| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੧੦. ਰਜ੍ਜਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
10. Rajjasuttavaṇṇanā
੧੫੬. ਅਹਨਨ੍ਤਿ ਕਰਣੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤવਚਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਹਨਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਏવ વਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤવਚਨਂ, ‘‘ਅਹਨਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ’’ਤਿ વਚਨਸੇਸੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਅਜਿਨਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਗਧਹੇਤੁਅਤ੍ਥਂ વਦਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਰਸ੍ਸ ਧਨਜਾਨਿਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ। ਅਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਧਨਜਾਨਿਂ ਅਕਾਰੇਨ੍ਤੇਨ। ਅਸੋਚਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਭੋਗਬ੍ਯਸਨਾਦਿવਸੇਨ ਪਰਂ ਅਸੋਚਨ੍ਤੇਨ। ਕਸ੍ਮਾ ਭਗવਾ ਏવਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ। ਰਜ੍ਜੇ વਿਜਿਤੇ ਦਣ੍ਡਕਰਪੀਲ਼ਿਤੇਤਿ ਧਨਦਣ੍ਡਾਦਿਦਣ੍ਡੇਨ ਚੇવ ਬਲਿਨਾ ਚ ਬਾਧਿਤੇ।
156.Ahananti karaṇe paccattavacananti āha ‘‘ahanantenā’’ti, paccatte eva vā paccattavacanaṃ, ‘‘ahananto hutvā’’ti vacanasesena bhavitabbanti adhippāyo. Sesapadesupi eseva nayo. Ajinanti antogadhahetuatthaṃ vadatīti āha ‘‘parassa dhanajāniṃ akarontenā’’ti. Akārāpentenāti parassa dhanajāniṃ akārentena. Asocantenāti bhogabyasanādivasena paraṃ asocantena. Kasmā bhagavā evaṃ cintesīti tattha kāraṇamāha ‘‘itī’’tiādinā. Rajje vijite daṇḍakarapīḷiteti dhanadaṇḍādidaṇḍena ceva balinā ca bādhite.
ਇਜ੍ਝਨਕਕੋਟ੍ਠਾਸਾਤਿ ਚੇਤੋવਸਿਭਾવਾਦਿਕਸ੍ਸ ਸਾਧਨਕਕੋਟ੍ਠਾਸਾ। વਡ੍ਢਿਤਾਤਿ ਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿવਸੇਨ ਅਨੁਬ੍ਰੂਹਿਤਾ। ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਤਾਤਿ ਭਾવਨਾਯ ਬਹੁਲੀਕਰਣੇਨ ਅਪਰਾਪਰਂ ਪવਤ੍ਤਿਤਾ। ਯੁਤ੍ਤਯਾਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਆਜਞ੍ਞਰਥਾਨਂ ਸਾਰਥਿਨਾ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਯਥਾਰੁਚਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਏવਂ ਯਥਾਰੁਚਿਪવਤ੍ਤਿਤਂ ਗਮਿਤਾ। ਪਤਿਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ। વਤ੍ਥੁਕਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸੋਧਨੇਨ ਇਦ੍ਧਿવਿਸਯਤਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਭਾવਤੋ ਸੁવਿਸੋਧਿਤਪਰਿਸ੍ਸਯવਤ੍ਥੁ વਿਯ ਕਤਾ। ਅવਿਜਹਿਤਾਤਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖਦੂਰੀਭਾવਤੋ ਸੁਭਾવਿਤਭਾવੇਨ ਤਂਤਂਅਧਿਟ੍ਠਾਨਯੋਗ੍ਯਤਾਯ ਨ ਜਹਾਪਿਤਾ। ਨਿਚ੍ਚਾਨੁਬਦ੍ਧਾਤਿ ਤਤੋ ਏવ ਨਿਚ੍ਚਂ ਅਨੁਬਦ੍ਧਾ વਿਯ ਕਤਾ। ਸੁਪਰਿਚਿਤਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਬ੍ਬਭਾਗੇਨ ਭਾવਨਾਨੁਪਚਯਂ ਗਮਿਤਾ। ਅવਿਰਾਧਿਤવੇਧਿਹਤ੍ਥੋ વਿਯਾਤਿ ਅવਿਰਜ੍ਝਨਭਾવੇਨ વਿਰਜ੍ਝਨਹਤ੍ਥੋ વਿਯ। ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਾਰਦ੍ਧਾਤਿ ਭਾવਨਾਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਸਮ੍ਪਾਦਿਤਾ। ਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰવਸੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯ।
Ijjhanakakoṭṭhāsāti cetovasibhāvādikassa sādhanakakoṭṭhāsā. Vaḍḍhitāti bhāvanāpāripūrivasena anubrūhitā. Punappunaṃ katāti bhāvanāya bahulīkaraṇena aparāparaṃ pavattitā. Yuttayānanti yathā yuttānaṃ ājaññarathānaṃ sārathinā adhiṭṭhitaṃ yathāruci pavattati, evaṃ yathārucipavattitaṃ gamitā. Patiṭṭhaṭṭhenāti adhiṭṭhānaṭṭhena. Vatthukatāti sabbaso upakkilesasodhanena iddhivisayatāya patiṭṭhānabhāvato suvisodhitaparissayavatthu viya katā. Avijahitāti paṭipakkhadūrībhāvato subhāvitabhāvena taṃtaṃadhiṭṭhānayogyatāya na jahāpitā. Niccānubaddhāti tato eva niccaṃ anubaddhā viya katā. Suparicitāti suṭṭhu sabbabhāgena bhāvanānupacayaṃ gamitā. Avirādhitavedhihattho viyāti avirajjhanabhāvena virajjhanahattho viya. Suṭṭhu samāraddhāti bhāvanāuppattiyā sammadeva sampāditā. Cinteyyāti atthuddhāravasena cinteyya.
ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਬ੍ਬਤੋ ਅਸ੍ਸ। ਪਬ੍ਬਤੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਬ੍ਬਤੋ ਭવੇਯ੍ਯ ਕੀਦਿਸਸ੍ਸਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੁવਣ੍ਣਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਜਾਤਰੂਪਸ੍ਸਾਤਿ ਆਤਪਰੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ। ਦ੍વਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ ਤਾવ ਮਹਨ੍ਤੋਤਿ ਯਤ੍ਤਕੋ ਸੋ ਪਬ੍ਬਤੋ ਹੋਤਿ, ਦ੍વਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਤਤ੍ਤਕੋ। ਏਕਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਨਾਲਂ ਨ ਪਰਿਯਤ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਾਯ ਦੁਪ੍ਪੂਰਣਭਾવਾ। ਏવਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿ ਏવਂ ਤਣ੍ਹਾਯ ਦੁਪ੍ਪੂਰਣਭਾવਾਦੀਨવਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ। ਸਮਂ ਚਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਰવਤ੍ਥੁਪਰਾਮਾਸਾਦਿਂ વਿਹਾਯ ਕਾਯਾਦੀਹਿ ਸਮਮੇવ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ।
Pabbatassāti pabbato assa. Pabbato assāti pabbato bhaveyya kīdisassāti āha ‘‘suvaṇṇassā’’tiādi. Jātarūpassāti ātaparūpasampannassa. Dvikkhattumpi tāva mahantoti yattako so pabbato hoti, dvikkhattuṃ tattako. Ekassāti ekassapi puggalassa nālaṃ na pariyatto taṇhāya duppūraṇabhāvā. Evaṃ jānantoti evaṃ taṇhāya duppūraṇabhāvādīnavataṃ jānanto. Samaṃ careyyāti paravatthuparāmāsādiṃ vihāya kāyādīhi samameva paṭipajjeyya.
ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਣ੍ਹਾਨਿਦਾਨਂ, ਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮਗੁਣਨਿਦਾਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਕਾਮਗੁਣਨਿਦਾਨਤ੍ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ। ਯਤੋਨਿਦਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਯਂਨਿਦਾਨਂ ਯਂਕਾਰਣਂ ਤਂ ਪવਤ੍ਤਤਿ। ਏવਂ ਯੋ ਅਦਕ੍ਖੀਤਿ ਯੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤવਤ੍ਥੁਕੋ ਏવਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਭੂਤੇ ਕਾਮਗੁਣੇ ਚ ਤਥਤੋ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਿ। ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਨਮੇਯ੍ਯ? ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਾਮਗੁਣਉਪਧਿਨ੍ਤਿ ਕਾਮਗੁਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਪਧਿਂ। ਸਜ੍ਜਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸਙ੍ਗੋ ਏਸੋ, ਲਗ੍ਗਨਮੇਤਨ੍ਤਿ ਏવਂ વਿਦਿਤ੍વਾ। ਤਮੇવ ਕਾਮਾਭਿਭੂਤੋ ਨਪ੍ਪਟਿਸੇવੇਯ੍ਯ ਨ ਲਗ੍ਗੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏવਂ વਿਨਯਾਯ વੂਪਸਮਾਯ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਤਿ।
Dukkhaṃ taṇhānidānaṃ, taṇhā kāmaguṇanidānā, tasmā dukkhassa taṇhāpaccayakāmaguṇanidānattaṃ vuttaṃ. Tanti dukkhaṃ. Yatonidānaṃ hotīti yaṃnidānaṃ yaṃkāraṇaṃ taṃ pavattati. Evaṃ yo adakkhīti yo pariññātavatthuko evaṃ dukkhaṃ tassa nidānabhūte kāmaguṇe ca tathato paññācakkhunā passi. Kena kāraṇena nameyya? Taṃ kāraṇaṃ natthīti attho. Kāmaguṇaupadhinti kāmaguṇasaṅkhātaṃ upadhiṃ. Sajjati etthāti saṅgo eso, lagganametanti evaṃviditvā. Tameva kāmābhibhūto nappaṭiseveyya na laggeyyāti evaṃ vinayāya vūpasamāya sikkheyyāti.
ਰਜ੍ਜਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Rajjasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਦੁਤਿਯવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dutiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੧੦. ਰਜ੍ਜਸੁਤ੍ਤਂ • 10. Rajjasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਰਜ੍ਜਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Rajjasuttavaṇṇanā
