagganameta’’nti evaṃ viditvā. Tasseva jantu vinayāya sikkheti tasseva upadhissa vinayāya sikkheyya. Dasamaṃ.
ทุติโย วโคฺคฯ
Dutiyo vaggo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑๐. รชฺชสุตฺตํ • 10. Rajjasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑๐. รชฺชสุตฺตวณฺณนา • 10. Rajjasuttavaṇṇanā
